काठमाडौँ । जनकप्रसाद पौडेल महोत्तरीको राष्ट्रिय सरस्वती माविका शिक्षक हुन् । विगत २९ वर्षदेखि त्यही विद्यालयमा राहत शिक्षकको रूपमा पढाउँदै आएका छन् । 

उनीसँगै पढेकाहरू आफ्नो जागिरबाट रिटायर्ड भइसकेका छन् । उनले पढाएका विद्यार्थीहरू अहिले पनि प्रतिष्ठित पेसामा आबद्ध छन् । कतिपय त सरकारी सेवामा आबद्ध भएर निवृत्ति समेत भइसकेका छन् । तर, उनी आफ्नो जागिर कति बेला खुस्किने हो भन्नेमा चिन्तित हुन्छन् । 

लामो समयदेखि राहत शिक्षकको रूपमा पठनपाठन गराउँदै आएका उनी यतिबेला आफ्नो पेसागत सुरक्षा लगायतका मागसहित आन्दोलन गर्न काठमाडौँ आइपुगेका छन् । काठमाडौँका माइतीघर मण्डलामा आजदेखि सुरु भएको शिक्षकहरूको शैक्षिक सडक आन्दोलनमा उनी आफ्नो पीडा व्यक्त गर्न पुगेका हुन् । 

‘अब अहिले खुला प्रतिस्पर्धाबाट शिक्षक सेवा लडेर स्थायी भए भइहाल्छ नि भन्छन् । तर, आजभन्दा २९ वर्ष अगाडि पढेको म र अहिलेको नौजवानहरूसँग मैले कसरी प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छु,’ उनले प्रश्न गरे । 

अहिलेको अवस्थामा आफ्नो प्रतिस्पर्धा गर्न क्षमता कमजोर भइसकेको बताउँदै आफू राज्यले सहुलियतसहित पेसा सुरक्षाको ग्यारेन्टी गर्नुपर्ने बताए । अहिलेसम्म आफूले पढाएको एक जना विद्यार्थी समेत फेल नभएको बताउँदै राज्य आफूहरूलाई कमजोर ठान्ने गरेको बताए । 

‘मैले पढाएको विषयमा अहिलेसम्म एक जना विद्यार्थी पनि फेल भएको छैन । राज्य हामीलाई कमजोर शिक्षक भन्छ । मैले पढाएका विद्यार्थी डाक्टर, इन्जिनियर छन्, म कसरी कमजोर भए,’ उनले प्रश्न गरे । राज्यको हेपाहा प्रविधिका विरुद्धमा आफूहरू सडकमा उत्रिन बाध्य भएको उनले बताए । 

नेपाल शिक्षक महासंघको नेतृत्वमा देशभरका शिक्षक कर्मचारीहरू आजदेखि काठमाडौँ केन्द्रित आन्दोलनमा छन् । उनीहरूले विद्यालय, विद्यार्थी र शिक्षक–कर्मचारीमैत्री विद्यालय शिक्षा ऐन यथाशीघ्र जारी गर्नुपर्ने माग गर्दै हजारौँ शिक्षकहरू काठमाडौँमा अनिश्चितकालीन शैक्षिक सडक आन्दोलनमा उत्रिएका हुन् । 

नेपाल शिक्षक महासंघ पाल्पा अध्यक्ष कृष्ण बहादुर थापाले राज्यले वर्षौँदेखि शिक्षकहरूमाथि सौतेनी व्यवहार गर्दै आएको बताए । 

सरकारसँग पटक पटक गरेका सम्झौता कार्यान्वयन ऐनमार्फत मात्रै सम्भव हुने बताउँदै उनले त्यसका लागि अन्तिम लडाइँका लागि काठमाडौँ आएको बताए ।

ऐन जारी नहुँदासम्म काठमाडौँका सडकबाट कहीँ कतै नजाने समेत बताए । आफूहरूलाई कति दिनमा घर पठाउने भन्ने कुरा सरकारको हातमा रहेको समेत बताए । 

