काठमाडौं– उनले २०५२ सालमा मौरीपालन व्यवसाय सुरु गर्दा  बजार खासै थिएन । तर, तत्कालिन समयमा चित्तबुझ्दाे बजार नभएपनि स्थानीय स्तरमै केहि गर्ने अठोटका साथ  उनले एपी आई एस मेलिफेरा जातको एक घार मौरीबाट यो व्यवसाय थालेका थिए । 

उनी अर्थात चितवन रत्ननगरका देव मानन्धर  जो अहिले एक  मौरीपालक ब्यवसायीका रुपमा दह्रिएका छन् । २२ वर्षे मौरीपालन व्यवसायको दौरानमा देवले धेरै हण्डर र ठक्कर पनि खाए । अनेकन समस्या चुनौति खेपे । तर उनले हिम्मत नहारी र चुनौतिको सामना गर्दै आफूलाई एक सफल व्यवसायीको रुपमा स्थापित गराइछाडे । 

देवले २०५२ मा एपि.आइ.एस मेलिफेरा जातको एक घार मौरीबाट उनले यो ब्यवसाय सुरु गरेका हुन् । त्यतिबेला नेपाल सरकारले अनुदानमा उपलब्ध गराएको मौरीको एक घारबाट अहिले उनी १ सय २५ घारको मालिक बनेका छन् । अहिलेको अवस्थासम्म आइपुग्दा देब ब्यवसायले नसोचेको परिवर्तन ल्याएको ठान्छन्  । भन्छन, ‘आफ्नो ठाँउमा भएको कुरालाई आधुनिकीकरण गर्ने हो भने नेपालमा कृषिको धेरै सम्भावना रहेको छ । कृषिबाटै जीवनस्तर उकास्न सम्भव छ । 

अहिले देवको परिवारको मुख्य ब्यवसाय नै यही बनेको छ । ४० वर्षीय देवको १० जना मौरीपालनमै खटिएका छन् ।  ब्यवस्थापन संकायमा अध्ययन गरेका देव मौरीलाई चराउनको लागि विभिन्न जिल्लामा पुर्याउछन् । तोरी,  चिउरीलगायतका फूल्ने समयमा दाङ, चितवन, वुटवल, भैरहवासम्म उनी मौरीलाई चराउन पुग्छन् । 

वार्षिक १० लाख कमाई
देवले मौरी पालन ब्यवसायबाट देवले अहिले मासिक आठ देखि १० लाख रुपयाँसम्म आम्दानी गर्दै आएका छन् । उनले सो व्यवसाय सुरु गर्दा सुरु गर्दा मौरीको महको बजार खासै थिएन । त्यतिबेला प्रति किलो ९० रुपैयाँमा नै बेच्न बाध्य थिए, उनी ।

त्यो समयमा मौरी पालन ब्यवसायमा लाग्नेको संख्या कम  र बजारमा पनि खासै माग नहुँदा  समस्यामा पनि परे ।  तर पनि उनले हरेस नखाई आफू यही पेशामा लाग्ने निणर्य गरे ।  संघर्षको फल ढिलोचाँडो मिल्छ भनेजस्तै उनले अहिले यही व्यवसायबाट मनग्य आम्दानी गर्न सफल भइछाडेका छन् । उनले अहिले एक किलो मौरीको मह लाई २ सय ४६ रुपैयामा बेच्दै आएका छन् । 

भारतीय कम्पनीको माग
चितवन मौरी पालन व्यवसायको लागि पकेट क्षेत्र हो ।  उनले चितवनको रत्ननगरको टिकौलीमा उत्पादन  गरेको मौरीको मह नेपालमा मात्रै नभएर विदेशमा पनि पठाएका छन् ।  देवले दुईवटा भारितय कम्पनीसंग सहकार्यमा काम गरिसकेका छन् । सुरुमा देबले चलेको भारतिय कम्पनी डाँबरमा मह पठाउने गरेका थिए । तर डाबरसंगको सहकार्य लामो समयसम्म टिक्न सकेन । दुई वर्षको सहकार्य पछि उनले अहिले पतंजली आयूर्वेदकलाई मौरीको मह बेच्ने गरेका छन् ।

पतंजली आयूर्वेदकको वीरगंजमा रहेको शाखाले मह लाने गरेको छ । पतञ्जली आयूर्वेदकसंगको सहकार्य राम्रो भएको उनको भनाई छ । देवले पतंजली आयूर्वेदकलाई एक पटकमा ६ हजार केजीसम्म मह बेच्दै आईरहेका छन् । मौरी पालन कृषकहरुको लागि यसरी ब्यापार गर्ने ठाँउ हुँदा निकै खुशी लागेको बताए । 

मौरी पालन व्यवसायमा राम्रो आम्दानी गर्दै आएका देव अहिले भने थोरै आत्तिएका छन् । कारण अहिले चितवानमा आएको बाढी । बाढीले आफ्नो सबै मौरीको घाँरहरु डुवानमा रहेको र मौरीको अवस्था कस्तो छ भन्ने कुरा बुझ्न र ठाँउ सार्ने मौका सम्म नपाउदा समस्या भएको उनले बताए ।