प्रोफेसर रिचर्ड डेभिड उल्फ सन् १९४२ मा जन्मेका एक प्रसिद्ध अमेरिकी अर्थशास्त्री हुन्, जो पुँजीवादको कठोर आलोचना र माक्र्सवादी अर्थशास्त्रको प्रवद्र्धनका लागि विश्वभर परिचित छन् । 

हार्भर्ड, स्ट्यानफोर्ड र येलजस्ता प्रतिष्ठित विश्वविद्यालयमा अध्ययन गरेका उल्फले आफ्नो जीवनको धेरैजसो समय मासाचुसेट्स विश्वविद्यालय, एमहस्र्टमा अध्यापनमा बिताए । जहाँ उनी अहिले ‘प्रोफेसर इमेरिटस’ (एक उपाधि) का रूपमा परिचित छन् । समयसँगै उल्फ राजनीतिक अर्थशास्त्रका क्षेत्रमा एक प्रमुख व्यक्तित्व बनेका छन् । 

पुँजीवादी प्रणालीले समाजमा ल्याउने असमानताका समस्यालाई विश्लेषण गर्दै उनले यसको विकल्पमा न्याय र सामूहिक कल्याणमा आधारित आर्थिक मोडलहरूको प्रस्ताव गर्दै आएका छन् ।

हालैका वर्षमा उल्फको प्रभाव अमेरिकामा मात्र सीमित छैन । उनका पुस्तकहरू, व्याख्यानहरू र विशेष गरी लोकप्रिय रेडियो कार्यक्रम ‘इकोनोमिक अपडेट’मार्फत उनले आफ्नो नाम सर्वसाधारणमा स्थापित गरेका छन् । यसले परम्परागत आर्थिक प्रणालीप्रति शंका गरिरहेका मानिसलाई आकर्षित गरेको छ । 

जटिल आर्थिक सिद्धान्तलाई सरल भाषामा प्रस्तुत गर्न सक्ने क्षमताका कारण उल्फले पुँजीवादको मुनाफा र प्रतिस्पर्धामा केन्द्रित प्रवृत्तिले श्रमिक वर्गको हितमा कति गम्भीर असर पार्छ भन्ने प्रस्ट्याएका छन् ।

‘आर्थिक लोकतन्त्र’को अवधारणामा आधारित उनको दृष्टिकोणले श्रमिकलाई कार्यस्थलमा प्रत्यक्ष निर्णय क्षमतामा सहभागी गराउन जोड दिन्छ, जसले न्यायपूर्ण र दिगो अर्थतन्त्र निर्माण गर्न सहयोग पुर्‍याउन सक्छ । 
उनको विचार नेपालजस्ता देशमा विशेष रूपमा सान्दर्भिक छन्; जहाँ आर्थिक असमानता, बेरोजगारी र साधनहरूको सीमित पहुँचले समाजलाई अति प्रभावित गरिरहेको छ । उल्फले प्रस्तुत गरेको पुँजीवादको आलोचना, उनीद्वारा प्रस्तावित समाधानहरू र विश्वव्यापी समाजवादी आन्दोलनमा उनको प्रभाव अध्ययन गर्दा न्यायपूर्ण आर्थिक व्यवस्थाको खोजीमा उनको योगदानलाई अझ प्रस्ट रूपमा बुझ्न सकिन्छ ।
पुँजीवादप्रति उल्फको आलोचना वा धारणा छ— पुँजीवादले सम्पत्ति र शक्ति थोरै पुँजीपति वर्गको हातमा सीमित गर्छ र अधिकतम समाजलाई आर्थिक असुरक्षामा पार्छ । 

प्रोफेसर उल्फ संरचनागत सुधार (विशेषगरी श्रमिक सहकारीजस्ता मोडल)को समर्थन गर्छन्, जहाँ कर्मचारीहरू मालिकसँगै निर्णय प्रक्रियामा सहभागी भई लाभको बाँडफाँडमा समान हकदार हुन्छन् ।

