विज्ञका कुरा

सावधान ! कोरोना उपचारको नाममा जथाभावी जडीबुटी सेवन नगरौं

काठमाडौं । कोरोनाभाइरस अर्थात् कोभिड–१९ महामारी विश्वभर फैलिएको छ । नेपालमा पनि कोरोना संक्रमित र यसबाट मृत्यु हुनेको संख्या दिन प्रतिदिन बढ्दै गएको छ । यो भाइरसको संक्रमण निको पार्ने खोप...

के हो एन्टिजेन परीक्षण ? कत्तिको भरपर्दो हुन्छ कोरोना संक्रमितको पहिचान गर्न ?

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले कोरोना संक्रमण भए–नभएको पत्ता लगाउनका लागि हाल पिसिआर परीक्षण गर्दै आएको छ । नेपालमा सरकारी तथा निजी प्रयोगशालाहरू मार्फत हालसम्म ३ लाख ८१ हजार...

मुटुरोगीहरू किन कोरोनादेखि सतर्क हुनुपर्छ ?

कोरोना भाइरस समूहको सार्स–कोभी–२ नामक भाइरसले उत्पन्न गराउने कोरोना भाइरस रोग २०१९ अथवा कोभिड–१९ अहिले विश्वभर फैलिएर करोडौँलाई असर गरिसकेको छ । गत वर्षको डिसेम्बर दोस्रो साता उत्पन्न भएको यस...

‘जाडोमा कोरोना सङ्क्रमण झन् बढ्न सक्छ, दशैँमा फोनबाटै मान्यजनको आशीर्वाद लिऔँ’

अमेरिकामा झन्डै २७ वर्ष सङ्क्रामक रोगबारे प्राध्यापन, अनुसन्धान र उपचारमा खटिएका डा. जनक कोइराला कोरोना सङ्क्रमण सुरु हुनुभन्दा २ साताअघि नेपाल आएका थिए । नेपालका अस्पतालमा काम नगरे पनि हाल...

लकडाउन हैन, अब जनचेतनाको राष्ट्रिय महाअभियान सुरु गरौँ

हामीले कोरोना सङ्कट बेहोरेको ६ महिना भइसक्यो । कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि यो विचमा पटक पटक लकडाउन तथा निषेधाज्ञा जस्ता विधिहरुको अभ्यास पनि गरियो । तर पनि कोरोना...

सावधान ! गुणस्तरहीन सेनिटाइजरले रोगी बनाउँछ

कोभिड–१९ अर्थात् कोरोनाभाइरसको महामारी फैलिएसँगै यसबाट बच्नका लागि नियमित रुपमा साबुनपानी तथा सेनिटाइजरले हात धुने बानीको विकास भएको छ । साबुनपानी भन्दा सेनिटाइजरले हात सफा गर्न सजिलो हुने हुुँदा सेनिटाइजरको...

सावधान ! थाहा नपाइ हुनसक्छ ‘डिप्रेशन’

काठमाडौं । कोभिड–१९ का कारण सिर्जित समस्याले कयौं मानिसमा मानसिक समस्या देखिन थालेको छ । कोभिड–९ अर्थात् कोरोनाभाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि सरकारले चार महिनासम्म जारी गरेको ‘लकडाउन’ र त्यस यताको...

लकडाउन तथा निषेधाज्ञा खोलेर जनजीवन सुचारु गरौँ

बिगत ६ महिनादेखि हामीले कुनै न कुनै किसिमको लकडाउन भोगेका छौं । लकडाउन जहिले पनि २ देखि ३ हप्ता गर्दा पुग्ने थियो । त्यो समयमा रोग नियन्त्रण, राहत तथा...

यसरी बच्न सकिन्छ कोरोनाको महाव्याधिबाट

- लकडाउन वा निषेधाज्ञा सरकारले तयारी गर्नको लागि २-३ हप्ता मात्र लगाउनुपर्ने बिकल्प हो । अब यसलाई अन्त्य गर्नुपर्छ । गास, बास र कपासको ब्यबस्था हरेक नागरिकलाई गर्नुपर्छ...

