विचार/दृष्टिकोण

ओलीको रारा भ्रमण र सपनाको खेती

मुगुको अनुपम दृश्य हो राराताल । नव वर्ष २०७५ वैशाख १ गते सूर्योदयको लाल किरणसँगै राराको डिलमा बसेर प्र.म. केपी ओलीले सम्बोधन गरेका हुन् । त्यहाँबाट समृद्धि र विकासका लड्डु...

शिक्षा, बेरोजगारी र राजनीतिक बेथिति

गुणस्तर र विभेदकारी वर्गीयता आजभोलि बल्ल सरकारले शिक्षामा चासो दिन थालेका सकारात्मक पक्ष छन् । वास्तवमा शिक्षा नै देश विकासको दर्बिलो आधार हो । कला र विज्ञानको संयुक्त गुणले...

आजको पुँजीवादः कस्तो पुँजीवाद ?

माओवादी केन्द्रबाट अलगिएर वैज्ञानिक समाजवादी कम्युनिस्ट पार्टी, नेपाल निर्माणमा लागेका पूर्व माओवादी नेता तथा माक्र्सवादी चिन्तक आहूति तथा उनको टोलीले तयार पारेको पार्टीको विचारधारात्मक राजनीतिक कार्यदिशासम्बन्धी प्रस्ताव– २०७५ बाट लिएको...

४ दिनको अछूत

२१औं शताब्दी अर्थात् अहिलेको वैज्ञानिक युग । विज्ञानले चम्काएका चहकिला सहरहरूकै बीचमा छाउपडी जस्ता कुप्रथाको दियो कहिल्यै निभेनन् । बरु झन् रापिलो र धापिलो भएर बलि नै रहेका छन् ।...

राज्यको कानुन र हिमाली समुदाय

केही वर्षअघि मात्रै नेपाल सरकारको पुरातात्विक विभागले झण्डै हजार वर्ष पुराना बुद्ध मूर्तिहरूको मात्रै ५० हजार मूल्याङ्कन गरिदियो । डोल्पा धो तारापको गाकार गुम्बाबाट पुजारीलाई बन्दुक तेस्र्याई ती मूर्ति लुटिएका...

समावेशी नीतिको भ्रष्टीकरण

वस्तुतः राजनीतिक क्रान्तिले नै मानव समाज रूपान्तरण गर्दछ । यो समाज बदल्ने ऐतिहासिक प्रक्रिया हो । यही सार्वभौम मान्यता अनुरूप विश्वमा ठूलाठूला राजनीतिक सङ्घर्ष हुँदै आएको इतिहास छ । मानव...

अदालत र यसको संवेदनशीलता

केही समय अघिदेखि अदालतको विषयमा अलि बढी चर्चा हुन थालेको छ । न्यायाधीश नियुक्ति, न्याय सम्पादन तथा फैसला, अदालतभित्र विचौलियाहरूको चलखेल, न्यायाधीशहरूको योग्यता र क्षमता आदिसँग सम्बन्धित छन् । ...

विद्यार्थी भर्ना अभियानको रमिता

नयाँ वर्षको पहिलो दिन प्रधानमन्त्री केपी ओलीले २९०० मिटरको उचाइमा रहेको धर्तीकै स्वर्ग रारा तालको किनारबाट विद्यार्थी भर्ना अभियानको घोषणा गरे । त्यसपछि वैशाखको पहिलो साता नै सिरहाको कल्याणपुरमा विपन्न...

एसडी मुनीहरूको रोदनभित्रको कुदृष्टि

नेपाल भारत सम्बन्धमा नयाँ आयामको सुरुवात प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको भारत भ्रमणले भारतमा निकै ठूलो चर्चा परिचर्चा पायो । सम्भवतः नेपालका प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणको यति ठूलो चर्चा भारतमा यसभन्दा...

‘नायक’लाई ‘खलनायक’ बनाएर कसरी एकता होला ?

पार्टी एकताबारे कम्युनिष्टहरूको उद्देश्य मान्छेले मान्छेमाथि गरिने सबै प्रकारका विभेदको अन्त्य गर्नु नै कम्युनिष्टहरूको वास्तविक उद्देश्य हो । गौतम बुद्धदेखि रोबर्ट ओवेनसम्मले मान्छेका दुःखका बारेमा गहन सोच, विचार, खोज...

एमाले नेताका विकराल विसङ्गति

कतिपय एमाले नेता प्रतिक्रिवादी कित्ताका झैँ पार्टी र नेतृत्वलाई उधार्नमै समय व्यतीत गरेको देखिन्छ । कति एमाले नेताहरूमा भूल, भत्कोस र भाँड प्रवृत्ति बारबार देखिन्छ र तिनले उपर्युक्त खालका अभिव्यक्तिहरू...

