अहिलेसम्म मानिसले नचढेको माछापुच्छ्रे हिमालको माछाको पुच्छरको जस्तो आकृति अझै नजिकबाट हेर्ने अभिलाषा धेरैलाई हुन सक्छ । यसका लागि खुमाइडाँडा एक उत्तम स्थान हो । 

जति उक्लिँदै गयो, त्यति नै तल–तल देखिने खोला, कुम ठोकिएका जस्ता वरिपरि उभिएका अग्ला हिमाल, बीचमा पर्ने जंगल, चराको चिर्बिर, चिसो पानी रसाइरहेको मूल र सिरानतिर देखिने बञ्जर तर मनमोहक— प्रकृतिप्रेमीका लागि योभन्दा गज्जबको दृश्य अरु के नै हुन सक्ला र ! 

माछापुच्छ्रे नमुना पदमार्गमा ३२४० मिटरमा रहेको खुमाइडाँडालाई अन्नपूर्ण पदमार्गको विकल्पका रूपमा लिन सकिन्छ । यद्यपि अहिले अन्नपूर्ण पदमार्गका केही क्षेत्रमा मोटरबाटो पुगिसकेको छ । 

खुमाइडाँडा जाने योजनासहित दिदी र बहिनीसहित म काठमाडौंदेखि पोखराको हरिचोक हुँदै घाचोक पुग्यौँ र बास बस्यौँ । सेतो र रातो रंग पोतिएका एकैनासका ढुंगाले छापेका घर, उस्तै गोरेटो भएको गुरुङ बस्ती घाचोकमा होमस्टेको व्यवस्था छ, यहाँ नयाँ पाहुना आउनासाथ पूरै गाउँ स्वागत गर्न तयार हुँदो रहेछ ।

अर्को बिहान घाम झुल्कनुअघि नै हामी उकालो लाग्यौं । घामतारा गाउँको छेउबाट बनेको नयाँ बाटो हाम्रो रोजाइमा पर्‍यो, तर यही बाटो हाम्रो गल्तीको एउटा कारण भयो । उकालो देखेर तर्सिएका हामी घामतारा डाँडाको दोबाटोमा उकालो बाटो छोडेर तेर्सो बाटो लाग्यौं, तर अलिकति हिँडेपछि बाटो सकियो । फेरि १० मिनेट फर्किएर दोबाटोमै आयौँ । अर्को साइडमा जस्तावाला घर देखेपछि त्यतै लाग्यौं । त्यो डाँडा उक्लिनेबित्तिकै पदमार्ग फेला पर्‍यो । पदमार्ग हुँदै टुँबु डाँडा कटेर अब त ओरालो आउला कि भन्ने आशा थियो तर जंगल आइपुग्यो । जंगलबाट अघि बढ्दै गर्दा बाटोमा अरु पदयात्रीसँग भेट हुँदा सबैको एउटै प्रश्न हुन्थ्यो– ‘अझै कति समय लाग्ला ?’ सबैको उत्तर आउँथ्यो– ‘करिब ६ घन्टा ।’

अनकन्टार जंगल तर त्यहाँ भएको हरियाली र चराको चिर्बिरले हामीलाई ऊर्जा दिइरहेको थियो । त्यहाँदेखि केही माथि रहेको हिले पुगेपछि भने हामी तीन जनाकै अनुहारमा चमक आयो । त्यहाँको होटलमा पुग्नेबित्तिकै हामीले घाचोकबाट भनेको अर्डर उनीहरूलाई सम्झायौं । हामी त्यहाँ पुगेको एकैछिनमा खाना तयार भयो, तर मासु पाक्नका लागि अलिक समय लाग्यो ।

हिलेमा खाना खाएर आधा घन्टा जति बसेपछि हामी फेरि उकालो चढ्ने तर्खर सुरु गर्‍यौँ । छिटो हिँड्नेलाई त्यहाँदेखि खुमाइडाँडा पुग्न करिब ३ घन्टा लाग्छ, तर हिँड्न नसक्नेलाई ५ घन्टा जति । ५ घन्टामा पुग्ने उद्देश्यले हामी हिँड्दै थियौँ ।

उकालो लाग्दै गर्दा देउराली डाँडामा खच्चडहरूको बथान देख्यौं । बाटोमा चिया पसल पनि भेटिए । एक ठाउँमा बोर्ड देखियो– बाटोमा खुमाइडाँडा पुग्न अब ४५ मिनेट बाँकी, तर अल्छीलाई १ घन्टा । हामीलाई थप ऊर्जा दिन सूर्यले हिमालमा लालीपोते जस्तो देखिन्थ्यो, ठ्याक्कै बिहेकी सुन्दर बेहुलीजस्तै । 

खुमाइडाँडा पुगेपछि हामीले सबै दुःख बिर्सियौं । झन्डै १३ घण्टा हिँडेको फल हामीले माथि पुगेपछि मात्रै पायौं । वरिपरिको सुन्दर दृश्यलाई आफ्नो क्यामेरामा कैद गर्न के थालेको थिएँ, क्यामेराको ब्याट्री डाउन भइदियो ।

यहाँ न फोन लाग्छ, न त बत्ती बाल्नबाहेक अरु कामका लागि बिजुली पाइन्छ । काठमाडौं र अन्य सहरमा बत्तीको उज्यालोमा बस्ने बानी परेकालाई यो ठाउँ आफैँलाई परीक्षण गर्ने स्थान बन्न सक्छ, फोटो वा भिडियो खिच्नका लागि ब्याट्री र ट्राइपड एक्स्ट्रा बोक्नैपर्छ ।

त्यो रात त्यत्तिकै बित्यो । भोलिपल्ट घाम उदाउनुअघि म उठिसकेको थिएँ । बाँकी रहेको एउटा ब्याट्रीले मैले फोटो खिच्दै थिएँ तर त्यो पनि एकछिनमै सकियो । ९ बजे हामी उही ओरालो झर्न थाल्यौं । हिलेमा खाना खाएर हिँड्दा हामीले घाचोकबाट हरिचोक जाने अन्तिम गाडी (४ बजे छुट्ने)  समात्न सफल भयौँ ।

खुमाइडाँडा जाँदा बाटोमा खच्चडले ठुल्ठुला जर्किनमा पानी बोकेका थिए । माथि डाँडामा पानीको पर्याप्त स्रोत नभएकाले तलबाटै पानी लैजानुपर्ने बाध्यता रहेछ ।

पानीको अभाव भएसँगै खानाको पैसा पनि बढी नै पर्‍यो । खुमाइडाँडामा एकजनाले एक छाक खाना र बिहानको ब्रेकफास्ट खाएको २५ सय रुपैयाँ लागेको थियो, हिलेमा खानाको सात सय रुपैयाँ रहेछ ।

एकदिने ट्रेकका लागि खुमाइडाँडा पोखरानजिक रहेको अति उपयुक्त स्थान हो । माछापुच्छ्रेको अर्को नजर हेर्न पाए पनि, मनभरि सँगाल्न पाए पनि, जगेडा ब्याट्री नभएकाले धित मरुन्जेल फोटो खिच्न भने पाइएन । मैले खिच्न नपाए पनि तपाईंहरू खिच्नुहोला, अनि सोसल मिडियामा पोस्ट्याउनू, म पनि हेरौँला अनि फेरि हराउँला ।