अफगानिस्तानमा मङ्गलबार र बुधबार राति गएको भूकम्पमा मृत्यु हुनेको संख्या एक हजार नाघेको छ ।

दशकौंदेखि युद्ध र हिंसात्मक द्वन्द्वको सामना गरिरहेको अफगानिस्तानका लागि यो भूकम्प निकै डरलाग्दो साबित भएको छ ।

यसको एउटा उदाहरण ती अस्पतालमा देखिएको छ जहाँ यो भूकम्पमा परी घाइतेहरु उपचारको आशामा पुगिरहेका छन् ।

पूर्वी अफगानिस्तानको पक्तिका प्रान्तमा रहेको एक क्लिनिकका कर्मचारी मुहम्मद गुलले बीबीसीसँगको कुराकानीमा बिहानदेखि हालसम्म ५ सय जना घाइते आइपुगेको र तीमध्ये २ सय जनाको मृत्यु भइसकेको जानकारी दिएका छन् ।

पाँच शैयाको मात्रै अस्पताल रहेको र सयौं गम्भिर घाइते विरामीहरु यहाँ पुग्ने गरेको तथ्यबाट यो र यसलगायतका धेरै अस्पतालहरुले अहिले कस्तो चुनौतीको सामना गर्नुपरिरहेको छ भन्ने कुरा थाहा हुन्छ ।

भूकम्पपछिको अवस्था डरलाग्दो

६.१ रेक्टर स्केलको भूकम्पले यस अस्थायी अस्पतालमा पनि ठूलो क्षति पुर्याएको छ ।

मुहम्मद गुलले भनेका छन्, ‘क्लिनिकका सबै कोठाहरू पूर्ण रुपमा भत्केका छन् ।’

केही बिरामीलाई राम्रो उपचारका लागि हेलिकप्टरबाट सहर लगिएको उनले बताए ।

र यस अस्पतालमा दुई जना डाक्टरहरू छन् जसले घाइतेहरूको हेरचाह गरिरहेका छन् । यति मात्र होइन, यस अस्पतालको विद्युत आपूर्तिमा पनि संकट उत्पन्न भएको छ ।

किनभने जेनेरेटरको इन्धन सकिएको र अन्य प्रदेशबाट सहयोग आउन बाँकी छ ।

गुल भन्छन्, ‘यहाँ धेरै मानिसहरूलाई तत्काल चिकित्सा सहायता चाहिन्छ । उनीहरु भोलि बिहानसम्म जीवित होलान् भन्ने मलाई लाग्दैन ।’

यस भूकम्पका कारण पहाडी क्षेत्रमा बनेका सयौं घर ध्वस्त भएका छन् भने पहिरोका घटना पनि आउन थालेका छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाले अस्पताल खोलेका थिए

अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय एजेन्सीहरूले बिरामीको प्रारम्भिक जाँच गरी सहरका प्रमुख अस्पतालहरूमा पठाउने उद्देश्यले केही वर्षअघि केही क्लिनिक सुरु गरेका थिए ।

यहाँ इमर्जेन्सी ट्रमा सेन्टर जस्तो सुविधा छैन । गत वर्ष तालिबानले सत्ता लिएपछि अधिकांश अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाले अफगानिस्तान छोडेका छन् ।

त्यसयता स्थानीय चिकित्सा प्रणालीमा औषधि र अन्य अत्यावश्यक सामग्री र कर्मचारीको अभाव भइरहेको छ ।

सोही क्षेत्रमा कार्यरत एक स्वयंसेवकले तालिबानका कार्यरत जिल्ला गभर्नर प्रभावित क्षेत्रको भ्रमण गर्न आएको तर यहाँका जनताले उनीहरुलाई भगाएको बताएका छन् ।

उक्त व्यक्तिले नाम नछाप्ने शर्तमा भनेका थिए, ‘तालिबानले यो प्रकोपसँग जुध्न सकेका छैनन् । यहाँ कुनै प्रणाली छैन । हामी अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगको अपेक्षा गर्न सक्दैनौँ । विश्वले अफगानिस्तानलाई बिर्सेको छ ।’

तालिबान सत्तामा फर्किनुअघि नै अफगान सहर र सहरहरूमा आपतकालीन सेवाहरूसँग प्राकृतिक प्रकोपहरू सामना गर्न सीमित क्षमताहरू थिए । त्यो जमानामा पनि विमान र हेलिकप्टर निकै कम थिए ।

पक्तिकाको  स्वास्थ्य विभागका अनुसार अहिले पेनकिलर र एन्टिबायोटिकको चरम अभाव छ ।

औषधिको चरम अभाव

यस क्लिनिकमा काम गर्ने एक डाक्टरले यहाँ पुगेका युवा पिताको मनस्थिति व्यक्त गरे ।

उनले भने, ‘यी व्यक्तिको छाती भाँचिएको थियो तर उनले रुँदै आफ्नो परिवारबारे सोधिरहेका थिए र उनको परिवार जिउँदो नभएको भए उनलाई पनि मर्न दिइयोस् भनेर माग गरिरहेका थिए । ’

डाक्टरका अनुसार क्लिनिक पुग्ने धेरैजसो पुरुष थिए किनभने महिला र बच्चा भग्नावशेषबाट बाहिर निस्कन सक्ने सम्भावना निकै कम हुन्छ ।

केही बालबालिका पनि आमाबुवा बिना नै यस अस्पताल पुगेका छन्, जसमा आठ वर्षका नराम्रोसँग घाइते भएका बालक पनि समावेश छन् ।

डाक्टर भन्छन्, ‘उनले यहाँका मानिसहरूलाई आफ्नो घरमा गएर भग्नावशेषमा फसेका बाबुआमा र दाजुभाइलाई सहयोग गरून् भनेर बिन्ती गरिरहेका थिए । मलाई एकजनाले उनको परिवारको सदस्यको मृत्यु भइसकेको भनेर खबर सुनाइरहेको उनले सुनेका थिए । त्यसपछि उनी बेस्सरी चिच्याए र बेहोस भए ।’

त्यहाँ घाइतेहरु साधारण औषधी र ब्यान्डेजको प्रतीक्षामा छन् ।

यसका साथै भूकम्पमा ज्यान गुमाएकाहरुको शव भुइँमा छ । यहाँ आधिकारिक रूपमा राहत कार्य सञ्चालन गर्न कोही पनि उपस्थित छैनन् ।

छिमेकी सहरबाट सर्वसाधारण यहाँ पुगेर राहत कार्यमा सहयोग गरिरहेका छन् । एक उद्धारकर्मीले भग्नावशेषबाट करिब ४० शव निकाले, जसमध्ये अधिकांश बालबालिका थिए ।

बीबीसी