के मास्कको प्रयोगले शरीरमा अक्सिजनको मात्रा कमी हुन्छ ?

कोरोनाभाइरसको महामारीले मास्कको प्रयोगलाई अनिवार्य बनाइदिएको छ । भाइरसको संक्रमण रोक्ने एक प्रमुख उपाय मध्येको एक हो मास्कको प्रयोग । कोरोनाभाइरसको अहिलेसम्म कुनै खोप तथा अचुक औषधि छैन त्यसैले पनि...

‘पीसीआर परीक्षण व्यापक गरौँ, नेगेटिभ रिपोर्ट आएकालाई हिँड्न र काम गर्न दिऔँ’

अहिले कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण समुदाय स्तरमा फैलिसक्यो । प्रहरी सङ्गठन, स्वास्थ्यकर्मी, विभिन्न टोल बस्तीहरूमा भित्रभित्र फैलिरहेको छ । कोरोना नियन्त्रणका लागि सुरुवाती चरणबाटै कमजोरीहरू भएका छन् । सुरुमा प्लेनबाट...

नियमित सेवा अवरुद्ध हुँदा पैदा भएका स्वास्थ्य समस्याहरू गम्भीर चुनौती हुन्

कोरोना भाइरसले सिर्जना गरेको कोभिड–१९ महाव्याधिले सिंगो विश्वलाई हायलकायल बनाएको छ । स्वभाविक रुपमा नेपाल पनि त्यसबाट अछुतो छैन । खासगरी, पछिल्ला चरणमा नेपालमा कोरोनाको प्रकोप तीब्र भएर गइरहेको...

कस्तो रोग हो मस्तिष्कघात ?

मानिसलाई सताउने विभिन्न रोगमध्ये मस्तिष्कघात अर्थात ब्रेन स्ट्रोक पनि एउटा समस्या हो । विश्वमा हरेक वर्ष यो रोगले धेरै मानिसलाई सताइरहेको हुन्छ । हामीले यो कस्तो रोग हो, यसका लक्षण...

‘कोरोनाविरुद्धको खोपको तेस्रो चरणको ट्रायल नेपालमा गर्न दिँदा हुन्छ’

कोरोनाभाइरसलाई कतिपयले सामान्य भाइरस त कतिपयले खतरनाक भाइरसको रुपमा वर्णन गर्दै आएको पाइन्छ । नयाँ खालको भाइरस भएका कारण यसका बारेमा अध्ययन, अनुसन्धान भइरहेको मात्र नभई तथ्यहरु पनि फरक फरक...

‘लकडाउन खुलेपछि मान्छे फुत्केको गोरुजस्तै भए, के फरक पर्छ र ह्या भन्ने अवस्थामा आए’

कोरोना भाइरस रोकथामका लागि जारी गरिएको लकडाउन खोलेपछि दैनिक ४ सयदेखि ५ सय कोरोना सङ्क्रमित थपिइरहेका छन् । विशेष गरेर सहरी क्षेत्रमा कोरोना सङ्क्रमणको दर अझ बढिरहेको छ भने मृत्युदर...

‘हामी साह्रै अटेरी भयौँ, आफै नसुध्रिने हो भने कोरोना सङ्क्रमण भयावह हुन्छ’

नेपालमा हालसम्म कोरोना झन्डै २५ हजारमा कोरोना सङ्क्रमण हुँदा ९५ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । १६ हजार हाराहारी निको भएर घर फर्किएका छन् । विगतमा विशेष गरेर वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका...

प्रिय सरकार, कोरोनाको उपदेश तीतो हुन लाग्यो

कोरोना संक्रमणबाट बच्नको लागि के गर्नुपर्छ भनेर सबै नागरिकलाई थाहा भइसकेको छ । मोबाइलको रिङ्ग टोन, स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ताको ठाडो उपदेश, संचार माध्यमदेखि बिज्ञहरुको अर्ति एकै छ, मास्क लगाउने, व्यक्तिगत...

