कोभिडको तेस्रो लहर मत्थर हुँदै गएपनि चुनावी अभियानमा सजकता अपनाउनु पर्ने जनस्वास्थ्यविद्हरुको सुझाव रहेको छ । छिमेकी राष्ट्र भारतमा फेरि कोरोनाको नयाँ भेरियन्ट ‘एक्स ई’ अर्थात् ओमिक्रोनको मिक्सडअप भाइरस फेला परेकाले जनस्वास्थ्यविद्हरुले त्यस्तो सुझाव दिएका हुन् । एनसीडीओ दिल्लीले मुम्बईमा एक्स ई भेरियन्ट एक जना पुरुषमा फेला परेको जनाएको छ । नयाँ भेरियन्ट जहाँ पुष्टि भए पनि ढिलोचाँडो एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुग्ने सम्भावना धेरै हुने स्वास्थ्यकर्मीहरु बताउँछन् ।

स्थानीय तहको निर्वाचन आउन ३१ दिन बाँकी रहँदा चुनावी सरगर्मी बढेको छ । भारतमा देखिएको ओमिक्रोन एक्स ई भेरिएन्ट ओमिक्रोन भेरियन्टभन्दा १० प्रतिशत बढी फैलिन सक्ने भनिए पनि यसबारे थप अध्ययन भइरहेको बताइएको छ । यस्तै, यूरोपियन मुलुकमा डेल्टा र ओमिक्रोनको सम्मिश्रण ‘हाइब्रिड’ प्रकारको ‘डेल्टाक्रोन’ भेरियन्टका संक्रमित बढिरहेका छन् ।

चुनाव नजिकिँदै गर्दा गाउँदेखि सहरसम्म जमघट भेला, पार्टी, समारोह नियमित चलिरहेकाले सबैले सावधानी अपनाउनुपर्ने र सङ्क्रमण दर कम भए पनि विश्वबाट कोरोना नहराएकोले ठूला भेला, प्रचार प्रसार, सभा समारोहमा सहभागी हुने शैलीलाई अब परिवर्तन गर्नुपर्ने जनस्वास्थ्यविद्हरु सुझाव दिन्छन् ।

जनस्वास्थ्यविद् डा. शरद वन्त भन्छन्, ‘विश्व स्वास्थ्य संगठनले अझै पनि कोरोना महामारी विश्वबाट निमिट्यान्न भएको घोषणा गरेको छैन । वर्तमान समयमा विविध कारणले नेपालमा संक्रमण कम भएपनि जोखिम कायमै छ भन्ने बुझ्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले स्थानीय तह निर्वाचनमा सहभागी हुने सबै जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालना अनिवार्य गर्नुपर्छ ।’

यो पनि

हाइब्रिड ‘एक्स ई’ अर्थात् ओमिक्रोनको ‘मिक्सड अप’ भाइरस !

​उता सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुन चुनावको समय नजिकिँदै गर्दा विभिन्न दलका नेता तथा कार्यकर्ताले भेला, भेटघाटका क्रममा  जनस्वास्थ्यका नियम व्यावहारिक रुपमा पालना गर्छन् भन्ने कुरा खासै विश्वास नलागेको बताउँछन् । डा पुन भन्छन्, ‘पछिल्ला दिनहरुमा काठमाडौं उपत्यका बाहेकका बाहिरी जिल्लाहरुमा खासै मास्कको प्रयोग गरेको पाइँदैन । अहिले कोरोना संक्रमण दर कम भएकाले मास्क प्रयोग मानिसले झन कमै गरेका छन्  ।’ यसले जोखिम बढाउने उनको भनाइ छ ।

नेपालमा कोरोना संक्रमण दर शून्यमा पुगेको छैन । दुई अंकमा भएपनि संक्रमण पुष्टि भइरहेको हुँदा खोप नै नलगाएकाहरु चुनावी अभियान र चुनावमा सरिक भएमा संक्रमण जोखिम हुने डा. पुन बताउँछन् ।

कोरोना संक्रमणका कुरा मात्रै नभएर ठूलो जमघटमा अन्य संक्रमणजन्य रोगहरु सर्न सक्ने सम्भावना भएकाले अनिवार्य रुपमा मास्क प्रयोग र हातको सरसफाइतर्फ ध्यान दिनु पर्नेमा डा पुनले जोड दिए । चुनावमा कम्तिमा अनिवार्य रुपमा मास्क लगाएपनि कोरोना फैलिने सम्भावना कम हुने उनी बताउँछन् ।

चुनावी अभियानमा सहभागी हुनेहरुले कोरोना विरुद्धको खोप अनिवार्य रुपमा लगाउनैपर्ने जनस्वास्थ्यविद् डा. वन्तको सुझाव छ । जनस्वास्थ्य कहिल्यै छाँयामा नपर्ने भएकाले यो परिस्थितिमा कसरी अगाडि बढ्ने भन्ने मुख्य कुरा भएको उनको भनाइ छ ।

महामारीसँग जुध्न आयोगको तयारी

निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता शालिग्राम पौडेल शर्माले स्थानीय तहका सबै चुनाव केन्द्रमा चुनाव गराउँदा जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालना गराउन  निर्देशन  दिइसकेको बताएका छन् । आयोगले निर्वाचन केन्द्रमा मास्क र सेनिटाइजर पुर्याउने तयारी गरिरहेको उनले सुनाए । आयोगले स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयलाई चुनावमा सहभागी हुनेलाई अनिवार्य रुपमा खोपको व्यवस्था गर्न निर्देशन दिएको पनि उनले जानकारी दिए ।

‘हालको जस्तो संक्रमणको स्थिति रह्यो भने खोप कार्ड पनि आवश्यकता पर्दैन होला,’ प्रवक्ता पौडेलले भने, ‘चुनाव ताकासम्म संक्रमणको अवस्था हेरेर आवश्यक निर्णय गर्ने छौं ।’ कोरोना महामारीको पहिचान, परीक्षण र उपचारका लागि स्वास्थ्यकर्मी खटाउने, नखटाउने सम्बन्धमा अवस्था हेरेर आयोग अगाडि बढ्ने उनले बताए ।