अमेरिकी तल्लो सदनकी सभामुख न्यान्सी पेलोसीले हालै गरेको ताइवान भ्रमणबाट सिर्जित राजनीतिक तरंग चीनमा अझै कम भएको छैन । नोभेम्बरमा सत्तारुढ चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको २० औं राष्ट्रिय कंग्रेस हुन लागेको सन्दर्भमा सीको लागि अहिलेको समय राजनीतिक रूपमा संवेदनशील रहेको बताइन्छ ।

सीले यस पटकको राष्ट्रिय कांग्रेसमा विगतको परम्परा तोड्दै पार्टी प्रमुखको रूपमा तेस्रो कार्यकालको लागि दावी दिँदैछन्  । चीनमा केही दशकदेखि दुई कार्यकालको नियमजस्तै बनेको थियो ।​ पेलोसीको भ्रमणविरुद्ध प्रतिक्रिया दिँदै गर्दा सी निकै सन्तुलिन हुनुपर्ने देखिन्छ । सैन्य प्रतिक्रिया सीमाभन्दा पर गए अमेरिका क्रुद्ध हुने कुरामा सी सचेत रहेको बताइन्छ । 

कोभिड–१९ नियन्त्रणका लागि चालिएका ठूल्ठूला लकडाउनबाट भर्खर बाहिरिँदै गरेका चिनियाँ अर्थतन्त्रलाई सी रुसको जस्तो पश्चिमका ठूला अर्थतन्त्रबाट अलगअलग गर्न सक्ने स्थितिमा छैनन् । त्यसैले पछिल्लो समय उनी निक्कै तौलिएर कदम चालिरहेका छन् ।

तर चीनभित्र बढिरहेको राष्ट्रवादी भावनाका कारण राष्ट्रपति सी जिनपिङमाथि केही ठूला कदम चाल्नुपर्ने दबाब परिरहेको छ ।​ ‘सी जिनपिङले अहिले निकै जटिल सन्तुलन कायम गर्नुपर्नेछ । उनलाई आर्थिक वृद्धि कायम राख्नुपर्ने दबाब पनि छ, जुन अमेरिकाविरुद्ध उठाइने गम्भीर कदमले प्रभावित हुनेछ । अर्कोतर्फ ताइवानको बढ्दो अन्तर्राष्ट्रिय स्वीकृतिविरुद्ध कठोर कदम उठाउन चीनभित्रको राष्ट्रवादी शक्तिको दबाब परिरहेको छ,’  क्यानडाको म्याकडोनाल्ड लौरियर इन्स्टिच्युटका वरिष्ठ फेलो स्टीफन नागीले भने ।

चीनले ताइवान वरपरको समुन्द्रमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो सैन्य अभ्यास संचालन गरिरहेको छ । उसले पहिलो पटक ताइवानको  आकासमाथिबाट मिसाइल उडाएको छ । चिनियाँ अधिकारीहरूले २,००० भन्दा बढी ताइवानी खाद्यान्नको आयातमा प्रतिबन्ध लगाएका छन् भने ताइवानलाई निर्यात गरिरहेको बालुवामा पनि रोक लगाएको छ ।

गत हप्ता ताइवानी सरकारी वेबसाइटहरू विदेशबाट साइबर आक्रमण भएको समाचार आइरहेका छन् ।​ ‘ताइवानलाई तर्साउने खालका चिनियाँ गतिविधि अझै सकिएको छैन । अझै केही महिनासम्म चीनबाट थप उत्तेजक सैन्य गतिविधि हुने मेरो प्रक्षेपण छ । थप साइबर आक्रमण हुनेछन् । चीनमा सञ्चालन रहेका ताइवानी व्यवसायहरू प्रतिबन्धित हुनसक्छन् । यस्ता हर्कतबाट ताइवानीहरूमाथि दबाब बढाउन माध्यमिक प्रतिबन्धहरूको पनि अपेक्षा गर्न सक्छौं ,’ नागीले भने ।

चीनको बढ्दो आक्रामकता कठोर कारबाहीको माग गरिरहेका चिनियाँ जनताको आह्वानले पनि निर्देशित छ । जसै अगस्ट २ को साँझ पेलोसीको विमान ताइपेई अवतरण भयो, चिनियाँ सामाजिक सञ्जाल अमेरिका विरोधी प्रतिक्रियाले भरिएका थिए ।

