खगोल–यात्रा
वैज्ञानिकहरुले ब्रह्माण्डको नक्शा बनाउने क्रममा एउटा अपत्यारिलो तथ्य थाहा हुन आएको छ। ब्रह्माण्ड अनन्त छ यसबारे त कसैलाई कसैले भनी राख्नु पर्दैन। यस ब्रह्माण्डमा 'मिल्की वे' जस्ता खर्बौं 'ग्यालेक्सी' छन्। प्रत्येक 'ग्यालेक्सी'मा हाम्रो सूर्...
वैज्ञानिकहरुले केही यस्ता सुक्ष्मजीवी (microbes) भेटेका छन जुन मंगल ग्रहको जीवन शून्य वातावरणमा पनि जीवित रहन सक्छन। स्मरण रहोस् मंगल ग्रहको धरातलमा रहेको वातावरणीय चक्रमा कार्बनडाइअक्साइडको बहुल्यता रहेको छ। यहाँको वायुमण्डलमा ९५.३२ प्रतिशत कार्बनडाइअक्साइडको मात्रा छ। ...
'अमेरिकी मार्स रोवर पर्सिभरेन्स'ले जेजेरो क्रेटरमा ल्यान्डिङ्ग गरेको आज पाँचौ दिन हो। गएको बिहीबार फेब्रुअरी १८ सन २०२१ मा यस यन्त्रमानवले मंगल ग्रहलाई आफ्नो नयाँ ठेगाना बनाएको थियो। यसले ओर्लिनासाथ काम प्रारम्भ गरेर मंगल ग्रहका तस्व...
सबैलाई थाहा भएकै कुरा हो, मानवीय वर्षको समयावधिको प्रत्यक्ष सम्बन्ध सूर्यसँग रहेको हुन्छ । हामी बसेको पृथ्वीमा एक वर्षको अवधि त्यसलाई मानिन्छ जुन समयमा पृथ्वीले सूर्यको एक परिक्रमा पूरा गर्छ । पृथ्वीमा यो अवधि ३६५ दिनको मानिन्छ अर्थात् पृथ्वीले ३६५ दिनमा सू...
अमेरिकी स्पेस एजेन्सी नासाको मंगल ग्रहमा पुगेको यन्त्रमानव ‘पर्सिवरेन्स मार्स रोवर’ले मंगल ग्रहको कलर फोटो पठाएको छ। ट्वीटका गर्दै यसले आफू नयाँ ठाउँमा रमाई रहेको जानकारी साझा गरेको छ। यस रोवर पर्सिवरेन्सले यसै...
शुक्रवार राति नेपाली समय अनुसार २ बजेर ४० मिनेटमा मङ्गल ग्रहमा अवतरण गरेको रोवर मार्स पर्सिवरेन्सले काम शुरू गरेको छ। यस क्रममा रोवरले मङ्गल ग्रहको तस्विर खिचेर पृथ्वीस्थित नासाको नियन्त्रण कक्षलाई पठाएको छ। तस्विर प्राप्त हुनसाथ नासाले मङ्गलबाट...
वाशिंगटन । अमेरिकी स्पेस एजेन्सी (नासा)को मङ्गल अभियान सफलतासाथ सम्पन्न भएको छ । शुक्रवार राति यस अभियानको ‘पर्सिवरेन्स मार्स रोवर’ (Perseverance Mars Rover ) ले मङ्गलमा ल्याण्ड गरेको हो । रोवरले ल्याण्ड गरेपछि पठाएको सन्देश आई पुग्नस...
आज १८ फेब्रुअरी २०२१ को दिन खगोल विज्ञान,अन्तरिक्ष विज्ञान, परग्रही जीवन विषयक खोज र पृथ्वी बाहेक अन्य कुनै ग्रहमा अभूतपूर्व मानवीय गतिविधि हुने दिशामा महत्त्वपूर्ण बन्नुका साथै ऐतिहासिक दिन बन्न गइरहेको छ। अबको केही घण्टामा आजको दिन ऐतिहासिक उपलब्धिका रूपमा दर्ज हुन गइ...
