काठमाडौँ । सत्ता साझेदार पाँच दलबिच मंगलबार बिहान सात बुँदे सहमति भयो । जसमा यसअघि चार दलबिच भएको ८ बुँदे सहमतिको एक बुँदा हटाइयो । चार दलबिच फागुन २१ गते भएको सहमतिको दोस्रो बुँदामा राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष नेकपा माओवादी केन्द्र र राष्ट्रिय सभाको उपाध्यक्ष पदमा नेकपा एमालेका उम्मेदवारलाई समर्थन गर्ने उल्लेख थियो । तर एक सातापछि एक दल थपिएर मंगलबार एक बुँदा घटाउँदै दलहरूबिच भएको सात बुँदेमा उपाध्यक्ष पदबारे केही उल्लेख गरिएको छैन ।

एकातिर सत्ता साझेदार दलमा औपचारिक रूपमा नेकपा एकीकृत समाजवादी थपिनु र यसअघि भएको उपाध्यक्ष पदबारेको बुँदाप्रति केही नखुलाइनुले एमालेबाट उपाध्यक्ष पद एकीकृत समाजवादीतर्फ सरेको बुझिने नेताहरूको भनाइ छ ।

नेकपा एकीकृत समाजवादीका उपाध्यक्ष समेत रहेका नेता राजेन्द्र पाण्डेले आठ बुँदेबाहेक अरू सहमति नभएको दाबी गरे । यद्यपि उनले सत्ता साझेदार दलमा आफ्नो पार्टी थपिएको र यसअघि चार दलबिचको सहमतिमा रहेको उपाध्यक्ष पदबारे पछिल्लो सहमतिमा केही नबोलिएकाले शीर्ष नेताबिच राष्ट्रिय सभाको उपाध्यक्ष पद एकीकृत समाजवादीको भागमा परेको भनेर बुझ्न सकिने बताए ।

‘ठ्याक्कै यही हो भन्ने त मलाई जानकारी भइसकेको छैन । तर घटनाक्रम हेर्दा त्यस्तै बुझिन्छ’, पाण्डेले संकेत गर्दै भने, ‘त्यो तपाईँहरूले पनि बुझ्ने कुरा हो ।’

पाँच दलले गरेको सहमति पत्रमा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, माओवादी अध्यक्ष  पुष्पकमल दाहाल ’प्रचण्ड’, जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव कुमार नेपाल र रास्वपा सभापति रवि लामिछानेले हस्ताक्षर गरेका छन् ।

जसमा नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल “प्रचण्ड” को नेतृत्वमा पुनर्गठित वर्तमान सरकारलाई सुदृढ र सफल पार्ने र राष्ट्रिय सभाको रिक्त रहेको अध्यक्ष पदमा नेकपा (माओवादी केन्द्र) का उम्मेदवारलाई समर्थन गर्ने उल्लेख छ । सोही अनुसार एकीकृत समाजवादीले राष्ट्रिय सभाको अध्यक्षमा माओवादीका उम्मेदवारलाई मतदान गरिसकेको छ ।

यसअघि अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले फेरिएको सत्ता समीकरणलाई समर्थन गर्नुपर्दा पावर सेयरिङमा आफू एक वर्ष प्रधानमन्त्री र कुनै प्रदेशको मुख्यमन्त्री पाउनुपर्ने अडान राख्दै आएका थिए । नेता नेपाललाई मनाउन नसकिए वर्तमान सत्ता गठबन्धन नै धरापमा पर्ने भएपछि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले नेता नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाउन मौखिक रूपमा ग्रिन सिग्नल दिएकै कारण सात बुँदे सहमति बनेको नेताहरूको भनाइ छ ।

एकीकृत समाजवादीका एक पदाधिकारीका अनुसार मंगलबार प्रधानमन्त्री तथा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र नेता नेपालबिच बालुवाटारमा भएको छलफलमा प्रचण्ड र ओली नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाउन लचक बन्दै ‘ग्रिन सिग्नल’ दिएका हुन् ।

‘ग्रिन सिग्नल दिएकैले सहमति भएको हो । नत्र उनीहरूलाई मात्र प्रधानमन्त्री बनाउन किन सहमति गर्न जरुरी थियो र ?’, माधव नेपाल निकट ती पदाधिकारीले भने, ‘सबै कुरा लिखित सहमति गर्नू राम्रो नहुने भएकाले पनि लिखत सार्वजनिक नगरिएको हो ।’उनका अनुसार मंगलबार बिहान बालुवाटारमा तीन नेताबिच भएको कुराकानीमा प्रचण्ड, ओली र नेपाल बाँकी अवधिमा १५ महिनाका दरले आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्नेगरी सहमति जुटेको हो । प्रतिनिधिसभाको कार्यकाल अब करिब ४५ महिना बाँकी छ । 

