कसैलाई केको धन्दा कसैलाई केको धन्दा, अल्छे सरकारलाई घरिघरि लकडाउन लाउनको धन्दा । फेरि लायो ! त्यो पनि सातादिन होइन, द–दश दिन ! अल्छे सरकारका दृष्टिमा हर रोगका एक दबा, लायो लकडाउन झ्याम !

लकडाउन कोरोना भाइरस नियन्त्रणको एकमात्र, नित्य र निर्विकल्प जुक्ति किमार्थ होइन । यो त केवल एक सङ्कटकालीन र अल्पकालीन जुक्ति  हो । लकडाउन कोरोनाका गौँडा छेक्ने जुक्ति हो, यो दूरीको अस्त्रले कुचक्री कोरोनालाई छक्याउने काइदा हो । र, यो मानिसहरुलाई अलि दिन घरमै प्याकिस गरेर भाइरसको भयावह खतराबारे पाठ सिकाउने जुक्ति हो  । त्यसो त यो नजानिदो पाराले मानिसमा जीवनको मोह र मृ्त्युको भय जगाउने जुक्ति हो । लोकलाई लकडाउनको अप्रकट सन्देश हो— कि चनाखो भएर बाँच कि लापर्बाही गरेर मर ! तिम्रो जीवन तिम्रै हातमा छ, तिम्रो मृत्यु तिम्रै हातमा छ ।

तर, लगाएर थपक्क सुत्ने धन्दा होइन लकडाउन । लकडाउनको सुनसान मौका छोपेर गर्नपर्ने अनिवार्य कर्महरु अनेक छन् । ती हुन्— भाइरस परिक्षणको घेरा तीव्र गतिमा विस्तार गर्नु, छिटछिटो संक्रमणको पहिचान गर्नु र खाँचो हेरी क्वारेन्टाइन वा आइसोलेनको चाँजोपाँजो मिलाउनु । हुन त हाम्रो अल्छे सरकारले केही नै नगरेको चाहिँ होइन । तर यसले जे गर्‍यो, केवल नकाम गर्‍यो, फगत अनर्थ गर्‍यो । यसले भाइरस परिक्षण गर्न नक्कली र खोटा र्‍यापिड टेस्ट किट प्रयोग गर्‍यो । र, दिनानुदिन संख्या गन्दै पैँतालिस हजार परिक्षण गरेँ भनेर व्यर्थको काम देखाउँदै फुर्ति लगायो ।

हाम्रो अल्छे सरकारले केही नै नगरेको चाहिँ होइन । तर यसले जे गर्‍यो, केवल नकाम गर्‍यो, फगत अनर्थ गर्‍यो । यसले भाइरस परिक्षण गर्न नक्कली र खोटा र्‍यापिड टेस्ट किट प्रयोग गर्‍यो । र, दिनानुदिन संख्या गन्दै पैँतालिस हजार परिक्षण गरेँ भनेर व्यर्थको काम देखाउँदै फुर्ति लगायो ।

र्‍यापिट टेस्ट किट निःसन्देह कबाडी हो । यो झुर–झुक्रो–झुरपट्याँस हो । यसले भाइरसको सही परिक्षण गर्दैन । हाम्रै प्रयोगबाट पनि यो कटु तथ्य नाङ्गा आँखाले देखिने गरी सिद्ध भएको छ । भारत, अमेरिका, बेलायत, स्पेन, जर्जिया, चेक रिपब्लिक आदि देशले यो कबाडीमाथि प्रश्न उठाएर यसलाई बदर गरेका छन् । यो सब जान्दाजान्दै ओली सरकारले यो कबाडी माल प्रयोग गरिरहन किन योविधि हत्ते हालेको होला ? हत्ते हाल्नुको कारण खुलाउँदा सत्ताको डण्डाले मारी कुटिइने खतरा छ । किनभने यसमा कुरो दिनु–खानुको छ । यसमा कुरो ओली–अम्नीको प्रगाढ र अटुट मितेरी साइनोको छ । भन्नुमात्र हुँदैन, र्‍यापिड टेस्टवाले यो कबाडी ओली–अम्नीको प्यार–मुहब्बतको दह्रो दसी हो । चल्तीको भन्दा कता हो कता महँगो दरमा यो किनेको काइते कागजात देखाइयो । र, ज्यास्ती रकम दुई ज्यान एक प्राण सरहका मितज्यू द्वयद्वारा मिलिजुली ज्युनार गरियो । इतिहासको भित्तोमा लेखिएका ढुङ्गाका अमिट अक्षरले यसै त भन्छन् । जब लोकले ज्युनारकर्तामाथि औँलो ठड्यायो, यो खोटो माल प्रयोग नगर्ने, ठग ओम्नीसँगको ठेक्का बदर गर्ने, निजको चार करोड धरौटी पच पार्ने र निजको नाम कालो सूचीमा दर्ज गर्ने बाचा गरियो । शिरमाथि लोकले भाँटो उजाउँदा डरले यस्तो बाचा गरियो, भाँटो थन्किएपछि न मितज्यूको चार करोड पच, न मितज्यू कालो सूचीमा दर्ज ! बरु थुकेको थुक खाँदै लाजै नमानी यही कबाडी र्‍यापिड  प्रयोग गर्न पो थालियो ।