चीनको चासो, भारतको चिन्ता

नेपाल सरकारका अति विशिष्ट पदाधिकारीको विदेश भ्रमण निर्देशिका २०७२ को दफा १० मा एउटा देशमा वर्षको एक पटक भ्रमण गर्ने भन्ने व्यवस्था गरिएको भए पनि भारतका हकमा वर्षको दुई...

गुणात्मक र मात्रात्मक राजनीति

सार्वभौमतः मानव समाजको चरित्र सङ्घर्षशील रहेको छ । यही सङ्घर्षकै बलमा खास समाजको ऐतिहासिक भौतिकवादी प्रक्रिया पूरा हुनेगर्दछ । सङ्घर्षका यस्ता अकाट्य प्रक्रियालाई दिशानिर्देश राजनीतिले गर्दछ अर्थात् राजनीतिक सङ्घर्षले नै...

प्रचण्डसँगको साक्षात्कार

जनयुद्धको समयमा प्रचण्ड नामको कोही व्यक्ति नभएको या कुनै व्यक्तिको छदम नाम भएको यस्तैयस्तै कुराहरू हुने गर्दथ्यो । समय समयमा साप्ताहिक पत्रिकामा प्रचण्ड भनेर नबुझिने श्यामश्वेत तस्बिर पनि छापिन्थ्यो ।...

प्रहरी राजनीति, घामड पुलिसिङः यसकारण पछारिए खरेल !

नवनियुक्त प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले अघिल्ला महानिरीक्षकबाट चार्ज बुझिसकेका थिएनन् । तर, सर्वेन्द्र आसिन हुनुपर्ने महानिरीक्षकको टेबुलमा व्याची रमेशप्रसाद खरेलको राजीनामा पुग्यो, त्यसपछिमात्र घडीमा १२ बज्यो । अहिले राजीनामा स्वीकृत...

समृद्ध कर्णाली निर्माणको आधार

यतिबेला सङ्घीय नेपालको सबैभन्दा गरिब, उपेक्षित तथा दूर्गम पहाडी भूगोलले घेरिएको कर्णाली प्रदेश जहाँ अहिले पनि त्यहाँका नागरिकहरूको आफ्नो उत्पादनले ३ देखि ६ महिना खाना पुग्दैन । रोजगारीका लागि लाम...

संशोधनवादविरुद्ध बहसको आवश्यकता

संशोधनवादीहरूले आफूलाई मजदुर मुक्ति आन्दोलनको सर्वोत्कृष्ट हिमायती बताएका हुन्छन् तर वास्तवमा उनीहरूले मजदुरहरूको पक्षमा होइन, प्रकारान्तले पुँजीवादको नै सेवा गरिरहेका हुन्छन् । शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व र शान्तिपूर्ण प्रतिस्पर्धाको नाममा संशोधनवादीहरूले आफूलाई...

‘बुलेट’को कमान्ड गरेका महिलाहरू ‘ब्यालेट’मा अयोग्य ?

हरेक पुरुषको पछाडि एउटी महिला हुन्छे भनेजस्तै हरेक महिलाको पछाडि एउटा पुरुष हुन्छ । हरेक छोराको नजिक आमा हुन्छिन् भनेजस्तै हरेक छोरीको नजिक बुबा हुन्छन् । जुन मेरो पनि भोगाइ...

‘म्याडम १० पर्सेन्ट’

चिली, रुमेनिया, इथोपिया आदि बिग्रेभत्केका मुलुक कस्ता होलान् ? प्रधानमन्त्रीज्यूले चिलीबारे बोल्नुहुँदा मनमा कुरा खेले । भारत भ्रमण जानु अगाडि प्रधानमन्त्रीज्यूले भन्नुभयो, ‘सुहार्थोकी श्रीमतीको नाम ‘म्याडम १० पर्सेन्ट’ थियो ।...

हिन्दुत्व, झण्डा र गाईप्रति नकारात्मक दृष्टिकोण किन ?

रातोपाटी डट कमले मङ्सिर ६, २०७४ मा एउटा आलोचनात्मक लेख प्रकाशित गरेको थियो– नेपालको झण्डासम्बन्धी । त्यस लेखमा नेपालको झण्डालाई हिन्दुत्वको प्रतिविम्ब प्रमाणित गर्न केही तर्क पेश गरिएका थिए ।...