‘अबको बाँकी समय तीन नेताबिच १५ महिनाका दरले प्रधानमन्त्री बन्ने सहमति भएको हो’, ती नेताले भने, ‘यसो गर्दा माधवजीलाई पनि न्याय नै हुन्छ भनेर ओली र प्रचण्डले भनेको कुरा आएको छ ।’

नेकपा एमालेका प्रमुख सचेतक महेश बर्तौलाले एमाले सत्ता साझेदार दलको विश्वास जित्न उच्चस्तरको सहमति कायम गर्न तयार भएको बताए । उनले माधव नेपाललाई १५ महिना प्रधानमन्त्री दिन प्रचण्ड र ओली नै तयार भएको संकेत गर्दै उनले भने, ‘एमाले सहयात्री दलहरूको विश्वास जित्दै अगाडि बढ्न तयार छ । त्यसका लागि यो गठबन्धन जोगाउन र सरकारलाई सहज ढंगले अघि बढाउन मिल्नेसम्मका सहमतिमा विमति जनाउँदैन ।' 

कांग्रेससहितको अघिल्लो गठबन्धनमार्फत प्रधानमन्त्री बन्ने सम्मुखमा सत्ता समीकरण नै परिवर्तन भएपछि विलखबन्धनमा परेका नेता नेपालले बदलिएको सत्ता समीकरणलाई सहयोग गर्न र सरकारमा सहभागी बन्न विभिन्न सर्त अघि सारेका थिए । यद्यपि मौखिक आश्वासनमार्फत फागुन २३ गते नै विस्तारित मन्त्रिमण्डलमा दुई मन्त्री पठाएको एकीकृत समाजवादीले अघि सारेका केही मागसहित केन्द्रदेखि प्रदेशसम्मको पावर सेयरिङमा प्रचण्ड ओलीसँग लिखित सहमति खोजेको थियो । ती सर्तहरूमा तीन नेताबिच मंगलबारको छलफलपछि राष्ट्रिय सभा अध्यक्षमा नारायण दाहाल र प्रधानमन्त्रीलाई बुधवार विश्वासको मत दिन अध्यक्ष नेपालले आफ्ना सांसदहरूलाई निर्देशन दिएका थिए । मंगलबार पाँच दलका नेताहरूबिचको छलफलमा यसअघिको चार दलको सहमति पत्र पुनर्लेखन गरेर पाँच दलको बनाउने तथा नीति तथा कार्यक्रममा समाजवादीका एजेन्डा थप्ने सहमति भएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार गोविन्द आचार्यले बताए ।

‘तीन नेताबिच मिलेर जाने सहमति भयो’, आचार्यले रातोपाटीसँग भने, ‘यसअघि चार दलका नेताले हस्ताक्षर गरेको ८ बुँदे सहमति पुनर्लेखन र एकीकृत समाजवादीले उठाएका माग मुद्दा समेट्दै पाँच दलकातर्फबाट सार्वजनिक गर्न नेताहरू सहमत हुनुभएको हो ।’ तर आचार्यले नेता नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाउनेबारे कुनै सहमति भएको आफूलाई थाहा नभएको बताए ।

‘प्रचण्ड र ओलीबिच पनि प्रधानमन्त्रीबारे कुनै लिखित सहमति भएको छैन । नेपालसँग पनि भएको त्यस्तै हो’, आचार्यले भने, ‘प्रदेशतर्फको पावर सेयरिङका सवालमा प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत लिएपछि सत्ता साझेदार दलबिच छलफल गरेर टुङ्ग्याउने कुरा भएको छ ।’

यसअघि फागुन २१ मा कांग्रेससँगको गठबन्धन भत्काएर एमालेसहितको गठबन्धन बन्दा संसद्को बाँकी कार्यकाल प्रचण्ड र ओली दुई दुई वर्ष प्रधानमन्त्री बन्ने दुई नेताबिच सहमति भएको बताइएको थियो । तर फेरिएको सत्ता समीकरणमा नेता नेपालको पार्टी महत्त्वपूर्ण हुने भएपछि उनलाई फकाउन प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र केपी ओलीले पटक पटक भेटवार्ता गरेका थिए । ती भेटहरूमा पनि अध्यक्ष नेपालले सत्ताको पावर सेयरिङमा आफ्नो स्पष्ट भूमिका खोज्दै आएका थिए । गत शनिवार पनि एमाले अध्यक्ष ओली र नेता नेपालबिच होटेल बसेरामा गोप्य भेटवार्ता भएको थियो । सो भेटमा दुई नेताबिच विगतका तिक्तता मेटाउँदै कार्यगत एकता हुँदै पार्टी एकतासम्म पुग्न सकिनेबारे छलफल भएको थियो ।