विज्ञका कुरा

‘समयमै खोप लगाउन सकिएन र मापदण्ड पालना भएन भने तेस्रो लहर आउँछ’

पूर्ववर्ती ओली सरकारका पालामा कारोना महामारी बारेमा जति चर्चा हुने गथ्र्यो, अहिले त्यति चर्चा छैन । कोरोना रोकथाममा खेलेको भूमिकालाई लिएर सरकारको आलोचना पनि खासै भइरहेको सुनिँदैन । संक्रमण दिनहुँ...

हेपाटाइटिस रोग र निदानका उपाय

हेपाटाइटिस भाइरसद्वारा हुने सरुवा रोग हो । यस रोगले मानिसको कलेजोमा असर गर्छ । अन्य मौसमभन्दा वर्षातको समयमा बढी देखा पर्छ । यसको बेलैमा उपचार भएन भने लिभर क्यान्सर तथा...

रेबिजबाट बच्ने उपाय

रेबिजबाट बच्ने उपाय डा. केदार कार्की रेबिज एउटा विषाणु जनित ज्यानमारा रोग हो । यो रोग मुख्य रूपमा कुकुरले टोक्नाले फैलिन्छ । यो रोग...

कतै तपाईंका छोराछोरीमा मनोवैज्ञानिक समस्या त देखिएको छैन ?

मैतीदेवीकी मान्यता खनाल ७ वर्ष लागिन् । उनलाई जतिबेलासुकै कोरोना सर्छ भन्ने त्रासले सताउने गर्थ्यो । घरमा बस्दा उनलाई जतिसुकै बेला पनि मास्क नलगाइ हुँदैनथ्यो । कतिसम्म भने राति सुत्न जाँदासमेत...

कोरोना सङ्क्रमित शिशुले नियमित खोप लगाउन हुन्छ ?

नेपालमा कोरोना सङ्क्रमणको दोस्रो लहर कायम छ । सङ्क्रमितको ग्राफ ओरालो लाग्ने क्रममा रहे पनि भविष्यमा सङ्क्रमणको तेस्रो लहर आउने भन्दै स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय र जनस्वास्थ्यविद्हरुले सचेत गराइरहेका छन्...

घरकै खानाबाट बालबालिकालाई यसरी स्वस्थ राख्नुहोस्

कोरोनाको दोस्रो लहर क्रमशः मत्थर हुँदै गइरहेको अवस्थामा तेस्रो लहरको चिन्ता बढ्न थालेको छ । कोरोनाको सम्भावित तेस्रो र चौथो लहरमा बालबालिका बढी जोखिममा पर्नसक्ने आशंका गरिएको छ । स्वास्थ्य...

कोरोनाको खोप नलगाउँदा के हुन्छ ? विज्ञ भन्छन्– विश्वले नेपाललाई प्रतिबन्ध लगाउन सक्छ

नेपालमा कोरोनाको महामारी बढ्दै गइरहेका बेला सरकारले खोपको प्रवन्ध गर्न सकिरहेको छैन । पहिलो डोज लगाएका दशौं लाखले दोस्रो डोज लगाउन नपाई समय गुज्रिएको छ भने जनसंख्याको ठूलो...

रोगप्रतिरोधी क्षमता वृद्धि गर्न जडीबुटी

सन् २०१९ डिसेम्बरमा चीनको उहान सहरदेखि सुरु भएको कोरोना भाइरसको महामारीले विश्वलाई आक्रान्त पारिरहेको छ । धेरै ठूला र स्रोत साधनले भरिपूर्ण भएका देशहरू पनि यो भाइरससँग लड्न असमर्थ भइरहेका...

कोरोना महामारीमा अस्पताल जाँच गर्न जाने गर्भवती महिला घटे

काठमाडौँ– कोरोना महामारीका कारण अस्पतालमा गर्भवती जाँच गर्न जाने महिलाको दर घटेको छ । कोरोना सङ्क्रमणको पहिलो लहरमा जस्तै दोस्रो लहरमा गर्भवतीहरूको जाँच गर्ने दर कम रहेको अस्पतालहरूले जनाएका...

होसियार ! घरमा आफूखुसी अक्सिजन प्रयोग गर्नु घातक हुन सक्छ

काठमाडौं । के तपाईले बजारमा अक्सिजन अभावको हल्ला चलेपछि घरमै अक्सिजन सिलिन्डर राख्नुभएको छ ? श्वासप्रश्वासमा समस्या हुँदा चिकित्सकको सल्लाह विना अक्सिजनको प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ ? त्यसो हो भने तपाईले...