सलमानको विषाक्त पुरुषत्व

स्वीमिङ्ग पुलको वरपर चक्कर लगाउने धेरै बच्चाहरुजस्तै सलमान खानले पानीमा ढकेलिएपछि पहिलो पटक पौडी सिकेका थिए । उनको मामलामा भने पानी इन्दोरस्थित एक इनार थियो । एक माछा, दुई कछुवा...

भूराजनीतिको भूमरीमा नेपाल

नेपाल भारत र चीन दुई शक्तिशाली राष्ट्रका बीच अवस्थित छ । संवेदनशील भूराजनीतिक अवस्थितिमा रहेको नेपालले यी दुई उदियमान शक्ति राष्ट्रको विकास र समृद्धिबाट फाइदा लिन सकेमा नेपालको विकासमा सम्भावनाको...

खानाको विवादमा अल्झेकोे समाज

राहुल सांकृत्यायनले एक ठाउँमा के लेखेका छन् भने उनी हिँड्दै डुल्दै कुनै गाउँमा पुगे । त्यहाँ निकै स्वागत गर्दै उनलाई खाना टक्र्याइयो । खाना खाने क्रममै उनले– ‘के मासु हो,...

भारत भ्रमण : ओलीको परीक्षा

दुई वर्षमा दोस्रो पटक नेपालका प्रधानमन्त्री बनेका केपी शर्मा ओली दोस्रो पटक नै भारतको राजकीय भ्रमणमा चैत २३ देखि २५ सम्म छिमेकी राष्ट्रको राजधानी नयाँ दिल्लीमा रहनुहुनेछ । प्रधानमन्त्री ओलीको...

भारतले नेपालको भावनालाई सम्मान गर्न सक्छ ?

प्रधानमन्त्री केपी ओलीको यस पटकको भारत भ्रमण के अर्थमा निकै भिन्न छ भने, पहिलो पटक नेपालका कुनै प्रधानमन्त्रीले त्यो हैसियत कायम गरेका छन्, जसले झण्डै दुई तिहाई बहुमतका साथ एउटा...

प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमण : विश्वास गुमाउन एउटै गल्ती काफी हुन्छ

हालसम्मको नेपाल–भारतको सम्बन्ध समान राष्ट्रको हैसियतमा हुने गरेको देखिँदैन । शासक वर्गको निजी स्वार्थसिद्धि वा सत्ताको आयु लम्ब्याउने उद्देश्यबाट प्रेरित हुने गरेको छ । राष्ट्रिय हितको रक्षा नै परराष्ट सम्बन्धको...

यसरी ढालिए खुमबहादुर, यसरी जोगिए गच्छदार

काङ्ग्रेस नेता खुमबहादुर खड्काप्रति प्रेम, सम्मान र सहानुभूति राख्ने मानिसको सङ्ख्या यति ठूलो होला, उनको मृत्युपूर्व यो कल्पना गरिएको थिएन । मान्छेहरूबाट सम्मान र सहानुभूतिको भारी वर्षा भइरहँदा उनले जीवित...

‘वैकल्पिक राजनीति’को अबको कार्यभार

करिब पच्चीस सय वर्षअघि गौतमबुद्धले भनेका थिए– ‘दुःख छ । दुःखको कारण छ । दुःखको निवारण छ । ज्ञान, शील र समाधीको अष्टमार्गबाट दुःखको निराकरण गर्न सकिन्छ ।’ त्यही बुद्धभूमिबाट...

संविधानको अमूर्त समाजवाद

आजको दिनसम्म पनि नेपाली समाजमा सामन्तवादका अवशेषहरू रहेका छन् । मुख्यरूपमा कर्म, संस्कृति, देशभक्ति, राष्ट्रवाद जस्ता कुराहरू सामन्तवादको जगमै टेकेर सञ्चालित छन् । यसको विकल्पमा हामीले कर्मको नयाँ सांस्कृतिक चेतना...

राजनीतिक सङ्घर्षको द्वन्द्ववाद

सार्वभौमतः मानव समाजको चरित्र सङ्घर्षशील रहेको छ । यही सङ्घर्षकै बलमा खास समाजको ऐतिहासिक भौतिकवादी प्रक्रिया पूरा हुनेगर्छ । सङ्घर्षका यस्ता अकाट्य प्रक्रियालाई दिशानिर्देशन राजनीतिले गर्छ अर्थात् राजनीतिक सङ्घर्षले नै...

