काठमाडौँ । नक्कली भुटानी शरणार्थीलाई अमेरिका पठाउने भन्दै सुरु भएको ठगी धन्दामा बुधबार बिहान पूर्वमन्त्री तथा काँग्रेसका नेता बालकृष्ण खाण पक्राउ परेका छन् । खाणसहितको संलग्नतामा यो धन्दा चलाइएको र खाणले पनि आर्थिक लाभ लिएर निर्णय गरेको भन्दै खाणलाई पक्राउ गरिएको हो । 

नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा यसअघि नै १० जना व्यक्तिहरू पक्राउ परिसकेका थिए भने बुधबार मात्रै पूर्व गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण र निजका स्वकीय सचिव नरेन्द्र केसी पनि पक्राउ परेका छन् । यससँगै नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा हालसम्म १२ जना पक्राउ परिसकेका छन् । 

कसरी मुछिए पूर्वगृहमन्त्री खाण ?

शरणार्थी नै नभएका नक्कली व्यक्तिहरूलाई शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने भन्दै यो योजनाको सुरुवात केशव दुलालले गरेका थिए । मोरङ स्थायी घर भई ललितपुरमा बस्ने केशव दुलाललाई शरणार्थीको प्रमाणीकरण र तेस्रो मुलुकमा पठाउने पद्धतिबारे जानकारी थियो । किनभने उनी २०६६ जेठदेखि २०६७ माघ २३ गतेसम्म सुजाता कोइराला परराष्ट्रमन्त्री बन्दा उनको स्वकीय सचिव भई काम गरिसकेका थिए । त्यति बेला नै केशवलाई शरणार्थीको प्रमाणीकरण कसरी हुन्छ भन्ने विषयमा जानकारी थियो ।

शरणार्थीको प्रमाणीकरण र तेस्रो मुलुकमा पठाउने प्रक्रियाबारे जानकार रहेका केशवले प्रमाणीकरणमा छुटेका शरणार्थीको नामावली सङ्कलनको काम सुरु भएसँगै नयाँ नामावलीमा नक्कली शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाइदिने भन्दै पैसा असुल गर्ने योजना बनाए ।

केशवले आफ्नो योजना ललितपुरकै सानु भण्डारीलाई सुनाए । भुटानी शरणार्थीको नयाँ लिस्टमा नक्कली शरणार्थीलाई पनि समावेश गराई अमेरिका पठाउन सकिने र त्यसमार्फत मोटो रकम हात पर्ने योजना बनेपछि त्यसका लागि सहजीकरण गर्नुपर्ने भयो । गृह मन्त्रालयको सहयोगबिना त्यो सम्भव नभएकाले गृहमन्त्री, गृह सचिव लगायतका पदाधिकारीलाई हातमा लिनुपर्ने भयो । त्यसपछि तयार भयो राजनीतिक नेतृत्व प्रयोग गरी नक्कली शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने धन्दाको सुरुवात ।

यो पनि

घरमा प्रहरी पुग्दा पत्नीसँग भिडियो कलमा थिए पूर्वमन्त्री बालकृष्ण खाण

बालकृष्ण खाण पक्राउपछि कांग्रेसमा भूकम्प, निष्पक्ष छानबिन गर्न नेताहरूको जोड

पूर्वगृहमन्त्री खाणलाई अनुसन्धानका लागि जिल्ला प्रहरी परिसर ल्याइयो

केशव दुलालले योजना सुनाए अनुसार सानु भण्डारीले यो कुरा एमालेका सचिव समेत रहेका टोप बहादुर रायमाझीलाई सुनाए । योजनामा टोपबहादुर रायमाझी सहमत भएपछि टोपबहादुरले उक्त योजना तत्कालीन गृहमन्त्री राम बहादुर थापा बादलका सुरक्षा सल्लाहकार डा. इन्द्रजित राईलाई सुनाए । कागजी प्रक्रिया पूरा गरेर केही व्यक्तिलाई अमेरिका पठाउन सकिए ठुलो रकम हात पर्ने भएपछि डा. इन्द्रजित राई पनि गिरोहकै योजनामा सहमत बने र उक्त कुरा गृहमन्त्री राम बहादुर थापा बादललाई सुनाए । योजनामा बादलसमेत सहमत बनेपछि त्यसपछि परिपत्र तयार पार्ने, र भुटानी शरणार्थी बनाएर पठाउने धन्दाको सुरुवात भयो । 

तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापा बादलकै ग्रिन सिग्नल पाएपछि मुख्य नाइकेहरू केशव दुलाल र सानु भण्डारीले पूर्व क्षेत्रका लागि टंक गुरुङ र सागर राईलाई जिम्मा दिएर अमेरिका जान चाहने नक्कली शरणार्थीको खोजी गरे । पश्चिमतर्फ नक्कली शरणार्थी खोजी गर्नका लागि सानु भण्डारीले दाङका सन्देश शर्मालाई परिचालन गरे । पूर्वतर्फका व्यक्ति खोज्न उनीहरूले मोरङ, सुनसरी, इलाम, पाँचथर, झापा लगायतका जिल्लाबाट ‘ग्राहक’ खोजे भने पश्चिमतर्फका ग्राहक सन्देश शर्माले दाङ, प्युठान, रुकुम, रोल्पा लगायतका जिल्लाबाट जम्मा पारे । 

त्यसपछि यो गिरोहले एक जनाबाट ४५ लाख रुपैयाँसम्म असुल गरेर करिब ३३ करोड रुपैयाँभन्दा बढी रकम असुल गरिसकेको थियो । 

तर नेकपा पार्टी विभाजन भई एमाले र माओवादी छुट्टिएपछि भएसँगै गृहमन्त्री राम बहादुर थापा ‘बादल’ र तत्कालीन समयमा ऊर्जामन्त्री रहेका टोपबहादुर रायमाझी एमालेतिरै लागे । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले दुई पटक संसद् विघटन गरेपछि अदालतले दोस्रोपटक पनि संसद् पुनर्स्थापना गर्दै शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त गर्न राष्ट्रपति कार्यालयको नाममा परमादेश थियो । त्यसपछि बादल र रायमाझीको मन्त्री पद पनि खुस्कियो । 

जब तनाव सुरु भयो

जब रामबहादुर थापा ‘बादल’को मन्त्री पद खुस्कियो, तब सुरु भयो तनाव । अमेरिका जाने आसमा प्रतिव्यक्ति ४५ लाखसम्म बुझाएका पीडितहरू रामबहादुर थापाको मन्त्री पद खुस्किएपछि तनावमा रहे ।

सेटिङमा पैसा बुझाइसकेको र पैसा लिइसकेकाहरू नै सरकारबाट बाहिरिएपछि आफ्नो काम नहुने हो कि भन्ने चिन्ताले पीडितहरूले एजेण्टमार्फत् पैसा फिर्ताको माग गरे । तर एजेन्टहरूले पैसा मन्त्री, मन्त्रीका श्रीमती तथा छोराहरू, नेता तथा उनका छोराहरू, तत्कालीन सुरक्षा सल्लाहकार र उनका छोरालाई बुझाइसकेको कारण फिर्ता गर्न नसक्ने बताए ।

त्यसपछि तनावमा आएका पीडितहरूले अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग, काठमाडौँ उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालय लगायतका निकायमा उजुरी दिन थाले ।

अनि भयो गृह सचिव टेकनारायण पाण्डे र बालकृष्ण खाणको इन्ट्री

तत्कालीन गृह मन्त्रालयकै सल्लाहकार, मन्त्री लगायतको मिलेमतोमा करोडौँ ठगी भएको भन्दै उजुरी परेपछि सो उजुरीको बोधार्थ गृह मन्त्रालयसम्म पुग्यो । २०७८ साउन २७ गते गृह मन्त्रालयमा सरुवा भई आएका सचिव टेकनारायण पाण्डेले गिरोहका सदस्यहरूलाई सम्पर्क गरी यस विषयमा के कसो भएको हो भनेर जानकारी लिन थाले ।

गिरोहका सदस्यहरू केशव दुलाल र सानु भण्डारीले पहिलेका गृहमन्त्री, गृहमन्त्रीका सुरक्षा सल्लाहकार, एमालेका नेता लगायतले पैसा बुझेको तर काम हुन नसकेको भन्दै काम भएमा बरु अहिलेको सचिव र मन्त्रीलाई पनि पैसा दिने आश्वासन देखाए ।

गिरोहको सदस्यबाट पैसा पाइने प्रलोभन पाएपछि गृहसचिव टेक नारायण पाण्डेले मन्त्रालयको काम आफूले मिलाइदिने आश्वासन दिए । त्यसका लागि मन्त्रीसँग पनि कुरा गर्नुपर्ने र मन्त्रीलाई पनि पैसा दिनुपर्ने सर्त राखे । त्यतिबेलाका गृहमन्त्री कांग्रेसका बालकृष्ण खाण थिए ।

सुरुमा गृह मन्त्रालयका सचिव टेक नारायण पाण्डेले नै गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणसँग कुराकानी गरेर सहयोगका लागि ‘ग्रिन सिग्नल’ लिए । त्यसपछि उनले गिरोहका सदस्यहरू केशव दुलाल तथा सानु भण्डारीबाट पैसा लिन सुरु गरे ।

