काठमाडौँ । आलु तरकारीको राजा हो। घरमा अधिकांश परिकार यसैबाट बनाइन्छ । चाट, आलु फ्राई, फ्रेन्च फ्राइज, चिप्स चिल्ली, जीरा आलू, क्रिस्पी फ्राइड आलु थप मसालेदार आलुका रेसिपीहरू हुन् । 

यी सबको नाम सुन्दा जोकोहीको मुखमा पानी आउँछ । तर तेलमा डिप फ्राई गरेको आलु हाम्रो स्वास्थ्यका लागि राम्रो भने होइन ।

तेलमा तारेको आलु खाँदा क्यान्सर निम्त्याउँछ

डिप फ्राइ गरेको आलु खाँदा एक्रिलामाइड जस्ता विषाक्त पदार्थहरू उत्पन्न हुन्छ जसले क्यान्सर निम्त्याउन सक्छ। आलुमा चिनी, पानी र एमिनो एसिड हुन्छ । आलुलाई उच्च तापक्रममा पकाउँदा एक्रिलामाइड जस्ता रसायनहरू बन्छ। लामो समयसम्म पकाउँदा यो रसायनको मात्रा पनि बढ्छ । 

खैरो रङको अर्थ रासायनिक प्रतिक्रिया हो

जब आलु धेरै भुटेको हुन्छ, तिनीहरू गाढा खैरो हुन्छन्। वास्तवमा, यो एक प्रकारको प्रतिक्रियाको कारण हो जसबाट रसायन निस्कन्छ। यो रसायनको खतरनाक प्रभाव जनावर र मानिसमा देखिएको छ। फ्रेन्च फ्राइज र आलुको चिप्समा उच्च मात्रामा एक्रिलामाइड पाइन्छ।

भिटामिन रहँदैन

फ्रेन्च फ्राइज र चिली आलु युवायुवतीले निकै रुचाएका छन् । सबैले गाडा तेलमा भुटेको आलु खान्छन्। तर धेरै फ्राई गर्नाले आलुमा पाइने भिटामिन नष्ट गर्छ। यस्तो अवस्थामा आलु पचाउन निकै गाह्रो हुन्छ । फ्रेन्च फ्राइजहरु खाँदा खाना अपचको गुनासो सुनिन्छ

मांसपेशीहरू कमजोर छन्

धेरै भुटेको आलुबाट निस्कने रसायनले मस्तिष्कमा पनि असर गर्छ। यदि बच्चाहरूलाई नियमित रूपमा भुटेको आलु खुवाइयो भने तिनीहरूको वृद्धि पनि रोकिन्छ। उनीहरूको मांसपेशी पनि कमजोर हुन्छ ।

मधुमेहको बढ्दो जोखिम

तेल वा घ्यूमा आलुलाई गहिरो फ्राई गर्दा मधुमेहको खतरा पनि बढ्छ। फ्रेन्च फ्राइज खाँदा शरीरले इन्सुलिन बढी उत्पादन गर्छ । यो धेरै खाँदा पेटमा बोसो जम्न थाल्छ । यसले इन्सुलिन प्रतिरोध बढाउँछ र टाइप २ मधुमेहको जोखिम बढाउँछ। युनिभर्सिटी अफ पिट्सबर्गले गरेको एक अनुसन्धानले फ्रेन्च फ्राइज र आलुको चिप्स खाँदा मधुमेहको जोखिम ९ प्रतिशतसम्म बढ्ने बताएको छ ।

के यो उमालेको आलु खानु सुरक्षित छ?

एक्रिलामाइड जस्ता रसायन उमालेको वा उमालेको आलुमा बाहिर आउँदैन। त्यसैले यसलाई खानु बढी सुरक्षित हुन्छ । आलुमा प्रशस्त मात्रामा फाइबर हुन्छ । यसले कोलेस्ट्रोल र रगतमा चिनीको मात्रा पनि नियन्त्रण गर्छ। एन्टिअक्सिडेन्ट र भिटामिनको उच्च मात्राको कारणले हाम्रो शरीरले राम्रोसँग काम गर्छ। उमालेको आलुले यी सबै पोषक तत्त्वहरू राख्छ जबकि गहिरो फ्राइले प्रायः तिनीहरूलाई नष्ट गर्दछ। त्यसैले उमालेको आलु खानु सुरक्षित हुन्छ ।

काँचो आलु किन फ्रिजमा राख्नु हुँदैन?

गर्मीका दिनहरू छन्। मानिसहरू तरकारी ताजा राख्न फ्रिजमा राख्छन् । कहिले काँचो आलु पनि फ्रिजमा राखिन्छ। तर यसो गर्दा आलुको स्वाद मात्रै बदलिँदैन, यसमा रासायनिक प्रतिक्रिया पनि छिटो हुन्छ । फ्रिजमा राखेको आलुको स्वाद अलि गुलियो हुन्छ । कारण यो हो कि काँचो आलुमा धेरै स्टार्च हुन्छ। फ्रिजमा कम तापक्रमका कारण स्टार्च चिनीमा परिणत हुन थाल्छ ।