काठमाडौँ । आमाबाबुले प्रायः बच्चाहरूको रिसाउने व्यवहारको बारेमा गुनासो गर्छन्। कतिपय अभिभावकले यसलाई आफ्नो जिद्दी भन्दै बेवास्ता गर्छन् भने कतिपयले गाली वा कुटपिट गरेर पाठ सिकाउने प्रयास गर्छन् तर अभिभावकको यस्तो व्यवहारले समस्या घट्नुको सट्टा झनै बढाउँछ । 

यति मात्र होइन, तपाईंको यस्तो व्यवहारका कारण उनीहरूको भावनात्मक अवस्था वा मानसिक स्वास्थ्य पनि द्रुत गतिमा बिग्रन थाल्छ । वास्तवमा, घरको तनावपूर्ण वातावरण, अध्ययनको दबाब वा साथीहरूसँगको मतभेद जस्ता कारणहरूले बच्चाहरूलाई रिस उठाउँछ । 

यदि समयमै यी संकेतहरूलाई ध्यान दिएन भने, यो समस्याले गम्भीर रूप लिन्छ र उनीहरूको भविष्य बर्बाद गर्न सक्छ। तसर्थ, हामीले बालबालिकाको रिसको कारण बुझ्ने प्रयास गर्नुपर्छ र त्यसलाई राम्ररी व्यवस्थापन गर्नुपर्छ।

बालबालिकाको रिसाहा स्वभावका कारणहरू
एडीएचडी:  चाइल्ड माइन्ड वेबसाइटका अनुसार, यदि कुनै बच्चालाई एडीएचडीको समस्या छ भने, उनीहरूले एउटा कामबाट अर्को काममा सर्न धेरै कठिनाइको सामना गर्छन्। जसका कारण उनीहरू जिद्दी र क्रोधित देखिन्छन् । एडीएचडी भएका ५०% भन्दा बढी बालबालिकाले क्रोध र भावनात्मक प्रकोपको अनुभव गर्छन्। उनीहरूलाई एकाग्र हुन र आफ्नो काम पूरा गर्न सजिलो हुँदैन, र जब तिनीहरूले त्यसो गर्न सक्दैनन्, तिनीहरूले क्रोधजस्ता लक्षणहरू देखाउँछन्।

चिन्ता: केही बच्चाहरू, जसलाई तपाईंले रिसाहा र जिद्दीको रूपमा लिनुहुन्छ, वास्तवमा केही गहिरो चिन्ताबाट ग्रस्त हुन्छन् । जुन तिनीहरूले डरका कारण तपाईंसँग साझा गर्न सक्दैनन्। उनी आफ्नो समस्या आफैँ हल गर्न सक्ने उमेर पनि भएका हुँदैनन् । यस्तो अवस्थामा उनीहरू तनावमा हुन्छन् र रिसको रूपमा त्यो बाहिर आउन थाल्छ ।

आघात वा उपेक्षा:  धेरै शिक्षकहरूले गुनासो गर्छन् कि बच्चाले विद्यालयमा क्रोधित व्यवहार गर्छन् । वास्तवमा यो कुनै प्रकारको आघात, बेवास्ता वा घरमा अराजकताको प्रतिक्रिया हुन सक्छ। जब बालबालिकाले घरमा सुरक्षित महसुस गर्दैनन्, उनीहरू विद्यालयमा आक्रामक व्यवहार गर्न थाल्छन्। यस्ता लक्षणहरू विशेष गरी एडीएचडी भएका बालबालिकाहरूमा सामान्य हुन्छन् जसले घरमा कुनै प्रकारको आघात वा बेवास्ताको अनुभव गरेका छन्।

सिक्ने समस्या:  यदि तपाईंको बच्चालाई स्कुलमा वा गृहकार्य गर्दा बारम्बार रिस उठ्छ भने, यो हुन सक्छ कि उसलाई सिक्न वा बुझ्न समस्या भइरहेको छ। उदाहरणका लागि, यदि उसलाई गणितमा समस्या छ र गणित समस्याहरूले उसलाई धेरै निराश र चिढचिढा बनाउँदछ, उसले होमवर्कहरू च्यात्न सक्छ वा मद्दत माग्नको सट्टा अर्को बच्चासँग झगडा गर्न सक्छ, जसले गर्दा उसको वास्तविक समस्याबाट ध्यान हटोस् ।

अटिजम:  अटिजम स्पेक्ट्रममा भएका बालबालिकाहरू पनि प्रायः आक्रोशित हुन्छन् र कुराहरू पूरा नभएपछि रिसाउँछन्। तिनीहरूले आफ्नो इच्छा वा आवश्यकताहरू व्यक्त गर्न सही भाषा वा सञ्चार कौशल विकास गर्न असमर्थ हुन्छन् र तिनीहरूका भावनाहरू क्रोधमा बाहिर आउन थाल्छन्।

यो जानकारीले बच्चाहरूको रिसको पछाडि मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्य पनि कारण हुन सक्छ भन्ने कुरा बुझ्न मद्दत गर्छ, जसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन। यस्तो अवस्थामा अभिभावकले गाली गर्दा वा कुटपिट गर्दा उनीहरूलाई जीवन जिउन निकै गाह्रो हुन्छ । 

तसर्थ,तपाईँले आफ्नो वरिपरि यस्तो वातावरण बनाउनुहोस् कि उनीहरू आएर तपाईंलाई सबै कुरा बताउन सकून् । आवश्यक परेमा स्वास्थ्य विशेषज्ञको सहयोग लिनुहोस्।

अस्वीकरण  (Disclaimer) : यो सामग्री हामीले एजेन्सीबाट लिएका हौँ । यसलाई पूर्ण ठानेर यहाँ बताइए बमोजिम आफैँ अभ्यास नगर्नुहोला, यसलाई आधार मानेर एकपटक सम्बन्धित विषयको चिकित्सकसँग परामर्श लिनुहोला ।