पीडितमध्येका एक गजेन्द्र बुढाथोकीले आफन्त तथा साथीभाइलाई पनि अमेरिका पठाउन भन्दै गिरोहका सदस्यहरूलाई रकम बुझाएका थिए । आफू अमेरिकामै बस्ने गरेका गजेन्द्रले आफन्तको पैसा फसेको र काम नभएको विषयमा गृहसचिव टेकनारायण पाण्डेसँग पनि कुराकानी गरेका थिए । तर गृह सचिव पाण्डेले यताको समस्या बिस्तारै समाधान हुने भन्दै गजेन्द्रलाई अमेरिकामै गएर बस्न आग्रह गरेका थिए ।

गृहसचिव टेक नारायण पाण्डेले गृहमन्त्रीसँग कुराकानी गरेपछि गृह मन्त्रालयबाटै भुटानी शरणार्थीको तेस्रो मुलुकमा स्थानान्तरणसम्बन्धी केही परिपत्र पनि जारी भयो । प्रहरीका अनुसार गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणबाट स्वीकृत गराएर गृह सचिव पाण्डेले केही परिपत्र गरेका थिए । त्यसै प्रयोजनका लागि भन्दै पाण्डेले ५० लाख रुपैयाँ लिएको पाइएको प्रहरीको दाबी छ ।

गृह मन्त्रालयका सचिव टेक नारायण पाण्डेमार्फत नै गिरोहका सदस्यहरू केशव दुलाल, सानु भण्डारी र सन्देश शर्माले तत्कालीन गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणलाई समेत भेट गरेको सन्देश शर्माले आफ्नो बयानमा उल्लेख गरेका छन् । प्रहरीसँगको बयानको क्रममा गिरोहका सदस्य सानु भण्डारीले नयाँ गृह मन्त्रालयको नयाँ टिम अर्थात् गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण, गृहसचिव टेक नारायण पाण्डे लगायतको टिमलाई एक करोड २५ लाख रुपैयाँ दिएको बताएका छन् । सोही बयानको आधारमा प्रहरीले पूर्व गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण र उनका तत्कालीन स्वकीय सचिव नरेन्द्र केसीलाई पनि बुधबार पक्राउ गरेको थियो । 

हालसम्म १२ जना पक्राउ

नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा हालसम्म प्रहरीले १२ जनालाई पक्राउ गरिसकेको छ भने अन्य व्यक्तिलाई पक्राउ गर्ने तयारी गरेको छ । सुरुवाती चरणमा काठमाडौँ उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले गरेको अनुसन्धानबाट खुल्न आएका आरोपितमध्ये मोरङका केशव दुलाल, ललितपुरका सानु भण्डारी र पाँचथरका टंक गुरुङलाई चैत १२ गते पक्राउ गरिएको थियो ।

त्यसको तीन दिनपछि अर्थात् चैत २०७९ चैत १५ गते मोरङको पथरी शनिश्चरे नगरपालिका १० को पूर्व वडा अध्यक्ष सागर राईलाई पक्राउ गरेको थियो । अनुसन्धानबाट खुल्दै आएका आरोपितहरूमध्ये भागेर भारत पुगेका दाङका सन्देश शर्मालाई भारतबाटै नेपाल झिकाउन प्रहरी सफल भएको थियो । भारतको पन्जाबमा लुकेर बसिरहेका शर्मालाई प्रहरीले नेपाल आउन बाध्य बनाएपछि उनलाई पनि गत चैत २९ गते नेपाल–भारत सीमा क्षेत्रबाट पक्राउ गरेको थियो ।

पक्राउ परेकाहरूलाई सङ्गठित ठगीमा काठमाडौँ जिल्ला अदालतबाट म्याद थपेर अनुसन्धान गर्दै गर्दा वैशाख १९ गते तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापा ‘बादल’का सुरक्षा सल्लाहकार डा. इन्द्रजित राई पक्राउ परे । त्यसको एक दिनपछि अर्थात् वैशाख २० गते गृह मन्त्रालयका तत्कालीन सचिव तथा हाल उपराष्ट्रपति कार्यालयमा कार्यरत सचिव टेक नारायण पाण्डे सोही प्रकरणमा पक्राउ परे । सोही दिन नेकपा एमालेका सचिव टोप बहादुर रायमाझीका छोरा सन्दीप रायमाझी पनि पक्राउ परे ।

छोरा पक्राउ परेपनि एमालेका सचिवसमेत रहेका टोप बहादुर रायमाझी भने फरार भए । उनको खोजी गरिरहे पनि रायमाझी अहिलेसमम फेला पर्न सकेका छैनन् । 

वैशाख २५ गते प्रहरीले गिरोहकै सदस्यहरू रामशरण केसी र गोविन्द चौधरीलाई पक्राउ गरेको थियो । बुधबार बिहान काँग्रेसका नेता तथा पूर्व गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण र तत्कालीन समयका उनका स्वकीय सचिव नरेन्द्र केसी पक्राउ परेसँगै यो प्रकरणमा पक्राउ पर्नेको सङ्ख्या १२ जना पुगेको छ ।