उनका अनुसार, पुँजीवादले धनी वर्गको आवश्यकतालाई मात्र सम्बोधन गर्छ, जसले गर्दा असमानताको दुश्चक्र उत्पन्न हुन्छ र समाजका सामान्य सदस्यलाई पाखा लगाइन्छ । यस्तो प्रवृत्तिले आर्थिक अस्थिरता, रोजगारीको असुरक्षा र आधारभूत सेवाहरूमा पहुँचको अभावजस्ता समस्या निम्त्याउँछ । 

यस प्रकारका उनका विचारले आज संसारभरिका विभिन्न क्षेत्रमा समर्थन पाइरहेका छन् । जस्तो कि ल्याटिन अमेरिकाका कतिपय राष्ट्रले समाजमा समानता ल्याउन समाजवादी नीतिहरू अपनाइरहेका छन् र त्यहाँ उल्फका विचारले समानतामुखी आन्दोलनलाई थप सशक्त बनाएको छ । 

युरोपमा पनि विशेष गरी बेलायत, फ्रान्स र ग्रिसका वामपन्थी समूहमा ‘पुँजीवादी प्रणालीलाई श्रमिक वर्गको हितमा काम नगर्ने व्यवस्था मान्ने’ उल्फको विचार चर्चित छ । 

दक्षिण एसियाका भारत र बंगलादेशजस्ता मुलुकमा औद्योगिकीकरण र सम्पत्तिको केन्द्र्रीकरणले गहिरो असमानता निम्त्याएको हुँदा उल्फको दृष्टिकोणले वैकल्पिक आर्थिक व्यवस्था खोज्न प्रेरणा प्रदान गरेको छ । 
उल्फले पुँजीवादलाई खुला चुनौती दिएर परम्परागत आर्थिक प्रणालीप्रतिको बढ्दो असन्तुष्टिलाई बुलन्द शक्ति प्रदान गरेका छन् । पुँजीवादको संरचनागत कमजोर पक्षलाई औँल्याउँदै यसमा कुनै परिवर्तन नगरे असमानता र आर्थिक असुरक्षा झन् बढ्दै जाने उनको तर्क छ । यी विचारले नेपालजस्ता विकासोन्मुख राष्ट्रहरूमा विशेष महत्त्व राख्छन्; जहाँ आर्थिक असमानता, श्रम शोषण र अस्थिरताले जनताको दैनिक जीवनमा गहिरो प्रभाव पारिरहेको छ ।

उल्फको विश्लेषण अन्य प्रमुख अर्थशास्त्रीहरू (जोसेफ स्टिगलिट्ज र थोमस पिकेटी)का विचारसँग मेल खान्छ, यद्यपि उनीहरूको समाधानका सुझाव फरक छन् । उदाहरणका लागि— स्टिगलिट्ज र पिकेटीले प्रगतिशील कर प्रणाली र सम्पत्ति वितरणजस्ता सुधारलाई पुँजीवादभित्रै ल्याउन प्रयास गर्छन् । उल्फ विश्वास गर्छन् कि यी उपायले पुँजीवादका आधारभूत समस्यालाई समाधान गर्न सक्दैनन् । 

उल्फको भनाइमा पुँजीवादले असमानता सिर्जना गर्ने प्रवृत्ति राख्छ, जसले अन्ततः सामाजिक अस्थिरता र वातावरणीय हानि पुर्‍याउँछ । उनको विचारमा पुँजीवादमा गरिने सुधारले केवल सतही समाधान दिन्छ, जसले असमानतालाई हटाउन सक्दैन । 