रैथाने पौष्टिक आहारविरुद्ध भ्रामक सरकारी ज्ञान

विद्यार्थीकालमा एउटा नेपाली फिल्म हेर्ने अवसर जुर्यो । नाम नसम्झेको उक्त फिल्मका खलनायकले गाउँकी एउटी गोरी गोरी युवतीलाई सोधेको देखिन्छ ‘तिमी के खान्छौ हौ अनि यति हृष्टपुष्ट र राम्री भएकी...

'लकडाउन अन्त्य सरकारको अपरिपक्क निर्णय'

सरकारले आज रातिबाट लागु हुनेगरी लकडाउन अन्त्य गरेको छ । कोरोना संक्रमणको समुदायमा व्यापक परीक्षण गरेर वास्तविक अवस्था थाहा नपाई गरिएको यो निर्णय हतारयुक्त र अपरिपक्व देखिने जनस्वास्थ्य विज्ञ डा....

उपत्यका कोरोना संक्रमणको ‘हटस्पट’ बन्ने खतरा

काठमाडौं उपत्यकामा विगत ५ महिनादेखि छिट्टफुट्ट मात्रै कोरोना संक्रमित भेटिएका थिए । करिब एक हप्ता यता उपत्यकाका २३ स्थानमा कोरोना संक्रमित फेलासँगै जनस्वास्थ्य विज्ञहरुले संक्रमण समुदायस्तरमा फैलिएको आशंका गर्न थालेका...

लकडाउन र आत्महत्या

पछिल्लो समय आत्महत्या दर ह्वात्तै बढेको छ । विगत केही दिनलाई मात्र हेर्ने हो भने पनि हरेक दिनजसो १६ जनाले आत्महत्या गर्ने गरेको प्रहरीको तथ्याङ्क छ । आर्थिक वर्ष...

के प्रधानमन्त्रीले भनेजस्तै नेपालीको इम्यूनिटी पावर साँच्चिकै गजबको छ त ?

केहीदिन अघि संसदमा सांसदहरुको प्रश्नको जवाफ दिने क्रममा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले कोरोनाभाइरसको संक्रमण र नेपालीहरुको इम्यूनिटी पावरबारे लामो प्रवचन दिए । उनले नेपालीहरुको रोग प्रतिरोधी क्षमता (इम्यूनिटी पावर) बलियो...

कोरोना भाइरसको जिनमा भएको परिवर्तन तथा यसका जोखिमहरु

एक्काइसौं शताब्दीकै सबैभन्दा भीषण महाव्याधिको रुपमा देखापरेर सारा संसारभरि आतंक मच्चाइरहेको सार्स–कोभ–२ भनिने कोरोनाभाइरसका बारेमा हालसम्म पूर्णरुपमा थाहा पाउन सकिएको छैन । एकातिर यस भाइरसले संसारभरिमा ८७,६८,२६५ जनालाई संक्रमित तुल्याइसकेको...

के जनतासँग झुक्दैमा सरकार सानो हुन्छ र ?

केहीदिन यता काठमाडौंलगायत देशका मुख्य सहरका सडक तातेका छन् । ‘इनअफ इज इनअफ’ नारासहित निस्किएको हुल कुनै राजनीतिक पार्टीबाट स्वचालित भन्दा पनि स्वतस्फूर्त निस्किएको आक्रोश हो भन्ने प्रष्ट देखिन्छ ।...

नडराऔं, कोरोना लाग्दैमा मरिहालिदैन !

कोभिड–१९ रोग लगाउने सार्स–कोभ–२ नाम दिइएकाे कोरोनाभाइरसका संक्रमणबारे विभिन्न भ्रम तथा सत्य बाहिर आइरहेका छन् । कोरोना भ्रमको भूमरीमा परेका आम नागरिक हरेक सेकेन्ड डरको डरलाग्दो समस्याबाट ग्रसित हुँदै आएका...