म सुन्छु, ओली सरकार फेरि एक लाख कबाडी र्‍यापिड टेस्ट किट किन्ने ठेक्का सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्दैछ । सुन्दा त्यसैत्यसै दिगमिग लाग्छ । आङ सिरिङ्ग हुन्छ । परिवेश गन्हाउँछ । यो कस्तो हठ ! यो कस्तो अहंकार ! लाग्छ, यस्ता मान्यजनको कुटिलमति कुकुरको पुच्छरजस्तै हो । बाह्र वर्ष ढुङ्ग्रामा हाल, पुच्छर नाथे बाङ्गाको बाङ्गै ! उदारमना मितज्यूलाई प्रिय मितज्यूको दागी अनुहार धोइपखाली गर्नु छ । र, मितज्यू द्वयमाझ ‘ठग–ठग एक रहूँ, दिनु–खानु कायम गरुँ’को संकल्पलाई अझ सुदृढ बनाउनु छ । दिनु–खानु भन्नमात्र सजिलो छ, मितज्यू द्वयका दुःख कति छन् कति !

संक्रामक रोगका ज्ञानी पण्डितहरु भन्छन्— लकडाउन लाइरहनु सरकारको विववशता हो । किन ? किनभने समुदाय तहमा कोरोना फैलिए–नफैलिएको अत्तोपत्तो छैन । अत्तोपत्तो होस् पनि कसरी ? अल्छे सरकार र्‍यापिड टेस्टले पैँचालिस हजार जनको जाँच गरेँ भनी डङ्क पिट्दैछ । यो डङ्क पिटान वास्तवमा पैँतालिस हजार झूटको विज्ञापन हो । नक्कली र्‍यापिड टेस्ट पैँतालिस हजार ! कबाडी र्‍यापिड टेस्ट पैँतालिस हजार ! एक महिनाको यत्रो लामो लकडाउनमा सरकारले के गर्‍यो ? यसले जम्मा दश हजार पिसीआर टेस्ट गर्‍यो । यो गँड्यौले चालले समुदाय तहमा कोरोनाको अवस्थाबारे थाहा हुन्छ नै कसरी ?

आयो फेरि कुरा लकडाउनकै । संक्रामक रोगका ज्ञानी पण्डितहरु भन्छन्— लकडाउन लाइरहनु सरकारको विववशता हो । किन ? किनभने समुदाय तहमा कोरोना फैलिए–नफैलिएको अत्तोपत्तो छैन । अत्तोपत्तो होस् पनि कसरी ? अल्छे सरकार र्‍यापिड टेस्टले पैँचालिस हजार जनको जाँच गरेँ भनी डङ्क पिट्दैछ । यो डङ्क पिटान वास्तवमा पैँतालिस हजार झूटको विज्ञापन हो । नक्कली र्‍यापिड टेस्ट पैँतालिस हजार ! कबाडी र्‍यापिड टेस्ट पैँतालिस हजार ! एक महिनाको यत्रो लामो लकडाउनमा सरकारले के गर्‍यो ? यसले जम्मा दश हजार पिसीआर टेस्ट गर्‍यो । यो गँड्यौले चालले समुदाय तहमा कोरोनाको अवस्थाबारे थाहा हुन्छ नै कसरी ? के कुनै दिव्य मुहूर्तमा  निराकार एवं अगोचर वैकुण्ठबासी भगवान् चतुर्मुखी ब्रह्माजीले आकाशवाणीबाट थाहा दिन्छन् ? कि कोरोना भाइरस स्वयं हाजिर भई ‘अहिलेसम्म मेरो विस्तारको प्रगति यतियति भयो’ भनी सिंहासनधारी प्रभुछेउ बिन्ती चढाउँछ ?