आगामी ३ हप्ता नेपालको लागि अत्यन्तै कठिनः जनस्वास्थ्य विज्ञ डा. पाण्डे

काठमाडौं । आगामी ३ हप्ता नेपालको लागि अत्यन्तै कठिन अवस्था हुने जनस्वास्थ्य विज्ञ डा. रविन्द्र पाण्डेले बताएका छन् । अस्पतालमा बेड र अक्सिजनको चर्को अभाव देखिएपछि यो अवस्था अझै ३...

भिटामिन ‘डी’को जथाभावी प्रयोग, पत्थरीदेखि मिर्गौला ड्यामेज गराउने चिकित्सकको चेतावनी

काठमाडौं उपत्यकाका अधिकांश औषधि पसलहरुमा अहिले सबैभन्दा बढी बिक्री हुने औषधि भनेको भिटामिन सी र भिटामिन डी हो । कोरोनासँग लड्न प्रतिरक्षा प्रणाली (इम्युन सिस्टम) बलियो बनाउने भन्दै...

संक्रमितमा अक्सिजनको मात्रा कम हुँदामात्रै अस्पताल जाने हो ?

काठमाडौं । कोरोनाभाइरस (कोभिड—१९) संक्रमितको संख्या तीव्र गतिमा बढ्दै गएसँगै अस्पतालमा बिरामीले हत्तपत्त बेड पाउने अवस्था छैन । कोरोना संक्रमणको दोस्रो लहरमा गम्भीर समस्या भएका बिरामीको संख्या बढ्दो...

निषेधाज्ञापछि सरकारको अबको रणनीति के हुनुपर्छ ?

नेपालमा कोरोनाभाइरस कोभिड–१९ को संक्रमण तीव्र गतिमा बढेपछि वैशाख १६ गतेदेखि देशका विभिन्न भागमा निषेधाज्ञा लगाइएको छ । कोरोना संक्रमणको चेन ब्रेक गर्न शनिबार साँझसम्म संक्रमण बढेका काठमाडौँ उपत्यका...

‘अस्पतालले भीड नियन्त्रण गर्न सक्दैन, नर्स र डाक्टर संक्रमित हुन थालिसके’

पछिल्लो समय काठमाडौंका अस्पतालहरुमा खोप लगाउनेहरुको भिडभाड अत्यधिक बढेको छ । खोप लगाउनेहरू मात्रै होइन, कोरोनाबाट संक्रमित भएर अस्पताल जाने बिरामीहरुले बेडसमेत पाउन छाडेका छन् । कोरोनाको लक्षण देखिनासाथ...

‘डबल म्युटेन्ट भेरिएन्ट नेपालका लागि गम्भीर चिन्ताको विषय हो’ (भिडियो)

भारतमा कोरोना सङ्क्रमणको दोस्रो लहर आएसँगै सङ्क्रमितमा नयाँ नयाँ भेरिएन्ट देखापरिरहेका छन् । नेपालमा पनि सङ्क्रमणको दोस्रो लहरको सङ्केत देखापरिरहेको छ । भारतमा यूके, ब्राजिलियन, अफ्रिकन, डबल म्युटेन्ट भेरिएन्ट देखिएको...

दुई दिनसम्म रुघाखोकी निको नभए अस्पताल जानोस्

डा. सुरजकुमार गुप्ता एकातर्फ वातावरणीय प्रदूषण, अर्कोतर्फ धूलाम्य काठमाडाैंका कारण यसले श्वास–प्रश्वास प्रणालीमा असर गर्छ । यसले छालाको एलर्जी हुने, नाक, कान घाँटी, आँखा चिलाउने, छिटो छिटो रुघाखोकी लाग्ने,...

अनुसन्धानले भन्छ: स्यानिटाइजरले क्यान्सर हुनसक्छ

कोरोनाको कारण गत वर्षदेखि संसारमा स्यानिटाइजरको प्रयोग युद्धस्तरमा बढेको छ । तर, अमेरिका भएको एक शोधमा भने स्यानिटाइजरमा प्रयोग हुने बेन्जीन नामक एक प्रकारको रसायनलाई क्यान्सरको कारक मानिएको छ ।...

