विज्ञका कुरा

परिवार नियोजनको अस्थायी साधन : यसका फाइदा र असर (भिडियो)

काठमाडौँ । परिवार नियोजनका विभिन्न साधनहरू छन् । यी साधनलाई स्थायी, अस्थायी र परम्परागत गरी तीन प्रकारले वर्गीकरण गरिएको छ । अस्थायी साधनमा पाँच वटा विधि हुन्छन् । महिला र...

मौसम बदलिएसँगै स्वास्थ्यमा आउने समस्यासँग कसरी जोगिने ? (भिडियोसहित)

काठमाडौँ । गर्मी मौसम सुरु हुन लागे पनि अहिले बिहान र बेलुका चिसो नै छ । खासगरी तराईमा बाक्लो हुस्सु लागेको कारण त्यहाँको तापक्रम न्यून भइरहेको छ । काठमाडौँमा भने...

अनुहारका लागि कस्ता क्रिम छनोट गर्ने ? (भिडियोसहित)

काठमाडौँ । पछिल्लो समय अनुहारमा विभिन्न क्रिम प्रयोग गर्ने चलन छ । खासगरी सामाजिक सञ्जालमा आएका प्रचारात्मक सामग्रीका आधारमा क्रिम छनोट गर्ने पनि प्रशस्त छन् । अनुहारमा चाया–पोतो, घाउ–खटिरा...

यस कारण बेवास्ता गर्नुहुन्न दिसाबाट रगत आउने समस्यालाई

दिसाबाट रगत आउनुका धेरै कारण हुन्छन् । त्यसमध्ये प्रमुख कारण पायल्स अर्थात् ‘हेमोरोइड्स’ हो । मलद्वारको नसा फुलेर फुटेपछि रक्तस्राव हुनुलाई ‘हेमोरोइडल ब्लिडिङ’ भनिन्छ । यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्छ, चाहे त्यो...

भर्खरै जन्मेको बच्चालाई कसरी हेरचाह गर्ने ?

काठमाडौँ । सामान्यतया: ३७ हप्ता गर्भमा रहेर जन्मेको बच्चालाई राम्रो मानिन्छ । यस्तो बच्चालाई समय पुगेर जन्मेको अर्थात् ‘टर्म पुगेको’ बच्चा भनिन्छ । यस्तै कुनै बच्चा समय नपुगीकन पनि जन्मिरहेका...

के हो बाथ रोग ? कुन बेला अस्पताल जाने ? (भिडियो)

काठमाडौँ । शरीरमा विभिन्न प्रकारका रोगले समय–समयमा आक्रमण गर्छन् । यिनैमध्ये एक हो– बाथ रोग । बाथ विशेषतः हाडजोर्नी दुखाइसँग सम्बन्धित रोग भनेर बुझिन्छ । तर यो रोग शरीरका...

‘पाठेघर मुखको क्यान्सरविरुद्ध खोप अपरिहार्य छ’ (भिडियोसहित)

विभिन्न अध्ययनले नेपालमा क्यान्सर रोगको दर र जोखिम बढ्दै गएको देखाउँछन् । त्यसमा पनि महिलालाई लाग्नेमध्ये पाठेघर मुखको क्यान्सर सबैभन्दा धेरै पाइएको छ । नेसनल क्यान्सर रजिस्टरी प्रोग्रामले तीन–तीन वर्षमा...

चिसोमा हुनसक्छ आँखाको सङ्क्रमण, कसरी जोगिने ?

काठमाडौँ । चिसो मौसममा वायुमण्डलमा देखिएको अदृश्य जलवाष्पका कारण सापेक्षिक आर्द्रता कम हुन्छ । यो मौसममा हावा पनि बढी चल्ने गर्दछ । चिसो भएकाले मानिसले पानी प्रशस्त मात्रामा नपिउँदा...

चिनी किन नखाने ?

हामीले दैनिक जीवनमा प्रयोग गर्ने गुलियो पदार्थ नै हाम्रो स्वास्थ्यका लागि विष समान बन्दै गएको छ । त्यो पदार्थ हो चिनी, जो नेपालीको भान्साबाट प्रायः टुट्दैन । जसका कारण मानिस...

कपालमा चाया पर्ने चार कारण

काठमाडौँ । गर्मीयामको तुलनामा जाडोयाममा कपालमा चायाको समस्या बढी देखिन्छ । यसो हुनुमा मौसम सुख्खा हुनु मुख्य कारण रहेको चिकित्सक बताउँछन् । जाडोयाममा हावामा आर्द्रता कम हुने तथा हिटर, गिजर,...

