अमेरिकी संसदको तल्लो सदन हाउस अफ रिप्रिजेन्टेटिभकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी अगस्ट २ मा ताइवान पुगेकी थिइन् । चीनको आपत्ति र धम्कीका बाबजुद उनले यात्रा गरेकी हुन् । सो क्रममा उनले ताइवानका राष्ट्रपति साई इङ–वेनसँग पनि भेटघाट गरिन् ।

चीनले यसलाई ‘एक चीन नीति’ को उल्लङ्घन भएको भन्दै आगामी दिनमा गम्भीर परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनीसमेत दिएको छ । यस बैठकको दूरगामी नतिजा के हुन्छ भन्न सकिने अवस्था छैन तर पेलोसीको यो भ्रमणका केही नतिजा विश्वसामु छन् ।

नेन्सी पेलोसीको भ्रमणको नतिजा

– चीनले ताइवान नजिकै भारी सैन्य अभ्यास गरिरहेको छ

– ताइवानले चीनले सैन्य अभ्यासका क्रममा समुद्रमा मिसाइल हानेर ताइवानको हवाई क्षेत्रमा घुसपैठ गरेको आरोप लगाएको छ

– चीन र ताइवानबीच जारी तनाव कम हुनुको साटो बढेको छ

– सीमा उल्लङ्घनको सन्दर्भमा, ताइवानले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षालाई ध्यानमा राखेर कडा कारबाही गर्ने कुरा गरेको छ

– आक्रोशित चीनले अमेरिकासँग धेरै विषयमा वार्ता तोड्ने घोषणा गरेको छ

– चीनले अमेरिकी संसदकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी र उनको परिवारका सदस्यमाथि प्रतिबन्ध लगाएको छ

ताइवानका मिडिया

न्यान्सी पेलोसी ताइवानबाट फर्किसकेकी छिन् । अर्कोतर्फ ताइवानी मिडियामा चीनको सैन्य कारबाहीबारे धेरै कुरा लेखिएको छ ।

चीनको कारवाहीका सम्बन्धमा ताइवानको सञ्चारमाध्यममा प्रकाशित समाचार र सम्पादकीयमा एक नजर – ​​ताइपेई टाइम्सले आफ्नो सम्पादकीयमा चीनको सम्भावित आक्रमण र त्यसको नतिजाबारे एउटा लेख प्रकाशित गरेको छ ।

लेख ताइवान सेमीकन्डक्टर उत्पादन कम्पनीका अध्यक्ष मार्क लिउसँगको अन्तरवार्ताबाट सुरु हुन्छ ।

ताइवान सेमीकन्डक्टर म्यानुफ्याक्चरिङ कम्पनीका अध्यक्ष मार्क लिउले सीएनएनलाई दिएको अन्तरर्तामा चीनले ताइवानमाथि आक्रमण गरे कम्पनीको प्लान्ट ध्वस्त हुने बताए । उनले यस्ता खालका युद्धमा जित कसैको पनि नहुनेसमेत बताए ।

सीएनएनलाई दिएको अन्तरवार्तामा, उनले भने, ‘चीन र ताइवान बीचको यो क्रस(स्ट्रेट द्वन्द्वले ताइवानको अर्थतन्त्रलाई मात्र ध्वस्त पार्ने छैन । यसको प्रभाव सेमिकन्डक्टरको उत्पादनभन्दा धेरै टाढासम्म देखिनेछ । यसले भूराजनीतिक परिदृश्यलाई परिवर्तन गर्नेछ ।’

सेमिकन्डक्टर उद्योग

ब्लूमबर्ग स्तम्भकार हल ब्रान्ड्सले यसअघि जून २४ मा एउटा लेख लेखेका थिए ।

जसमा भनिएको छ, ‘ताइवानमा आक्रमणले विश्वव्यापी रूपमा आर्थिक(अराजकता निम्त्याउन सक्छ । रुस र युक्रेनबीच फेब्रुअरीदेखि जारी युद्धका कारण विश्व पहिलादेखि नै एक स्तरमा यसलाई महसुस गरिरहेको छ र यदि ताइवानमाथि हमला हुन्छ भने यसको परिणाम निकै व्यापक हुनेछ ।’

