एउटा नारकीय सपना त्यो, अहिले अर्को रहस्यमय सपनाको यो द्वार

आमा र यमदूतहरु—१६ (ग)

एउटा नारकीय सपना त्यो, अहिले अर्को रहस्यमय सपनाको यो द्वार

“के गर्ने हजुर, यहाँको चलन यस्तै छ । हामी पुर्जी थमाउनेलाई नै लाज लाग्छ ।”

खगेन्द्र संग्रौला

शनिबार, ०६ मङ्सिर २०७७, ०६ : ४६

एउटा नारकीय सपना त्यो, अहिले अर्को रहस्यमय सपनाको यो द्वार

खगेन्द्र संग्रौला

शनिबार, ०६ मङ्सिर २०७७

(म अझै दङ्गा प्रहरीको सुरुङमा छु ।)

पाँचौ दिन बिहान एघार बजेतिर बङ्करबाहिर दुईजना मानिस उदाए । अह्ररो अनुहार भएको जुँगामुठेले असईलाई डाकेर यसो केही भन्यो ।

“सर, तयार हुनोस् ।” फर्केर आउँदै असईले मलाई आदेश थिए ।

“कहाँ जान तयार हुनु ?”

“हनुमानढोका होला ।”

टेबुलमा राखिएका द्रव्य र अरु सरसामान मैले झोलामा हालेँ । अनि म प्रहरी भ्यानमा बसेर हनुमानढोकातिर हुइँकिएँ । मलाई लिन आउनेले म भुषाल हुँ भन्यो । ऊ कतै देखेदेखेजस्तो अध्बैँसे जवान थियो । मान्छे नम्मरी टपटुँइँयाँ रहेछ, महाराजगन्जबाट बसन्तपुरसम्मको बाटोमा उसले आकाश–पाताल नै हाँकिहाल्यो ।

“तपाईको बरोमा मलाई सब थाहा छ ।” भुषालले कुरा यसरी सुरु गर्‍यो । अनि चोट्टा ध्वनित हुने चटपटे जिब्राले उसले दसकौँदेखि मैले खाएको, सुतेको, लघुशङ्का गरेको, दीर्घशङ्का गरेको सबै देखे–जानेको छुझैँ धाक लगायो । मान्छे जनावरीकरणको प्रक्रियामा निकै नै छिप्पिसकेको रहेछ क्यार, उसले त मलाई यस्तो धाक दियो मानौँ मलाई पक्राउ गर्ने अदृश्य निकाय नै ऊ आफैँ हो । घर धुम्बाराही हो भन्यो । तर उसको मुद्रा, बोली र शैली हेर्दा मलाई उसको घर कुम्भिपाक नरकतिर पो होला कि भन्ने लाग्यो ।

मान्छे जनावरीकरणको प्रक्रियामा निकै नै छिप्पिसकेको रहेछ क्यार, उसले त मलाई यस्तो धाक दियो मानौँ मलाई पक्राउ गर्ने अदृश्य निकाय नै ऊ आफैँ हो । घर धुम्बाराही हो भन्यो । तर उसको मुद्रा, बोली र शैली हेर्दा मलाई उसको घर कुम्भिपाक नरकतिर पो होला कि भन्ने लाग्यो ।

डरलाग्दो बङ्करमा मैले बिताएको पाँच दिनको समय मेरोलागि एउटा विद्रूप सपनातुल्य थियो । हनुमानढोका पुगेपछि ठीक विपरीत सपनाको अर्को झाँकी सुरु भयो । मेरो औँठाको ल्याप्चे सही र पन्जाछाप लिएपछि मलाई तलाको दायाँतिरको कोठामा पुर्‍याइयो । भीआइपीको सवारी चलाउने मुद्रामा प्रस्तुत भएका सादा पोसाकधारी अध्बैँसे मेरो अघि लागेका थिए । कोठामा पुर्‍याएर उनले नौनीमय स्वरमा भने, “सरको कोठा यही हो । अखबारहरू मैले झिकाइदिया छु । सरको चुरोट खाने बानी मलाई थाहा भइसकेकोे छ । यहाँ कोठामा र बाहिर चुरोट खान मनाही छ । चुरोट, चिया खान मन लाग्दा उता मेरो कोठामा पाल्नुभए हुन्छ । केही पर्‍यो भने कत्ति साह्रो–गाह्रो नमानी मलाई मर्जी होला ।”