छाँटले लकडाउन कसैका लागि मजा हो, कसैका लागि विकराल काल । जसले मनग्य नूनतेल, खाद्यान्न र मेवामिष्ठान्न जोहो गरेका छन्, तिनका लागि लकडाउन विश्राम हो, मनोरञ्जन हो, पारिवारिक रमाइलो हो । दिनभरि पसिना बगाएर बिहान–बेलुकाको छाक टार्नेहरुका लागि नि ? तिनका लागि यो काल हो, विकराल काल ! त्यसैले त ती चित्कार गरिरहेका छन्— सरकार ! तिम्रो लकडाउनमा कोरोनाले भन्दा पहिले हामीलाई भोकले मार्ने भो !  दुःखी कजनको यो दारुण चित्कार दूर दरबारबासी सरकार सुन्दैन । ऊ त केवल ‘ट्याउँ– ट्याँउ’ भन्दै हिँड्छ— कसैलाई भोकै मर्न दिइने छैन ! यो सङ्कटमा सरकारले दशौँ लाख बेरोजगार र गरिबलाई साँच्चि नै दिएजस्तो गरी केही दिएको छैन । न खाद्यान्न न नगद । प्रधानमन्त्री ओली र अर्थमन्त्री खतिवडा बेरोजगार र भोका गरिबहरुलाई राहत दिनु भनेको आफ्नै गाड्धनबाट रकम झिकेर दिनुजस्तो गर्छन् । मरे बरु गरिबहरु भोकै मरुन्, बजार व्यवस्था विरक्तिनु हुँदैन, अर्थतन्त्र ओइलाउनु हुँदैन । ‘कम्निस्ट’ शासक महलको महान्, उदार र कल्याणकारी चिन्तन !

छाँटले लकडाउन कसैका लागि मजा हो, कसैका लागि विकराल काल । जसले मनग्य नूनतेल, खाद्यान्न र मेवामिष्ठान्न जोहो गरेका छन्, तिनका लागि लकडाउन विश्राम हो, मनोरञ्जन हो, पारिवारिक रमाइलो हो । दिनभरि पसिना बगाएर बिहान–बेलुकाको छाक टार्नेहरुका लागि नि ? तिनका लागि यो काल हो, विकराल काल ! त्यसैले त ती चित्कार गरिरहेका छन्— सरकार ! तिम्रो लकडाउनमा कोरोनाले भन्दा पहिले हामीलाई भोकले मार्ने भो !  दुःखी कजनको यो दारुण चित्कार दूर दरबारबासी सरकार सुन्दैन । ऊ त केवल ‘ट्याउँ– ट्याँउ’ भन्दै हिँड्छ— कसैलाई भोकै मर्न दिइने छैन !

लकडाउन कालमा उदाङ्ग भएको धनी र गरिबबीचको विभेदको खाडल र अन्यायको दृश्य, अहो ! किञ्चित् धनवानहरु मग्न मुद्रामा घरमा बसेर कोरोना भजन गाउँदै थिए— साबुन–पानीले हात धोऊँ, कोरोनाबाट जोगिऊँ । भजन गाउनेहरुको लाममा कुलीनहरु थिए, सत्ताशीन नवधनाढ्य चोरहरु थिए, सिने सुन्दर–सुन्दरीहरु थिए, स्टन्टबाज सेलिब्रिटीहरु थिए, ज्यालादारी भजनकर्मीहरु थिए । साबुन–पानीले छिनछिनमा हात धुनु यी सबका लागि औकातको कुरा थियो । ज्यालाकर्मी, सुकुमबासी र गरिबहरुका लागि यो असम्भव विलास थियो । जब यी सब सुविधासम्पन्न र सुरक्षित घरमा बसेर हस्तशुद्धी महात्म्य गाउँदै थिए, थुप्रो गरिबहरु हाँफ र झाँप गर्दै गाउँतिरको अनिश्चित र असुरक्षित  पदयात्रामा कुद्दै थिए । ती भोकै थिए, ती अनिदो थिए । तिनका आहत चित्तमा क्रूर सरकारप्रति क्रोधको ज्वाला दन्किरहेको थियो । तर सरकारले न त्यो देख्यो, न त्यो सुन्यो । मानौँ यो देशमा दशौँ लाख दीनहीन र गरिबहरु छन् भन्ने कुरा विलासलोकमा मगनमस्त भएको ‘कम्निस्ट’ सरकारका भुसतीघ्रेहरुलाई थाहा छैन । कुनै दिन थाहा थियो होला । जब यी भोका–नाङ्गहाहरुका काँधमा चढेर सत्तामा उक्लिए, त्यही क्षणमा तिनले यिनलाई बिर्सिए । 

हस्तशुद्धी भजनसँगै अर्को विभेदकारी भजनले गगनमण्डल गुन्जियो । त्यो घरै बसेर कोरोना भाइरसलाई जित्ने भजन थियो । यो भजनका प्रथम स्रष्टा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका बोस थिए । तिनले समस्त विश्वसामु भजन जारी गरे, ‘घरभित्रै बसौँ, महामारीविरोधी लडाइँ जितौँ ।’ घरमा बस्ने औकात र सुविधा हुनेहरुले भजनको लोलीमा बोली मिलाए । यो बोली र लोली घरमा बस्ने औकात र सुविधा नहुनेहरुका लागि क्रूर ठट्टा थियो । गृहपतिहरुले यो भजन गाइरहँदा गृहविहीन दीनहीनहरु  के गर्दै थिए ? ती करुणामयी सरकारद्वारा गाउँ जाने बाटो छेकिएर कतै खोँचमा वा बगरमा अलपत्रसँग लम्पसार परेका थिए । ती भोकै थिए, ती थकित थिए, ती गलित थिए, ती निराश थिए, ती हताश थिए । र, ती दयावान् सरकारलाई सम्झिँदै थिए । त्यो क्षणमा तिनबारे बेखबर प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरु के गर्दै हुँदा हुन् ? शायद ती कोरोना भाइरसको डरले महलभित्रै एन–९५ मास्क लगाएर आफ्नो मूल्यवान् कोमल गाथको रक्षामा दत्तचित्त हुँदा हुन् !

