काठमाडौँ । बढ्दो बायु प्रदूषणसँगै काठमाडौँ उपत्यकाका अस्पतालहरूमा बिरामीको चाप बढेको छ । 

वायु प्रदूषणका कारण मानिसहरूमा श्वासप्रश्वासको समस्या, दम र फोक्सो सङ्क्रमणका बिरामीहरू प्रभावित भएका छन् । चिकित्सकहरूका अनुसार वायु प्रदूषण बढ्दा अस्पतालहरूमा सुख्खा खोकी लाग्ने, घाँटी चिलाउने, आँखा पोल्ने, छाला सुख्खा हुने, एलर्जी र जलन हुने, टाउको दुख्ने, थकान महसुस हुने लगायतका स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्या लिएर बिरामीहरू अस्पताल पुग्ने गरेका छन् । 

गर्मी मौसम लागेसँगै बढ्दो वन डढेलो र आगलागीका घटना, सडक निर्माण लगायतका निर्माण कार्यबाट निस्केका धुलोका कण, सवारी प्रदूषण, फोहरमैलाका कारण केही दिन यता काठमाडौँ उपत्यका लगायत देशका प्रमुख सहरको वायु प्रदूषण खतराको अवस्थामा पुगेको राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले जनाउँदै आएको छ ।

यसैबिच त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा पछिल्लो हप्ता बिरामीको चाप बढेको छ । जसका कारण विभिन्न स्वास्थ्य समस्या लिएर आएका केही बिरामीलाई अन्यत्र रिफर समेत गर्नुपरेको चिकित्सकहरूको भनाइ छ ।

‘प्रदूषण बढेको कारण बिरामीको चाप बढेको छ । ओपिडीमा छातीको बिरामीको लागि हप्तामा तीन दिन गरेर २५० टोकन प्रतिदिन हुन्छ तर अहिले यो सङ्ख्या ३०० कटेको छ । वार्ड र आकस्मिक कक्ष पनि भरिएको छ । अहिले करिब ८० जना बिरामी आइसियु र भेन्टिलेटरमा हुनुहुन्छ । छाती रोग विभाग अहिले हस्पिटलमा सबैभन्दा धेरै भीड हुने विभाग बनेको छ’, शिक्षण अस्पतालका छाती रोग विभागका प्रमुख डा नीरज बमले रातोपाटीलाई बताए । 

मार्चको अन्तिम सातादेखि घट्न थालेको काठमाडौँको वायुको गुणस्तर अप्रिलको पहिलो सातासम्म नै अस्वस्थर अति अस्वस्थर हुँदै खतरनाक तहसम्म पुग्यो । वायु गुणस्तर सूचकाङ्क अनुसार ०–५० हुँदा राम्रो, ५१–१०० हुँदा मध्यम, १०१–१५० हुँदा संवेदनशील समूहका लागि अस्वस्थ, १५१–२०० अस्वस्थ, २०१–३०० निकै अस्वस्थ तथा ३०१ भन्दामाथि भएमा खतरनाक तह पुगेको सङ्केत गर्दछ ।

डा बमका अनुसार यस्तो प्रदूषित हावाका कारण फोक्सोको समस्या देखिने र कालान्तरमा यसले अन्य रोग पनि निम्त्याउने खतरा रहेको छ । पछिल्लो एक दशकमा बढेको प्रदूषणका कारण नेपालीहरूको आयु नै घट्ने सम्मको विकराल अवस्था आउने खतरा बढेको बताइन्छ । 

‘अहिले पनि केही युवा युवतीहरूमा निमोनियाको समस्या देखिएको छ । उहाँहरू स्वास्थ्य उपचारका लागि छाती विभागमा आउनुहुन्छ र एक्स रे गर्दा छातीमा सङ्क्रमण देखिएको छ । यस्ता बिरामीहरू मध्ये धूम्रपान नगर्नेमा पनि यो समस्या देखिएको छ । अर्थात काठमाडौँको प्रदूषणले चुरोट सेवन नगर्ने मानिसहरूलाई पनि अन्य समयमा चुरोट सेवन गर्नेहरूलाई हुने असर जत्तिकै असर पारिरहेको छ’, डा बमले रातोपाटीलाई भने ।

श्वास सम्बन्धी विभिन्न समस्या लिएर आउने बिरामीलाई अहिले अस्पतालले गम्भीर समस्या भएमा मात्रै भर्ना लिने गरेको उनले बताए । सामान्य सङ्क्रमण वा लक्षण देखिएका बिरामीलाई औषधी दिएर निश्चित दिनमा फलोअपमा आउनको लागि डाक्टरहरूले सुझाव दिइरहेका छन् ।

कचौरा आकारमा रहेको काठमाडौँ उपत्यकामा पानी परेमा सतहमा रहेको प्रदूषण पखालिएर झर्ने र हावा चल्दा उपत्यकामा थुप्रिएर बसेको प्रदूषण उडाएर लैजाने गर्छ । पछिल्लो केही हप्ता यता हावाको वेग पनि कम भएको कारण र डढेलोको प्रकोप बढेको कारण पनि उपत्यकामा प्रदूषित धुवाँ धुलो थुप्रिएर वायुको गुणस्तर घटेको हो ।

प्रदूषणका तस्बिरहरु-