यो अर्को ठाउँ र अर्को सन्दर्भमा म पुनः दिग्भ्रममा परेँ । उता यन्त्रणामय बङ्करमा त्यस्तो व्यवहार थियो, यता यो अप्रत्याशित नाटक सुरु भयो । अगाडि लाठो र पछाडि राइफलको त्यो झाँकी, खान्कीको आदेशको त्यो अनिशिचतता, सुची गर्ने अनुमतिको त्यो दुर्लभता, लोखर्केको पुच्छरजस्ता जुँगाधारी यमदूतको गोली लोड गर्ने त्यो आदेश, त्यो हतकडी, त्यो घातक ठण्डी र त्यो भयावह सुरुङ ! त्यो कहाँ हो र यो कहाँ हो ? मानौँ त्यो र यो दुई अलग राज्यअन्तर्गतका, दुई अलग सरकारका दुई अलग बन्दीखाना हुन् । एउटा नारकीय सपना त्यो थियो, अहिले अर्को रहस्यमय सपनाको यो द्वार खुल्यो ।

“यहाँको परिचय ?” मैले सोधेँ ।

“म यहाँको इन्चार्ज हुँ, सर । यसअघि हाम्रो भेट नभएर पनि म हजुरलाई राम्रो चिन्छु । केही पर्‍यो भने मलाई भन्नुहोला ।” यति भनेर इन्चार्ज बिदा भए । भर्‍याङनेर पुगेर उनी फेरि फर्की आए ।

“हजुर, एउटा निवेदन ।”

“ज्यू ।”

“त्यो अगाडिको कोठामा अपराधीहरू छन् । चोर, डाँका, पाकेटमारा, तस्कर । हजुरले तिनलाई यहाँ भित्र पस्न नदिनुहोला । हजुरजस्ता मानिसले त्यस्ताहरूसँग नबोल्नु नै राम्रो । हजुरलाई पनि बाधा, हामीलाई पनि बाधा ।”

यता ओल्लो त्यस्तै आठ बाई दसको कोठामा म एक्लै छु । उता पल्लो त्यत्रै कोठामा सात–आठ जनालाई कोचिएको छ । मलाई एकदम असहज अनुभव भयो । कठोर यातना–कक्षमा प्याकिस गरिएका ती मनुष्यहरु गर्धन तन्काउँदै चकित र डाहायुक्त दृष्टिले मलाई हेरिरहेछन् । खोरमा कहाँबाट को आइलाग्यो यो भीआइपी ?

त्यो सारा सुविधाको बीचमा मेरो ओछ्यानमाथिको भित्ताले यातनाकक्षको परिचय दिइरहेको थियो । भित्तामा उडुस मार्दा अङ्कित भएका घिनलाग्दा टाटाहरूको चित्रकारी सजिएको थियो । कसले भन्न सक्छ र, ती टाटामा बन्दीलाई यातना दिँदा बगेको रगतको चीत्कारयुक्त कथा पनि पो टाँसिएको थियो कि !

ढोका बन्द गरेर म पल्टिएँ । यातना–कक्षको मेरो ओछ्यान साँच्ची नै मानिस सुत्ने ओछ्यानजस्तो थियो । जीर्ण गुन्द्रीमाथि डसना थियो, डसनामाथि तन्ना थियो, र सिरानी र सिरक पनि ठिकठिकै थिए । त्यो सारा सुविधाको बीचमा मेरो ओछ्यानमाथिको भित्ताले यातनाकक्षको परिचय दिइरहेको थियो । भित्तामा उडुस मार्दा अङ्कित भएका घिनलाग्दा टाटाहरूको चित्रकारी सजिएको थियो । कसले भन्न सक्छ र, ती टाटामा बन्दीलाई यातना दिँदा बगेको रगतको चीत्कारयुक्त कथा पनि पो टाँसिएको थियो कि !

