काठमाडौँ चुच्चेपाटीमा सुमित्रा भण्डारीले मेलम्चीको पानी काठमाडौँको पाइपलाइनमा छोडिएको थाहा पाएपछि हत्तपत्त धारातिर दौडिइन् । धारा खोलेर पानी पिउँदै गर्दा उनको मुहारमा खुसीयाली स्पष्ट देखिन्थ्यो । उनले सधैँभरी यसरी नै घरको धारामा पानी आए धेरै राम्रो हुने बताइन् । ‘यसरी सधैँ पानी आए त बाहिर दुःख गरेर लिन जानुपर्दैन थियो,’ उनले आफ्नो दुःख बिसाइन्, ‘पहिले दुई तिन दिन बिराएर दिनमा २ घण्टा पानी आउँथ्यो । अब मेलम्चीको पानी आएपछि त दिनहुँ आउँला नी ?’ अब पानीको समस्या नहोला भन्ने उनले आशा व्यक्त गरिन् ।

चुच्चेपाटीकै माधव डङ्गोल पनि मेलम्चीको पानी धाराबाट झर्दा खुसी ब्यक्त गरे । उनले भने–‘यसरी पानी झर्दा त खुसी नै लागिरहेको छ । सधैँभरी यसरी नै पानी आइरहे त राम्रै हो । पहिलेजस्तो नहोस ।’ पहिले ३ दिनमा २ घण्टा पानी पानी आउँदा समस्या भएको बताउँदै उनले ड्रममा पानी भरेर राख्नुपर्ने अवस्था रहेको बताए । उनले भने–‘अब सधैंभरी यसरी नै पानी आयो भने ड्रममा भरेर राख्नुपरेन । समस्याको हल भयो ।’

सन्तोष थापा महाङ्कालको सडक छेउमा रहेको धारामा होली खेलेपछि हातमुख धोइरहेका थिए । आधा घण्टा अगाडि मात्रै काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेडले मेलम्चीबाट आएको पानी वितरणका लागि पाइपलाइनमा पानी छोडेको थियो । सिन्धुपाल्चोक थाङ्पालधापका स्थानीय र हाल काठमाडौं बस्ने सन्तोष थापाले आफ्नो गाउँको पानी काठमाडौँबासीले खान पाउने भएकाले खुसी लागेको बताए ।

यसरी उपभोक्ताको धारामा पानी छोड्नुअघि केयुकेएल महाङ्काल शाखाले पानी ट्याङ्कीमा मेलम्चीबाट आएको पानी जम्मा गरेर बितरण प्रणालीमा पठाउने कार्यक्रम गरेको थियो ।

होली पर्वका दिन पारेर महाङ्कलस्थित पानी ट्याङ्कीबाट भल्भ खोलेर केयूकेयलका कार्यकारी निर्देशक मिलन कुमार शाक्य, काठमाडौँ खानेपानी व्यवस्थापन बोर्डका कार्यकारी निर्देशक संजीव विक्रम राणा, महाङ्कल चौर शाखा प्रमुख उमेश मरहट्टा र खानेपानी सञ्चालन विभाग प्रमुख सतिश दत्तले एकैसाथ भल्भको साँचो घुमाएर ट्याङ्कीमा भण्डारण गरिएको पानी वितरण प्रणालीमा पानी पठाएका हुन् ।

दिउँसो २ बजेदेखि बेलुका ८ बजेसम्म चाबहिल, मित्रपार्क, बत्तीसपुतली, सरस्वती, मैजुबहाल, एयरपोर्ट, जय बागेश्वरी क्षेत्रमा पानी पठाइएको छ भने राती ८ बजेदेखि १२ बजेसम्म अनामनगर, घट्टेकुलो, डिल्ली बजार क्षेत्रमा पानी वितरणको तालिका बनाइएको छ ।

मेलम्चीको पानी सुन्दरीजलस्थित पानी प्रशोधन केन्द्र हुँदै काठमाडौंका विभिन्न पानी संकलन तथा प्रशोधन केन्द्र हुँदै उपभोक्ताको धारमा पुगेपछि वर्षौदेखि मेलम्चीको पानी पिउने काठमाडौंबासीको प्रतिक्षाको घडी समाप्त भएको छ ।

शुरुमा प्रतिदिन ४ करोड लिटर, चौथो चरणमा १७ करोड लिटर

मेलम्चीको पानी काठमाडौं प्रवेश गरेपछि पानी वितरण गर्ने निकाय काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेडले आलोपालो प्रणाली अनुसार पानी वितरण गर्ने भएको छ ।

