के तपाईंले बिहान ब्रस गर्न बिर्सनुभएको छ ? ब्रस नगरेको दिनभरी अप्ठेरो महसुस गर्नुभएको छ ?  भारतकी दन्त चिकित्सक डा. कविता दास स्वस्थ रहन मुखको स्वास्थ्यको ख्याल गर्न आवश्यक भएको बताउँछिन् । दाँतको हेरचाह गर्नाले गम्भीर रोग लाग्ने सम्भावना कम हुन्छ, साथै दाँत र गिजालाई स्वस्थ राख्छ । तर, अहिले पनि अधिकांश मानिस  ‘ओरल हेल्थ’ लाई प्राथमिकता दिँदैनन् ।

बेलायतमा २,००० मानिसमा गरिएको सर्वेक्षणले झन्डै आधालाई दाँत माझ्ने सही तरिका थाहा नभएको पाइएको छ । एउटा अध्ययनले देखाए अनुसार १० मध्ये एक जनाले मात्र राम्ररी ब्रस गर्न जानेका छन् ।

राम्ररी ब्रस नगर्दा गम्भीर रोग लाग्न सक्छ

राम्रोसँग ब्रस नगर्ने मानिसहरूलाई डिमेन्सिया हुनसक्छ । यो धेरैजसो दाँत किराले खाँदा र दाँत खराब हुँदा हुनसक्छ । यो रोगका कारण मस्तिष्क सुन्निने, दाँतमा संक्रमणको खतरा रहन्छ । दाँत बिग्रनबाट जोगाउनका लागि दिनमा कम्तिमा एक पटक दाँत माझ्नुहोस् ।

मुखको स्वास्थ्य राम्रो भएन भने मुटु रोग वा मधुमेहले सताउन सक्छ । धेरै कम मानिसहरूलाई थाहा छ कि मुटुको स्वास्थ्य तपाईंको मुखको स्वास्थ्यसँग जोडिएको छ । दाँत र गिजाको रोग लागेका मानिसलाई मुटुको रोग लाग्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यसबाट बच्न नियमित रूपमा दाँतको परीक्षण गराउनुपर्छ । यसबाहेक गिजामा ऐँठन, गाँठो हुने जस्ता समस्या भएमा जतिसक्दो चाँडो मुटुको जाँच गराउनुपर्छ ।

ब्रस गर्ने सही तरिका

धेरै मानिसहरू दाँत माझ्नु भनेको खानाको अवशेष हटाउनु र ताजा महसुस गर्नु हो भन्ने ठान्छन् । तर त्यसो होइन, दाँतबाट ब्याक्टेरिया हटाउन पनि धेरै महत्त्वपूर्ण छ । दिनमा दुई पटक ब्रश गर्न कम्तिमा दुई मिनेटको समय लिनुहोस् । अध्ययनका अनुसार २५ प्रतिशत मानिसले मात्रै सही दबाब र तरिकाले दाँतलाई लामो समयसम्म ब्रस गर्छन् ।

दाँतसँगै गिजालाई पनि ब्रस गर्नुहोस् । यसले ब्याक्टेरियालाई मुख भित्र बढ्नबाट रोक्छ र एउटा ‘क्लेगी बायोफिल्म’ बनाउँछ । डा। कविताका अनुसार मुखको चिपचिप फिल्ममा केही ब्याक्टेरिया बस्छन् । यसलाई केवल पानीले मात्रै सफा गर्न सकिँदैन । यसलाई साँच्चै म्यानुअल रूपमा सफा गर्न आवश्यक छ, त्यसैले राम्रोसँग ब्रस गर्नु अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ ।

ब्रस परिवर्तन र मर्मत गर्ने सही तरिका

सबैले कम्तिमा १ महिना पछि आफ्नो ब्रश परिवर्तन गर्नुपर्छ । यसबाहेक, भिजेको ब्रसलाई होल्डरमा राख्दा त्यसमा ब्याक्टेरिया जम्मा हुन थाल्छ । ब्रस र ब्रस होल्डरलाई हप्तामा एक पटक तातो पानीमा हालेर केही समय छोडिदिनुहोस्, यसो गर्दा ब्याक्टेरिया नष्ट हुन्छ । यस बाहेक घामको किरण आउने ठाउँमा ब्रस होल्डर राख्ने प्रयास गर्नुहोस् ।

आयुर्वेदिक सामग्रीले ब्रस गर्नुका फाइदा

दाँत सफा गर्न नीम, सिसम, आँप र पिपलको टुक्रा प्रयोग गर्न सकिन्छ । यसको तितोपनले सासको दुर्गन्ध मात्र हटाउँदैन  दाँत र गिजालाई पनि बलियो बनाउँछ । तितो जडीबुटीले मुखबाट ब्याक्टेरिया बाहिर निकाल्छ र सासको दुर्गन्ध पनि हटाउँछ  ।

दाँत र गिजाको गम्भीर समस्या, पिरियडोन्टाइटिसबाट ग्रसित हुनुहुन्छ भने नीम र अनारको पात दैनिक चपाउनुहोस् ।