एमपक्सको स्वरुप फेरियो, के यो यौन रोगसँग सम्बन्धित छ ? (भिडियो)

काठमाडौँ । ‘एमपक्स’लाई सुरुमा ‘मङ्कीपक्स’ भनेर चिनिन्थ्यो । हाल जनावरलाई ‘डिस्क्रिमिनिसन’ नहोस् भन्नका लागि यसको नाम परिवर्तन गरेर ‘एमपक्स’ भन्न थालियो । यो एक प्रकारको ‘भाइरल जुनोटिक डिजिज’ रोग हो...

जाडो याममा कस्ता खाना खाने ?

काठमाडौँ । शरीरलाई जाडो याममा न्यानो र ऊर्जावान् राख्न पौष्टिक तथा तातो खाना आवश्यक हुन्छ । यस्तो मौसममा प्रोटिनयुक्त खाना बढी खानु राम्रो हुन्छ । तातो खाद्यान्नले ‘हिट जेनेरेसन’ गर्छ...

‘औषधिको निरीक्षण र नियमन यथेष्ट मात्रामा भइरहेको छैन’

औषधीको गुणस्तर र मूल्यका कुरा फरक–फरक हुन् । यद्यपि यी दुवै कुरा कतै न कतैबाट जोडिएका हुन सक्छन् । पहिलो कुरा, हामीले बुझ्नुपर्ने के हो भने नेपाल सरकारले आधारभूत स्वास्थ्य...

‘कहिलेकाहीँ खरिद प्रक्रियाका कारणले औषधिको अभाव हुन सक्छ’

सरकारी अस्पतालमा औषधी नपाइने, सरकारी अस्पतालका फार्मेसीका तुलनामा निजी फार्मेसीमा औषधी महँगो पर्ने गुनासा हामीकहाँ नयाँ होइनन् । यिनै गुनासालाई लिएर रातोपाटीकर्मी सरिता थारुले औषधी व्यवस्था विभागका महानिर्देशक नारायणप्रसाद ढकालसँग...

प्यारालाइसिस हुन अगावै देखिन सक्छ यस्ता लक्षण

दिमागमा रगत पुर्‍याउने नसा बन्द भइ आउने समस्यालाई ‘स्ट्रोक’ (मस्तिष्कघात) वा प्यारालाइसिस भनिन्छ । यस्ता समस्याको पहिचान गर्ने र उपचार गर्ने प्रविधि नै न्यूरो इन्टरभेन्सन हो । टाउको नखोलिकन खुट्टाको...

धेरैजसो क्यान्सरको उपचार नेपालमै सम्भव छ : डा. शर्मा

काठमाडौँ । नेपालमा पछिल्लो समय वार्षिक २६ हजार जना क्यान्सरका नयाँ बिरामी थपिन्छन् । यसमध्ये आधा बिरामी अस्पताल पुगेका हुँदैनन् । उपचारका लागि वार्षिक करिब १४ हजार बिरामीमात्रै अस्पताल पुग्ने...

पेनलेस डेलिभरी : आमालाई पीडामा नपारी बच्चा कसरी जन्माउने ?

नौ महिना गर्भधारणपछि सन्तानलाई जन्म दिने प्रक्रिया नै प्रसूति हो । पहिलोपटक सन्तानलाई जन्म दिँदा सामान्यतः १६ देखि १८ घण्टासम्मको प्रसव व्यथा रहन्छ, जुन वास्तवमै पीडादायक हुन्छ, तर मातृत्वको वास्तविक...

कसरी खाने भाइमसला ? पोषणविद्ले दिए यस्तो टिप्स (भिडियोसहित)

सामान्यतया एउटा मानिसले दिनमा कति खाना खाने भनेर आकलन गर्न मुस्किल पर्छ । व्यस्त जीवनशैली र अव्यवस्थित खानपानका कारण स्वास्थ्यमा विभिन्न समस्या देखापर्छन् । सामान्य व्यक्तिले सन्तुलित भोजनका लागि बिहानको...

‘निको नहुने गम्भीर रोगमा आवश्यक छ प्यालियटिभ केयर’ (भिडियो)

धेरैजसो क्यान्सरलाई निको पार्न सक्छौँ, तर पनि सबै बिरामीलाई हामीले निको पार्न सक्दैनौँ । कुनै बिरामी निको हुन नसक्ने चरणमा पुग्छन् । कतिपय क्यान्सरलाई विभिन्न कारण निको बनाउन सकिँदैन ।...