यस कारण प्रोफेसर उल्फ संरचनागत सुधार (विशेषगरी श्रमिक सहकारीजस्ता मोडल)को समर्थन गर्छन्, जहाँ कर्मचारीहरू मालिकसँगै निर्णय प्रक्रियामा सहभागी भई लाभको बाँडफाँडमा समान हकदार हुन्छन् । 
परम्परागत पुँजीवादी संरचनामा सुधार ल्याउनभन्दा श्रमिकलाई मालिकको हक र नियन्त्रण दिने प्रणालीलाई मात्रै साँचो न्यायपूर्ण अर्थतन्त्र निर्माणको आधार मान्छन् उल्फ ।

सामूहिक स्वामित्व र श्रमिक सशक्तीकरणको प्रवद्र्धन गर्दै उल्फले नेपाल लगायत समाजलाई लाभमा आधारित नभई सामाजिक कल्याणमा प्राथमिकता दिने आर्थिक मोडलको खोजी गर्न प्रेरित गरेका छन् ।

उल्फको दृष्टिकोणको एक प्रमुख पक्ष भनेको आर्थिक न्यायका लागि श्रमिक सहकारीहरूको प्रवद्र्धन हो । परम्परागत पुँजीवादी व्यवसायमा श्रमिकलाई आफ्नो श्रमको मुनाफामा पहुँच वा निर्णय प्रक्रियामा हस्तक्षेपको अधिकार हुँदैन । श्रमिक सहकारीहरूले भने कर्मचारीलाई स्वामित्वको अधिकार प्रदान गर्छन् । यसमा कर्मचारीहरूले मुनाफा बाँड्न र कार्यस्थलको निर्णय प्रक्रियामा सक्रिय रूपमा सहभागी हुन पाउँछन् । 

उल्फले स्पेनको मन्ड्रागोन सहकारीलाई सफल श्रमिक सहकारीको उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गर्छन् । उल्फको भनाइमा मन्ड्रागोनको सफलताले प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा पनि टिक्न सक्ने, आर्थिक स्थिरता दिने, उचित पारिश्रमिक र श्रमिक सशक्तीकरणको उदाहरण देखाउँछ । उल्फको विश्वास छ कि विशेषगरी नेपालजस्ता विकासोन्मुख मुलुकमा यस किसिमका संरचना अपनाउँदा असमानताको समस्यालाई समाधान गर्न मद्दत पुग्न सक्छ ।

सहकारीका अलावा उल्फ प्रगतिशील कर प्रणाली, सर्वसुलभ स्वास्थ्य सेवा र बलियो सामाजिक सुरक्षाजस्ता नीतिहरूलाई पनि समर्थन गर्छन् । उनका अनुसार, प्रत्येक नागरिकलाई सम्मान र आधारभूत सुरक्षा दिने सुनिश्चितता प्रदान गर्न यी उपाय आवश्यक छन् । उल्फले यस्ता नीतिहरूमार्फत असमानता घटाउन र सामूहिक कल्याणलाई जोड दिने अर्थतन्त्रको आधारशिला निर्माण गर्न खोजिरहेका छन् ।

अमेरिकाजस्तो पुँजीवादी समाजमा पुँजीवादको आलोचना गर्ने उल्फको साहसले उनलाई व्यापक आदरणीय व्यक्तित्व बनाएको छ । उनको निर्भीक विश्लेषणले अध्ययनशालाका विद्यार्थीदेखि सर्वसाधारण श्रमिक र सामाजिक कार्यकर्तालाई समेत आकर्षित गरेको छ, जसले उल्फका सरल भाषामा व्यक्त विचारहरूको प्रशंसा गर्छन् । जनसाधारणलाई जोड्न सक्ने क्षमताका कारण उल्फको प्रभाव शैक्षिक जगतमा मात्र सीमित छैन, उनी आर्थिक न्यायबारेको मूलधारमा समेत संवाद चलाउन सफल भएका छन् । रेडियो कार्यक्रम, पोडकास्ट र सार्वजनिक मञ्चहरूमा उनले नियमित उपस्थिति जनाउँछन् । उनले वैकल्पिक आर्थिक मोडलहरूको आवश्यकता देखाउँदै पुँजीवादको प्रभावमाथि गहन बहस सुरु गरेका छन् ।

