राष्ट्रिय जनमोर्चाका अध्यक्ष चित्रबहादुर केसी सात दशकभन्दा लामो समयदेखि कम्युनिस्ट राजनीतिमा सक्रिय छन् । उनी केही वर्ष यता अन्य दलले नेतृत्व गरेको सरकारभन्दा कम्युनिस्ट पार्टीको नेताले नेतृत्व गरेको सरकारको बढी आलोचक देखिन्छन् ।

सहकारी ठगी प्रकरणमा रवि लामिछानेको नामै किटेर छानबिन समिति बनाउने कांग्रेसको मागलाई साथ दिएका केसी त्यस अनुरुप छानबिन समिति नबनेकोमा कांग्रेसले धोका दिएको बताउँछन् ।

केही दिन अघि सार्वजनिक बजेट, छानबिन समिति, सत्ता समीकरणको भविष्य, मध्यावधि निर्वाचनको हल्ला लगायत विषयमा केसीसँग रातोपाटीका लागि रोहित दाहालले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ, केसीसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश–

सरकारले हालै सार्वजनिक गरेको बजेट तपाईंलाई कस्तो लाग्यो ?

प्रशंसा गर्न योग्य बजेट आएन ।  अरु दलले जस्तो ल्याउँथे, अहिलेको पनि त्यस्तै आयो । कम्युनिस्ट पार्टीका नेता प्रधानमन्त्री अनि उहाँले बोकेको विचार अनुसार त एक थोप्लो पनि आएन ।

बजेटको सबैतिर प्रशंसा छ त ?

आफू निकटकाले त प्रशंसा गरिहाल्छन् नि ।

प्रचण्डले आफूलाई गणतन्त्रको सूत्रधार मान्नुहुन्छ, उहाँलाई नै तपाईं गणतन्त्र विरोधी  भन्नुहुन्छ । यति पूर्वाग्रही किन ?

कसैले कसैलाई ‘मान नामान, में तेरा मेहमान’ त हुन्न नि । सशस्त्र युद्ध नभएको भए गणतन्त्र आउँदैन थियो पनि भन्नुहुन्छ उहाँहरू त ।

अनि आउँथ्यो त ?

किन नआउने ? उहाँहरू त लोकतन्त्र, गणन्त्रवादीहरूलाई पनि हटाएर गणतन्त्र विरोधीसँग मिलेर सरकार बनाउन आएको हो नि त पहिला । उहाँहरू शान्तिपूर्ण राजनीतिमा आएपछि मात्र गणतन्त्र आएको हो । राजतन्त्र हुँदै वार्तामा आउनुभएको हो नि त उहाँहरू त ।

कम्युनिस्ट नेतृत्वको सरकारलाई तपाईं विरोध गरिरहनुहुन्छ तर कांग्रेस नेतृत्वको सरकारलाई समर्थन गर्नुहुन्छ । अनि तपाईंले यस्तो भन्न सुहाउँछ ?

२०७४ सालमा हामी सबै एकै ठाउँ भएर ६४ प्रतिशतभन्दा बढी भोट ल्याएर बनाएको सरकारको हालत पनि हेर्नु भयो होला नि त । दुईदुई पटक संसद कसको आदेशमा विघटन गरेको ? कोरोनाको समयमा अक्सिजन नपाएर जनाता मरिरहेको बेला जलहरी चढाउन कम्युनिस्ट प्रधानमन्त्री नै पशुपतितिर लागेका होइनन् ? जनताले यो कुरा बिर्सेका छन् र ? झुट बोल्ने ? अनि हामीलाई केको दोष ?

यसको मतलब ओली, प्रचण्डहरूभन्दा देउवा ठिक ?

यिनीहरू सबैले विशुद्ध सत्ता र शक्तिका राजनीति गरेका हुन् । यिनीहरूका क्रियाकलापका कारण लोकतन्त्र, गणतन्त्र नै खतरामा छ ।

सत्ता र शक्तिका लागि अरु दल लागेका छन् भनेर भनिरहँदा ९० वर्षमा पनि पार्टी महासचिव तपाईंकै पार्टीमा, ८२ वर्षमा तपाईं सांसद, यसलाई के भन्ने नि ?

नयाँले पनि तातोपानी लगाएको नेपाली जनताले देखिरहेकै छन् त । कुरा लामो या छोटो भन्ने होइन । सवाल जनताका लागि राजनीति ग¥यो कि गरेन भन्ने हो ।

एमालेले एउटा छानबिन समिति माग राखेर संसदको हिउँदे अधिवेशन चल्न दिएन । अहिलेको अधिवेशन कांग्रेसले चल्न दिएन, तपाईंहरू रमिते बनिरहनुभएको छ । अब यो संसदको के काम ?