रङ्गभेद नीतिप्रति राज्यको दायित्व

नेपालमा जुनसुकै राजनीतिक व्यवस्था भए पनि मानव अधिकारको विश्वव्यापी आन्दोलनमा यसले आफ्नो उदारताका साथै समर्थन र सहयोग गरेको छ । जाति तथा रङ्गभेदको नीति उत्कर्षमा पुगेको र खासगरी काला र...

मोदीको शासनकालमा न्यायालयको स्वतन्त्रता हरण !

१२ जनवरी २०१८ भारतको न्यायिक इतिहासमा सधंैका लागि दर्ज भइसकेको छ । त्यस दिन सर्वोच्च अदालतका सबैभन्दा वरिष्ठ पाँच न्यायाधीशमध्ये चारले एउटा पत्रकारसम्मेलन गरेर देशको मुख्य न्यायाधीशमाथि कैयौँ गम्भीर आरोप...

समाजवादको राजनीतिक प्रणाली

जनवादको अर्थ जनताको शासन हो । यसको विपरीत जब जनतामाथि अरूले शासन गर्छ, त्यो जनवाद हुँदैन । त्यो राजतन्त्र, नायकतन्त्र अथवा कुलीनतन्त्र हुन्छ । जब जनताले आफ्नो शासन आफैं गर्छन्,...

गोहत्या र धर्मनिरपेक्ष राज्यसत्ता

कुनै पनि सत्ताले वैधानिकता खोजि नै रहेको हुन्छ । जितमा उन्माद तथा सत्तारोहणको आवेगमा सर्वशक्तिमान सत्तासीन शासकले आफू शुद्ध र निष्कपट भएको भन्दै आफू शासित शासनयन्त्रलाई त्यसै अनुरूप निर्माण...

सर्वहारा क्रान्तिमा अपरिहार्य खस मोर्चा

युरोपेली सङ्घको सुझाव प्रतिवेदनबारे खसआर्य साथीहरूको उत्तेजना र जनजाति महासङ्घको स्वागत दुवै दुःखद कुरा हो । गणतान्त्रिक संविधान कार्यान्वयनको निर्वाचनमा अनेक पर्यवेक्षकहरू नेपाल आए । सर्वप्रथम नेपाल सरकारले ती पर्यवेक्षक...

अहं, आक्रोश र आग्रह

मेरा प्रिय आख्यानकार तथा विशिष्ट स्रष्टा तथा नेता सञ्जय थापा उर्फ प्रदीप नेपालको (नेपाल टेलिभिजनको मिति २०७४ चैत्र ९) मा प्रसारित अन्तरवार्तामा व्यक्तिगत अहं, आग्रह र आक्रोशजन्य अभिव्यक्ति आयो ।...

ब्लग : बाबासँग बाबुराम

सोमबार करिब एक बजेको कुरा हो । हिसिला यमिले मलाई साइबर कहाँ छ राजेश भनिन् । नजिकै चोकमा रहेको बताएँ । थोरै काम छ, साइबर जाऊँ भनिन् । हुन्छ,...

कृषिमा देश आत्मनिर्भर बन्ला ?

फागुन २६ गते प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले संसदमा विश्वासको मत लिने दिन । प्रतिपक्षमा रहने निर्णय गरेको काँग्रेसका युवा नेता एवम् पूर्वमन्त्री गगन थापाले सरकारलाई खबरदारी गर्दै भने, ‘...वाम गठबन्धनले...

दक्षिणपन्थी सुनामीमा कसरी जोगिएला लोकतन्त्र ?

निर्वाचनपछिको मिडिया हेर्दा जितेका कम्युनिस्ट भन्दा हारेर थन्किएको काँग्रेसको नै धेरै चर्चा र चिन्ता देखिन्छ । पराजयको पीडाले केही समयका लागि थला परेको बूढो पार्टीका बारेमा यति धेरै चासोको के...

विपक्षी दलको नेता बन्ने कति गुण छ देउवामा ?

पुरञ्जन आचार्य काँग्रेसका बौद्धिक चिन्तक मानिन्छन् । आचार्यले काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको कार्यशैली र कार्यक्षमतामा प्रश्न उठाइरहेका छन् । पछिल्लो समयमा देउवा संसदीय दलको नेतामा चुनिएपछि...

थाङ्काबाट वार्षिक १५ लाख आम्दानी

पर्यटकीय स्थल पिकेडाँडा र ज्वालामाई क्षेत्रमा भरपर्दो सञ्चार सुविधा नहुँदा पर्यटकलाई मर्का

मोरङमा पोखरीमा डुबेर एक महिलाको मृत्यु

विपद् पूर्व तयारीले क्षति न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ : मुख्यमन्त्री कार्की

गढीमाईमा यसपटक कति राँगा र बोकाको बलि दिइँदै छ ?