दङ्गा प्रहरी अड्डाको बङ्करको विशालता आफैँँमा आतङ्कको प्रतीक थियो, यो सानो कोठाको विशालताले अहिले मेरो अन्तरमा अर्को खालको बेचैन अनुभूति जगाइदियो । यत्रै कोठामा उता त्यतिविधि मानिस गुन्द्रुक सरी कोचिएर डल्लो परेका छन् । त्यहाँ जीउ तन्काएर पल्टिने त के खुकुलोसँग बस्ने ठाउँ पनि छैन । उत्रै कोठामा यहाँ म एक्लै छु । त्यो साँगुरोपना अगाडिको यो विशालता मेरा लागि अपराधबोधी भावनाको क्लेशकारक मुहान भइरहेछ ।

अलिबेरमा एउटा अनौठो जीव एक अँगालो अखबार लिएर आयो । ऊ अघि भुषाल हुँ भन्ने फुर्तीबाजभन्दा पनि महाफूर्तीबाज रहेछ । उसले मेरो अनुरोधबेगर नै मलाई जतिखेर जे चाहिन्छ त्यो किनेर ल्याएदिने सद्भाव प्रदर्शन गर्‍यो । उसले पुरानो परिचित हुँ भनेझैँ गरी चित्रबहादुर केसी, बाबुराम भट्टराई, शक्ति लम्साल आदिका नाम लिन पनि भ्याइहाल्यो ।

चटपटे नम्वर दुई गयो । पल्लो कोठाबाट निस्केर एउटा घरानीयाँ बान्कीको ठिटो लुुसुक्क मेरो कोठामा पस्यो ।

“सरले त्यल्लाई चिन्नु भा’छ ?”

“कसलाई बाबु ?”

“त्यो भर्खरै जानेलाई ।”

“छैन ।”

“त्यो यहाँको जल्लाद हो । त्यसको जागिर हामीजस्तालई कुट्नु हो । मुखले त्यो महाको चिप्लो छ, सरले होस गर्नुहोला । साखुल्ले भएर त्यसले लामा हात गर्न कत्ति बेर छैन ।”

मैले अखबारमा आँखा दौडाएँ । सबैजसो दैनिक र साप्ताहिकका प्रथम पृष्ठमै, बाकसभित्र जुनियर कवि भानुभक्तको कलम लिएको, हात गालामा राखेको एउटा गम्भीर तस्बिर छ । अखवार भन्छ— ‘जुनियर कवि भानुभक्तलाई रिहा गर ।’ आफ्नो नाउँमा छापिएका समाचार पढ्दै जाँदा म भावुक भएँ । मैले जनएकतामा विमल फुँयालको र प्रकाशमा मातृका तिमसिनाको टिप्पाणी पढेँ । छापाहरूमा प्रवाहित त्यो प्रतिपक्षीय चेतना र भिन्न मतावलम्बी बौद्धिकहरुको मप्रतिको त्यो चिन्ता, त्यो स्नेह र त्यो सद्भाव देखेर मेरो अन्तरमा कृतज्ञतायुक्त भावुकता टनाटन भरियो । यो संसारमा म पनि एक्लो रहेनछु । यो सुखद् कल्पनाले मलाई भाव–विभोर तुल्यायो ।

भोलिपल्ट विहान मैले पत्नी जमुना, छोरी डेजी र भतिज नरहरि संग्रौलालाई भेट्न अनुमति पाएँ । यातनाले पेलिएर म अङ्गभङ्ग र सतचूर्ण भएको हुँला भन्ने उनीहरूको त्रासमय अपेक्षा रहेछ । मलाई सहीसलामत देखेर उनीहरूमा आश्चर्य–मिश्रित हर्षको भावना सन्चार भएको मैले छनक पाएँ ।

भोलिपल्ट बेलुका हवल्दार सापले कोठामा आएर भने, “हजुरलाई सोहपले डाक्नु भा’ छ ।”

म साहेपको शयन कक्षमा पुगेँ । उनका अगाडि भुइँको गलैँचामा केही लेखिएका ताउ कागजका टुक्रा थिए । उदासझैँ उनका आँखा तिनै कागजमा स्थिर भएका थिए । साहेपको अनुहारमा असहजपनाको हल्का तुवाँलो लागेको थियो ।

“चुरोट लिउँ, सर ।” उनले चुरोट टक्रयाए ।

चुरोट सर्कोसँग चियाको सुर्पो पनि तानियो ।

इन्चार्ज साहेपको फरासिलो मुद्रा आज औधी अह्ररो थियो । त्यो मेरा लागि कुनै अनिष्ट समाचारको सङ्केत पो हो कि ? मैले लख काटेँ ।

”यो पुर्जी बुझिदिनुपर्‍यो, सर ।”

