काठमाडौँ । नङ हाम्रो शरीरको एक महत्त्वपूर्ण अंग हो। यो केराटिनबाट बनेको हुन्छ जुन कपाल र छालामा पाइने एक प्रोटिनबाट हो । नङले औँलाको माथिल्लो भागलाई सुरक्षित राख्छ।

तर के तपाईंलाई थाहा छ नङको बनावट, रङ र अवस्थाले पनि हाम्रो स्वास्थ्यको बारेमा संकेत गर्छ। सामान्यतया नङको रङ हल्का गुलाबी हुनुपर्छ। यसको सट्टा, यदि तिनीहरू सेतो, पहेँलो, नीलो वा कालो छन्, वा असामान्य बनावटको छन् भने, यो धेरै गम्भीर स्वास्थ्य समस्याहरूको संकेत हुन सक्छ।

अमेरिकन एकेडेमी अफ डर्मेटोलोजी एसोसिएसनका अनुसार, यदि नङमा कालो धब्बा वा धर्काहरू छन् भने, यो मेलेनोमा (छालाको क्यान्सर) को सम्भावित संकेत हुन सक्छ। नेशनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनमा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार यदि नङको सतहमा साना दागहरू देखिए भने यो सोरायसिस (छाला रोग) को संकेत हुन सक्छ।

नङको रङ र बनावटले शरीरमा पोषक तत्त्वको कमी, कलेजोको समस्या र मुटुसँग सम्बन्धित रोगहरू सहित धेरै महत्त्वपूर्ण संकेतहरू दिन्छ।

अमेरिकन जर्नल अफ क्लिनिकल डर्मेटोलोजीका अनुसार नङमा सेतो दाग हुनु कलेजोको समस्या वा मिर्गौला फेल भएको संकेत हुन सक्छ।

अनलाइन डाटाबेस ‘साइन्स डाइरेक्ट’ मा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार, नङ टोक्नु एक अब्सेसिभ कम्पल्सिभ डिसअर्डर (ओसीडी) हो, जुन एक मानसिक स्वास्थ्य अवस्था हो।

• नङको रङले रोगको संकेत गर्छ

धेरै हल्का वा सेतो नङ आइरनको कमी (रक्तअल्पता), कलेजो र मुटु रोगको संकेत हुन सक्छ। जबकि पहेँलो नङले प्रायः फंगल संक्रमण र मधुमेहलाई संकेत गर्छ।

नङको नीलो रङ रगतमा अक्सिजनको कमीको संकेत हुन सक्छ, जसले मुटु वा फोक्सोको समस्यालाई संकेत गर्दछ। यसबाहेक, यदि नङको रङ अचानक परिवर्तन भयो भने यो कुनै गम्भीर रोगको संकेत हुन सक्छ।

तल दिइएको ग्राफिक्सबाट नङको रङ र त्यसबाट हुने स्वास्थ्य समस्याका संकेतहरू बुझ्नुहोस्-

• असामान्य नङ पनि राम्रो स्वास्थ्यको संकेत होइन

नङको बनावटमा परिवर्तन आउनु पनि केही गम्भीर स्वास्थ्य समस्याहरूको संकेत हुन सक्छ। संरचनामा हुने कुनै पनि परिवर्तनले शरीर भित्र भइरहेका परिवर्तनहरूलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ।

यदि नङ पातलो भएको छ र सजिलै भाँच्न थालेको छ भने, यो भिटामिन र खनिजको कमीको संकेत हुन सक्छ। यदि नङको किनारा माथितिर उठ्न थाल्यो भने यो मुटु, फोक्सो र कलेजो लगायत धेरै रोगहरूको संकेत हुन सक्छ।

भित्रतिर बाङ्गिएका वा चम्चा जस्तो आकार भएका नङहरू आइरनको कमीको संकेत हुन सक्छन्। यसबाहेक, नङमा हुने केही अन्य परिवर्तनहरूले पनि रोगहरूको संकेत गर्छन्। तल दिइएको ग्राफिक्सबाट यो बुझ्नुहोस्-

