काठमाडौँ । पूर्व भारतीय अलराउन्डर सञ्जय बांगरका छोरा आर्यन बांगर (अहिले अनाया) ले सोमबार आफ्नो लिङ्ग परिवर्तनको अनुभव साझा गरेका छन्। आर्यनले ११ महिनाअघि हर्मोन रिप्लेसमेन्ट थेरापी (एचआरटी) गराएका थिए ।

२३ वर्षीय आर्यनले सोमबार सोसल मिडिया प्लेटफर्ममा एक भिडियो पोस्ट गर्दै लेखेका छन्, ‘मैले शक्ति गुमाउँदै छु तर खुशी पाइरहेको छु । शरीर परिवर्तन हुँदैछ, डिसफोरिया कम हुँदैछ... अझै धेरै लामो बाटो छ, तर हरेक पाइला मेरो जस्तै लाग्छ।

आर्यन (अनया) पनि क्रिकेटर हुन् । उनी बायाँ हाते ब्याट्सम्यान हुन् जसले स्थानीय क्रिकेट क्लब इस्लाम जिमखानाबाट क्रिकेट खेल्छन्। उनले लेस्टरशायरको हिन्क्ले क्रिकेट क्लबका लागि पनि धेरै रन बनाएका छन् ।

तर ईसीबी नियमका कारण उनको करियर समाप्त भयो । अक्टोबर २० मा, इङ्लिस र वेल्स क्रिकेट बोर्डले ट्रान्सजेन्डर महिलाहरूलाई महिला व्यावसायिक क्रिकेटमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो।

यसअघि उनले पोस्टमा लेखेका थिए- ‘मैले मेरो प्यासन र मेरो माया भएको खेललाई छोड्नुपर्छ भन्ने सोचेको थिइनँ। तर यहाँ म पीडादायी वास्तविकताको सामना गर्दैछु। हर्मोन रिप्लेसमेन्ट थेरापी (एचआरटी) गराएपछि र ट्रान्स वुमन बनेपछि मेरो शरीरमा धेरै परिवर्तन आएको छ। म मेरो मांसपेशी, शक्ति, मांसपेशी मेमोरी, र एथलेटिक क्षमताहरू गुमाउँदै छु । मैले लामो समयदेखि मन पराएको खेल मबाट टाढा जाँदैछ।’

• हर्मोन रिप्लेसमेन्ट थेरापी भनेको के हो? 

यो एक प्रक्रिया हो जसमा पुरुष वा महिलाको लिङ्ग तिनीहरूको हार्मोन परिवर्तन गरेर परिवर्तन गरिन्छ। यसमा प्लास्टिक सर्जरीको पनि सहयोग लिइन्छ । यसलाई सन् २०१४ मा भारतमा मान्यता दिइएको थियो ।

लिङ्ग परिवर्तनको शल्यक्रियाको सम्पूर्ण प्रक्रियामा कम्तीमा चारजना चिकित्सक, मनोचिकित्सक, शल्यचिकित्सक, स्त्री रोग विशेषज्ञ र एक न्युरो सर्जनको उपस्थिति हुन्छ । यो शल्यक्रिया २१ वर्षभन्दा माथिका मानिसमा मात्रै हुने चिकित्सकहरू बताउँछन् । यसभन्दा कम उमेरका बालबालिकामा अभिभावकको लिखित सहमति लिएर मात्र शल्यक्रिया गरिन्छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिल (आईसीसी) ले तेस्रोलिङ्गी खेलाडीलाई अन्तर्राष्ट्रिय महिला क्रिकेटमा भाग लिन पनि प्रतिबन्ध लगाएको थियो । काउन्सिलले गत वर्ष अहमदाबादमा भएको त्रैमासिक बैठकमा यो निर्णय गरेको थियो ।