मैले पुर्जीको बेहोरा पढेँ । “सार्वजनिक सडकमा प्रहरीको भ्यानमाथि ढुङ्गा–मूढा गरेको र पटक–पटक सम्झाई–बुझाई गर्दा पनि नमानी शान्ति–सुरक्षामा खलल पुर्‍याएको हुँदा स्थितिलाई नियन्त्रणमा लिन तपाईंलाई गिरफ्तार गरिएको छ ।”
पूर्जीको अत्यन्तै कल्पनाशील र सिर्जनाशील बेहोरा पढिसकेर असई साहेपको मुखतिर हेर्दै म मुसुक्क हाँसे ।
“पुर्जी त झक्की छ नि, हाकिम साहेप !”
“के गर्ने हजुर, यहाँको चलन यस्तै छ । हामी पुर्जी थमाउनेलाई नै लाज लाग्छ ।”

पूर्जीको अत्यन्तै कल्पनाशील र सिर्जनाशील बेहोरा पढिसकेर असई साहेपको मुखतिर हेर्दै म मुसुक्क हाँसे ।

“पुर्जी त झक्की छ नि, हाकिम साहेप !”

“के गर्ने हजुर, यहाँको चलन यस्तै छ । हामी पुर्जी थमाउनेलाई नै लाज लाग्छ ।”

पुर्जीमा फागुन ६ गतेको मिति लेखिएको थियो, जुन दिन म अपहरित भएको थिएँ । पुर्जीको ढाडमा “फागुन ६ गते अपहरित भई फागुन ६ गतेको मिति अङ्कित पुर्जी आज १३ गते बुझिलिएँ” भन्ने टिप्पणी लेखर पुर्जीको अर्को प्रति मैले खल्तीमा हालेँ । इन्चार्जको अनुहारमा असहजपनाको तुवाँलो झनै गाढा भयो ।

“प्रक्रिया पूरा गर्न भ्याइयो भने हजुर भोलि छुट्नुहुन्छ ।” मसँगै मेरो कोठामा आइपुगेर इन्चार्ज साहेपले भने ।

“धन्यवाद, असई साहेप ।”

भोलिपल्ट एघार बजे असई साहेपले मेरो कोठामा आएर भने, “सर, लुगा फेरुँ । आज सरकारी वकिलबाट बयान हुन्छ र बेलुकीपख हजुरको घर सवारी हुन्छ ।”

बेलुका घर सवारी हुने उमङ्गमय आशासाथ मैले लुगाा फेरेँ । हवल्दार साहेपले अघि लागेर मलाई खोरको द्वारको साङ्लोमुनिबाट बाहिर निकाले । भ्यान तयार रहेछ, एकजना तरुणले मलाई भ्यानमा चढ्न इसारा गरे ।

“खै, उहाँलाई हतकडी ?” यातना कर्ममा मध्यमा उत्तीर्ण गरेजस्तो अनुहार र त्यस्तै बोली भएको एक सादा पोसाकेले बडो दम्भी स्वरमा सोध्यो । म भ्यानमा चढिसकेको थिएँ ।

“एई, हतकडी ले ।” साङले द्वारतिर गर्धन तन्काउँदै जवान करायो ।

“उहाँलाई पर्दैन ।” मलाई भ्यान चढाउने युवकले भने । मैले गाडीको ढोकाछेउमा बस्ने सुरले युवकलाई भित्र जान बाटो दिएँ ।

“सर उता बस्नोस् । भीआइपी ज्यान बाटामा कतै पोखियो भने मेरो के हालत हुन्छ ?”

म उता सरेँ । युवक ढोकाछेउमा बसे । भ्यानको अघि–अघि भुषाल हुँ भन्ने उही टपर्टुइँयाँ एक युवकलाई पछाडि राखेर मोटरसाइकलमा गुडेको देखियो ।

प्रहरीको मप्रतिको पेसागत व्यवहारको अध्याय समाप्त भएको थियो । युवकले मसँग एक सभ्य नागरिकले अर्को सभ्य नागरिकसँग गर्ने व्यवहार गरे । कनिष्ठ सरकारी वकिल भइसकेका उनी वकालती अध्ययन गर्न युरोप जाने तयारीमा रहेछन् । ओजे अर्थात् ओभर जान्ने भुषाल डिल्लीबजारको चारखाल चोकभित्र पसेर कतै अन्तर्ध्यान भयो । दुईजना प्रहरीका साथमा मलाई युवा बकिलले दायाँ लङको तलामाथि डोर्‍याए । दिन घमाइलो थियो । हामी मेरो बयान लिने पालो पर्खेर फराकिलो बरन्डाको डीलमा बस्यौँ । युवा वकिल घरी–घरी सरकारी वकिलको कार्यालयमा जाइ–जाइ गरिरहे ।