रामराजा क्याम्पस प्रमुख कुशवाहा हत्या प्रकरणका मुख्य अभियुक्त पक्राउ

गढीमाई मन्दिरलाई विश्वसम्पदा सूचिमा समावेश गर्न प्रदेश सरकारले पहल गर्छ : मुख्यमन्त्री सिंह

महोत्तरीको रामगोपालपुरमा स्थानीय निर्वाचनको चहलपहल बढयो

जग्गाको टुङ्गो छैन, प्रादेशिक संरचना निर्माणका लागि बर्सेनि बजेट विनियोजन

आमा समूहले सुरू गरे गर्भवती पोषण नाङ्लो कार्यक्रम

नुवाकोटमा दुई सय दश जना किसान सम्मानित

काठमाडौँ उपत्यकामा खानेपानीका पाइपलाइन मर्मत गरिँदै

कालीगण्डकी करिडोरः लमाएखोलामा पुल पुनःनिर्माण सुरु

प्रशासन कार्यालयमै थन्किए २७ हजार राष्ट्रिय परिचयपत्र

पठनपाठनसँगै कुखुरा पालन, सामान्य खर्चको जोहो आफैँ गर्दै विद्यार्थी

मध्यपहाडी लोकमार्गको बागलुङ खण्ड धमाधम कालोपत्र हुँदै

लुम्बिनी र गण्डकी प्रदेशलाई जोड्न अरुणखोलामा पुल निर्माण

गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल : सातामा २४ उडान तर सञ्चालन खर्च धान्नै मुस्किल

बुटवल उपमहानगरपालिकामा डेंगु खोज र नष्ट गर अभियान सुरु

व्यक्तिगत इगो साध्न कारबाहीको सिफारिस गरे : सांसद चौधरी

माओवादीको आधार क्षेत्र नलगाडमा कसले मार्ला बाजी ?

जुम्ला साक्षर जिल्ला घोषणा

दोस्रो पञ्चवर्षीय योजनाले कर्णालीको वास्तविकता बोल्नुपर्छ : मुख्यमन्त्री कँडेल

समयमा काम नगर्ने ठेकदारलाई कारबाही गर्ने मन्त्रीको चेतावनी

कैलालीमा ६ लाख बढीको अवैध सामान बरामद

रक्तअल्पताबाट जोगाउन किशोरीहरूलाई विद्यालयमा नै आइरन चक्की

दार्चुला–तिङ्कर सडक निरीक्षण गर्न दुई मन्त्री दार्चुलामा

कलुवापुर–बेलौरी सडकमा तत्काल कालोपत्र गर्न माग

हराएका २७ ओटा दुई पाङग्रे सवारी साधन धनीलाई हस्तान्तरण

सानो गौचरन स्टेडियम पुननिर्माण सुरु, उपप्रमुख डंगोलबाट शिलान्यास

धनुषले नयनतारामाथि हाले मुद्दा

जब समर्थकहरु मैदानभित्र प्रवेश गरेर क्रिकेट खेल्न थाले ...

परराष्ट्रमन्त्री राणा चीन प्रस्थान

काठमाडौँ उपत्यकामा वायुको गुणस्तर खस्कियो (तस्बिरहरू)

सिन डिडीको बेल तेस्रो पटक पनि अस्वीकृत

एनपीएल खेल्न नेपाल आइपुगे जिशान मक्सुद

दुर्गा प्रसाईंको रिट खारेज गर्ने सर्वोच्च अदालतको फैसला

फार्मेसी सञ्चालकलाई घाउ ड्रेसिङ गर्ने बहानामा बोलाएर हनिट्रयापमा पार्ने गिरोह पक्राउ

एमालेलाई १ लाख जरिवाना प्रकरण : कार्यक्रमको भोलिपल्ट पार्टीको झण्डा र रक्सीका बोतलसहित दुई ट्रक फोहोर संकलन

सुन वितरणमा हुँदै आएको सिन्डिकेट हटाउन सर्वोच्चले दियो अन्तरिम आदेश

रास्वपाका नेता परियारले भेटे प्रधानमन्त्री

सूर्यको किरणबाट भिटामिन डी लिने सही समय कुन हो ?

कुलमानलाई रोक्न नियमन आयोगले दिएको निर्देशनले सरकारलाई ४० करोड घाटा

कालीमाटीमा मृत भेटिएकी महिलाको पोस्टमार्टम : लिभरको समस्याले मृत्यु

एकताका चार सूत्र