काठमाडौँ । कहिलेकाहीँ हामीलाई यति धेरै बाडुल्की लागिरहन्छ कि केही गर्दा पनि बन्दै हुँदैन । कसैले हामीलाई सम्झियो भने बाडुल्की लाग्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ ।

चिकित्सा विज्ञानले पनि यो विश्वासलाई पुष्टि गर्छ त ? बाड्ल्की कुनै रोगको संकेत पो हो कि ? चिकित्सा विज्ञानले बाडुल्कीको अवस्थालाई फरक तरिकाले हेर्छ । डायाफ्राममा बारम्बार ऐंठन हुँदा वा अचानक कुनै समस्याका कारण बाडुल्की लाग्छ भनेर स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन् । डायफ्राम त्यो मांसपेशी हो जसले छातीलाई पेटबाट अलग गर्छ र सास फेर्नमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । 

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार डायाफ्राममा हुने ऐंठनले कहिलेकाहीँ भोकल कर्डहरू अचानक बन्द हुन सक्छन्, जसले गर्दा हिक्क आवाज निस्कन्छ । यो यसको एउटा कारण हो, तर कहिलेकाहीँ धेरै खानु, रक्सी वा कार्बाेनेटेड पेय पदार्थ पिउने वा अचानक उत्तेजनाको कारणले गर्दा बाडुल्की लाग्न सक्छ । कतिपय अवस्थामा ,बाडुल्कीले कुनै अन्तर्निहित चिकित्सा समस्याको संकेत हुन सक्छ ।

किन आउँछ बाडुल्की ? 

धेरैजसो मानिसहरूमा बाडुल्की केही मिनेट मात्र रहन्छ र आफैँ हट्छ पनि । तर लामो समयसम्म हिक्क हिक्क भइरह्यो र यो निको भएन भने यसबारे निश्चित रूपमा डाक्टरसँग परामर्श पनि गर्नु पर्ने हुन्छ । कहिलेकाहीँ धेरै मसलादार वा तातो खाना खाँदा पेटमा जलन हुन्छ र डायाफ्राममा ऐंठन हुन सक्छ । यसले गर्दा तारान्तार बाडुल्की लागिरहने पनि हुन सक्छ । यसबाहेक, तापक्रममा अचानक परिवर्तन तनाव वा ग्यास्ट्रोइंटेस्टाइनल समस्याहरूले पनि बाडुल्की निम्त्याउन सक्छ ।

कुनै गम्भीर रोगको संकेत हो कि ?

बाडुल्कीलाई रोग मानिँदैन भनेर स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन् । तर केही गम्भीर अवस्थाहरूमा बाडुल्कीलाई यसको लक्षणको रूपमा हेरिएको छ, त्यसैले लामो समयसम्म रहिरहने बाडुल्कीलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन । 

भेगस वा फ्रेनिक स्नायुमा क्षति वा जलनका कारण पनि लामो समयसम्म बाडुल्की लाग्न सक्छ । यी स्नायुहरूलाई डायाफ्राम मांसपेशीहरूको स्वास्थ्य कायम राख्न महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । घाँटीमा थाइराइड ग्रन्थी वा सिस्टले स्नायुहरूलाई असर गरेको हुन सक्छ । यसमा उपचार गर्न आवश्यक हुन्छ । 

मेटाबोलिज्मसँग सम्बन्धित समस्या

मेटाबोलिज्म राम्रोसँग काम गरिरहेको छैन भने पनि लामो समयसम्म बाडुल्की गराउन सक्छ । मधुमेह, इलेक्ट्रोलाइट असंतुलन र मिर्गौला रोग जस्ता रोगहरूले पनि लामो समयसम्म बाडुल्कीको समस्या निम्त्याउन सक्छ । तपाईंमा पनि मेटाबोलिज्म समस्या छ भने समयमै उपचार गराउनु आवश्यक छ ।

बाडुल्कीबाट बच्ने र रोक्ने सजिलो तरिकाहरू

बाडुल्की रोक्ने कुनै निश्चित उपाय छैन । तपाईँलाई केही मिनेटभन्दा बढी समयसम्म बाडुल्की लागिरह्यो भने केही उपायहरूले राहत भने दिन सक्छ । बरफ राखिएको पानीले कुल्ला गर्नाले, सास रोकेर राख्नाले र चिसो पानी पिउनाले तपाईँलाई राहत मिल्न सक्छ । बाडुल्की रोक्न तल  दिइएका केही उपायहरू पनि तपाईंका लागि उपयोगी हुन सक्छन्

– खाना खाँदा बिस्तारै खानुहोस् र राम्रोसँग चपाएर खानुहोस् । 

– अत्यधिक मसालेदार र अम्लीय खानाबाट बच्नुहोस् । 

–ग्यास उत्पादन गर्ने पेय पदार्थहरू सोडा, चिसो पेय पदार्थ बाट बच्नुहोस् । 

–पानी, विशेष गरी मनतातो पानी बिस्तारै पिउनुहोस् । 

–गहिरो सास लिनुहोस् र केही बेर यसलाई रोक्नुहोस् । त्यसपछि बिस्तारै सास छोड्नुहोस् । 

–यदि लामो समयसम्म बाडुल्की लागिरह्यो भने डाक्टरसँग परामर्श लिनुहोस् ।