नेपालमा अदृश्य भएको ‘यूके भेरिएन्ट’

माघ ५ गते स्वस्थ मन्त्रालयले विज्ञप्ति प्रकाशित गर्दै नेपालमा ‘यूके भेरिएन्ट’ देखिएको जानकारी दिएको थियो । यूकेबाट आएकाहरूमा पीसीआर परीक्षण गर्दा कोरोना पुष्टि भए पनि (अरू जिनहरू देखिए...

सावधान ! यस्ता लक्षण देखिए मस्तिष्कघात हुन सक्छ

काठमाडौं । काठमाडौंका ५५ वर्षीय सुशील पन्त (नाम परिवर्तन) को एक्कासी देब्रेपट्टिको हातखुट्टा चलेन । मुख बाङ्गो भएर बोली पनि लरबरिन थाल्यो । एमआरआई गरेर हेर्दा उनको दिमागको...

कोरोनाको दोस्रो लहर र नेपालले अपनाउनुपर्ने सावधानी

छिमेकी राष्ट्र भारतका केही प्रदेशमा कोभिड–१९ सङ्क्रमण पुनः तीव्ररूपमा बढिरहेको सन्दर्भ र नेपालमा पनि केही दिनयता दैनिक नयाँ सङ्क्रमित बढेको तथ्यले नेपालमा कोरोना सङ्क्रमणको दोस्रो लहर आउने...

कोरोना नियन्त्रणमा कहाँ चुक्दैछ सरकार ? अब के गर्नुपर्छ ?

नेपालमा केही महिनायता कोरोना संक्रमणको दर घटेको छ । यो हाम्रा लागि खुसीको कुरा हो । धेरै मुलुकहरूले खोप लगाउन पाएका छैनन् । नेपालमा भने केही व्यक्तिलाई खोप लगाउने अवसर...

नेपालमा कोरोनाको तेस्रो लहर देखियो, लापरवाही नगरौं

भारतमा फैलिएको कोरोना भाइरसको भेरियन्ट कुन–कुन हो भनेर पूर्णरुपमा अध्ययन भइसकेको छैन । भारतकै केही जनस्वास्थ्यविद्ले यसलाई बेलायत र ब्राजिलमा देखिएको नयाँ भेरियन्ट भन्दै आएका छन् । भारतमा...

नेपालमा कोरोना संक्रमणको दोस्रो लहर शुरु भएको हो ?

काठमाडौं । छिमेकी मुलुक भारतसहित विभिन्न देशमा कोरोनाभाइरस (कोभिड—१९) संक्रमणको दोस्रो लहर आइसकेको अवस्थामा नेपालमा पनि जोखिम बढ्न सक्ने चेतावनी जनस्वास्थ्यविद्हरुले दिँदै आएका छन् । कोरोना संक्रमणको दोस्रो...

मिर्गौलाको समस्या कसरी पहिचान गर्ने ?

काठमाडौ । फागुन २७ गते अर्थात् आज विश्व मिर्गौला दिवस नेपालमा सरकारी तथा निजी क्षेत्रहरूले विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरि मनाउँदैछन् । विश्व मिर्गौला दिवस ‘मिर्गौला रोग लागे पनि...

बृद्ध र दीर्घ रोगीलाई खोप लगाउँदा उल्झनबारे २२ प्रश्न : डा. अनुप बाँस्तोलाको जवाफ

काठमाडौं — कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको कोभिशिल्ड खोप प्राथमिकतामा परेका ज्येष्ठ नागरिकलाई दिने अभियान चलिरहेको छ । आइतबारबाट सुरु भएको दोस्रो चरणको खोप अभियानमा १० दिनसम्म ६५ वर्ष...

भारतमा कोरोना ह्वात्तै बढ्यो, नेपालमा दोस्रो लहरको सङ्केत ?

कोरोना लहरले नेपाल थलिएको एक वर्षभन्दा बढी भयो । अहिले त्यो उग्र लहर केही मत्थर भएको छ । इतिहासमा सङ्क्रामक रोगहरुको महामारी हुँदा पनि यस्तो उतारचाडव हुने गरेको...