वास्तवमा, प्रविधि र सेमिकन्डक्टर बजारमा ताइवानको योगदान ठूलो छ । ताइवानी कम्पनी ‘ताइवान सेमिकन्डक्टर म्यानुफ्याक्चरिङ’ ले विश्वका दिग्गज कम्पनीका लागि उत्पादन गर्छ, त्यसैले ताइवानमाथि हमलाले विश्वव्यापी प्रभाव पार्नेछ ।

ब्रान्ड्सका अनुसार यदि यस क्षेत्रमा युद्ध भयो भने, यसले सिधै ढुवानी(लेनहरू (सामुद्रिक बाटो) अवरुद्ध गर्नेछ । यसको प्रत्यक्ष असर अमेरिका र चीनको अर्थतन्त्रमा पर्नेछ । यसको परिणाम क्रमशः नाकाबन्दी, प्रतिबन्ध र एकअर्काको सम्पत्ति जफतका रूपमा देखा पर्न थाल्नेछ ।

अमेरिकी ट्रेजरी सचिव, जेनेटिक प्लेनले पनि अप्रिल ६ मा दिएको एक बयानमा ब्रान्डको अनुमानको पुष्टि गरेका छन् । उनले आफ्नो बयानमा भनेका थिए, ‘यदि चीनले ताइवानमा आक्रमण गर्छ भने अमेरिकाले प्रतिबन्धसँग सम्बन्धित सबै शक्ति प्रयोग गर्नेछ ।’

चीनको कारबाहीलाई ताइवानले किन प्रतिक्रिया दिइरहेको छैन ?

ताइवानले आफ्नो सार्वभौमसत्ताको बारेमा लगातार बयान दिइरहेका बेला चीनको मिसाइलको जवाफ किन दिइरहेको छैन भन्ने प्रश्न धेरैले उठाइरहेका छन् ।

ताइवान न्युजको खबर अनुसार शुक्रबार, वाङ लीले सेकेन्ड वर्ल्ड वार रिसर्च इन्स्टिच्युटको एउटा कम्युनिटी फेसबुकमा एउटा पोस्ट अपलोड गरिएको छ जसमा थुप्रै दृष्टान्त समावेश छन् ।

यस पोष्टमा, ताइवानले चीनको हवाई हमलालाई किन प्रतिक्रिया दिइरहेको छैन भनेर व्याख्या गर्ने प्रयास गरिएको छ ।

यो पोष्टले ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू आफ्नो लक्ष्यमा फर्कनुअघि अन्तरिक्षमा नै रहन्छ भनी व्याख्या गरेको छ । पृथ्वीको सतहबाट करिब एक सय किलोमिटर माथि ।

ताइवानको मिनिस्ट्री अफ नेशनल डिफेन्सले बिहिबार दिएको जानकारी अनुसार डोंगफेंग ब्यालेस्टिक मिसाइलको मुख्य उडान मार्ग वायुमण्डल बाहिर थियो ।

यी क्षेप्यास्त्रहरू ताइवानमाथि उडेको कुरा सत्य भए पनि तिनीहरू अन्तरिक्षमा भएकाले त्यो क्षेत्रलाई देशको वायु(स्पेस मान्न सकिँदैन भन्ने कुरा यस पोस्टका लेखकले व्याख्या गर्ने प्रयास गरेका छन् । त्यसैले यसलाई सार्वभौमसत्तासँग जोड्नु पूर्ण रूपमा सही होइन ।

अन्तरराष्ट्रिय स्तरमा सामान्य बुझाई के छ भने हवाई क्षेत्रको विस्तार अन्तरिक्षमा हुँदैन ।

बीबीसी