(साउथगेटले सन् २०१६ देखि इङ्ल्यान्डको राष्ट्रिय टोली समाल्दै आएका छन् । उनको सम्झौता अवधि आगामी डिसेम्बरमा सकिँदैछ । त्यसैले पनि युरोकप उपाधिबाट चुके लगत्तै इङ्ल्यान्डको राष्ट्रिय टोलीमा उनको भविष्यलाई लिएर विभिन्न अड्कल सुरु भएको हो । उनी लगातार दुईपटक आफ्नो टोलीलाई युरोकपको फाइनलमा पुर्‍याउने विश्वकै पहिलो प्रशिक्षक हुन् । उनकै प्रशिक्षकत्वमा इङ्ल्यान्ड सन् २०१८ को विश्वकपको सेमिफाइनल र सन् २०२२ को विश्वकपको क्वार्टरफाइनलमा पुगेको थियो ।) 

काठमाडौँ । युरोकप फुटबल प्रतियोगिताको १७औँ संस्करणमा इङ्ल्यान्डलाई उपाधिको बलियो दाबेदारका रूपमा हेरिएको थियो । पहिलो पटक युरोकप उपाधिको खोजीमा रहेको इङ्ल्यान्ड अन्ततः फाइनल खेलमा स्पेनसँग स्तब्ध बन्न पुग्यो । 

गारेथ साउथगेटको प्रमुख प्रशिक्षकत्वमा रहेको इङ्ल्यान्ड फाइनलमा स्पेनसँग १–२ गोलले पराजित भयो । यो नतिजासँगै विश्व फुटबलमा प्रभावशाली प्रशिक्षकको छवि बनाएका ५३ वर्षीय साउथगेट फेरि एकपटक आलोचकहरूको निसानामा परेका छन् । 

जर्मनी भूमिमा उपाधिबाट चुके लगत्तै साउथगेटको भविष्यको विषयमा पनि प्रश्न ओइरिन थालेको छ । यस्तै एक प्रश्नको जवाफ दिँदै साउथगेटले भनेका छन्, ‘भविष्यको बारेमा निर्णय लिने यो उपयुक्त समय होइन ।’

साउथगेटले सन् २०१६ देखि निरन्तर इङ्ल्यान्डको राष्ट्रिय टोली सम्हाल्दै आएका छन् । तर, उनको पछिल्लो सम्झौता अवधि आगामी डिसेम्बरमा सकिँदैछ । त्यसैले पनि युरोकप उपाधिबाट चुके लगत्तै इङ्लिस टोलीमा उनको भविष्यको विषयलाई लिएर विभिन्न अड्कल सुरु भएको हो । 

सायद त्यसैले जर्मनीको बर्लिनस्थित ओलम्पिया स्टेडियममा युरोकपको फाइनल सकिएलगत्तै सञ्चारकर्मीले उनीसँग सबैभन्दा जोड दिएर सोधेको प्रश्न पनि यही हो, ‘इङ्ल्यान्डको राष्ट्रिय टोलीमा अब तपाईंको भविष्य के हुन्छ ?’ 

साउथगेटले भने यो प्रश्नको चलाखीपूर्ण जवाफ दिए । उनले भने, ‘मेरो विचारमा कसैका लागि पनि आफ्नो भविष्यको बारेमा निर्णय लिने यो उपयुक्त समय होइन । यस्तो विषयमा निर्णय लिन केही समय चाहिन्छ । मैले केही जिम्मेवार व्यक्तिसँग सल्लाह पनि गर्नुपर्छ ।’

साउथगेटले प्रमुख प्रशिक्षकको जिम्मेवारी सम्हालेयता ठुला अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा इङ्ल्यान्डको प्रदर्शन पक्कै पनि निराशाजनक छैन । उनको प्रशिक्षकत्वमा इङ्ल्यान्डले ठुला अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा एकपछि अर्को उत्कृष्ट नतिजा निकाल्दै आएको छ ।  

उनले लगातार दुईपटक इङ्ल्यान्डलाई युरोकपको फाइनलमा पुर्‍याएका छन् । यसअघि इङ्ल्यान्डको टोली सन् २०२० मा सम्पन्न युरोकपको फाइनलमा इटालीसँग पेनाल्टी सुटआउटमा ३–२ गोलले पराजित भएको थियो ।