स्तनपान गराउने आमाको सङ्ख्या घट्यो

पछिल्लो समय नेपालमा स्तनपान गराउने आमाको सङ्ख्या क्रमशः घट्दै गएको छ । आमाहरूले आफ्ना बच्चालाई किन स्तनपान कम गराउन थाले ? स्तनपान नगराउँदा बच्चा र आमाको स्वास्थ्यमा कस्तो असर पर्छ...

कोरोनाभन्दा सयौँ गुणा घातक रेबिज : बेवास्ता कहिलेसम्म ?

केही दिनदेखि हामी कोरोनाको आक्रमकताबाट अलिकति भए पनि आरामको सास फेर्दैछौं। यसको अर्थ जोखिम पूर्णरुपमा हटिसकेको भन्न खोजिएको होइन। हाल पनि दैनिक केही सय...

सुरुवाती समयमा उपचार नपाउने भएकाले नेपालमा धेरै क्यान्सर बिरामीको मृत्यु हुन्छ

आज विश्व क्यान्सर दिवस । हरेक वर्षको फेब्रुअरी ४ तारिखका दिन, संसारभर क्यान्सरसँग लडनका लागि जनचेतना फैलाउने तथा ऐक्यवद्धता जनाउने दिन पनि भनेर चिनिन्छ ।...

डायबिटीज नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ : रामायणको प्रसंगले बुझौं, कसरी ?

दशाननको 'हिप्पोकैम्पस'मा भगवती सीताको अनुहार 'रिफ्लेक्ट' गरिरहेको थियो तर सीताजी यति सजिलै त योगीहरुका चित्तमा पनि निवास गर्न आउनु हुन्न। उसलाई यस कुराको पूर्व संज्ञान थियो अतः उसले ...

होसियार ! वायु प्रदूषणले आँखालाई बिगार्छ

चिसो मौसममा आँखा सुक्खा हुने, आँसु बग्ने लगायत विविध समस्या देखापर्छन् । तर यो चिसो मौसममै काठमाडौँ उपत्यकाको वायु प्रदूषणको तह उच्च...

कोरोनाभाइरसको नयाँ स्ट्रेन नेपालमै पनि निस्कन सक्छ तर त्यो किसिमको तयारी गरिएकै छैन

कारोनाभाइरस, त्यसमा म्युटेन भई देखापरेका नयाँ स्ट्रेन तथा कोरोनाभाइरसका विरुद्ध बनेका भ्याक्सिनको विविध आयामहरुबारे रातोपाटीले विशेषज्ञहरुसँग कुराकानी गर्दै पाठकमाझ पस्कँदै आएको छ । यसै सन्दर्भमा...

कोभिडले मनोरोगी ह्वात्तै बढे : हामी पीडादायी स्थितिबाट गुज्रिरहेका छौँ !

काठमाडौँ । कोरोना सङ्क्रमणको त्रासका कारण र लामो समयसम्मको बन्दाबन्दीले आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक क्षेत्रमा प्रत्यक्ष असर पार्दा विभिन्न किसिमका समस्या सिर्जना भएका छन् । दैनिक जनजीविका...

के जाडोमा तपाईंकाे औंला सुन्निन्छ ? यस्तो छ बच्ने उपाय

के जाडो मौसममा तपाईंको पनि हातखुट्टाका औंला रातो हुने, सुन्निने, चिलाउने, पोल्ने वा घाउ भएर फुट्ने गर्छ ? जाडो याममा यो समस्याले कतिपय मानिसलाई...

महामारीको दुस्परिणाम : तीनमध्ये एकमा मानसिक समस्या देखापर्ने खतरा बढ्यो !

अब मेरो पसलको सामान कसैले किन्दैनन्, साहुले मलाई सामान उधारोमा दिँदैनन्, मैले केही गर्न सक्दिनँ, अब ऋणमा चुर्लुम डुब्ने भए । यस्ता यावत ख्याल काठमाडौं उपत्यकाका...

महिनावारी अनियमित किन हुन्छ ?

काठमाडौं । शारीरिक विकास एउटा चरणमा पुगेपछि महिलामा रजस्वला सुरु हुन्छ । यसलाई ‘महिनावारी’ पनि भनिन्छ । साधारणतया किशोरी अवस्थामा पुगेपछि महिलामा महिनावारी सुरु हुन्छ । महिनावारी सुरु...

