काठमाडौँ । नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का महासचिव घनश्याम भुसालले पार्टीभित्र कनिष्ठ तर सक्रिय तथा पुराना तर जिम्मेवारी अनुसार सक्रिय नभएका नेता कार्यकर्ताबिचको अन्तर्विरोधले सङ्गठन निर्माणमा समस्या सिर्जना भएको बताएका छन् ।

महासचिव भुसालले पार्टी केन्द्रीय कमिटीको आठौँ बैठकमा छलफलका लागि पेस गरेको सङ्गठनात्मक प्रतिवेदनमा सङ्गठनमा देखिएका मुख्य समस्यालाई ११ बुँदामा सूत्रबद्ध गरेका हुन् ।

‘तुलनात्मक रूपले कनिष्ठ तर सक्रिय वा जिम्मेवारी पाउँदा धेरै काम गर्न सक्ने नयाँ तथा नौजवान कमरेडहरू र तुलनात्मक रूपले पुराना तर जिम्मेवारीअनुसार सक्रिय हुन नसकेका कमरेडहरूका बिचमा हुने अन्तरविरोधहरुले पनि माथिदेखि तल्ला कमिटीहरूमा समस्या देखिएका छन्’, भुसालले प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेका छन् ।

एकै समयमा देशैभरी कमिटीहरू बनाउनु पर्ने अवस्थामा कसलाई कुन जिम्मेवारी दिने भन्ने मापदण्ड बनाउँदा विद्रोहको बेला देखिएको तात्कालिक सक्रियतालाई ध्यान दिनु स्वाभाविक भए पनि विद्रोहको समयको सक्रियता विचार, सिद्धान्त र राजनीतिक तथा साङ्गठनिक योग्यता र अनुभव बिना लामो समय टिकाउन सजिलो नभएको भुसालको विश्लेषण छ ।

‘विद्रोहलाई व्यवस्था र विधिमा ढाल्नु पर्ने अवस्थामा ती कमजोरीहरू विभिन्न क्षेत्रमा देखिँदै गएका छन्। त्यसले गर्दा कतिपयमा कमिटीमा नकारात्मक प्रभाव परेका छन्’, भुसालको भनाइ छ ।

उनले नेकपा एमालेमा रहेको गुटबन्दीले किनारामा परेका कार्यकर्ताहरूको ठुलो सङ्ख्या एकीकृत समाजवादीमा आए पनि लामो समयसम्म उपयुक्त जिम्मेवारीमा नहुँदा त्यसमध्ये कैयौँ नेता कार्यकर्ताहरूको क्षमताको स्तर पुरानो भएको पनि बताएका छन् ।

‘तर अहिले उहाँहरू पार्टीको महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारीमा हुनुहुन्छ । जिम्मेवारी र क्षमतामा तालमेल नहुँदा माथिल्लो पद र हैसियतमा रहेका कैयन् कमरेडहरूले साङ्गठनिक जिम्मेवारी पूरा गर्न नसक्ने अवस्था देखिएको छ’, भुसालको भनाइ छ ।

भुसालले पार्टीको निर्माण माथिबाट गर्नु पर्ने र धेरैजसो कमिटीहरू सम्पूर्णरुपले नयाँ बनाउनु पर्ने अवस्थामा कसलाई कुन पद वा जिम्मेवारी दिने, को कुन कमिटी वा कुन पदमा रहने भन्ने कुनै वस्तुगत आधार उपलब्ध नभएको पनि बताएका छन् । ‘जसले गर्दा व्यक्तिको मूल्याङ्कन मनोगत हुने अवस्था आयो’, भुसालको भनाइ छ ।

भुसालले पार्टी स्थापनाको समयको राजनीतिक तथा संवैधानिक आवश्यकताले चुनावसम्मै जाने गरी कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन सरकारमा सामेल भएको पनि बताएका छन् । ‘उक्त गठबन्धनमा बढी निर्भरता हुँदा पार्टी निर्माणको काम ओझेलमा पर्ने अवस्था आयो । स्थानीय र सङ्घीय निर्वाचनमा हामीले अपेक्षित उपलब्धि हासिल गर्न सकेनौँ’, भुसालले गठबन्धनमा भर पर्नु कमजोरी रहेको स्वीकार गरेका छन् ।

सोही कारण पार्टीमा ऊर्जा र आकर्षण कम हुँदै गएको र  त्यसलाई चिरेर नयाँ ऊर्जा सिर्जना गर्न अझै धेरै परिश्रम गर्नु पर्ने भुसालले जनाएका छन् ।

पार्टीको निर्माण माथिबाट गरिएकाले समस्याको जरो पनि माथि नै रहेको भन्दै भुसालले सङ्गठनको माथिल्लो तहमा नै समस्या भएपछि तल्ला कमिटीहरूलाई जनवादी केन्द्रीयताअनुसार सञ्चालन गर्न कठिनाइहरू भएको पनि स्वीकार गरेका छन् ।

एउटा राम्रो पार्टी अनेकौँ कामहरूको एउटा सिङ्गो प्रणाली हुने भन्दै त्यस्तो प्रणाली सुचारु नहुँदासम्म कमिटीमा व्यक्ति हाबी हुने अवस्था आउने भुसालको बुझाई छ ।

‘हाम्रो पार्टी प्रणाली निर्माणकै क्रममा छ । त्यसैले कमिटी र पद्धतिमाथि व्यक्ति र तदर्थवाद हाबी हुने अवस्था अझैसम्म कायम छ’, भुसालले भनेका छन्, ‘पार्टीमा रहेका उपरोक्त समस्याहरूको नकारात्मक प्रभाव जनसङ्गठनमा पर्नु स्वाभाविक छ ।’ यति हुँदाहुँदै पनि केही जनसङ्गठनहरूले सन्तोषजनक काम गरेको र केही औपचारिक रूपमा चले पनि अरू समस्याग्रस्त रहेको भुसालको भनाइ छ ।

‘सबैभन्दा चलायमान युवा र विद्यार्थीलाई जुन महत्वका साथ सञ्चालन गर्नु पर्थ्यो त्यो सकिएको छैन । आजको राजनीति र समाजका जटिलतालाई बुझ्न र चिर्न सक्ने युवा तथा विद्यार्थीहरूको राष्ट्रव्यापी परिचालन बिना पार्टीलाई अगाडि बढाउन असम्भवजस्तै कुरा हो । यसमा हाम्रा गम्भीर कमजोरी रहेका छन्’, भुसालले आफ्नो दस्ताबेजमा भनेका छन् ।

संसद् र संविधानको रक्षाका लागि उभिएको हुँदा राजनीतिक चेतना भएको जमात र सञ्चारमाध्यममा पार्टीप्रति पर्याप्त आकर्षण भए पनि पार्टीमा विद्यमान साङ्गठनिक तथा राजनीतिक कमजोरीहरूले गर्दा त्यो आकर्षण क्रमशः कमजोर हुँदै गएको पनि भुसालले उल्लेख गरेका छन् ।

संसद् र सरकारमा पार्टीको अपेक्षित भूमिकालाई अझैसम्म स्थापित गर्न नसकेको भुसालको स्वीकारोक्ति छ ।