आइतबारदेखि पानी उपभोक्ताको घरमा पठाउन थालेसँगै प्रतिदिन ४ करोड लिटर पानी वितरण हुँदैछ । सकेसम्म दैनिक रुपमा र नसके तालिका अनुसार पानी वितरण गरिनेछ । कुनै ग्राहकको घरमा पानी नपुगेमा वा कुनै स्थानमा समस्या भएमा ¥यापिड रेस्पोन्स टिम तयार पारिएको छ ।

पहिलो चरणमा चावहिल महाङ्कलमा रहेको पुरानो पानी पोखरी, अनामनगरमा रहेको ओभरहेड ट्याङ्की, मिनभवनको ओभरहेड ट्याङ्की र खुमलटारको नयाँ पानी पोखरीमा पानी जम्मा गर्न सुरु भएको छ । यस्तै खुमलटारको पोखरीबाट पनि पानी वितरण थालिएको छ । आजदेखि परिक्षण गर्दै हेर्दैै जाने र पर्सीदेखि साँढे ६ करोड लिटर पानी वितरण गर्ने योजना रहेको काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेडका कार्यकारी निर्देशक मिलन कुमार शाक्यले जानकारी दिए । त्यसका लागि बालाजुमा रहेको पानी पोखरीमा पानी भण्डारण गरिने छ । यस्तै साँढे ८ करोड लिटर पानी ल्याउँदा बाँसबारी र महाराजगञ्जको पोखरीमा पानी राख्ने योजना रहेको छ ।

मेलम्चीको पानी आउँदा पनि दैनिक १८ करोड लिटर पानी अभाव

यतिबेला काठमाडौं उपत्यकाबासीको दैनिक पानीको माग ४३ करोड लिटर रहेको छ । अहिले केयूकेयलले वितरण गरिरहेको दैनिक ८ लाख लिटर र त्यसमा १७ करोड लिटर थपिँदा २५ करोड लिटर मात्र हुनेछ । यो हिसावले मेलम्चीको पानी आउँदा अझैपनि १८ लिटर पानी अपुग हुने देखिन्छ । केयूकेयलका कार्यकारी निर्देशक शाक्य भन्छन्–‘हामीले चाहेर पनि अहिले २४ सै घण्टा पानी वितरण गर्न सक्ने अवस्था छैन । चाहेर पनि हामीले काठमाडौंका सबै ठाउँमा पानी वितरण गर्न सक्ने अवस्था छैन् । पुरानो पोखरीबाट निस्किएका पाइपलाइनहरु साना र पुराना भएका कारण पनि पानी वितरणमा समस्या छ । त्यो लाइनमा हामीले दिनभरी नै पानी दिँदा पनि घरका सबै धारामा पुग्न समस्या छ ।’

छिट्टै नै मेलम्चीबाट दैनिक १७ करोड लिटर पानी आउनेछ । दोश्रो चरणमा याङ्ग्री र लार्केको ३४ करोड गरी ५१ करोड लिटर पानी ल्याइने योजना छ । तर अहिले पहिलो चरणमा प्रतिदिन ४ करोड लिटर प्रतिदिन, दोश्रो चरणमा ६ करोड लिटर प्रतिदिन तेश्रो चरणमा साँढे ८ करोड र चौथो चरणमा १७ करोड लिटर पानी वितरण गर्ने योजना रहेको छ । 

समस्या आएमा तत्काल समाधानका लागि टिम

केयूकेएलले पानी वितरण थालेसँगै हरेक पानी सङ्कलन केन्द्रका लागि छुट्टा–छुट्टै टोली बनाएको छ । पानी वितरण केन्द्रका सबै क्षेत्रका शाखा प्रमुखसँग छलफल गरेरकहाँ–कहाँ के समस्या छ त्यो हेरेर अगाडि बढ्ने शाक्यले जानकारी दिए ।

हरेक शाखाको छुट्टा–छुट्टै फेसबुक एकाउन्ट खोलेर त्यसबाट पानी वितरणको विवरण सार्वजनिक गर्ने योजना बनाइएको छ । यस्तै केयूकेएलको एप्लिकेशनबाट पनि पानी वितरणबारे जानकारी दिइने र कुनै ठाउँमा पानी लिकेज भएको छ भने फोटो खिचेर अपलोड गरेमा तुरुन्तै मर्मत गरिने उनले बताए ।

