काठमाडौंँ । राष्ट्रिय नाचघर (सांस्कृतिक संस्थान)को आम्दानी चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ६ महिनामा ६१ प्रतिशतले बढेको  छ । 

राष्ट्रिय नाचघरले उपलब्ध गराएको विवरणअनुसार चालु वर्षको पुस मसान्तसम्म नाचघरको आम्दानी ३ करोड ६५ लाख ४२ हजार रुपैयाँ रहेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा नाचघरले २ करोड २६ लाख ८१ हजार रुपैयाँ आम्दानी गरेको थियो ।

राष्ट्रिय नाचघरको आम्दानीमा यति धेरै वुद्धि देखिएको इतिहासमै पहिलो पटक हो । नाचघरका रहेका विभिन्न चुहावट रोकथाम गरिएको कारण आम्दानी वृद्धि भएको बताइएको छ । 

राष्ट्रिय नाचघरमा सुशासन कायम गरेको कारण आम्दानीमा वृद्धि भएको महाप्रबन्धक किरणबाबु पुन बताउँछन् । ‘यसअघि बढ्ने त कल्पना नै थिएन । यहाँ विभिन्न राजनीतिक हिसाब तथा अन्य स्वर्थगत हिसाबले छुट दिने, हलहरू प्रयोग गर्न दिने प्रथा थियो’, पुनले भने, ‘म आएको भोलिपल्टै सबै बन्द गरेँ ।’ 

आफू आएपछि संस्थालाई कसैले पनि दुरुपायोग नगरेको पुनको भनाइ छ । ‘विगतदेखि नै विभिन्न दुरुपयोग गरेकाहरूले सुरुमा राजनीतिक फोर्स लगाउने, फोनमा धम्काउने, तर्साउने पनि गरे’, पुनले थपे, ‘म संस्थाको नियममा अडिग रहेपछि त्यो बिस्तारै हटेर गयो ।’ नाचघरले भर्खर स्टुडियो निर्माण सम्पन्न गरेको र सेमिनार हल पनि एक महिनामा सम्पन्न गर्दै रहेकोले अबका दिनमा आम्दानी झन् बढ्ने पुनको भनाइ छ ।

‘कर्मचारी संचयकोष र नागरिक लगानी कोषसमेत वर्षाैँदेखि नतिरेर कर्मचारीलाई मासिक तलब कसरी खुवाउने भन्ने अवस्था थियो’, पुन थप्छन्, ‘हामीले पहिलेको बाँकी तिरेर अहिले नियमित मासिक जाने समेत बनाएका छौँ ।’ आफूले नाचघर सिस्टमा ल्याएकोले अबका दिनमा जो नेतृत्व आए पनि सजिलो हुने उनले बताए । 

राष्ट्रिय नाचघरले गरेको कुल आम्दानीमध्ये घर बहालवापत १ करोड ५९ लाख ५ हजार, हल तथा प्रेक्षालय भाडावापत १ करोड ४ लाख ६७ हजार, उत्पादन तथा सेवा शुल्कवापत ११ लाख ९६ हजार र कार्यक्रम सञ्चालन आम्दानीवापत ८९ लाख ९३ हजार रुपैयाँ रहेको छ ।

अघिल्लो वर्ष घरबहालवापत १ करोड ५६ लाख १९ हजार, हल तथा प्रेक्षालय भाडावापत ५२ लाख ८१ हजार, उत्पादन तथा सेवा शुल्कवापत ९ लाख ६८ हजार र कार्यक्रम सञ्चालन आम्दानीवापत ८ लाख १२ हजार रुपैयाँ आम्दानी भएको थियो ।

खर्च के छ ? 
नाचघरको आम्दानी बढ्दै गर्दा खर्चसमेत सामान्य रुपमा बढेको छ । चालु आवको ६ महिनामा नाचघरले २ करोड ५७ लाख ४० हजार रुपैयाँ खर्च गरेको छ । अघिल्लो वर्षको यो अवधिमा २ करोड २० लाख १४ हजार रुपैयाँ खर्च भएको संस्थाले जनाएको छ । गत वर्षको तुलनमा खर्चमा १६.९२ प्रतिशत बढेको हो ।

नाचघरको खर्च उपदान, कर्मचारी सञ्चयकोष र नागरिक लगानीकोषमा जाने दायित्ववापत १ करोड ५४ लाख रुपैयाँ बराबरको अतिरिक्त दायित्व थपिँदा खर्च वृद्धि भएको देखिएको हो । यद्यपि अन्य खर्चमा भने यो वर्ष कमी आएको देखिन्छ ।

कर्मचारी पारिश्रमिकतर्फ अघिल्लो वर्ष १ करोड ३४ लाख ६३ हजार खर्च गरेको संस्थाले यो वर्ष १ करोड १९ लाख १४ हजार रुपैयाँ मात्र खर्च गरेको छ । कर्मचारी खर्चमा मात्र १९ लाख ४९ हजार कम खर्च गरेको देखिन्छ ।

त्यस्तै इन्धन खर्च ३ लाख २८ हजारबाट घटेर १ लाख ९१ हजारमा झारेको छ । सवारीसाधन मर्मत खर्च १० लाख ४७ हजारबाट घटेर १ लाख ९९ हजार तथा हल तथा मर्मत सम्भार खर्चतर्फ अघिल्लो वर्ष २३ लाख ८ हजार खर्चबाट झोरेर यो वर्ष १० लाख ७१ हजार रुपैयाँमा पुर्‍याएको छ । पानी तथा बिजुलीमा भने खर्च सामान्य बढेको छ । यो खर्च १६ लाख ४१ हजारबाट बढेर २० लाख ५ हजार रुपैयाँ पुगेको देखिन्छ ।

बन्यो स्टुडियो
राष्ट्रिय नाचघरले यो आर्थिक वर्षबाट एउटा डिजिटल रेकर्डिङ स्टुडियो पनि सञ्चालनमा ल्याएको छ । संस्थानको स्थापनाकालदेखि नै निकायगत कार्यप्रगतिले अपरिहार्य रेकर्डिङ स्टुडियो निर्माण सम्बन्धमा पटकपटक निर्णय भए पनि कार्यन्वयन हुुन सकेको थिएन । पुन नेतृत्वमा आएपछि स्टुडियो निर्माण भएको छ । नाचघरले आफ्नो स्रोताबाटै स्टुडियो निर्माण गरेको हो । अत्याधुनिक सुविधासम्पन्न स्टुडियो केही अगाडि संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्री बद्री प्रसाद पाण्डेले उद्घाटन गरेका थिए । 

त्यस्तै संस्थानमा अहिले एक संस्कृति पर्यटनमैत्री ‘सेमिनार हल’ समेत बनिरहेको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्रालयको सहयोगमा निर्माण हुन लागेको हल एक महिनाभित्र तयार हुने बताइएको छ ।