नङको क्यान्सर तथा उपचार

नङ हाम्रा औँलाको छालासँग सम्बन्धित महत्त्वपूर्ण आवरण हो । नङले हाम्रा औँलाको सुरक्षा गर्छ र औँलाको सौन्दर्य समेत बढाउँछ । नङ सफा र चिटिक्क राख्नु सबैको चाहना हुन्छ । स्वास्थ्यका...

‘सुत्नुअगाडि धेरै मोबाइल चलाएमा लर्निङ ड्राउजी सिन्ड्रम हुन्छ’

काठमाडौँ । पछिल्लो समय मोबाइल (स्मार्ट फोन)को प्रयोग बढेको छ । यसले आँखाको सँगै विभिन्न मानसिक, शारीरिक र सामाजिक समस्या निम्त्याएको देखिन्छ । यिनै विषयमा हामीले मनोविद् प्रा.डा. गंगा पाठकसँग...

कति समय मोबाइल चलाउँदा आँखा जोगिन्छ ? (भिडियो)

हामीकहाँ पछिल्लो समय मोबाइलको प्रयोग बढेको छ । मोबाइलको प्रयोग सकारात्मक कुरा हो । यसबाट विभिन्न सूचना पाउन सकिन्छ । स्कुल, कर्पोरेट लगायत सबै क्षेत्रतिर यसको उच्च प्रयोग भइरहेको छ...

‘जटिल डेंगु’ निम्त्याउन सक्ने पूर्वसङ्केतहरु

बिदाको दिन सामान्यतय म तरकारी किन्न तरकारी बजार जाने गर्दछु । अनि फर्कदा सार्बजनिक गाडीमा÷बसमा फर्कने गर्दछु । केही दिनअगाडि मेरो ठीक पछाडिको सिटमा एक जोडी ज्वरो अनि टाउको/जीउ असाध्य...

सरकारी अस्पतालहरुमा भीड व्यवस्थापन

नेपालका सरकारी अस्पतालहरु स्वास्थ्य सेवाको मेरुदण्ड हुन् । सबैको पहुँचमा भएर पनि हुनेखाने सहरिया वा उच्च वर्गकाहरु व्यवस्थापनका लागि सरकारी अस्पतालहरु कहिल्यै जान नहुने वा गए इज्जत जाने क्षेत्र जस्तै...

‘नयाँ दम्पतीले एक पटक प्रजनन विशेषज्ञसँग परामर्श लिनुपर्छ’

काठमाडौँ । पछिल्लो समय निःसन्तानको समस्या बढ्दो छ । नेपालीको बद्लिँदो खानपिन, वैदेशिक रोजगारी, ढिलो विवाहका कारणले निःसन्तानको समस्या बढ्दो पाइएको हो । निःसन्तानको समस्या समाधान गर्दै आएको सिनामंगलस्थित...

१२ प्रकारका क्यान्सरको जोखिममा बालबालिका (भिडियोसहित)

जन्मदेखि १९ वर्षबिचको उमेर समूहकालाई देखिने क्यान्सरलाई बालबालिकामा हुने क्यान्सर भन्न सकिन्छ । यो उमेर समूहमा प्रायः ब्लड क्यान्सर देखिन्छ । ठुलो मान्छेको तुलनामा बालबालिकालाई तुलनात्मक रूपमा क्यान्सर कम नै...

कुकुरले टोकेमा के गर्ने ?

आज सेप्टेम्बर २८ अर्थात् विश्व रेबिज दिवस । ‘अवरोध हटाऔँ ः रेबिज उन्मूलन गरौँ’ मूल नाराका साथ विभिन्न कार्यक्रम गरी यसपालिको रेबिज दिवस मनाइँदै छ । लक्षण देखा परिसकेपछि...

बालबालिकामा क्यान्सर, नेपालमै उपचार

पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानबाट एमबीबीएस सकेर कालिकोट जिल्ला अस्पताल आएको केही दिनपछि डा. अप्सरा हमालको ओपीडीमा १२ वर्षकी नानी उपचारका लागि आइन् । लामो समयदेखि ज्वरो आउने, तौल घट्ने, अनुहार...

‘एक्टोपिक प्रेग्नेन्सी’को कारण, उपचार र जोगिने उपाय

हिजो बेलुका ६ बजे काठमाडौँकी एक तीस वर्षकी महिला महिनावारीको भन्दा अत्यधिक रगत बगिरहेको, तल्लो पेट दुखिरहेको भनेर अस्पताल आइन् । उनको जाँच गर्दा योनिबाट रक्तस्राव भइरहेको र ‘सक’...