धेरै चिनियाँ नेटिजनहरूले पेलोसीको अवतरणपछिको रातलाई ‘निद्राविहीन रात’ को संज्ञा दिए ।​ ‘लाखौं मानिसहरूले पेलोसीको विमानलाई ‘फ्लाइट ट्याकर’मा हेरिरहेका थिए । चिनियाँ नेटिजनको पोष्ट हेर्दा उनीहरुलाई साच्चै केही हुन लागेको भान परेको देखिन्थ्यो । तर पेलोसीको अवतरणपछि केही नभएपछि एक खालको निराश र क्रुद्ध भावना व्याप्त भएको थियो ।

‘जवाफी कारबाही’

ताइवानविरुद्ध पहिलेदेखि चर्को अभिव्यक्ति दिँदै आएका ग्लोबल टाइम्सका पूर्व–सम्पादक हू सिजिन बेइजिङले जनताको आशा अनुरुप बल प्रयोग नगरेकोमा खेद प्रकट गरेका थिए ।​ ‘ताइवानविरुद्ध आम आक्रोस बढाउन हुले ठूलो भूमिका खेलेका थिए । उनले पेलोसीको विमानाई खसाल्न सकिने सुझाव दिएका थिए ,’ वाट्सन वेइबोकी प्रधानसम्पादक तथा चिनियाँ समाजिक संजालकी विश्लेषक मान्या कोएत्सेले भनिन् ।

चीन विज्ञ नागीका अनुसार सीले अहिले ताइवानविरुद्ध कठोर प्रतिक्रिया दिनुपर्ने ठूलो दबाब झेलिरहेका छन्  ।​ ‘चीन लोकतन्त्रिक मुलुक नभए पनि त्यहाँको सत्तारुढ पार्टीले महत्वपूर्ण मुद्दामा आम नागरिकको प्रतिक्रियामा जवाफ दिनुपर्ने आवश्यक ठान्छ,’ नागीले भने ।

विगतमा राज्य आफैले प्रवद्र्धन गरेको राष्ट्रवादी शिक्षा अनुरुप  जनताले कठोर कदमको माग गर्न थालेपछि सरकार अफ्ठ्यारोमा परेको छ ।

‘सी विरोधी गुट हेर्दैछ दाउ’

चीनले अनलाइन माध्यममा आउने सामाग्रीहरुलाई कडा सेन्सर गर्ने गर्छ । तर यस पटक सरकार अनलाइन सुरु भएको उग्र राष्ट्रवादी वहस रोक्न ढिलो भएको हुन सक्ने कोएत्सेले आशंका गरिन् । चीनमा सिनजियाङ वा ताइवानको विषयमा हुने हरेक वहस धेरै संवेदनशील मानिने हुनाले यसअघि त्यसबारे गरिने हरेक छलफल छिट्टै सेन्सर हुन्थ्यो ।

तर ढिलै भए पनि पेलोसीको अवतरणपछि धेरै मानिसले वेईबोमा पहुँच पाउन सकेका थिएनन् । तिनले वेईबो खोल्न खोज्दा सर्भरमा समस्या आएको सन्देश आईरहेको थियो । उक्त अवरोध वेइबोमा गर्माएको राष्ट्रवादी भावनालाई मत्थर पार्न जानाजान गरिएको आशंका गरिएको कोएत्सेले बताइन् ।

चिनियाँ राष्ट्रपति सी नजिकिँदै गरेको महत्वपूर्ण पार्टी कंग्रेसको पूर्वसन्ध्यामा पार्टीभित्रकै उनका विरोधी आवाजप्रति पनि सचेत छन् ।​ पार्टीपंक्तिका सीका विपक्षीहरूले पेलोसी भ्रमणलाई उनीविरुद्ध प्रयोग गर्ने दाउका रुपमा हेरिरहेका छन् ।

‘सी विरोधी गुटले पहिलेदेखि नै सीको १० वर्षे शासनमा चीनको अवनती भएको आरोप लगाउँदै आएका छन् । पश्चिमसँग सम्बन्ध चिसिएको, विश्वभर चीनको स्वीकार्यता हालसम्मकै न्युनस्तरमा पुगेको र अर्थतन्त्र संरचनात्मक तथा भूराजनीतिक रूपमा एक दशक अघिको भन्दा खराब स्थानमा खस्केको तिनले आरोप लगाईरहेका छन् ,’ नागीले भने । आन्तरिक विरोधको बावजुद ताइवान मुद्दाले सीको तेस्रो कार्यकाल प्राप्त गर्ने सम्भावनालाई खतरामा नपार्ने नागीले बताए ।

अल जजिरा