काठमाडौँ । आजकल बाल्यकालदेखि नै बालबालिकामा शिक्षाको जिम्मेवारी धेरै बढेको छ। यस्तो अवस्थामा यदि तपाईंको बच्चाले पढाइमा राम्रो गर्दैन वा पढेको याद गर्न समस्या भइरहेको छ भने, यो महत्त्वपूर्ण छ कि गाली वा गुनासो गर्नुको सट्टा, तपाईंले पढाउने शैली परिवर्तन गर्नुपर्छ।

उसको मानसिक स्वास्थ्यलाई राम्रो राख्ने उपायहरूको बारेमा सोच्नुहोस्। वास्तवमा वरपरको वातावरण, खानपान वा जीवनशैलीले बच्चाको मानसिक विकासमा ठूलो प्रभाव पार्छ। यस्तो अवस्थामा केही कुरालाई ध्यानमा राखेर बच्चा हुर्काउनुभयो भने तपाईंको बच्चाको स्मरणशक्ति तीव्र बन्न सक्छ ।

बालबालिकाको स्मरणशक्ति बढाउने उत्तम उपायहरु :

प्रश्नहरू सोध्न अनुमति दिनुहोस् : अक्सफोर्ड लर्निङका अनुसार, यदि तपाईंले बच्चालाई त्यो विषयसँग सम्बन्धित प्रश्नहरू सोध्न प्रोत्साहन गर्नुभयो भने, तिनीहरूले राम्रो तरिकाले कुराहरू बुझ्न सक्षम हुन्छन् र त्यस्ता प्रश्नहरूको जवाफ उनीहरूको सम्झनामा सधैँभरि रहन्छ।

संगीतको प्रयोग सम्झना : संगीतको मद्दतले तपाईं बच्चाको दिमागमा जानकारी भर्न सक्नुहुन्छ । उदाहरणका लागि, यदि तपाईंले काव्यात्मक शैलीमा बच्चालाई जानकारी दिनुभयो र उसलाई सम्झना गराउनुभयो भने, यो उसलाई सजिलो र रमाइलो पनि हुनेछ।

उत्साह महत्त्वपूर्ण छ : यदि बच्चाहरूलाई पुस्तकको तुलनामा व्यवहारिक रूपमा कुरा बुझाइयो भने, बच्चाहरूले त्यो विषय सजिलै बुझ्न सक्षम हुन्छन्। त्यसकारण, यदि तपाईं तिनीहरूलाई शैक्षिक यात्रामा लैजानुहुन्छ र संग्रहालयहरू, ग्यालरीहरू आदि जस्ता उत्साहले भरिएका ठाउँहरू भ्रमण गराउनुहुन्छ भने यो राम्रो हुनेछ।

सक्रिय सिकाइ : जब तपाईं बच्चालाई सिकाउनुहुन्छ, उसलाई प्रश्न सोध्न प्रोत्साहन दिनुहोस्। जब बच्चाहरूले प्रश्नहरू सोध्छन् वा जवाफ दिन्छन्, तिनीहरूको दिमागले अझ सक्रिय रूपमा काम गर्नेछ र चीजहरू सजिलै बुझ्नेछन् ।

शिक्षक बन्न उत्प्रेरित गर्नुहोस् : बच्चालाई कहिलेकाहीँ शिक्षक बन्न दिनुहोस्। जब उनीहरू आफूलाई शिक्षक ठान्छन् र कुनै पनि विषयमा बोल्छन्, उनीहरूको अवधारणा राम्रोसँग स्पष्ट हुनेछ।

यदि तिनीहरू कुनै पनि विषयमा अड्किएमा, तिनीहरूलाई छिटो परिमार्जन गर्ने मौका दिनुहोस् र तिनीहरूलाई फेरि सिकाउन उत्प्रेरित गर्नुहोस्।

सन्तुलित आहार दिनुहोस् : बालबालिकालाई सकेसम्म पौष्टिक र सन्तुलित आहार दिनु आवश्यक छ । तपाईंले आफ्नो आहारमा बादाम, ओखर, ब्रोकाउली, पालक, दूध र माछा समावेश गर्न सक्नुहुन्छ।

पर्याप्त निद्रा महत्त्वपूर्ण छ : बच्चाहरूलाई हरेक दिन पर्याप्त सुत्ने बानी बनाउनुहोस्। यसले मस्तिष्कलाई आराम दिनुका साथै स्मरण शक्ति बढाउँछ ।

रिभिजन गर्नुहोस् : बालबालिकाले जे पढे पनि नियमित रूपमा रिभिजन गर्ने बानी बसाल्नुहोस् । जसका कारण दिमागमा लामो समयसम्म जानकारी रहन्छ ।

अस्वीकरण (Disclaimer) : यो सामग्री हामीले एजेन्सीबाट लिएका हौँ । यसलाई पूर्ण ठानेर यहाँ बताइए बमोजिम आफैँ अभ्यास नगर्नुहोला, यसलाई आधार मानेर एकपटक सम्बन्धित विषयको विज्ञसँग परामर्श लिनुहोला ।