पदयात्रा व्यवसायीहरूको छाता संगठन ट्रेकिङ एजेन्सिज् एसोसिएसन अफ नेपाल (टान) को नयाँ कार्यसमितिका लागि भदौ १७ गते निर्वाचन हुँदैछ । यस पटकको चुनावमा दुई वटा प्यानल खडा भएका छन् ।

तीन दशकभन्दा बढी समय पर्यटन व्यवसायमा सक्रिय सागर पाण्डेले अध्यक्ष पदका लागि उम्मेदवारी दिँदैछन् । पाण्डेले बिहीबार समावेशी र व्यावसायिक प्यानलको उम्मेदवार तथा एजेण्डा सार्वजनिक गरेका छन् ।

प्रस्तुत छ, अध्यक्ष पदका उम्मेदवार पाण्डेसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश -

• चुनाव जित्नका लागि तपाईंले अगाडि सारेका मुख्य एजेण्डा के–के छन् ?

चुनाव जित्नका लागि एजेन्डाले मात्र पुग्दैन । त्यो टिमको नेतृत्व मुख्य कुरा हो । एजेन्डा जति नै राम्रो भए पनि नेतृत्व र टिम सही छैन, टिमको दृष्टिकोण छैन, सहकार्य गर्ने स्वभाव छैन भने काम गर्न सकिँदैन ।

मेरो नेतृत्वमा बनेको टिम टानमा जान पायो भने पर्यटन उद्योगका लागि ठुलो गर्वको कुरा हो । मैले उठाएका एजेण्डा नितान्त व्यवसायसँग जोडिएका छन्, काल्पनिक, ठुलो महत्वाकांक्षा बोकेका छैनन् । पूरा गर्न सकिने खालका छन् । पर्यटन क्षेत्रमा रहेका समस्या बुझ्न जरुरी छ ।

मैले दुई भागमा बाँडेको छु । टानको दुई वर्षे कार्यकालमा कार्यसमितिले पूरा गर्न सक्ने काम समयमै पूरा गर्छौं । त्यो बाहेक मन्त्रालय, पर्यटन बोर्ड, स्थानीय निकाय, पर्यटनसँग सम्बन्धित संस्थाहरूसँग समन्वय गरेर दिगो पर्यटनको विकासको आधार तयार गर्ने, योजना बनाउने र कार्यान्वयन गर्ने लक्ष्य छ ।

• तपाईंले कस्तो टिम बनाउनु भएको छ ? टिम समावेशी छ कि छैन ?

नेपाल बहुजातीय, बहुभाषा, हिमाल, पहाड, तराईसँग जोडिएको छ । हामीले शेर्पा, ब्राह्मण, क्षेत्री, राई, तामाङ, गुरुङ, अल्पसङ्ख्यक जाती, महिला सबैलाई समेटेर समावेशी टिम बनाएका छौँ । समावेशीमात्र होइन, संस्था हाँक्ने नेतृत्व र अन्य सदस्य पनि योग्य र सक्षम हुनुहुन्छ ।

म ३० वर्षदेखि पर्यटन क्षेत्रमा छु । यो व्यवसायका समस्या, चुनौतीलाई नजिकबाट नियालेको छु । संस्थालाई हाँक्ने नेतृत्वमा दृष्टिकोण र योजना हुनुपर्छ । हामीले जुन घोषणापत्र बनाएका छौँ, त्यो हामी आफैँले बनाएको हो । हामी अरु कसैको घोषणापत्र बोकेर आएका होइनौँ । यथार्थपरक र व्यावहारिक एजेन्डा छन् । हाम्रो कार्यकालमा पूरा गर्न नसकेका एजेन्डा राज्य र सरोकारवालाले पूरा गर्नैैपर्ने खालका छन् ।

• पर्यटनसँग सम्बन्धित अन्य संस्था नाटा, हान र स्थानीय तहसँग समन्वय गर्नेबारे के योजना छ ?

पर्यटनमा क्रियाशील सबै संस्था र निकायसँग समन्वय गर्ने मेरो स्वभाव छ । सबैलाई एकै ठाउँमा राखेर विषयवस्तुलाई उजागर गरेर अगाडि बढ्न चाहन्छु । कतिपय ठाउँमा नेतृत्व गर्ने मानिस एक्लै हिँड्छन् । निजी क्षेत्रमा अर्को सबैभन्दा ठुलो रोग भनेको क्रेडिट कसले लिने भन्ने हो । मेरो स्वभाव त्यो छैन । म राम्रो कामको क्रेडिट व्यक्तिगत रूपमा लिन चाहन्नँ । सबैको शुभेच्छाले म नेतृत्वमा पुग्ने हो । संस्थाको भित्तामा फोटो झुन्ड्याउने रहरले म अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिएको होइन । 

मैले ३० वर्ष पर्यटनमा लाग्दा सिकेको ज्ञान, अनुभव बाँड्न चाहन्छु । संस्थामा गएर समग्र पर्यटन उद्योग, आफूले गर्न सक्ने कामहरू, देशकै पर्यटनको विकासमा लगाउन चाहन्छु । मैले यसलाई अवसरका रूपमा लिएको छु ।

• दिगो पर्यटनको स्थायित्व र विकास लागि पर्यटन मन्त्रालय र सम्बन्धित सरोकारवालासँग समन्वयका एजेन्डा के–के छन् ?