‘उज्यालो’को खण्डे भजनले भन्यो— ‘के हो र यो कोरोना घरै बसी जितिन्छ ।’ यो जटिल समस्याको अति सरल समाधान हो । सुकुलगुण्डे समाधान ! यो त वास्तवमा अल्छे सरकारलाई सुहाउने भजन पो हो । यो कोरोना भाइरसमाथि क्रियात्मकरुपले हस्तक्षेप नगर्ने भजन हो । यो त खालि भजन गाएर कोरोना धपाउने लुते धन्दा हो । यो जानअन्जान नक्कली र्‍यापिड टेस्टमार्गी भजन हो । यो अकर्मण्य भजन गाउन सरकार स्वयं पर्याप्त छ, अरुले यसको सुगा रटान गनुपर्‍यो नै  किन ? कोरोना धपाउने भजन गाउने घर र गाउने औकात नहुनेहरुमाथि यो सुतुरमार्गी भजन अर्को निर्मम मजाक हो ।

अविराम भजन सुन्दै जाँदा उज्यालो एफएमको भजन मेरा कर्ण स्पर्श गर्न आइलाग्यो । आशा थियो— स्वतन्त्र सञ्चार भनिने एफएममा त कमसेकम सङ्कटकालीन यथार्थको समग्रता समेटिँदो हो कि ! तर ‘उज्यालो’ले लोकलाई सत्य र न्यायको उल्यालो देखाउन कञ्जुसी गर्‍यो । र, ऊ जसोजसो बाहुन बाजे उसैउसै स्वाहाको लयमा हल्लियो । ‘उज्यालो’को खण्डे भजनले भन्यो— ‘के हो र यो कोरोना घरै बसी जितिन्छ ।’ यो जटिल समस्याको अति सरल समाधान हो । सुकुलगुण्डे समाधान ! यो त वास्तवमा अल्छे सरकारलाई सुहाउने भजन पो हो । यो कोरोना भाइरसमाथि क्रियात्मकरुपले हस्तक्षेप नगर्ने भजन हो । यो त खालि भजन गाएर कोरोना धपाउने लुते धन्दा हो । यो जानअन्जान नक्कली र्‍यापिड टेस्टमार्गी भजन हो । यो अकर्मण्य भजन गाउन सरकार स्वयं पर्याप्त छ, अरुले यसको सुगा रटान गनुपर्‍यो नै  किन ? कोरोना धपाउने भजन गाउने घर र गाउने औकात नहुनेहरुमाथि यो सुतुरमार्गी भजन अर्को निर्मम मजाक हो ।

सत्तामा नेकपा डबलको ओली सरकार छ । ओली सरकार परम् प्रिय ओम्नी कमरेडसँगको प्रेममय नशामा लठ्ठ छ । र, यो सरकार र्‍यापिड टेस्ट नामक नक्कली साधनको दिनु–खानुमा लिप्त भई कोरोनाबाट जनजनका ज्यानको रक्षा नगर्न कटिबद्ध छ । लाग्छ, ओलीतन्त्रको यो कटिबद्धता ओली सरलाई काँधमा बोकेर हिँड्ने नेकपा डबलको विशाल भीडका लागि स्वीकार्य छ । धिक्कार छ गिनीपिगतुल्य भीडको यो मौन स्वीकृतिलाई !

कोरोना कैरन

घुमिफिरी आफ्नै गुँडमा

सरकारका दुई अलङ्कार

हाम्रो सरकार, राम्रो सरकार

यस्तो दिन पनि आयो

विपतमा जसको देशै हरण भो

कोरोना युद्धका शहीदहरु

सरकारको अनुहार देखिने यो ऐना

लुकिँदैन, लडिन्छ र जितिन्छ

सरकार अस्वस्थ, स्वास्थ्य नीति बर्बाद

बाहुबली स्वास्थ्य नीति, सरकारी नरकयात्रा

दुई कोरोना विशेषज्ञ— तल पुन, माथि ओली

कोरोना कालमा छिमेकीको माया

धन्दा ठगीको, सरकार नेकपा डबलको