कोरोनाको मार : ‘कामकाजीमा ट्रिपल लोड, बालबालिकामा भर्चुअल’

लकडाउनका कारण अहिले ‘वर्क फ्रम होम’ को अवधारणालाई प्रयोग गरिएको छ । यो अवस्थामा कामकाजी अझ भन्नुपर्दा महिलाहरु कार्यालयको काम, घरको काम अनि बालबालिकाको स्कूल पनि घर मै हुँदा ट्रिपल...

लकडाउनले निम्त्याएको मृत्यु : बच्न–बचाउन गर्ने के ?

कोरोना महामारीको मारमा परेको एउटा अवस्था हो गर्भवती, सुत्केरी तथा नवजात शिशु । एकथरी कोरोनाको डरले अस्पतालसम्म जान नै डराउने, अर्कोथरीलाई अस्पताल आवतजावत गर्न यातायातको अभाव र अझ अर्कोथरी जो...

लकडाउन गरेर संक्रमण घटेको छैन, त्यसैले व्यवहारलाई परिवर्तन गरेर कोरोनासँग जोगिदै अगाडि बढ्नुपर्छ

रातोपाटीमा कोरोनाबहसको श्रृङ्खलाअन्तर्गत हामीले कोरोनाका बारेमा गम्भीर रुपमा अध्ययन गरिरहेका तथा स्थितिलाई नजिकबाट नियालिरहेका जनस्वास्थ्यविद्हरुको विचार र दृष्टिकोणलाई प्रस्तुत गर्ने कोशिश गर्दै आएका छौं। साेही बहसको तेस्रो श्रृङ्खलामा प्रस्तुत छः...

कोरोनाको भन्दा रोजीरोटीको डर बढी खतरनाक

कोरोनाभाइरसको महामारीले सिर्जित हालको अवस्थाबाट नपिरोलिने सायदै कमै होलान् । कोरोनाको महामारी नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि लकडाउन भएसँगै मानिसको दैनिकीमा परिवर्तन भए । यो परिवर्तनले मानिसमा शारिरिक र मानसिक दुवै...

के हुन् कोरोना नियन्त्रणको लागि क्वारेन्टिनका न्युनतम मापदण्ड ?

भन्नका लागि र देखाउनका लागि मात्रै गरिने कर्मकाण्डीय विधि होइन क्वारेन्टिन र आइसोलेसन । किन र कति कारणले जरुरी छ क्वारेन्टिन र आइसोलेसन ? वास्तवमै कस्तो हुनुपर्छ त्यसको व्यवस्था र...

दोहोरो खर्च किन गर्ने ? संक्रमणको जोखिम हेरेर पीसीआरकै दायरा फराकिलो पारौं

रातोपाटीमा कोरोनाबहसको श्रृङ्खलाअन्तर्गत हामीले कोरोनाका बारेमा गम्भीर रुपमा अध्ययन गरिरहेका तथा स्थितिलाई नजिकबाट नियालिरहेका जनस्वास्थ्यविद्हरुको विचार र दृष्टिकोणलाई प्रस्तुत गर्ने कोशिश गर्दै आएका छौं। साेही बहसको दोस्रो श्रृङ्खलामा प्रस्तुत छः...

संक्रमितको सही पहिचान नै गर्न नसक्ने र्‍यापिड टेस्टमा बढी जोड दिनु जनस्वास्थ्यको हिसाबले सरासर अपराध हो

नेपालमा कोरोना संक्रमणको कहर बढेर गएको छ । संक्रमितको संख्या दिनानुदिन बढ्दै गइरहेको छ । यस्तो स्थितिमा सरकारले आरडीटी परीक्षणमा जोड दिइरहेको छ । आरडीटी परीक्षणमा पोजेटिभ आएलगत्तै जनजीवन आतंकित...

‘अब हरेक परिवारमा कम्तिमा एकजनाको स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्छ’

अस्ति मात्रै एकजना बिरामी मकहाँ आइन् । काकाको मृत्यु भएपछि विराटनगर गएकी रहिछन् । चैत २८ गते काठमाडौँ फर्किएकी रैछन् । अहिले जति काठमाडौँमा सङ्क्रमण भएको छ, सबै बाहिरबाट आउनेका...

लकडाउन खुकुलो भयो, सामाजिक दुरी कम नहोस् !

कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमणलाई फैलिनबाट रोक्नका लागि गत चैत ११ गतेदेखि लागू गरिएको लकडाउनलाई उपत्यकामा केही खुकुलो बनाइएको छ । आइतबारदेखि अत्यआवश्यकीय सेवाहरु सञ्चालनमा आएसँगै काठमाडौँ उपत्यकामा समय तालिकाअनुसार सवारीसाधन...

कोरोना भाइरसका फरक परीक्षण र तिनका रिपोर्टहरुलाई कसरी बुझ्ने ?

प्रत्येक दिन हामीले कोरोनाको ल्याब परीक्षणको रिपोर्टहरु एउटा टेस्टमा पोजिटिभ त अर्कोमा नेगेटिभ, कुनैमा दुवै पोजिटिभ त कुनैमा दुवै नेगेटिभ भनी सुन्ने गरेका छौँ । यसबाट जनमानसमा केही अलमल जस्तो...

महामारीमा मानसिक समस्या : मनको डर प्रकोपपछि पनि नहट्न सक्छ

एक महिनादेखि लागू गरिएको लकडाउनका कारण मानिस घरभित्र समिति छन् । केही घरमा बसेर पनि काममा व्यस्त छन् भने केही टिभी, इन्टरनेट तथा सामाजिक सञ्जालमा समय विताइरहेका छन् । यसरी...

र्‍यापिड टेस्टको नतिजाले मात्रै कोरोना संक्रमित पत्ता लाग्न नसक्ने स्वास्थ्यविद्हरुको चेतावनी

कोरोनाभाइरसले सिर्जना गरेको कोभिड–१९ महाव्याधिको खतरा बढ्दै जाँदा संक्रमितको पहिचानका लागि सरकारले मुलुकभरि नै र्यापिड टेस्टलाई तीब्रता दिएको छ । सरकारको चाल र गति हेर्दा उसले कोरोनाको पहिचानको लागि र्‍यापिड...

कोभिड–१९ र स्वास्थ्यकर्मीको सुरक्षा

हालसम्म कोभिड—१९ ले विश्वभरी एक्काइस लाख ८४ हजारभन्दा बढी मानिसलाई सङ्क्रमण गरेको छ । करिब एक लाख छयालीस हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भइसकेको छ । चीनको उहानबाट सुरु भएको यस...

के हो एन्टीबडी परीक्षण र कोरोना भाइरस महामारीमा यसको कस्तो भूमिका रहन्छ ?

मालोरी सिमोन र जिना यु कोरोना भाइरस महामारीले ल्याएको ‘घरमै बस्ने’ निर्देशिका र सामाजिक दूरीको अभ्यास कहिले समाप्त होला भनेर व्यग्रताका साथ संसारले प्रतीक्षा गरिरहेको छ, यो...

बजारका पत्रु खानेकुराहरुभन्दा घरमै बनाइने खानाहरुले स्वस्थ रहन सकिन्छ

लकडाउनको कारण करिब ४ हप्तादेखि नेपाली जनता घरबाहिर निस्कन पाएका छैनन् । आफ्नै काममा व्यस्त भइरहँदा सरकारले कोरोनाभाइरसको संक्रमण फैलिन नदिनको लागि नेपालभर लकडाउनको घोषणा गरेको छ ।...

सवारी दुर्घटनामा दम्पतीको मृत्यु

मोरङको मिक्लाजुङ गाउँपालिका र जापानको मिनामिताने सहरबिच भगिनी सम्बन्ध

आन्तरिक राजस्वमा ४० प्रतिशत वृद्धि, सशर्त, समपूरक र विशेष अनुदानमा २२.१ प्रतिशतले कमी