पानी सिधै पिउन सकिने, मूल्य पछि निर्धारण हुने

मेलम्चीबाट आएको पानी सिधै पिउन सकिने बताइएको छ । पानी प्रशोधन गर्ने र  ल्याब टेष्ट मात्र वितरण प्रणालीमा पठाइने केयूकेएलले जनाएको छ । यस्तै पानी वितरणको परिक्षण सफल भएपछि मात्रै शूल्क निर्धारणको तयारी गरिएको छ ।

केयूकेयलका कार्यकारी निर्देशक शाक्यले भने–‘अहिले १० हजार लिटरका लागि १ सय ५० रुपैयाँ महशुल साह्रै सस्तो भयो भन्ने कुरा पनि आएको छ । पैसा तिर्न आउन मात्रै पनि २ सय रुपैयाँ खर्च हुन्छ । तपाईहरुले १ सय ५० रुपैयाँमा कसरी सेवा दिइरहनुभएको छ ? बरु तपाईंहरु पैसा बढाउनुस्, सेवा सुविधा छिटो छरितो गर्नुस् भन्ने कुरा आएको छ ।’

शाक्यले न्यून आय हुनेहरुका लागि कम हुनेगरी न्यायोचित र प्रगतिशील ढंगले शूल्क निर्धारण गर्ने जानकारी गराए । 

उनले भने–‘सबैभन्दा पहिला हाम्रा उपभोक्तालाई राम्रोसँग पानी दिउँ त्यसपछि शुल्कमा पुनर्विचार गरौँला भन्ने हाम्रो सोच छ । लामो समयसम्म पानी नआएकोले सबैभन्दा पहिला ग्राहकलाई पानी पठाएर उहाँहरुलाई खुसी बनाएर मात्र पानीको शूल्क तोक्ने कि भन्ने विचारमा रहेका छौँ ।’

यो पनि

यस्तो छ तपाईंको घरमा मेलम्चीको पानी आउने तालिका (तालिकासहित)

अनामनगरमा २४ सै घण्टा पानी

पाइलट प्रोजेक्टका रुपमा अनामनगर क्षेत्रमा २४ सै घण्टा पानी छोडिन लागिएको कार्यक्रममा शाक्यले जानकारी दिए । पुरै दिन पानी छोड्दा खेरी त्यहाँ कस्तो किसिमको चुहावट हुन सक्छ । उपभोक्ताहरूले पनि त्यसलाई कसरी उपभोग गर्न सक्छन् त्यसको अध्ययन गर्नका लागि यो योजना अघि सारिएको उनले बताए ।

उनले भने–‘वर्षौ वर्षदेखि पानी नआउँदा हाम्रो आदत नै अर्कै भइसकेको छ । अब २४ सै घण्टा पानी दिँदा त्यो आदत नै परिवर्तन हुन्छ र खपत कस्तो हुन्छ भन्ने कुरा त्यहाँबाट देखिने हुँदा पाइलट प्रोजेक्टका रुपमा ५ सय १० वटा नयाँ धारा सहित १६ सय धारा राखिएको छ ।’

यो योजनाका लागि कार्यान्वयन इकाईले नयाँ पाइपलाइन राखेर नयाँ धारा जोडेको छ । यसबाट कति चुहावट हुन्छ कति खपत हुन्छ त्यसको अध्ययन गर्न सकिने शाक्यले जानकारी दिए ।

अहिले एउटा धारामा दैनिक १ हजार लिटर पानी छोड्ने योजना रहेको छ । एउटा धारामा १० जना आश्रित रहन्छन् भने एकजनाले प्रतिदिन १ सय लिटर पानी पाउनेछन् ।

यस्तै मेलम्ची आयोजना कार्यान्वयन इकाईले विस्तार गरेको पानी वितरण प्रणालीको पनि परिक्षण गर्दै जाने योजना रहेको छ ।

मेलम्चीबाट अब छिट्टै दैनिक १७ करोड लिटर पानी आउनेछ । दोश्रो चरणमा याङ्ग्री र लार्केको ३४ करोड गरी ५१ करोड लिटर पानी ल्याइने योजना छ । याङ्ग्री र लार्के परियोजनाको काम कहिले सकिने भन्ने टुङ्गो छैन । अहिले पहिलो चरणमा प्रतिदिन ४ करोड लिटर प्रतिदिन, दोश्रो चरणमा ६ करोड लिटर प्रतिदिन तेश्रो चरणमा साढे ८ करोड र चौथो चरणमा १७ करोड लिटर पानी वितरण गर्ने केयूकेयलको योजना छ ।

हेर्नुहोस् भिडियो :