नङमा परिवर्तनसँगै अन्य संकेतहरू पनि याद गर्नुहोस्

यदि लामो समयसम्म नङको रङ वा बनावटमा कुनै परिवर्तन देखियो भने यो शरीरमा कुनै आन्तरिक असंतुलनको संकेत हो। यसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन। यसबाहेक, यदि नङको रङ र बनावटमा परिवर्तनसँगै शरीरमा केही लक्षणहरू देखिएमा, अवश्य पनि डाक्टरसँग परामर्श लिनुहोस्। जस्तै-

• थकान र कमजोरी
• तौल घट्नु
• नङ वरिपरि सुन्निनु
• बढी तिर्खा लाग्नु
• मुटुको धड्कन छिटो हुनु
• चक्कर लाग्नु
• तनाव वा डिप्रेसन

नङसँग सम्बन्धित केही सामान्य प्रश्न र उत्तरहरू

प्रश्न- नङको कुन रङले राम्रो स्वास्थ्यको संकेत गर्छ? 

उत्तर:  स्वस्थ नङको रङ हल्का गुलाबी हुन्छ। यसको अर्थ रक्तसञ्चार सही छ र शरीर स्वस्थ छ।

प्रश्न- नङ किन भाँचिन्छ? 

उत्तर- नङ भाँच्नुको पछाडि धेरै कारणहरू हुन सक्छन्। जस्तै पोषक तत्त्वको कमी, असन्तुलित हर्मोन, अत्यधिक ओस वा रसायनहरूको सम्पर्क।

प्रश्न: के नङको रङ र बनावटमा परिवर्तन सधैँ रोगको संकेत हो? 

उत्तर: होइन, नङको रङ वा बनावटमा परिवर्तन सधैँ रोगको संकेत होइन। तर कहिलेकाहीँ यो रोगको संकेत पनि हुन सक्छ। त्यसैले, यदि लामो समयसम्म नङमा कुनै परिवर्तन देखियो भने, त्यसलाई बेवास्ता गर्नुहुँदैन।

प्रश्न- नङ बारम्बार भाँचियो भने के गर्ने? 

उत्तर- यसको लागि, पहिले डाक्टरसँग परामर्श लिनुहोस्। सोही अनुसार कुनै पनि उपचार गर्नुहोस्। यसका साथै, डिटर्जेन्ट वा नेल पालिस जस्ता अत्यधिक रासायनिक उत्पादनहरूबाट आफ्नो नङलाई जोगाउनुहोस्। यसले नङ कमजोर बनाउन सक्छ र भाँचिने जोखिम बढाउन सक्छ।

यसबाहेक, पानीको कमीले नङको स्वास्थ्यलाई पनि असर गर्न सक्छ। पर्याप्त पानी पिउनाले नङलाई भित्रबाट ओसिलो बनाउँछ, जसले गर्दा नङ भाँचिनबाट बच्छ।

प्रश्न- नङको राम्रो हेरचाहको लागि के गर्नुपर्छ? 

उत्तर- यसको लागि, नियमित रूपमा नङलाई मोइस्चराइज गर्नुहोस्। समय-समयमा तिनीहरूलाई काटिरहनुहोस् ताकि तिनीहरूको बनावट अक्षुण्ण रहोस्। यसका साथै, स्वस्थ आहार लिनुहोस् र रसायनयुक्त उत्पादनहरू प्रयोग नगर्नुहोस्। सरसफाइमा ध्यान दिनुहोस्, ताकि उनीहरूलाई कुनै पनि प्रकारको संक्रमण नहोस्।

प्रश्न- के खराब नङहरू मर्मत गर्न सकिन्छ? 

उत्तर: यदि नङमा समस्या पोषक तत्त्वको कमी, हार्मोनल असन्तुलन वा कुनै रोगको कारणले हो भने, त्यो समस्याको उपचार गर्नाले त्यसमा सुधार आउन सक्छ। यसबाहेक, केही औषधिहरू मार्फत पनि यसलाई निको पार्न सकिन्छ।