काठमाडौं । बारम्बार प्रश्न उठ्ने गरेको ‘राइड सेयरिङ’ टुटल र पठाओको विषयमा फेरि विवाद उठेको छ । मंगलबार यातायात व्यवस्थापन विभागले टुटल र पठाओमाथि प्रतिबन्ध लगाउने गरी सूचना जारी गरेसँगै टुटल र पठाओको मुद्दा फेरि एक पटक सतहमा आएको हो । 

सूचनामा टुटल र पठाओलाई नै तोकेर नभनेतापनि विभागमा जुन प्रयोजनका लागि भनेर सवारी दर्ता भएका छन् सोही प्रयोजनमा मात्र सञ्चालन गर्न दिइने उल्लेख छ । 

मंगलबार साँझ विभागद्वारा जारी सूचनामा कानूनको उलंघन गरी एक प्रयोजनमा दर्ता भएका सवारीले अर्को प्रयोजनमा भाडामा यात्रु बोकेमा प्रचलित कानून बमोजिम कारबाही गर्ने उल्लेख छ । ट्याक्सी व्यवसायीहरुको विरोध तथा दवावकापछि विभागले यस्तो सूचना जारी गरेको बुझिएको छ । 

उपत्यकामा सञ्चालित ट्याक्सी व्यवसायीहरुले टुटल र पठाओलाई कानून विपरित निर्वाध सेवा सञ्चालन गर्न दिएको भन्दै गत मंगलबार विभाग घेराउ गरेका थिए । 

उनीहरुको विरोधपछि विभागले तत्कालै टुटल र पठाओको सेवा प्रभावित हुनेगरी सूचना जारी गरेको थियो । 

मुद्दा नौलो होइन
टुटल र पठाओको विषयमा अहिले मात्र प्रश्न उठेको भने होइन । यसअघि पनि यही विषयलाई लिएर बारम्बार प्रश्न उठ्दै आएको छ । निजी (रातो नम्बर प्लेटमा) दर्ता भएका सवारी साधनले भाडामा यात्रु बोक्न पाउने कि नपाउने भन्ने विवाद पहिलेपनि उठ्दै आएको विषय हो । 

गत वर्ष २०७५ माघमा टुटल र पठाओको विषयमा प्रश्न उठेको थियो । त्यसबेला पनि विभागले सार्वजनिक सूचना जारी गर्दै रातो नम्बर प्लेटका सवारीले भाडाका यात्रु बोक्न नपाउने भन्दै सूचना जारी गरेको थियो ।

यो पनि..

सरकार टुटल-पठाओको पक्षमा !

 राइड सेरिङका आधारमा भाडामा यात्रु बोक्ने टुटल र पठाओ जस्ता व्यवसायीक मोटरसाइकल र स्कुटरलाई ट्राफिकले धमाधम कारबाही गरेको थियो । यस विषयप्रति चौतर्फी विरोध भएपछि  प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीकै निर्देशनमा तत्कालका लागि टुटल र पठाओको कारबाही प्रक्रिया रोकिएको थियो । त्यस बेला भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री रघुवीर महासेठ थिए । तत्कालीन समयमा टुटल र पठाओको विवाद यत्तिकै रोकियो । टुटल र पठाओले निरन्तर व्यवसाय सञ्चालन  गरिरहे र हालसम्म पनि गरिरहेका छन् ।

तर, केही समयसम्मका लागि मत्थर भएको यो विषय २०७६ को माघ आइपुग्दा नपुग्दै फेरि उठ्यो । ट्याक्सी व्यवसायीहरुकै दवावमा टुटल र पठाओको सञ्चालन रोक्नुपर्छ भन्दै विभागले पुनः दोस्रो पटक सूचना जारी ग-यो । त्यही बीचमा ट्याक्सी व्यवसायीहरुले उच्च अदालतमा मुद्दा दायर गरे । टुटल पठाओ र नेपाल ट्राफिकलाई नै विपक्ष बनाई उच्च अदालत पाटनमा मुद्दा दायर भएको थियो ।

उक्त मुद्दा उपर अदालतले फैसिला गर्दै टुटल र पठाओलाई बन्देज नगर्न बरु ऐन नियम बनाएर जान मन्त्रालयलाई आदेश दिएको थियो । तर अहिलेसम्म सो राइड सेयरिङसम्बन्धी कुनै नियम बन्न सकेको छैन ।  अदालतको सोही आदेश बमोजिम विभागको दोस्रो सूचनाले पनि काम गरेन । सर्वसाधारण यात्रुहरुमा लोकप्रिय बनिसकेको टुटल र पठाओले पुनः निरन्तरता पायो ।