माग ठिक हो कि होइन, त्यो हेर्ने हो । एउटा व्यक्तिले सहकारीको करोडौँ रुपैयाँ ठगी गरिरहेको छ, त्यसमा छानबिन गर्नुप¥यो भन्नु नाजायाज हो ? पसिना बगाएर बचत गरेको पैसा जसले उडाए पनि त्यसको खोजी कंग्रेसले पनि गर्नुहुँदैन, तपाईंले पनि गर्नुहुन्न भनेर तपाईंले भन्नु न त ? त्यो उडाएको हो कि होइन ?

होइन भनिरहनु भएको छ त ? जसलाई आरोप लगाउनुभएको छ, उनले प्रमाणित भएमा राजनीति छाड्छु भनिरहेका छन् त ?

सहकारीमा बचत गर्ने जनताले त्यसै भनेका होलान् त ?

रवि लामिछानेले नै खाए भन्ने त होइन होला नि त ?

कसले खायो त ? कसले मासेको त ? नत्र रोहित दाहाललाई पनि भनिन्थ्यो होला नि ! गल्ती गर्ने, कमजोरी गर्ने, त्यसबाट जोगिन सत्तामा जाने अनि त्यही गल्ती, कमजोरी गर्नेको समर्थनमा आफ्नो सत्ता टिकाउने, योभन्दा गन्दा खेल के हुन्छ राजनीतिमा ?

प्रधानमन्त्री, प्रहरी प्रमुख, सत्ता गठबन्धनको  सबैभन्दा ठुलो दलका अध्यक्ष, महान्यायाधिवक्ताले नै रवि निर्दोष भनिसकेको अवस्थामा तपाईं के आधारमा उनी दोषी छन् भन्दै हुनुहुन्छ ?

व्यक्तिगत रुपमा उहाँहरू त्यति तल झर्नुहोला भनेर त मैले पनि सोचेको थिइनँ । उहाँहरूले भनेपछि सबै ठिक हुन्छ ? उहाँहरू को हो ? पीडित जनताले उहाँहरूका ती वाणी सुनेका छैनन् ? तपाईंलाई त्यो सत्यजस्तो लाग्छ ?

रवि लामिछानेले सहकारीमा बदमासी गरेका छन् भनेर तपाईंको अन्तरआत्माले भन्छ कि आग्रह–पूर्वाग्रहले यो भन्दै हुनुहुन्छ ? छानबिनमा त कतै देखिँदैन नि ?

मैले आग्रह–पूर्वाग्रह पाल्नुपर्ने किन ? सहकारी पीडितका रोदन सुन्नुभएको छैन ? कसैले बाटोमा लौरो तेर्स्याएर फसाएको हो ?

उनले केही न केही गडबडी गरेकै छन् भन्ने तपाईंलाई लाग्छ ?

केही न केही होइन, शत प्रतिशत गल्ती गरेका छन् । त्यही गरेकै कारण उनी सत्तामा गएका हुन् । त्यसमा पनि गृह मन्त्रालय मै गएका हुन् ।

यस्तो हो भनेपछि आफू पनि अप्ठ्यारोमा परिन्छ भन्ने प्रधानमन्त्रीलाई हुँदैन त ?

रविले गल्ती गरेको कुरा प्रधानमन्त्रीको मनमा पनि छ । तर सत्ता जोगाउन सङ्ख्याको गलपासोले चुप लागेका हुन् ।

छानबिन समिति कुनै हालतमा बनाउनु हुँदैन भनेर अडान लिने दलकै सांसदको नेतृत्वमा छानबिन समिति बन्यो । अब यसले कसरी काम गर्ला त ?

म यसको विरोधमा छु । जस्तो बन्नुपर्थ्यो, त्यस्तो बनेन । सहकारी प्रकरणमा कांग्रेसका मान्छे पनि मुछिने भएपछि कांग्रेस पछि हट्यो । सहकारी ठगी गर्नेलाई यो समितिले जोगाउँछ ।

केही गर्छु भनेर आएको नयाँ दललाई घेराबन्दीमा पारेर आफूजस्तै बनाउने हुनुभयो हैन तपाईंहरूले ?

छोटै समयमा जनताले देखिसके । ‘तिमी आउँदा मोहीको पानी पाइनँ, केका हात दही’ भनेजस्तै हो । यति छिटै उदाङ्गो भइसके त ।

यो सत्ता समीकरण कति जाला ?

भन्नै सकिँदैन । मन्त्री नपाए, चुनावको खर्च उठाउन नपाए पार्टीमा नबस्ने भएपछि कसरी भन्न सकिन्छ ?

एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल विपक्षी गठबन्धनको बैठकमा जान थालेपछि सरकारको भविष्यमाथि त प्रश्न उठ्यो नि ?

उहाँको मन स्थिर छैन । कहाँ गएर होला मन शीतल भन्ने उहाँलाई पनि लागिरहेको छ । समस्या छ तर त्यसो गर्नुहुँदैन ।

८४ वर्ष पुग्नुभयो, अब कति पटक निर्वाचन लड्ने ?

अब सांसदमा निर्वाचन लड्दिनँ । कसैले कर गरेर म लागेको होइन । सकुन्जेल पार्टी राजनीतिमा सक्रिय हुन्छु ।