जारी युरोकपमा पनि इङ्ल्यान्ड उत्कृष्ट प्रदर्शनसहित अपराजित रहँदै फाइनलसम्म पुगेको थियो । इङ्ल्यान्ड समूह ‘सी’ को विजेता बन्दै नकआउट चरणमा पुगेको थियो । इङ्ल्यान्डले समूहगत चरणको तीनमध्ये एक खेलमा जित र दुई खेलमा बराबरीको नतिजा निकालेको थियो । 

इङ्ल्यान्डले पहिलो खेलमा सर्बियालाई १–० गोलले हराएको थियो । इङ्ल्यान्डको टोली आफ्नो दोस्रो खेलमा डेनमार्कसँग १–१ गोलको बराबरमा र तेस्रो खेलमा स्लोभेनियासँग गोलरहित बराबरीमा रोकिएको थियो । 

यसैगरी इङ्ल्यान्डले प्रि–क्वार्टरफाइनल खेलमा स्लोभाकियालाई अतिरिक्त समयमा २–१ गोलले हराएको थियो । क्वार्टरफाइनलमा इङ्ल्यान्डले स्विट्जरल्यान्डलाई पेनाल्टी सुटआउटमा ५–३ गोलले पराजित गरेको थियो । सेमिफाइनलमा इङ्ल्यान्डले नेदरल्यान्ड्सलाई २–१ गोलले हराएको थियो । समग्रमा साउथगेटको प्रशिक्षकत्वमा जारी युरोकपमा इङ्ल्यान्डको प्रदर्शन उत्कृष्ट थियो । 

त्यसअघि, साउथगेटकै प्रशिक्षकत्वमा इङ्ल्यान्ड सन् २०१८ मा फिफा विश्वकपको सेमिफाइनलसम्म पुगेको थियो । त्यतिबेला सेमिफाइनलमा इङ्ल्यान्डलाई क्रोएसियाले अतिरिक्त समयमा १–२ गोलले हराएको थियो । त्यसपछि तेस्रो स्थानका लागि खेलिएको खेलमा इङ्ल्यान्डको टोली बेल्जियमसँग २–० गोलले पराजित भएको थियो ।  

त्यसलगत्तै साउथगेटकै प्रशिक्षकत्वमा इङ्ल्यान्ड सन् २०२२ को विश्वकपमा पनि क्वार्टरफाइनलमा पुगेको थियो । त्यो विश्वकपमा पनि इङ्ल्यान्ड अपराजित रहेर समूह ‘बी’ को विजेता बन्दै नकआउट चरणमा पुगेको थियो । 

त्यो विश्वकपको प्रि–क्वार्टरफाइनलमा पनि इङ्ल्यान्डले सेनेगलमाथि ३–० गोलको सजिलो जित हात पारेको थियो । तर, क्वार्टरफाइनल खेलमा भने इङ्ल्यान्डको टोली बलियो प्रतिद्वन्द्वी फ्रान्ससँग १–२ गोलले पराजित भएको थियो । 

समग्रमा यी नतिजाले साउथगेटलाई कुनै पनि हालतमा असफल प्रशिक्षकको श्रेणीमा उभ्याउँदैन । तर, साउथगेटको प्रशिक्षकत्वमा ठुला प्रतियोगितामा इङ्ल्यान्डको टोली कहिल्यै भाग्यमानी भने साबित हुन सकेन । अर्थात्, अन्तिम समयमा आएर चुक्दा इङ्ल्यान्डको टोली जहिले पनि उपाधिबाट विमुख हुँदै आएको छ । 

पक्कै पनि एउटा प्रशिक्षकका लागि यो सुखद पक्ष हुँदै होइन । पछिल्लो समय इङ्ल्यान्डको समर्थक पनि प्रशिक्षक साउथगेटसँग खुसी देखिँदैनन् । १७औँ युरोकपकै क्रममा पनि समर्थकहरुले साउथगेटमाथि आफ्नो रिस पोखेका थिए । 

समूहगत चरणमा स्लोभेनियाविरुद्धको खेल गोलरहित बराबरीमा सकिँदा रुष्ट बनेका इङ्ल्यान्डका समर्थकले आफ्नै प्रमुख प्रशिक्षकलाई निशाना बनाएर मैदानमा प्लास्टिकका कपहरू फालेका थिए । ‘खेलाडीले हामीलाई उपलब्धिको शिखरमा पुर्‍याउन ठुलो योगदान गरेका छन् । तर, सफलताको यति नजिक पुगेर पनि निराश हुनु परेपछि केही लाग्दैन,’ प्रशिक्षक साउथगेट भन्छन् ।

