खगोल–यात्रा
चन्द्र खाकी/ज्ञानमित्र आज, अंग्रेजी तारिख अनुसार सेप्टेम्बर १३ । अर्थात् अंग्रेजी क्यालेण्डरको नवौं महिनाको १३ औं दिन । तिथि, मिति र गतेका आधारमा हेर्ने हो भने अरु अरु दिनहरु जस्तै यो पनि एउटा सामान्य दिन नै हो । अझ भनौं, अंग्रेजी क्यालेण्डर नै प्रचलनमा आइसकेपछि आजसम्म...
भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान केन्द्र (इसरो) ले चन्द्रयान–२ ल्याण्डर विक्रम चन्द्रमाको सतहमा फेला पार्न सफल भएको छ । इसरोका अध्यक्ष डा. के सिवनले आइतबार चन्द्रमामा विक्रम ल्याण्डर अवतरण भएको स्थानमा पत्ता लागेको जानकारी दिएका हुन् । अर्बिटरले ल्याण्डरको केही तस्विर (थर्म...
चन्द्रयान– २ मार्फत् चन्द्रमामा पठाइएको विक्रम ल्याण्डरलाई सुरक्षित रुपमा चन्दमामा अवतरण गराउने क्रममा विक्रमसँगको सम्पर्क टुटेको छ । चन्द्र धरातलबाट २.१ किलोमिटरमाथि रहँदा सम्पर्क टुटेको थियो । यो लेख्दा बिहानको ३ बजेसम्ममा अन्तिम रुपमा घोषणा हुन बाँकी नै छ तर यसबाट ...
इसरोले आज ४ सेप्टेम्बरमा ल्याण्डर विक्रमलाई चन्द्रमाको सबैभन्दा तल्लो अर्बिटमा स्थापित गरेको छ । २२ जुलाईमा प्रक्षेपित गरिएको चन्द्रयान– २ को आज गरिएको अर्बिट परिवर्तन अन्तिम पटकको परिवर्तन हो । अब चन्द्रयान– २ अर्थात् ल्याण्डर विक्रम यसै अर्बिटबाट सोझै चन्द्रमा अवत...
इसरोका वैज्ञानिकहरुको ध्यान अब चन्द्रयान २ को आर्बिटरबाट हटेर चन्द्रमामा ओर्लिने अर्को यान ल्याण्डरमा केन्द्रित भएको छ । यस क्रममा आज ३ सेप्टेम्बरका दिन इसरोले ल्याण्डर विक्रमको इञ्जिन प्रज्वलित गरी यसको आर्बिट परिवर्तन गरेका हुन् । ३ सेप्टेबरको विहान ८ बजेर ५० मिनेटमा वैज्ञा...
भारतीय अन्तरिक्ष एजेन्सी इसरोले २ सेप्टेम्बरका दिन नयाँ इतिहास रचेको छ ।यस दिन इसरोले आफ्नो दोस्रो चन्द्रयान अभियान अन्र्तगत पृथ्वीबाट झन्डै ३ लाख ८४ हजार ३ सय किमि टाढा अर्थात चन्द्रमाको सतहबाट ११९ किमीमाथि उडीरहेको मुख्ययान आर्बिटरबाट चन्द्...
हाम्रो सामान्य आँखा र बुद्धिले हेर्दा ब्रह्माण्ड शताब्दियौंदेखि जस्ताको त्यस्तै देखिन्छ । ब्रह्माण्ड मात्र किन ? सामान्य बुद्धि र आँखाको आँकलनअनुसार त पृथ्वी पनि स्थिर रहेकै दृष्टिगोचर हुन्छ । तर, विज्ञानको आँखा र बुद्धि भन्छ, ‘न त पृथ्वी नै स्थिर छ र न त यो अनन्तसम्म फैल...
आजको युगमा इन्टरनेटबिनाको जीवनबारे कल्पना गर्नु सहज छैन । हातमा बोकेको एउटा मोबाइलले मात्र जो कोहीलाई विश्व नागरिकको दर्जा र हैसियतमा पदोन्नति गरिदिन्छ । तपाईंलाई विश्वास गर्न गाह्रो लागेपनि यो सत्य हो । इन्टरनेटको आकाशी संसार वास्तविक संसारभन्दा भीमकाय, रोमाञ्चक, ...
अमेरिकाको नेसनल एरोनोटिक्स एन्ड स्पेस एड्मिनिस्ट्रेसन (नासा) ले आफ्नो अत्याधुनिक दुरबिनको प्रयोग गरेर पृथ्वीबाहेका अन्य ग्रहहरुमा एलियनको खोजी गरिरहेको छ । नयाँ ट्रान्सिटिङ एक्प्लानेट सर्वे सेटेलाइट (टेस) नामक दुरबिनका माध्यमले पहिले तीनवटा नयाँ ग्रह पत्ता लगाएको छ । तीमध्...
टाइम/जेफ्री क्लुगर इलन मस्कको जन्म एपोलो ११ अवतरण भएको दुई वर्षपछि सन् १९७१ मा प्रक्षेपण केन्द्रभन्दा धेरै टाढा दक्षिण अफ्रिकामा भएको थियो । आफूले प्रत्यक्ष नदेखेको भए पनि एपोलो मिसनबाट आफू निक्कै प्रभावित भएको मस्क बताउँछन् । ‘एपोलो ११ मानव इतिहासको सबै...
