काठमाडौँ । लसुन र प्याज हाम्रो खानाको अभिन्न अङ्ग हो । यसको औषधीय गुण छन् । तरकारी र खानाको स्वाद बढाउने भएकोले पनि विश्वभर यसलाई खाइन्छ । लसुन र प्याजमा एन्टिअक्सिडेन्ट,एन्टी–ब्याक्टेरियल र एन्टी–इन्फ्लेमेटरी गुण पाइन्छ, जुन स्वास्थ्यको लागि फाइदाजनक हुन्छ । नेपालीमा एउटा उखान छ नि ‘धेरै खायो भने अमृत पनि विष हुन्छ’ । 

लसुन र प्याजमा पनि यही कुरा लागू हुन्छ । धेरै लसुन र प्याज खाँदा शरीरमा केही नकारात्मक असर पर्न सक्छ । आजको यस लेखमा हामी धेरै लसुन प्याज खाँदाका सम्भावित साइड इफेक्टहरू अनि तिनीहरूलाई सही मात्रामा सेवन गर्नु किन महत्त्वपूर्ण छ भनेर कुराकानी गर्नेछौँ । 

पाचनसम्बन्धी समस्या

लसुन र प्याजमा सल्फर यौगिकहरू हुन्छन् । धेरै मात्रामा यी दुई वस्तु सेवन गर्दा पेट दुख्ने र एसिडीटी निम्त्याउने हुनसक्छ । यसले पेट फुल्ने र ग्यास बन्ने, पेट दुख्ने र अपच हुने समस्या निम्त्याउन सक्छ । 

सास गन्हाउनु

लसुन र प्याज खाँदा मुखमा दुर्गन्ध आउन सक्छ । धेरै खाने व्यक्तिमा यो समस्या लामो समयसम्म रहन सक्छ । अत्यधिक सेवनका कारण यो समस्या अझ बढ्न सक्छ । सामाजिक र व्यक्तिगत रूपमा पनि असहज महसुस गर्न सक्नुहुन्छ ।

छालाको समस्या

धेरै लसुन खाँदा छालामा एलर्जी वा दाग हुन सक्छ । यसले शरीरको तापक्रम पनि बढाउन सक्छ । यसले छाला चिलाउने र जलन हुने र पसिनाको दुर्गन्ध जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ । 

रक्तस्रावको जोखिम

लसुनमा रगत पातलो पार्ने गुण हुन्छ । यसको अत्यधिक मात्रामा सेवन गर्दा रगत बग्ने समस्या हुन सक्छ । शल्यक्रियाको समयमा वा चोटपटक लागेमा अत्यधिक रक्तस्राव हुने जोखिम हुन्छ । 

टाउको दुख्ने र माइग्रेन

लसुनमा  एलाइल मिथाइल सल्फाइड पाइन्छ । यसलाई धेरै मात्रामा सेवन गर्दा टाउको दुख्ने र माइग्रेन जस्ता समस्या हुन सक्छ । यसले मानसिक तनाव र अनिद्रा पनि निम्त्याउन सक्छ । 

लसुन र प्याज सेवनबाट हुने स्वास्थ्य लाभलाई बेवास्ता गर्न सकिँदैन । तर यसको अत्यधिक सेवनले शरीरमा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ । लसुन र प्याज सीमित मात्रामा खाँदा कुनै पनि साइड इफेक्ट बिना नै यसको पोषक तत्त्वको फाइदा लिन सकिन्छ । सही मात्रामा सेवन गर्दा, यसले पाचन प्रणालीमा सुधार ल्याउँछ । अत्यधिक सेवनले शरीरमा विषाक्तता निम्त्याउन सक्छ।

कुन हो सही मात्रा ? 

–दैनिक १–२ पोटी लसुन र १ मध्यम आकारको प्याज पर्याप्त हुन्छ ।

काँचोको सट्टा पकाएर खानुहोस् । यसले तिनीहरूको मसलादार प्रभाव कम गर्नेछ ।

–तपाईंलाई पहिले नै कुनै स्वास्थ्य समस्या छ भने डाक्टर वा पोषण विशेषज्ञसँग परामर्श गर्नुहोस् ।