काठमाडौँ । मौसम फेरिँदै छ । चिसो बिस्तारै बढ्न थालेको छ । स्वस्थ रहन बदलिँदो मौसमसँगै खानपानमा उचित हेरफेर जरुरी छ । धेरै मानिसहरू हिउँदमा आलस्यपूर्ण हुन्छन् । चिसो मौसममा राम्रो खाना, अदुवाको चिया र कम्बलमुनि आरामदायी निद्रा सबैलाई मनपर्ने कुरा हुन् । यो सिजनमा सबैजना अलि अल्छी हुन्छन्, ताकि कम व्यायाम र शारीरिक हिँडडुल हुँदा हुँदै पनि हामी स्वस्थ रहन सकौँ । यसका लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा पीठो फेर्नु हो । जाडोमा गहुँको पीठोको सट्टा स्वास्थ्यका लागि उत्तम मानिने मोटा अनाजको  पीठो प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

ज्वारको पीठो

चिसो मौसममा गहुँको पिठोबाट बनेको रोटीको सट्टा ज्वारको पिठोबाट बनेको रोटीलाई प्राथमिकता दिन सकिन्छ । यो मधुमेहका बिरामीका लागि समेत फाइदाजनक हुन्छ । यसमा ग्लुटेन हुँदैन र फाइबर पनि प्रशस्त हुन्छ । जसका कारण ज्वारको पिठोबाट बनेको रोटी खाँदा रगतमा चिनीको मात्रा छिटो बढ्दैन । यसका बाहेक ज्वारमा आइरनको मात्रा बढी हुन्छ र यसले हड्डीलाई पनि मजबुत बनाउँछ ।

मकैको रोटी

मकैमा फाइबरको मात्रा उच्च हुने भएकाले यो बिस्तारै बिस्तारै पच्छ र यसको सेवनपछि रगतमा चिनीको मात्रा पनि छिटो बढ्दैन । जाडोमा शारीरिक क्रियाकलाप कम हुने भएकोले रगतमा चिनीको मात्रा बढ्ने सम्भावना रहन्छ । यस्तो अवस्थामा मधुमेहका बिरामीले मकैको पिठोबाट बनेको रोटी खाएर चिनीको मात्रा नियन्त्रण गर्न सक्छन् । यसका साथै यो मुटुको स्वास्थ्यका लागि पनि फाइदाजनक हुन्छ । जाडोमा मकैको रोटी खाँदा खराब कोलेस्ट्रोल कम हुन्छ र राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढ्छ र रक्तचाप पनि नियन्त्रित रहन्छ ।

कालो कोदोको पीठो

कोदोमा कम ग्लाइसेमिक इन्डेक्स र फाइबरको मात्रा उच्च हुन्छ, जसका कारण रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रित रहन्छ । कोदोको पीठोले गर्मी गराउने भएकाले जाडोको लागि उत्तम मानिन्छ । चिसो मौसममा हड्डी दुख्ने समस्या बढ्छ भने कोदोको पीठो उत्तम विकल्प हो । किनकि यसमा पाइने क्याल्सियमले हड्डीलाई मजबुत राख्न मद्दत गर्छ । यसमा आइरनको मात्रा पनि निकै हुन्छ, जसका कारण शरीरमा हेमोग्लोबिनको स्तर बढाएर एनिमिया जस्ता रोगबाट बच्न सकिन्छ ।

सेतो कोदोको रोटी

सेतो कोदो (बाजरा) तातो प्रकृतिको हुने भएकाले जाडोमा यसको रोटी खाँदा शरीरलाई न्यानो मिल्छ । यसको सेवनले रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रित रहन्छ । त्यसैले पनि मधुमेहका रोगीका लागि यो निकै फाइदाजनक छ । कब्जियतबाट छुटकारा दिनुका साथै यसले पाचन सम्बन्धी अन्य समस्याहरूलाई पनि हटाउन मद्दत गर्छ ।