अहिले फेरि तेस्रो पटक यो मुद्दा उठेको छ । सूचनाअनुसार विभागले टुटल र पठाओलाई रोक्ने नीति बनाएको देखिन्छ । तर सर्वसाधारणमा लोकप्रिय बन्दै गएको राइड सेयरिङ टुटल र पठाओको सेवा अब रोकिने वा जारी रहने भन्नेमा निश्चित भने भइसकेको छैन । 

टुटल र पठाओको विषयमा बारम्बार पछि हटेको सरकार यस पटक के गर्ला ? उच्च अदालतले समेत ऐन नियम बनाएर टुटल र पठाओ जस्ता कम्पनीहरुलाई निरन्तरता दिन भनिसकेको अवस्थामा अहिलेसम्म कुनै ऐन नियम नबनाएको विभागले के गर्ला ? पहिले जस्तै आफ्नो निर्णयबाट ब्याक होला कि अघि बढ्ला ? यसले टुटल र पठाओको निर्वाध ‘राइड होलान् कि साइड लाग्लान् ?’ प्रश्न सतहमा आएको छ । 

यो पनि....

कानून बनाएर पठाओ र टुटल सेवा सञ्चालन गर्न उच्च अदालतको आदेश

यही विषयमा भौतिक, पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री बसन्त नेम्वाङले निजी नम्बर प्लेटका सवारीसाधनलाई यात्रु बोक्न प्रतिबन्ध लगाइएको भएपनि केही व्यहारिकताका कारण कडाइ गर्न समस्या हुने बताएका छन् ।
बुधबार उपत्यकाका ट्याक्सी व्यवसायीहरुको ध्यानाकर्षण पत्र बुझ्दै नेम्वाङले टुटल र पठाओका सम्बन्धमा मन्त्रालयले नयाँ निर्णय गरेर अगाडि बढ्ने बताए । 

 टुटल र पठाओका कारण आफ्नो व्यवसाय धरापमा परेको, कयौ चालक मजदुरहरु प्रत्यक्ष प्रभावित भएको र दैनीकजसो झडपका घटना हुने गरेको भन्दै ट्याक्सी व्यवसायीले टुटल र पठाओका सम्बन्धमा न्यायालयको आदेशलाई तत्काल कार्यान्वय गर्न माग गर्दे मन्त्रीलाई ६ बुँदे ध्यानाकर्षण पत्र बुझाएका थिए ।

उनीहरुको ध्यानाकर्षण पत्र बुझ्दै मन्त्री नेम्वाङले विगतमा ‘के भयो’, ‘के भएन’ भन्ने विश्लेषण गर्नुभन्दा पनि सरकार सबैको समस्या सम्बोधन र सबैलाई कानूनी दायरामा ल्याउने तयारीमा लागेको बताए । उनले नीतिगत कानूनी कुराहरुलाई व्यवस्थित गर्दै व्यवहारमा रुपान्तरण गर्ने दायित्व सरकारले बोकेकाले सधैंको लागि सबैको समस्या समाधान हुने गरि व्यवस्थापन गरिने आश्वासन दिए । 

उनले टुटल र पठाओका सम्बन्धमा यो सर्भिस सुरु भएका देशहरुले गरेको व्यवस्थापन लगायत अन्तराष्ट्रिय अभ्यासलाई मन्त्रालयले अध्ययन गरिरहेको पनि बताए । उनले ट्याक्सी व्यवसायी लगायत सबै व्यवसायीको समस्यालाई न्यायीक ढंगले व्यवस्थापन गर्दै लैजाने गरी राज्यले जिम्मेवारी लिएर अघि बढ्ने पनि स्पष्ट पारे । 

यो पनि....

फेरि विवादमा ‘टुटल’ र ‘पठाओ’ : कहाँ हरायो नियमन गर्ने कुरा ?

टुटल र पठाओमा यात्रु बोक्न कालो नम्बर प्लेटको मोटरसाइकल !

टुटल बहस : बन्द होइन व्यवस्थापनको खाँचो

यात्रु बोक्ने ‘टुटल’ र ‘पठाओ’ गैरकानूनी, ट्राफिक महाशाखाले माग्यो वैधानिकताको प्रमाणपत्र