विज्ञानका किताब पढेका बच्चा बच्चाहरुलाई थाहा छ– अन्तरिक्षमा पुग्ने पहिलो जीव लाइका हो भन्ने कुरा । लाइका वास्तवमा, एउटा साधारण कुकुरको नाम हो । मस्कोको गल्ली गल्लीमा भौंतारिने कुकुर लाइकालाई तालीम दिएर सोभियत अन्तरिक्ष वैज्ञानिकहरुले प्रयोगको क्रममा अन्तरिक्षमा पठ...
शुक्र ग्रह, हाम्रो सौर्यमण्डलमा सूर्यसँगको दूरीको आधारमा दोस्रो ग्रह । यो ग्रहको धेरै विशेषताहरु छन् । यसको सबैभन्दा प्रमुख विषेशता भनेको त यो ग्रह उल्टो घुम्ने गर्छ । त्यसका साथसाथै, यो ग्रह धेरै हदसम्म पृथ्वीसँग मिल्दोजुल्दो पनि छ । त्यसैले कहिलेकाहीँ यसलाई पृथ्वीको जुम्ल्याह...
बुधको नाम कसरी रह्यो ? en.wikipedia.org बुध ग्रहलाई अंग्रेजी भाषामा Mercury भनिन्छ । बुध ग्रहको यो नामाकरण रोमनहरुले गरेका हुन् । प्राचीनकालमा रोमनहरुले आकाशमा सात वटा चम्किला पिण्डहरुलाई पहिचान गरेका थिए । उनीहरुले पहिचान गरेका ती सातवटा पिण्डहरुमध्ये ...
जमीनको सतहभन्दा ६०० किलोमिटरमाथि, अन्तरिक्षमा फोहोर फ्याँक्ने रित्तो प्लाष्टिक व्याग जस्तो वस्तुले पृथ्वीलाई परिक्रमा गरिरहेको देखेर अन्तरिक्ष वैज्ञानिकहरु तीनछक्क परेका छन् । न्यूयोर्क पोष्टमा जनवरी ३०, २०१९ मा छापिएको सो खबरअनुसार, उक्त व्याग अमेरिकाको हवाइराज्...
खगोलयात्राको पहिलो भागमा हामीले सौर्यमण्डल र ग्रह-उपग्रहहरुबारे केही रोचक जानकारीहरु पस्केका थियौं । लेखश्रृङ्खलाको यस दोस्रो भागमा यस पटक आउनुहोस्, हाम्रो सौर्यमण्डलको माउ सूर्यका बारेमा चर्चा गरौं । सूर्य के हो ? सूर्य एउटा तारा हो । यो एउटा ठूलो, आफ...
रातोपाटीको यस लेख–श्रृङ्खलामार्फत् हामी आदरणीय पाठकहरुलाई ब्रम्हाण्डका रोचक, अनौठा र ज्ञानबर्द्धक जानकारी पस्कँदै खगोलयात्रामा लैजाने कोशिश गर्नेछौं । यसअन्तर्गत ब्रम्हाण्डमा रहेका ब्लाकहोल, आकाशगंगा, तारा, नेबुला लगायत हाम्रै सौर्यमण्डल र यस...
एस्ली स्ट्रिकल्याण्ड सिएनएन । खगोलशास्त्रीहरुले अबको ८ अर्ब वर्षपछि हाम्रो मिल्की वे आकाशगङ्गा एन्ड्रोमेडा आकाशगङ्गासँग ठोक्किने बताउँदै आएका थिए । तर, अहिले आएर उनीहरु अर्को ‘विनाशकारी ठक्कर’ त्योभन्दा चाँडो हुने बताउन थालेका छन् । द रोयल एस्ट्रोनोमि...
चीनले चन्द्रमामा पहिलो पटक कपासको बिउ उमार्न सफल भएको छ । चीनको तर्फबाट चन्द्रमामा पठाएको रोवर चांगी–४ मा कपासको बिउ उम्रिएको हो । वैज्ञानिकले मंगलबार यसबारे जानकारी दिएका हुन् । उनीहरुले चाँडै नै आफूको बिउ पनि उमार्ने आशा राखेका छन् । कपासको बिउ डिब्ब...
हेलेन ब्रिग्स /बीबीसी अन्तरिक्ष वैज्ञानिकले ग्यालेक्सीबाट रहस्यमयी तरंग निस्किने गरेको दाबी गरेका छन् । यी संकेतलाई क्यानडाको एक टेलिस्कोपले कैद गरेको हो । यद्यपी, यो रेडियो तरंग कहाँबाट निस्किएको र त्यसको प्रकृति के हो, त्यसबारे केही जानकारी नभएको बताइएको छ ।...
एजेन्सी– अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले लामो समयदेखि मंगल ग्रहको विषयमा अनुसन्धान गर्दै आइरहेको छ । नासाका पछिल्ला रिपोर्टलाई हेर्दा मंगलग्रहमा जीवन सम्भव छ भन्ने निश्कर्ष देखिन थालेको छ । सोही क्रममा नासाले मंगल ग्रहमा मानव जातिका लागि बस्न उपयोगी हुने आवासका प...