तीन घण्टा कुरेपछि बल्ल मेरो पालो आयो । सरकारी वकिलको टेबुलको अगाडि र दायाँतिर दुईवटा खाली मेच थिए । वकिल महोदयलाई नमस्कार गरेर म दाँयातिरको मेचमा बसेँ । उनी तीक्ष्ण सिकारी दृष्टिले एउटा लिखतको निरीक्षण गरिरहेका थिए, उनले मेरो नमस्कारलाई खायस गरेनन् । सरकारी वकिल राँगो–राँगोजस्ता रहेछन्, मैले अनुमान गरेँ ।

झट्कारेर शिर उठाउँदै उनले एकाएक युवा वकिललाई सोधे, “के हो ?”

“हजुर, उहाँको बयान ..... ”

“तपाई बयान दिन आ’हैन ?” सरकारी वकिल हिटलरी मुद्रामा मसँग गर्जिए ।

“हो ।” अलमल्ल पर्दै मैले भनेँ ।

“उठ्नोस् । तपाईँ बयान दिन आ’को कि मेचमा बस्न आ’को ?”

मेचको प्रयोजन बस्नु हो । मेच खाली थियो, म बसेँ । यसबाट संविधानको कुरा दफाको उल्लङ्घन भयो होला ? मैले मनमनै एकालाप गरेँ । तर सरकारी वकिल यति क्रुद्ध थिए, मैले उनीसँग तर्कवितर्क गर्नु उचित ठानिनँ । उनी मेरो बयान लिने अधिकारी, उनी मेरो भाग्यको निर्णयकर्ता । मैले तर्कवितर्क गर्दा उनले मेरो भाग्य नै भाँचिदिए भने .... ।

म चुपचाप उठेँ । सरकारी वकिलको मुखमुद्रा घरपालुवा राँगोबाट जङ्गली अर्नामा परिणत भएको मैले देखेँ । उनले मलाई खलक्कै निलूँलाझैँ गरी शिरदेखि पाउसम्म सर्लक्क हेरे । मानौँ मान्छेको रगत खान पल्केको बाघ हो त्यो । र, मानौँ अहिले ऊ भोको छ र मान्छेको रगतको स्वाद सम्झिँँदै ममाथि झम्टिने मुड बनाउँदै छ ।

युवा वकिलले उनलाई अखबारको किनारा च्यातेको टुक्रामा लेखिएको एउटा सन्देश सुम्पुवा गरे । मान्छे खाने त्यो बाघ विचित्रको नाटकीयता साथ हठात् भिजेको बिरालोमा रुपान्तरित भयो ।

“बसुँ, हजुर ।” म्याउँ–म्याउको भाकामा उसले भन्यो ।

“म बयान दिन आएको मानिस, मैले बस्न मिल्ला र वकिल साहेप ?” मेरो पालो दासानुदास भन्न लायकका सरकारी वकिल महोदयलाई दिएँ एक डोज ताजन ! ओठमा छद्म मुस्कान नचाउँदै कर्के आँखाले युवा वकिलले मलाई पुलुक्क हेरे अनि बडा वकिलले देख्लान् कि भनेर उनले आफ्नो मुस्कान झ्यालबाहिरको शून्य आकासतिर हुत्याए ।

म बसिनँ । सिमसारको गन्दे हिलो हुन पुगेको सरकारी वकिल मुन्टो लतारेर उही अघिको लिखत निरीक्षण गर्न थाल्यो । अलिबेरमा त्यो कागजको टुक्रो फेरि पढेर उसले आदेश दियो, “पल्लो कोठामा लगेर उहाँको बयान लिइदिनोस् त ।”

“धन्यवाद वकिल साहेप ।” ढोकातिर पाइला चाल्दै मैले भनेँ । ‘मूछ नीच’ भएको सरकारी वकिलले न मलाई एक थान मुस्कान प्रदान गर्‍यो, न मेरो धन्यवादको प्रत्युत्तर दिने कृपा नै गर्‍यो । सरकारी नै भए पनि वकिल भनेको पठित र शिष्ट मानिस हुँदो हो भन्ने मेरो लाटो लखकटाइ थियो । अहिले थाहा भयो, सरकारी वकिल त खुँखार जल्लादको साक्षात् प्रतिपूर्ति पो हुँदोरहेछ बा !

अघिल्ला