विश्व निकेतन मावि त्रिपुरेश्वरका प्रधानाध्यापक हेरम्बराज कँडेलले ऐन जारी गर्न अनेकन् बहाना बनाउँदै अहिलेसम्म लम्ब्याउने खेल भएको बताए । २०२८ सालमा तत्कालीन राजाले जारी गरेको शिक्षा ऐन अहिलेसम्म कार्यान्वयन गर्नुपर्ने अवस्था आएको उनको भनाइ छ ।

राज्यको उदासीनताका कारण ऐन जारी हुन नसकेको बताउँदै अहिलेको शिक्षकको आन्दोलनको बलमा ऐन जारी गर्न राज्य बाध्य हुने समेत बताए । अहिले संसद् नभएका कारण ऐन जारी हुन नसक्ने बताइरहेको बेला उनले अध्यादेशबाट भए पनि ऐन जारी गर्नुपर्ने बताए । 

‘आफूलाई चाहिएको विषयमा अध्यादेशमार्फत विधेयक ल्याउने गरेका छन् । अनि हामी यतिका वर्षदेखि ऐन चाहियो भनेर कराइरहेका छौँ । आफैँ ढिला गर्ने अनि हामीलाई आन्दोलन किन गर्न लागेको भन्न लाज लाग्नुपर्ने हो,’ कँडेलले भने । 

नेपाल शिक्षक महासंघ गण्डकी प्रदेश उपमहासचिव टिका भण्डारी न्यौपानेले शिक्षक विद्यालय कर्मचारीहरू वर्षौँदेखि राज्यको उपेक्षामा पर्दै आएको बताइन् । शिक्षक कर्मचारीहरू राज्यको अपमान सहेर आफ्नो कर्तव्य पुरा गर्दै आएको बताउँदै उनले अब ऐन जारी नहुँदासम्म काठमाडौँका सडक नछाड्ने बताइन । 

आफूहरू आफ्ना हक अधिकारका लागि अन्तिम लडाई लड्न ‘कि जितिन्छ, कि बितिन्छ’ भन्दै काठमाडौँ आएको बताइन । विद्यालय शिक्षा ऐन जारी नहुँदासम्म आफूहरू काठमाडौँका सडकबाट नफर्किने बताउँदै त्यो अवधिसम्म विद्यालयमा पठनपाठन समेत ठप्प हुने बताइन । 

राज्यलाई चाहिएको खण्डमा तीन दिनमा ऐन जारी गर्न सक्ने बताउँदै अहिले अध्यादेश जारी गरेर संसद्को बर्खे अधिवेशनमा पेस गर्न सकिने उनको भनाइ छ । 

विद्यालय कर्मचारी परिषद्का केन्द्रीय सदस्य गंगा प्रसाद नेपालले विद्यालय कर्मचारीहरू एकदमै पीडामा रहेको बताए । अहिलेसम्म विद्यालय कर्मचारीहरू विद्यालय दरबन्दीमा कायम नगरिएको बताउँदै आफूहरूले श्रम ऐन अनुसार समेत तलब नपाउने गरेको बताए । 

जसले गर्दा आफूहरूको जीविकोपार्जनमा निकै समस्या हुने गरेको उनको भनाइ छ । 

बाराका शिक्षक सुरेश कुमार सिंहले राज्यले दिने पीडाबाट आजित भएर अन्तिम लडाइको लागि काठमाडौँ आउनु परेको बताए । 

‘निजामती कर्मचारीहरूको तह बढुवा हुन्छ । उनीहरूको राम्रो सेवा सुविधा छ । हामीहरू वर्षौँदेखि एउटा तह पनि बढुवा हुँदैन । अनि हामीले कहिलेसम्म अपमानित हुनुपर्ने ?’ उनले प्रश्न गरे । 

२०७२ सालमा संविधान जारी गरेको राज्यले ९ वर्षसम्म समेत संघीय शिक्षा ऐन जारी गर्न नसकेकोमा लाज मान्नुपर्ने उनको भनाइ छ । 

नेपालको शिक्षा क्षेत्रबाट हरेक दिन शिक्षकहरू पलायन हुने गरेको बताउँदै राम्रो सेवा सुविधा दिएको खण्डमा शिक्षण पेसाप्रति आकर्षण बढ्ने बताए ।