दाङ । मध्याह्नको समय, सेवाग्राहीको भिड । लाइन बसेकादेखि आँगनमा उभिएका सबै सेवाग्राहीहरू आफ्नै काम बनाउने हतारोमा देखिन्थे । सेवाग्राहीको बीचमा हातमा कागजात समाएका केही व्यक्तिहरू पनि देखिन्थे । उनीहरूमध्ये केही झ्यालमा झुन्डिएका थिए भने केही कार्यालय वरिपरि यताउता गरिरहेका थिए । भूमिसुधार तथा मालपोत कार्यालय घोराहीमा बुधबार दिउँसो यस्तै देखिन्थ्यो । 

त्यही क्रममा कार्यालयको गेटमा उभिएका एक सेवाग्राहीलाई कुनै व्यक्तिको फोन आयो । फोन गर्ने व्यक्ति कार्यालयका बिचौलिया थिए ।

बिचौलिया : हेलो, काम आजै सक्ने हो ? 

सेवाग्राही : हो सर ।

बिचौलिया : त्यसो भए सिस्टममा राखौँ ? आजै सक्ने भए अलि खर्च लाग्छ । 

सेवाग्राही : कति लाग्छ ? 

बिचौलिया : आजै सक्ने भए १२ सय जति खर्च दिनुपर्छ, नत्र भोलि हुन्छ । 

मालपोत कार्यालयको काममा धाउँदै आइरहेका घोराही–१९ का ५७ वर्षीय सेवाग्राहीले फोनमा कुरा गर्ने व्यक्तिको कुरालाई स्वीकार गरे । तीन दिनदेखि कार्यालय धाउँदै गर्दै आइरहेका उनी काम नबनेपछि बिचौलियाको सिस्टममै काम गराउन राजी भए । उनले भने, ‘कार्यालयको सेवामा बिचौलियाको सिस्टम नबुझ्ने हो भने दुःख मात्र होइन कामै नहुने रहेछ ।’ 

कार्यालयले नागरिक सेवा ढिलासुस्ती गर्दा सेवाग्राहीहरू बिचौलियाको सिस्टममा भर पर्न बाध्य भएको उनले बताए । उनले भने, ‘कार्यालयको सिस्टमले काम गर्दैन । पालोमा आफैले काम गराउन खोजे दुई–चार दिन दुःख पाइने रहेछ । बिचौलियाको भर नपरी सुखै भएन ।’ जसका कारण सेवाग्राहीहरू बिचौलियाको हातमा पर्ने गरेको पाइन्छ । 

कर्मचारीले बेलाबेला सिस्टम डाउन भयो भन्दै काम रोक्ने गरेको सेवाग्राहीको गुनासो छ । ‘जब बिचौलियाको सिस्टमले १ दिनमै काम बन्छ । कार्यालयको सिस्टमले २/३ दिन लाग्छ । यस्तै छ मालपोतको नागरिक सेवा,’ उनले भने, ‘कार्यालयको सिस्टमले काम नगर्ने , बिचौलियाको सिस्टमले काम गर्ने ?’ एउटा कामका लागि न्यूनतम १२/१५ सय अनावश्यक खर्च सेवाग्राहीले बेहोर्नुपरेको छ । 

प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुशील वैद्यले नागरिक सेवाको असहजतालाई चाँडै हटाउने बताए । वैद्यले कार्यालय परिसर वरिपरि लेखापढी काम गर्ने व्यक्तिहरूले केही सेवा शुल्क लिएर काम लेखापढीको काम गर्ने गरे पनि अनावश्यक रकम लिने काम भने नभएको दाबी गरे । उनले भने, ‘तर लेखापढी गर्नेहरूले केही सेवा शुल्क लिएर निवेदन लेख्ने काम गरेको भने भेटिन्छ । उक्त कामलाई पनि व्यवस्थित र मर्यादित बनाउनुपर्ने आवश्यक रहेको देखिन्छ ।’ सबै सेवाग्राहीलाई आफ्नो काम गराउन हतारो हुँदा बिचौलिया हाबी हुने गरेको बताए । ‘कर्मचारी सेवाका लागि बसेकै हुन्छन् । आफ्नो पालो आए काम गराउने, कसैको सहायता नलिने हो भने यो समस्या हट्छ । तर सेवाग्राहीलाई काम गराउनै हतार हुन्छ । यो काम गर्ने गराउने दुवै गलत हुन् ।’