मंकीपक्स : कारण, रोकथाम र उपचार

मंकीपक्स एक दुर्लभ भाइरल रोग हो । यो रोग विगतमा अफ्रिकी क्षेत्रमा मात्र सीमित भए पनि आजभोलि विश्वभर गम्भीर खतराका रूपमा फैलिइरहेको छ । यस विषयमा विश्व स्वास्थ्य समुदायको विशेष...

स्वास्थ्य मन्त्रालयको अर्को स्टन्टबाजी

केही समयअगाडि देशमा क्यान्सर उपचार सेवा विस्तार गर्ने बारे समाचार आयो । पाँचै प्रदेशमा महिनाको एक पटक ओपीडी सेवा मात्र सञ्चालनको व्यवस्था मिलाएर क्यान्सर बिरामीहरूको लागि सेवा विस्तार गर्‍यौँ भन्ने खबर...

बर्खा याममा कान पाक्ने समस्या : सावधानी र उपचार

बर्खा याममा धेरै मानिसमा कान पाक्ने समस्या हुन्छ । कारण, बर्खामा कान ओसिलो हुने हुनाले ढुसीको इन्फेक्सन (ओटोमाइकोसिस) हुने समस्या हुन्छ । यो साझा समस्या हो । कानभित्र बढी...

अकुपङ्क्चर थेरापीको प्रभाव : सुईको वास्तविक अनुभूति

अकुपङ्क्चर थेरापीको इतिहास हजारौँ वर्ष पुरानो हो, जसमा विशेष अकुपङ्क्चर बिन्दुहरूमा सुई लगाएर र ‘मोक्सा’ उपचारमार्फत रोगको रोकथाम गर्ने उद्देश्य राखिन्छ । डब्लुएचओका अनुसार, एक सयभन्दा बढी रोगमा अकुपङ्क्चर...

‘बच्चा बेला लागेको हेपाटाइटिस ‘बी’ एकदमै संवेदनशील हुन्छ’

हेपाटाइटिसका पाँच प्रकार छन् । हामीले सामान्यतः जन्डिसलाई हेपाटाइटिस भन्ने गर्छौँ । यसमा पनि क्रोनिक र अक्यूट दुई प्रकारका छन् । दीर्घकालीन र छोटो अवधिका लागि दुई प्रकारका हेपाटाइटिस मानिसहरूलाई हुने...

सबैखाले हेपाटाइटिसको उपचार नेपालमै सम्भव छः प्रा.डा.दिलिप शर्मा

हेपाटाइटिसका बारेमा मानिसहरू धेरै जानकार छैनन् । चासोको विषय पनि ठानिरहेका छैनन् । सरकार पनि यस बारेमा त्यतिधेरै गम्भीर भएजस्तो लाग्दैन । तर कम विकसित मुलुकहरूमा ढल र पानीको व्यवस्थापन...

‘खोरेत रोग मानिसमा सर्छ तर महामारीको रूप लिँदैन’

काठमाडौँ । नेपालका पशुवस्तुहरूमा वर्षभरि नै देखिने सरुवा रोग हो खोरेत । यो रोग बाह्रै महिना देखिन्छ तर पशुवस्तुहरूको बढी ओसार पसार हुने सिजनमा बढी सङ्क्रमण फैलिने पशु चिकित्सक बताउँछन्...

‘विषादी जनस्वास्थ्यको मुद्दा नै बनेको छैन’

विषादीयुक्त खाद्यपदार्थको सेवनले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर गर्छ भन्ने स्थापित छ, तर हाम्रो सन्दर्भमा विषादीका कारण यो यो रोग लाग्यो भन्ने अनुसन्धानबाट प्रमाणित भइसकेको छैन । हामीले यसबारे अनुसन्धान गर्न सकेका...

मानसिक स्वास्थ्यका लागि बुझ्नुपर्ने तीन आयाम

मानसिक स्वास्थ्यले व्यक्तिको समग्र जीवन र जीवनमा गरिने प्रगतिमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । मानसिक स्वास्थ्यमा असर गर्ने विभिन्न मानसिक विकारहरू छन् । व्यक्तिमा मानसिक विकारहरू केवल एक कारणले मात्र उत्पन्न...

‘कम तौल र महिना पूरा नभई जन्मेको बच्चाको आँखा २८ दिनभित्र अनिवार्य जाँच गर्नैपर्छ’

काठमाडौँ । सामान्यतया गर्भ बसेको ९ महिना पूरा भएपछि बच्चा जन्मिने गर्दछ । तर कतिपय बच्चा सात÷आठ महिनामा पनि जन्मिन्छन् । समय नपुग्दै जन्मने बच्चालाई चिकित्सकीय भाषामा ‘प्रिमेच्योर डेलिभरी’ भनिन्छ...