दुर्गा प्रसाईंको बीएण्डसी मेडिकल कलेजमा एमबीबीएस पठनपाठनको तयारी

जनकपुरधाममा विवाहपञ्चमीको तयारी सुरु

सरकारी कामकाजको भाषा चाँडै लागु हुन्छ: मुख्यमन्त्री सिंह

धनुषाका निजी विद्यालय एक सातादेखि बन्द

रोजगारीको माग गर्दै मधेस प्रदेशका शहीद परिवारको प्रदर्शन

विपद् व्यवस्थापन बारे बागमती सरकार र प्राधिकरण बिच छलफल

काठमाडौँ महानगरले १६ दिने लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको अभियान सञ्चालन नगर्ने

मधेसमा जनमत नेतृत्वको सरकारलाई ‘रिप्लेस’ गर्न चाहन्छ कांग्रेस

कीर्तिपुरमा पुरुषको शव फेला, घटनास्थलमा किटनाशक औषधीको बट्टा पनि भेटियो

साढे एक लाख क्यूफिट सालको काठ त्यतिकै सड्दै, छैन सदुपयोग

पाठेघरको क्यान्सर पीडित आमाको उपचारका लागि सहयोगको याचना गर्दै अनिता

जीवी राईलाई पक्राउ गर्न मलेसियाको गृहमन्त्रीसँग कुरा गरेको थिएँ : रवि लामिछाने

जाडो सुरु भएसँगै जम्न थाले मनाङका नदी र ताल

राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले सेवा विस्तार गर्ने

सरकारको निर्देशन कार्यान्वयनबारे नागरिकबाट खबरदारी गर्न मुख्यमन्त्री आचार्यको आग्रह

लुम्बिनीलाई मुक्तिनाथसँग जोड्यो कालीगण्डकी करिडोरले

लुम्बिनीमा हजार गुम्बा विहारको उद्घाटन

कर्मचारीविहीन भएपछि वडा अध्यक्षले लगाए वडा कार्यालयमा ताला

मह बेचेर चार लाखबढी आम्दानी गर्दै रूपबहादुर

सडक पूर्वाधारमा कर्णाली : ६ वर्षमा १५६.७६ किलोमिटर सडक कालोपत्रे

स्याउ किसानसँग मुख्यमन्त्री : किसानका गुनासै गुनासा, सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता

रूखले च्यापिएर एकको मृत्यु, दुई जना गम्भीर घाइते

छेकबार लगाएपछि मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व घट्यो

कञ्चनपुरको कलुवापुरमा बस दुर्घटना हुँदा ३१ जना घाइते

राजस्व कार्यालयमा कर्मचारी नहुँदा सेवाग्राही मर्कामा

४० जना मारिएपछि पाकिस्तानको खैबर पख्तूनख्वामा शिया र सुन्नीबिच युद्धविराम

चुनावको प्रचारमा तोकिएभन्दा बढी सवारी प्रयोग नगर्न आयोगको पुनःआग्रह

उपनिर्वाचन हुने स्थानीय तहमा सार्वजनिक बिदा दिन निर्वाचन आयोगको निर्देशन

यूरो, स्वीस फ्रयाङ्क, कुवेती दिनारको मूल्य घट्यो, कसको कति ?

प्रहरीका आठ जना एसएसपीको नाम डीआईजी बढुवाका लागि सिफारिस (नामावलीसहित)

एनपीएलको उपाधि जित्ने ‘काठमाडौं गोर्खाज’को लक्ष्य

ला लिगामा रियालको सहज जित

म्यान्चेस्टर युनाइटेडलाई बराबरीले लाग्यो घाटा

हिरासतबाट दुर्गा प्रसाईंले लेखे समर्थकलाई पत्र

कालिमाटीमा महिलाको शव बोकेर हिँड्ने युवक पक्राउ

कम्बोडिया पुगेर सीके राउतले गरे प्रधानमन्त्री ओलीको आलोचना

सिनामंगलमा मृत भेटिएका दम्पती शनिवार क्यानडाबाट फर्केका थिए, टिचिङ अस्पतालमा पोस्टमार्टम गरिँदै

२७ करोडमा बिक्री भए ऋषभ पन्त, दिल्लीले ११ करोड ७५ लाखमा किन्यो मिचेल स्टार्कलाई

सिनामंगलस्थित होटलमा दुई युवायुवती मृत अवस्थामा भेटिए