नयाँ दिल्ली । भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) २७ वर्षपछि फेरि दिल्लीको सत्ता पाएको छ । पछिल्लो विधानसभाको चुनावमा पार्टीले शानदार प्रदर्शन गरेको छ । त्यहाँका ७० मध्ये ४८ सिट जितेको छ । १० वर्षसम्म दिल्लीमा शासन गरेको अरविन्द केजरीवालको आम आदमी पार्टी केवल २२ सिटमा सीमित भएको छ ।

पछिल्लोपटक दिल्लीमा भाजपालाई सत्ताबाट हटाउन प्याजको मूल्यले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो । सन् १९९८ मा, भाजपा सरकारको कार्यकालमा देशको राष्ट्रिय राजधानीमा प्याजको मूल्य प्रति किलो ६० रुपैयाँ पुगेको थियो । त्यतिबेलाको मुद्रास्फीति दरलाई विचार गर्दा यो मूल्यहरू निकै धेरै थियो । 

दिल्लीमा भाजपा सत्तामा फर्किएपछि, दिल्लीमा प्याजको अधिकतम थोक मूल्य प्रति किलोग्राम २७ रुपैयाँ छ, जबकि खुद्रा मूल्य प्रति किलोग्राम ३५ रुपैयाँसम्म छ । यस चुनावमा प्याज चुनावी मुद्दा थिएन । 

सन् १९९३ मा भएको दिल्ली विधानसभा चुनावमा भाजपाले ७० मध्ये ४९ सिट जितेको थियो । त्यसपछि पार्टीले मदनलाल खुरानालाई मुख्यमन्त्री बनायो । सन् १९९५ मा, हवाला काण्डमा उनको नाम आएपछि, खुरानाले आफ्नो पदबाट राजीनामा दिए ।  र पार्टीले साहिब सिंह वर्मालाई मुख्यमन्त्री बनायो । 

सन् १९९७ को अन्त्यतिर, दिल्लीमा प्याजको मूल्य बढ्न थाल्यो । यसलाई लिएर विपक्षी दलहरूले सरकारलाई घेर्न थाले । १९९८ मा दिवालीको नजिक प्याजको खुद्रा मूल्य प्रति किलो ६० रुपैयाँ पुग्यो । आम जनता र विपक्षी दलहरूमा आक्रोश बढ्दै गयो । 

यसैलाई ध्यानमा राख्दै, विधानसभा चुनावको ठीक अगाडि साहिब सिंह वर्मालाई हटाइयो र सुष्मा स्वराजलाई मुख्यमन्त्री बनाइयो । सुष्माले प्याजको मूल्य नियन्त्रण गर्न धेरै कदम चालिन् । तर उनले प्याजलाई चुनावी मुद्दा बन्नबाट रोक्न सकिनन् । अन्ततः प्याज ठुलो चुनावी मुद्दा बन्यो र भाजपाले लज्जास्पद हार बेहोर्यो । 

कांग्रेसले ७० मध्ये ५२ सिट जितेको थियो

सन् १९९८ को विधानसभा चुनावमा दिल्लीमा कांग्रेस शीला दीक्षितको नेतृत्वमा लडेको थियो । चुनावमा प्याज र तोरीको तेलमा मिसावटका कारण फैलिएको ड्रप्सी रोगबाट पार्टीले पूर्ण फाइदा उठायो । प्याजको बढ्दो मूल्यबाट पीडित जनताले भाजपालाई पूर्ण रूपमा अस्वीकार गरे र ७० मध्ये ५२ सिटमा कांग्रेसलाई जिताए । त्यो बेलादेखि २०२५ सम्म, भाजपा दिल्लीमा सधैं विपक्षमा रह्यो । तर अन्ततः २७ वर्षको अन्तरालपछि दिल्लीमा भाजपा फेरि सत्तामा  फर्किएको छ । 

1. प्याज पहिले पनि बनेको थियो चुनावी मुद्दा 

भारतमा प्याज धेरै पटक चुनावी मुद्दा बनेको छ । १९८० मा पहिलो पटक प्याजको मूल्य चुनावी मुद्दा बन्यो । त्यतिबेला केन्द्रमा जनता पार्टीको सरकार थियो र कांग्रेस प्रतिपक्षमा थियो । चुनावी अभियानमा इन्दिरा गान्धी प्याजको माला लगाएर घुमिन् । निर्वाचनमा जनता पार्टीले चुनाव हार्‍यो । पार्टीको हारको कारण प्याजको चर्को मूल्य बताइयो । १९९८ को दिवालीमा महाराष्ट्रमा प्याजको ठुलो अभाव भयो र यसको मूल्य बढ्यो ।

यसको खिल्ली उडाउन कांग्रेस नेता छगन भुजबलले महाराष्ट्रका तत्कालीन मुख्यमन्त्री मनोहर जोशीलाई मिठाईको बक्समा प्याज पठाएका थिए । १९९८ मा राजस्थान विधानसभा चुनावमा पनि प्याज एक मुद्दा बन्यो । विधानसभा चुनाव हारेपछि भाजपाका मुख्यमन्त्री भैरों सिंह शेखावतले ‘प्याजले हामीलाई खेदिरहेको थियो,’ भनेर भनेका थिए । ।