तराईमा प्रचण्ड गर्मी, ‘लु’ बाट कसरी जोगिने ?

काठमाडौँ । जल तथा मौसम विज्ञान विभागले आगामी केही दिनसम्म तराईमा अत्यधिक गर्मीको सम्भावना रहने भन्दै सतर्कता अपनाउन अनुरोध गरेको छ । विशेषगरी मध्य तराईका साथै सुदूरपश्चिम र लुम्बिनी प्रदेशमा...

भद्रपुर मालपोतद्वारा ४४ करोड ५० लाख राजस्व सङ्कलन

वित्त आयोगको कार्यसम्पादनमा सूर्योदय नगरपालिका देशभरमै दोस्रो

विराटनगरका एमाले नेता पोखरेल माओवादीमा प्रवेश

सचिव भ्रष्टाचारी ठहर भएपछि प्रदेशसभाको कामु सचिवको जिम्मेवारी अमात्यलाई

पर्साको पोखरियामा मालपोत र नापी कार्यालय सञ्चालन हुँदै

छोरीलाई शिक्षा दिएर बालविवाह रोकथाम गर्न सकिन्छ : मुख्यमन्त्री सिंह

निकास नहुँदा वीरगञ्जको दुई सय बिघा खेतीयोग्य जमिन डुबानमा

कटहरिया स्थित एक वर्कसपमा आगलागी

माओवादी केन्द्र दोरम्बा शैलुङ गाउँपालिकाको अध्यक्षमा टिका

हेटौँडाबाट खैरो हिरोइनसहित ४ जना पक्राउ

नयाँ शक्तिको अध्यक्षमा बाबुराम भट्टराई निर्वाचित

भैँसीले हान्दा सिन्धुलीमा एक जनाको मृत्यु

सडक स्तरोन्नति नहुँदा बाँसखर्कका किसान मर्कामा

पहिचानको पर्खाइमा ‘धान्द्रुके बाजे’

जथाभाबी रुख काट्नेलाई कारबाही गर्न पोखराका संरक्षणकर्मीहरूको माग

पोखराका १९ कर्मचारीको स्थायी नियुक्ति सदर

८ वर्षमा पनि पूरा भएन २१ किलोमिटर सडक विस्तार योजना

डान्सबारमा कुटपिट हुँदा एक जनाको मृत्यु, तीन जना पक्राउ

मुस्लिम सङ्घको लुम्बिनी अधिवेशन नेतृत्व चयन गर्न असफल

रोल्पाको थबाङ गाउँपालिकाले पनि दियो 'जनयुद्ध दिवस'को अवसरमा सार्वजनिक बिदा

बिरामी पत्नीको उपचारका लागि बिदा लिएर हिँडेका शर्मा कहिल्यै नफर्कने गरी अस्ताए

कर्णालीमा जनयुद्ध दिवस : १२ स्थानीय तहले दिए बिदा !

कर्णाली प्रदेश निजामती सेवा ऐन संशोधन गर्ने कर्णाली सरकारको निर्णय

पहिरोले हुम्लाको खच्चा सडक अवरुद्ध

धनगढीमा शिक्षाविद् पन्तलाई नागरिक अभिनन्दन

चितुवाको छालासहित युवक पक्राउ

टीकापुरमा ‘भ्यालेन्टाइन–डे’का दिन गुलाफका १० हजार बिरुवा रोपिने

सूर्यकुमारीको बारीमा फल्यो एउटै लौका १६ किलोको

भ्यालेन्टाइन डेमा सिंगल नै हुनुहुन्छ ? छन् यति धेरै फाइदा

भ्यालेन्टाइन्स डेमा उपहार होइन, यी बानीमार्फत् जित्न सकिन्छ पार्टनरको मन

गीतसंगीतमा कपीराइट उल्लंघन भयावह

आज कुन तरकारी र फलफूलको कति छ मूल्य ? (सूचीसहित)

‘हाम्रो देशमा कपीराइट भनेकै बुझेनन्’

फ्राइडे रिलिज : देशभर भिड्दै ‘दुखी आत्मा’ र ‘रंगी’

‘कपीराइट उल्लंघन सामान्य अपराध होइन’

अब अबुधाबीबाट पनि श्रम स्वीकृति

राजीनामाका लागि तयार रहन मन्त्री भण्डारीलाई अध्यक्ष ठाकुरको निर्देशन

शरतसिंह भण्डारीको मन्त्री पद धरापमा !

राष्ट्रिय सभामा जसपा नेपालको खाँचो, सरकारको ‘च्वाइस’मा किन पर्‍यो जनमत पार्टी ?