काठमाडौँ । हिजोआज उच्च रक्तचापको समस्या तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । सानै उमेरका मानिसमा समेत उच्च रक्तचाप देखिन थालेको छ  । 

रक्तचाप कम वा उच्च जुनसुकै अवस्थामा रहेपनि यसले समस्या निम्त्याउन सक्छ । विश्वभर करोडौं मानिस उच्च रक्तचापबाट ग्रसित छन् । तर अधिकांशलाई आफूमा उच्च रक्तचाप छ भन्ने थाहै हुन्न । यस्तो अवस्था झन् खतरनाक हुन सक्छ । 

रक्तचाप नियन्त्रण गर्न औषधिहरूको सेवन पनि गरिन्छ । तर औषधि मात्र पर्याप्त हुन्न । खानपानदेखि लिएर जीवनशैलीसम्मबाट यसलाई नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ ।

वयस्कहरूमा १२०/८० एमएम एचजी रक्तचाप सामान्य हो । सिस्टोलिक प्रेसर १२० एमएम एचजी र डायस्टोलिक प्रेसर ८० एमएम एचजी वा कम हुनुपर्छ । रक्तचाप १२०/८० एमएम एचजीभन्दा बढी रहेको अवस्थामा तपाईँलाई उच्च रक्तचापको समस्या हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा डाक्टरसँग परामर्श गर्नुपर्छ । रक्तचापप्रति लापरवाह हुनु हुँदैन । लामो समयसम्म रक्तचाप उच्च रह्यो भने यसले रक्तनलीहरूलाई क्षति पुर्याउन सक्छ र हृदयघात, हर्ट फेलियर, स्ट्रोक मृगौलामा क्षति, कमजोर दृष्टि, स्मरणशक्तिमा कमी लगायत ज्यानै जोखिममा पार्ने कयौँ समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ ।

रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने ५ सजिलो उपाय

–उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न मानिसले नुनको सेवन कम गर्नुपर्छ । मानिसले दिनमा १ चम्चा वा कम नुन खानुपर्छ । जंक फुडमा नुनको मात्रा धेरै हुन्छ । त्यसैले यस्ता खानेकुराबाट टाढा रहनुपर्छ ।

– हाइपरटेन्सन यानी उच्च रक्तचापका बिरामीले दैनिक ३० देखि ६० मिनेटसम्म व्यायाम गर्नुपर्छ । नियमित रूपमा शारीरिक गतिविधिले रक्तचाप नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्ने कयौँ शोधहरूमा पाइएको छ । रक्तचाप नियन्त्रण गर्न दैनिक ७÷८ घण्टा सुत्नु पनि पर्छ ।

– तनाव पनि रक्तचाप बढाउने एउटा जोखिम तत्त्व हो । रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने हो भने तनावको स्तर कम गर्नुपर्छ । यसका लागि योग र ध्यान गर्न सकिन्छ । आफूलाई मनपर्ने गतिविधिमा संलग्न हुने वा मनपर्ने खेल खेल्न पनि सक्नुहुन्छ । यसले पनि रक्तचाप घटाउन सजिलो हुन्छ ।

–मोटोपनाले पनि रक्तचाप बढाउने समस्या निम्त्याउन सक्छ । यसले मांसपेशीमा चोट पुर्याउन सक्छ । यसले मुटुको स्वास्थ्यमा नराम्रो असर गर्छ । रक्तचाप नियन्त्रण गर्न आफ्नो तौल नियन्त्रण गर्नुका साथै दही, दही, दूध, चिज जस्ता प्रोबायोटिक्सयुक्त खानेकुराको सेवन गर्नुपर्छ ।

गर्न नहुने गल्तीहरू

रक्तचाप नियन्त्रणका लागि डाक्टरले दिएको औषधि कहिले पनि छाड्नु हुन्न । कयौँ पटक हामी आफ्नो रक्तचाप नियन्त्रण भएको महसुस भएपछि औषधि खान छोड्छौँ । त्यसो गर्नु खतरनाक हुन सक्छ । रक्तचाप अचानक बढ्न सक्छ । नियमित औषधि सेवनको साथमा जीवनशैली, खानपान र शारीरिक क्रियाकलापबाट पनि रक्तचापलाई छिट्टै नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । यसबाहेक बीपीका रोगीले दैनिक रुपमा आफ्नो बीपी जँचाउनुपर्छ । बीपीमा छिटो छिटो हेरफेर भइरहन्छ भने चिकित्सकसँग परामर्श पनि गर्नुपर्छ ।