उनले इङ्ल्यान्डको टोली अहिले अनुभवको हिसाबले निकै बलियो स्थितिमा रहेको र यसको सदुपयोग गर्न अर्को अवसरको प्रतीक्षा गर्नुपर्ने धारणा पनि व्यक्त गरेका छन् । ‘पक्कै पनि इङ्ल्यान्डको टोली अहिले अनुभवको हिसाबले निकै बलियो स्थितिमा छ । हामीले यसको फाइदा उठाउने अवसर अर्को विश्वकप वा युरोकप हुनसक्छ,’ साउथगेट भन्छन् । 

साउथगेटको यो भनाइले भने उनी इङ्ल्यान्डको प्रमुख प्रशिक्षकको रूपमा आफ्नो कार्यकाललाई निरन्तरता दिने पक्षमा देखिन्छन् । यदि, प्रशिक्षक साउथगेटको चाहना यस्तै हो भने, अब ‘बल’ इङ्ल्यान्ड फुटबल संघ (एफए) को ‘कोर्ट’ मा पुगेको देखिन्छ । 

अर्कोतिर, इङ्ल्यान्डका कप्तान ह्यारी केनलगायतका सिनियर खेलाडी पनि प्रशिक्षक साउथगेटकै पक्षमा देखिन्छन् । कप्तान केन भन्छन्, ‘प्रशिक्षकको जिम्मेबारीमा खोट लगाउने कुनै ठाउँ छैन । हामी खेलाडी उनीसँग सन्तुष्ट छौँ । हामी पटक–पटक सफलताको अत्यन्तै नजिक पुगेर चुकेका छौँ । यसको दोष प्रशिक्षकको काँधमा मात्र थोपर्न मिल्दैन ।’

इङ्ल्यान्ड लगातार दुईपटक युरोकपको फाइनलमा पुगेर पराजित हुने पहिलो राष्ट्र बनेको छ । योसँगै साउथगेट पनि लगातार दुईपटक युरोकपको फाइनलमा पुगेर पराजित हुने विश्वकै पहिलो प्रमुख प्रशिक्षक पनि बनेका छन् ।

अर्कोतिर, इङ्ल्यान्डका पूर्वस्ट्राइकर एलन शियरर भने प्रशिक्षक साउथगेटका लागि इङ्ल्यान्डबाट यो अन्तिम खेल हुन सक्ने बताउँछन् । उनी प्रशिक्षक साउथगेटले स्वदेश फर्किएपछि शृङ्खलाबद्ध आलोचना खेप्नु पर्ने अनुमान पनि गरेका छन् । 

‘मेरो विचारमा साउथगेटका लागि यो नै अन्तिम खेल हुनेछ । इङ्ल्यान्ड फर्किएपछि आलोचनाको अझ ठुलो शृङ्खला सुरु हुनेछ । हामी सधैँ अन्तिम क्षणमा चुक्दै आएका छौँ । यो तथ्यले पक्कै पनि साउथगेटलाई चिमोट्ने छ । त्यसैले उनी आफ्नो जिम्मेवारी अरू कसैलाई सुम्पन अग्रसर हुनेछन्,’ एलन शियरर भन्छन् ।

इङ्ल्यान्डका अर्का पूर्वस्ट्राइकर गेरी लिनेकर पनि साउथगेटको निरन्तरताको विषयमा आशङ्का व्यक्त गर्छन् । इङ्ल्यान्डका पूर्वडिफेन्डर रियो फर्डिनान्ड भने प्रशिक्षक साउथगेटप्रति नरम देखिन्छन् । उनी एफएले गम्भीर भएर निर्णय लिनु आवश्यक रहेको बताउँछन् । 

केही फुटबल विश्लेषक भने एफएले आगामी फिफा विश्वकपसम्म प्रमुख प्रशिक्षक साउथगेटको कार्यकाल थप गर्ने सम्भावना रहेको बताउँछन् । सन् २०२६ को फिफा विश्वकप अमेरिका, क्यानडा र मेक्सिकोमा संयुक्त रूपमा आयोजना हुँदैछ ।

इङ्ल्यान्डको वर्तमान टोलीका स्ट्राइकर ओली वाट्किन्स पनि साउथगेटले टोलीलाई एकताबद्ध गर्न र अहिलेको स्थितिमा पुर्‍याउन महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको बताउँछन् । उनी साउथगेटलाई इङ्ल्यान्डको सफल प्रशिक्षकको सूचीमा राख्छन् ।