रगतको रङ रातो हुन्छ, तर पनि हाम्रो शरीरको नसा निलो वा हरियो रङको देखिन्छ । साधारणतया अक्सिजनयुक्त रगत रातो हुने र अक्सिजनको स्तर कम भएको रगत निलो हुन्छ भन्ने गरिन्छ । तर यो साँचो होइन । रगतको रङ रातो मात्रै हुन्छ । रातो रक्त कोसिकामा प्रोटिन जसमा अक्सिजन हुन्छ, त्यसलाई हेमोग्लोबिन भनिन्छ । यसको प्रत्येक अणुमा आइरनका चार परमाणु हुन्छन् जसले रातो प्रकाशलाई दर्साउँछ । हाम्रो रगतलाई रातो रङ प्रदान गर्छ । रगतमा अक्सिजनको स्तरको आधारमा रातो रङको सेड फेरिने गर्छ ।

रगत भिन्न–भिन्न रातो रङको हुनसक्छ

जब हिमोग्लोबिनले फोक्सोबाट अक्सिजन लिन्छ, तब रगतको रङ चम्किलो चेरी रेड हुन्छ । त्यसपछि यो रगत धमनीमा र त्यहाँबाट शरीरको तन्तुसम्म जाने गर्छ । वासिङ्टन युनिभर्सिटीका हिमेटोलोजीका प्राध्यापक डा. क्लेबर फेरट्रिनका अनुसार शरीरका सबै तन्तुसम्म अक्सिजन पुर्याएपछि जब यो रगत फोक्सोमा फिर्ता आउँछ तब नसामा बग्ने अक्सिजन बिनाको रगत गहिरो रातो रङको हुन्छ ।

भन्नुको अर्थ के हो भने रगत भिन्न भिन्न रातो रङको हुनसक्छ तर मानिसको रगत निलो कहिल्यै हुँदैन । निलो देखिएको नसाबाट रगत निकालियो भने त्यो रातै हुन्छ ।

निलो वा हरियो नसा देखिनु भ्रम हो

डा. क्लेबर फेरट्रिनका अनुसार निलो र हरियो नसा देखिनु एक भ्रम हो किनभने नसा छालाको पातलो पत्रभित्र हुन्छ । हामीले देख्ने रङहरु हाम्रो रेटिनाले बुझेको वेभलेन्थमा आधारित हुन्छन् र छालाका विभिन्न तहले तहहरुले वेभलेन्थलाई विभिन्न तरिकाले छर्ने काम गर्छ ।

It's commonly said that oxygen-rich blood is red, while oxygen-poor blood is blue. But is that really true? https://t.co/9smr61Gs6l

— Live Science (@LiveScience) August 12, 2022

गहिरो रङको छाला मुनी, नसा धेरैजसो हरियो देखिन्छन् । जबकी हल्का रङको छाला मुनी नसा निलो वा पर्पल रङको देखिन्छन् । यस्तो यसकारण किनभने प्रकाशको हरियो र निलो वेभलेन्थ, रातो वेभलेन्थभन्दा छोटो हुन्छ । निलो प्रकाशको तुलनामा रातो प्रकाश मानव तन्तुमा प्रवेश गर्न राम्रो हुन्छन् । त्यसैले हाम्रो छालाले रातो वेभलेन्थलाई अवशोषित गर्छ र हरियो र निलो रङ परावर्तित हुने गर्छ र फिर्ता भएर हाम्रैतिर छरिने गर्छ ।

स्मरण रहोस्, रगत निलो पनि हुन्छ, तर मानिसको होइन । गँगटो, भिँगे माछा, अक्टोपस र माकुराको रगत निलो हुन्छ ।