साँच्चै नै विज्ञानले चमत्कार गर्न सक्छ भन्ने कुरामा तपाईंलाई पत्यार लाग्दैन भने यसको सीधा अर्थ यति नै हो तपाई आधुनिकतम विज्ञानको क्षमतासंग परिचित हुनुहुन्न अथवा चमत्कार विषयक तपाईको अवधारणा नै शायद आफ्नो जीवनसंग सम्बंधित केही असम्भव कुराकै छेउछाउमा सीमित रहे...
युएइको मंगल अभियानको यान 'होप'ले मंगलको आर्बिटमा प्रवेश गरे लगत्तै चिनिया मंगल मिसनको यान तियान्वेन-१ ले मंगल ग्रहको कक्षमा प्रवेश गरेको छ। चीनका समाचार एजेन्सीले भने अनुसार तियान्वेन -१ ले हिजो फेब्रुअरी १० बुधवारका दिन सा...
पृथ्वीको छिमेकी ग्रह मङ्गलको आकाशमा ट्राफिक जामको अवस्था आउने सङ्केत देखिएको छ । एकपछि अर्को गरी तीन देशका छुट्टाछुट्टै यान मङ्गल ग्रहको अन्तरिक्षमा प्रवेश गर्न गइरहेका छन् । युनाइटेड अरब एमिरेट्स, चीन र अमेरिकाले पठाएका यान एकपछि अर्को गरी मङ्गल ग्...
एउटा संभावित खतरा पृथ्वीको नजिक आउन गइरहेको छ। झण्डै एक किमी व्यास भएको एउटा क्षुद्रग्रह (ऐस्टेरायड) आफ्नो यात्रा पथमा पृथ्वीका नजिक आई जाने क्रममा रहेको छ। हुन त हाम्रो सौर्यमंडल यस्ता लाखौं लाख क्षुद्रग्रहले भरीभराउ छन्। यी ख...
सन २०२१ को प्रारम्भदेखि नै प्रत्येक दिन एलन मस्क कुनै न कुनै कारणले मीडियामा छाई रहेका छन्। २०२१ को शुरुवातमै विश्व धनाढ्य जेफ़ बोजेसलाई धनी हुने 'रेस'मा पछाडि पार्दै एलन मस्क संसार कै सबैभन्दा धनी व्यक्ति बने। धेरै वर्षसम्म संसारक...
आकाशगंगामा ६ वटा ताराहरुको एउटा यस्तो प्रणाली भेटिएको छ, जसमा ६ वटा तारा २–२ को समूहमा एक अर्कालाई परिक्रमा गरिरहेका छन् । पृथ्वीबाट हेर्दा यिनीहरुले एक अर्कालाई ग्रहण लगाइरहेको जस्तो देखिन्छ । अन्तरिक्षमा ताराले एक अर्कालाई परिक्रमा गर्ने गरेको तपा...
यो अर्बौंअर्ब प्रकाशवर्षसम्म फैलिएको अनन्त ब्रह्माण्ड कसरी बन्यो भन्ने जानकारी विज्ञानसँग छ । यस अनन्त ब्रह्माण्डमा रहेका अर्बौंअर्ब आकाशगङ्गा, नेबुला, विभिन्न किसिमका तारा, ताराका सौर्यमण्डलमा रहेका अनेकौँ संरचना, ग्रह–उपग्रह, क्षुद्रग्रह, धूमकेतु आदिको चरित्र एवं उत्पत्तिबा...
गत वर्ष १ डिसेम्बरका दिन एउटा क्षुद्रग्रह (ऐस्टेरॉयड)पृथ्वीका नजिक भई आफ्नो यात्रा पथमा अगाडि बढ्यो। कुनै पनि ऐस्टेरॉयड पृथ्वीको नजिक आउँदा वैज्ञानिक खेमामा हल्लीखल्ली मचिन्छ। कारण एउटै हो 'आगोले पोलेको कुकुर बिजली चम्कँदा तर्सिन्छ ।' ...