सावधान ! कोरोनाको लक्षण देखिँदैमा एन्टिबायोटिक, जडीबुुटीजन्य औषधि सेवन नगरौँ

नेपालमा कोरोना भाइरस (कोभिड—१९) सङ्क्रमण भएर होम आइसोलेसनमा बस्नेको सङ्ख्या २५ हजार ३ सय ४७ जना पुुगेको छ । उपत्यका लगायत देशभरका आइसोलेसन सेन्टरका बेड धेरैजसो खाली छन्...

सावधान ! मधुमेहका रोगीलाई कोरोनाले छिटो संक्रमण गर्न सक्छ !

साधारण भाषामा भन्दा रगतमा गुलियोपना वा चिनी (सुगर) को मात्रा बढी भएपछि देखिने रोगलाई मधुमेह अर्थात डायविटिज भनिन्छ । रगतमा गुलियोपनाको मात्रालाई नियन्त्रण गर्न वा ठिकको अवस्थामा राख्नको लागि शरीरमा...

कोरोनाको दशा नबनोस् दसैँ

नेपालमा कोरोनाभाइरसको संक्रमण समुदायस्तरमा फैलिएका बेला हिन्दु धर्मावलम्बीहरुको महान् पर्व बडादसैँ सुरु भएको छ । कोरोना संक्रमण फैलन सक्ने सम्भावनालाई मध्यनजर गर्दै स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले सर्वसाधारणलाई अहिलेको दसैँ जो...

चिया बगानको जग्गा ३३ वर्षपछि सरकारको स्वामित्वमा

मोटरसाइकल दुर्घटनामा परी तीन जनाको मृत्यु

अलैँचीको मूल्य उच्च विन्दुमा, किसान उत्साहित

ताप्लेजुङको पाथीभरा क्षेत्रमा हिमपात

भ्रष्टाचार विरोधी आन्दोलन मधेसबाट सुरु भयो : आजपा

बहुदरमाई नगरपालिकाका कर्मचारी र जनप्रतिनिधिले चार महिनादेखि तलबभत्ता पाएनन्

पर्साका सरकारी कार्यालयको पुँजीगत खर्च छ प्रतिशतमा सीमित

वीरगन्जलाई आर्थिक राजधानी घोषणा गर्न प्रभु साहको माग

सहकारी ठगी : पूर्वडीआईजी छविलाल जोशीलाई काठमाडौं ल्याएर दिनभर लिइयो बयान, अब पालो रविको

मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान ऐन संशोधन विधेयक फिर्ता

बागमती सरकारद्वारा एक सचिवको पदस्थापन, २ जनाको सरुवा

सडक र खोला मापदण्ड खारेजको माग राख्दै खबरदारी (तस्बिरहरू)

विकास परियोजनाको नाममा कालीगण्डकी नदीको अस्तित्व मेटिने चिन्ता

तिहार मनाउने खर्चको जोहो गर्न राउटे पोखरामा

पोखरेबगर–चित्रे सडक मर्मत नहुँदा पर्यटकलाई सास्ती

गोरखाको धार्चेमा आधारभूत अस्पताल भवन निर्माण

निर्धक्क भएर व्यवसायमा लगानी गर्न मुख्यमन्त्री आचार्यको आग्रह

पुथा उत्तरगंगा–२ मा माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार निर्विरोध भएको औपचारिक घोषणा

‘भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडानले तराईमा पर्यटन विकासको ढोका खुल्यो’

आर्थिक विकासका लागि लगानी खोज्दै लुम्बिनी सरकार

भाइले गरे ५६ वर्षीय पुरुषको हँसिया प्रहार गरी हत्या

रारा–गमगढी सडक सरकारको प्राथमिकतामा : मुख्यमन्त्री कँडेल

मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका सबै प्रश्नपत्रहरु अंग्रेजी र नेपाली दुवै भाषामा छाप्न माग

सुध्रिएन कर्णालीको विकास बजेट कार्यान्वयन, चार महिनामा जम्मा ४ प्रतिशत खर्च

जिल्ला समन्वय समिति कैलालीको प्रमुखमा कांग्रेसकी चौधरी निर्विरोध निर्वाचित

सुदूरपश्चिमको मलको कोटा सकियो, समस्यामा किसान

डडेल्धुरामा जीप दुर्घटना : दुईको मृत्यु, सात घाइते

मेचीबाट सुरु भएको ‘युवा संकल्प यात्रा’ महेन्द्रनगर पुगेर सम्पन्न