पहिला हामी व्यवसायीहरू नै तयार हुनुपर्छ । किनकि हामीलाई यो चाहिएको छ । दिगो पर्यटन के हो, त्यहाँ पुग्नका लागि के–के प्यारामिटर पूरा गर्नुपर्छ, त्यो बुझ्नुप¥यो । अहिले कतिपयले ८ सयमात्रमा पनि ट्रेकिङ बेचिरहेका छन्, ४ हजार रुपैयाँमा पनि ट्रेकिङ बेचिरहेका छन् । चल्न त चलिरहेको छ । तर, सस्टेनेबल कसरी हुन्छ ? त्यतातिर ध्यान दिनुप¥यो । हामीले दिने सेवामा पनि ध्यान दिन उत्तिकै जरुरी छ । यो कुरा निजी क्षेत्रले मात्र लागु गर्न सक्दैन । राज्यको पनि संलग्नता चाहिन्छ ।

• नेपालमा उल्लेख्य मात्रामा पर्यटक भित्र्याउन के गर्ने ?

नेपाल एयरलाइन्सले जहाज थप्नुपर्छ । नेपाल एयरलाइन्सको सही रूपमा व्यवस्थापन र यसको विकास गर्नुपर्छ । निजी क्षेत्रले नाफामात्र हेर्छन् । पर्वतीय पर्यटन फस्टाउनका लागि पनि पर्यटक भित्र्याउनै पर्छ । त्यसका लागि पनि कम्तीमा २० वटा राष्ट्रिय एयरलाइन्स चाहिन्छ ।

• पर्यटन क्षेत्रमा युवाहरूलाई आकर्षित गर्न के गर्न सकिन्छ ?

राज्यले नेपालमा व्यापार व्यवसाय गर्ने वातावरण बनाउनुप¥यो । पर्यटनको विकास गर्न र रोजगारी कसरी सिर्जना गर्ने भन्ने प्रश्नको उत्तर सजिलो छैन । त्यसका लागि पहिल्यै योजना हुनुपर्छ । संयन्त्र बलियो हुनुपर्छ । समयको महत्त्व चिन्न सक्नुपर्छ । समय अनुसार चल्न सक्नुपर्छ । राज्यलाई झक्झक्याउनुपर्छ । हामी पनि बिउँझिनुपर्छ । नेपालमै राम्रो कमाइ गर्न सकियो भने कोही पनि बिदेसिनु पर्दैन ।

• पर्यटकहरूले अनिवार्य गाइड साथमा लिनुपर्छ भन्ने विषयमा कत्तिको दृढ हुनुहुन्छ ?

यो कुरामा म एकदमै दृढ छु । पर्यटकहरूले अनिवार्य गाइड साथमा लग्ने हो भने गाइडलाई मात्र होइन, राज्यलाई पनि फाइदा हुन्छ भन्ने कुराको महत्त्व बुझाउन सक्नुप¥यो । राज्यले पनि आफ्नो दायित्व के हो, त्यो महसुस गर्नुप¥यो ।

• चुनाव जित्छु भन्नेमा तपाईं कत्तिको आशावादी हुनुहुन्छ ?

चुनावमा जाने भनेको जित्छु भनेर नै हो । यसमा अपवाद छैन । यति समय म पर्यटन उद्योगमा लागेँ, मेरो व्यक्तिगत फाइदाका लागि चुनावमा उठ्न लागेको होइन । समग्र पर्यटन उद्योगलाई योगदान दिने मेरो चाहना हो । सबै साथीहरूको कुरा सुन्दा मलाई अध्यक्षको जिम्मेवारी दिनुहुन्छ भन्ने विश्वास छ ।

मेरो आफ्नै व्यवसाय राम्रो चलिरहेको छ । कुनै फाइदाका लागि म अध्यक्ष बन्न लागेको होइन । मैले जानेको, सिकेको कुरा पर्यटन उद्योगमा योगदान दिन सक्छु भनेर नै नेतृत्वमा जान लागेको हो ।