नयाँ वर्ष २०२१ को आगमनसँगै टेस्ला, स्पेसएक्स, न्यूरोलिंक लगायत विभिन्न कम्पनीका मालिक युवा एलन मस्कले एक वर्षमै १५० अर्ब डालर भन्दा बढीको कमाइ गरेर सर्वाधिक धनाढ्य अरबपति जेफ़ बोजेसलाई पछि पार्दै विश्वको सर्वाधिक धनी व्यक्ति हुने सौभाग्य ...
डर नलाग्ने मानिस शायद नै कोही होला। तर के हामीले कहिल्यै विचार गरेका छौ अंततः डरको सम्बन्ध केसंग छ ? ल यसैबारे सोची हेर्नुस। 'शर्ट वे', 'लॉन्ग वे' जताबाट विचारयात्रा प्रारम्भ गरे पनि पुग्ने ...
विज्ञानले खोजेका प्रविधि विकासको अन्त्य होइन, सधैँ प्रारम्भ हुने गर्छन्। त्यसैले भनिन्छ– विज्ञान विकासको यात्रा हो र यस यात्राको गन्तव्य (डेस्टिनेशन ) हुन्न। अझ उन्नत, अझ जटील, अझ प्रभावशाली, अझ अनुपयुक्त, अझ सटीक... यहाँ न न्यूटन पूर्ण हुन, &nbs...
तपाईंको घर, कोठा, भान्सा, वरिपरीको खेत, वारीमा कुनै ढुङ्गा छ भने होश पुर्याउनु होला है यसले तपाईंलाई रातोरात करोड़पति बनाउन सक्छ। त्यों हिन्दीमा एउटा उखान छ 'भगवान जब देता है तो छप्पर फाड़ के देता है ' यो उखान अमेरिकाको मिशिगनमा ब...
केही दिन पहिला छिमेकी सौर्यमण्डल प्रोक्सिमा सेन्चुरीबाट आएको रेडियो सन्देशको चर्चा सेलाउन नपाउँदै हाम्रै सौर्यमण्डलभित्रैबाट अर्को रेडियो सन्देश प्राप्त भएको छ । यस पटकको रेडियो सन्देश हाम्रै सौर्यमण्डलको सबैभन्दा ठूलो सदस्य वृहस्पति ग्रहको पनि सबैभन्दा...
शीर्षक पढेर अचम्म नमान्नु होला। कुरा साचो हो। चन्द्रमामा पृथ्वीका हिसाबले लामो समय पछि झण्डै ३२७.५ घण्टा पछि सूर्योदय भएको छ। र सूर्यको न्यानो पाउना साथ चिनिया रोभर युतुले आफ्नो दिनचर्या प्रारम्भ गरेको छ। ल, ...
केही दिन पहिला मैले कतै पढें, आद्रा तारा मृत्युको सङ्घारमा पुगेको छ। यो सुनेर मलाई कोमल, पवित्र विषादले घेर्यो। विषादको त्यो नक्षत्र मभित्र उदायो र फेरि अस्त भएन।झण्डै ६५० प्रकाशवर्ष टाढा रहेको एउटा ताराको आसन्न मृत्युले&nbs...
रात्रिको आकाशमा खगोलीय पिण्डहरुको गतिविधि हेर्दै रमाउनेहरुका लागि सन २०२० को वर्ष महत्वपूर्ण रहेको थियो। अनेको खगोलीय गतिविधि का साथै २०२० मा भएको बृहस्पति ग्रह र शनि ग्रहको निकटता ( ग्रेट कन्जक्शन ) ले बड़ो चर्चा पाएको थियो। चलिरहेको नववर्ष ...
हाम्रो सौर्यमण्डलदेखि सबैभन्दा नजिक अर्को सौर्यमण्डल 'अल्फा सेन्टुरी सिस्टम' (Alpha Centauri system ) हो। यस सिस्टममा तीनवटा तारा छन् -अल्फा सेन्टुरी ए,अल्फा सेंटरी बी र अल्फा सेन्टुरी सी अथवा प्रोक्सिमा सेन्टुरी। यो 'ट्...