काठमाडौँ । हामी हरेक दिन खाना पकाउन धेरै प्रकारका तेलहरू प्रयोग गर्छौँ। कोहीले रिफाइन गरेको तेल, कोही जैतुनको तेल र धेरैले तोरीको तेल प्रयोग गर्छन्। तोरीको तेलमा तरकारी, मासु र माछा पकाउँदा अचम्मको स्वाद आउँछ । तोरीको तेल वर्षौंदेखि प्रयोग हुँदै आएको छ। तर, आजभोलि खाद्यवस्तुमा यति धेरै मिसावट भइरहेको छ कि तपाईंलाई थाहा हुँदैन के स्वस्थ्यकर के हो ? 

कतिपयले घ्यूमा अन्धाधुन्ध मिसावट गरिरहेका छन्, तोरीको तेल पनि यसबाट अछुतो छैन । अब तोरीको तेल बढी प्रयोग गर्नेहरूले तोरीको तेल सक्कली हो कि नक्कली भनेर थाहा पाउनु पर्छ ।

असली वा नक्कली तोरीको तेल कसरी चिन्ने  ?

• यदि तपाईं तोरीको तेल प्रयोग गर्नुहुन्छ भने त्यसको शुद्धता पहिचान गर्न तेलको भाँडालाई फ्रिजमा राख्नुहोस्। यदि यसमा पामको तेल छ भने, यो बोतलको फेदमा जमेर बस्छ। तोरीको तेल माथि रहनेछ। वास्तवमा, पामको तेल चिसो ठाउँमा जम्छ। तोरीको तेलमा यस्तो हुँदैन ।
• खुट्टा र हातमा तोरीको तेल लगाउनुहोस्। यदि हात र खुट्टामा रग्दा रङ्ग देखा पर्‍यो भने, त्यसमा मिसावट भएको बुझ्नुहोस् । शुद्ध तोरीको तेलमा रङ वा रासायनिक गन्ध हुँदैन, तर त्यहाँ तिखो गन्ध हुन्छ।
• ब्यारोमिटर परीक्षण पनि गर्न सक्छ। यदि तेल वास्तविक छ भने ब्यारोमिटर रिडिङ 58 देखि 60 बिचमा हुन सक्छ। यदि रिडिङ यो भन्दा बढी छ भने यो तेल नक्कली हो। तेलमा अन्य सस्तो तेल मिसाइएको हुन सक्छ।
• तोरीको तेलमा नाइट्रिक एसिड मिलाएर हेर्नुहोस्। यदि रङ परिवर्तन भयो भने नक्कली हो, अन्यथा तेल शुद्ध र वास्तविक हो। मिसावट भएको तेलमा नाइट्रिक एसिड थप्दा रङमा परिवर्तन देखिन सक्छ। एउटा कचौरामा तोरीको तेल र केही थोपा नाइट्रिक एसिड हालेर यो परीक्षण गर्न सकिन्छ।
• भाँडामा तेल तताउँदा त्यसबाट निस्कने धुवाँमा ध्यान दिनुहोस् र गन्ध महसुस गर्नुहोस्। यदि बलियो धुवाँ बाहिर निस्कन्छ र आँखा जल्यो भने तेल वास्तविक हुन सक्छ। तोरीको तेलको गन्ध कडा र तिखो हुन्छ। नक्कली तेलको गन्ध धेरै बलियो हुँदैन। त्यसमा केही मिसावट भएको छ ।
• शुद्ध तोरीको तेलको रङ सुनौलो र गाढा पहेँलो हुन्छ, यसमा चमक हुन्छ। नक्कली तेलको रङ पातलो हुन्छ।