उनका विचारले शैक्षिक सीमाभन्दा बाहिर रहेर समाजमा आर्थिक न्यायको सपना देख्नेहरूलाई प्रेरणा दिइरहेका हुन्छन् ।

पुँजीवादको आलोचना र आर्थिक लोकतन्त्रको प्रवद्र्धनले धेरै मुलुकका जनतालाई वर्तमान प्रणालीमाथि प्रश्न उठाउन र न्यायपूर्ण विकल्पहरूको खोजी गर्न उत्प्रेरित गरेको छ । सामूहिक स्वामित्व र श्रमिक सशक्तीकरणको प्रवद्र्धन गर्दै उल्फले नेपाल लगायत समाजलाई लाभमा आधारित नभई सामाजिक कल्याणमा प्राथमिकता दिने आर्थिक मोडलको खोजी गर्न प्रेरित गरेका छन् । समाज र आर्थिक न्यायका लागि उल्फको समर्पणले असमानता घटाउने र स्रोतहरूको न्यायपूर्ण वितरणको दिशामा अधिक मार्गदर्शन  गरिराखेको छ ।

आज विश्वभरका देशहरूले असमानता र आर्थिक विभाजनले निम्त्याएको सामाजिक तथा राजनीतिक संकटको सामना गरिरहेका छन् । यस्तो अवस्थामा, उल्फका विचारहरूले पुँजीवादी प्रणालीमाथि गहिरो प्रश्न उठाउँदै न्यायपूर्ण र समावेशी समाजको परिकल्पना प्रस्तुत गर्छन् । उनको कार्यले मानव कल्याण, सम्मान र समानतामा आधारित समाज निर्माण गर्ने चाहनालाई सबल बनाएको छ, जसले आर्थिक र सामाजिक नीतिमा परिवर्तनको सम्भावना राख्छ । उल्फको दृष्टिकोणले नेपाली समाजलाई आर्थिक समानता र सामाजिक न्यायको दिशामा अघि बढ्न प्रेरणा प्रदान गर्छ, जहाँ हरेक नागरिकलाई न्यायपूर्ण भविष्य प्राप्त गर्ने अवसर मिल्नेछ ।

यसरी उल्फका विचारले नेपालको समाजवादी आन्दोलनलाई ऊर्जा दिनुका साथै नेपालजस्ता विकासोन्मुख राष्ट्रहरूका लागि सामाजिक र आर्थिक न्यायको मार्ग पहिल्याउने आधारशिला प्रदान गर्दछ । प्रोफेसर उल्फको स्थिर दृष्टिकोण र साहसी आवाज नेपाली समाजका लागि प्रेरणाको स्रोत बनेको छ जसले न्याय, समानता र आर्थिक समृद्धिको खोजी गर्नेहरूका लागि नयाँ आशा थप्छ । उनका सिद्धान्तमा आधारित परिवर्तनको यात्रा नेपालका लागि एक आवश्यकता हो, जसले सामाजिक र आर्थिक समानताको स्थापनामा सहयोग गर्न सक्छ ।

उल्फको जीवन र विचारहरूले नेपालको समाजवादी आन्दोलनलाई सही मार्गदर्शन दिएका छन् । उनी आर्थिक न्यायको पक्षमा एक शक्तिशाली आवाज बनेका छन् । उनका विचार र दृष्टिकोणले नेपाली युवालाई सामाजिक रूपान्तरणको प्रयासमा संलग्न हुन प्रेरित गर्छ, जसले गर्दा नेपालमा एक न्यायपूर्ण र समतामूलक समाज निर्माणको सपना एक दिन वास्तविकतामा परिणत हुने आशा गर्न सकिन्छ ।