विचार/दृष्टिकोण

सङ्घीयतामा स्वशासन र क्षेत्रीयता

नेपालमा सङ्घीयताको अभ्यासको सुरु भएको ६ वर्ष भयो । एकात्मक राज्य संरचनाबाट सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण गर्न र सफल अभ्यासका लागि आवश्यक सबै पूर्वाधार निर्माणको क्रममा नै छ । सङ्घीय संरचनाको...

डिप्रेसन : सामूहिक हत्याको कारक

पछिल्ला वर्षहरूमा बालहत्या र सामूहिक हत्याका घटना बढ्दै गएका छन् । यस्ता घटनामा बढी आफन्तकै हात रहने गरेको छ । हालै सङ्खुवासभा जिल्लाको मादी नगरपालिका १, उम्लिङ खोलामा यस्तै घटना...

सत्ता गठबन्धन : एमालेको वियोगान्त !

‘अबको राजनीतिको केन्द्रबिन्दु भनेकै यो सत्तारुढ गठबन्धन कसरी फुटाउने भन्ने हो । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको मुख्य जोड पनि यसैमा केन्द्रित छ । यो गठबन्धन या त...

एमसीसी सम्झौता र राजनीतिक दूरदर्शिता

मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन कम्प्याक्टसम्बन्धी विवादले नेपालको सदन र सडक खाडीको मरूभूमिझैँ तातिरहेको बेला म भने दशकौँ पछि फर्किंदैछु । पाठकवृन्द ! यसरी उल्टो बाटो हिँड्ने व्यक्तिलाई प्रतिगामी...

एमसीसी र नेपालको बाटो

अहिले एमसीसी परियोजनाको बहसले नेपाली राजनीति तरङ्गित भएको छ । यी बहसहरूको सेरोफेरोमा छिर्नुअघि एमसीसी परियोजनाको सङ्क्षिप्त जानकारी बुझ्नु जरुरी छ । सन् २००४ को जनवरीमा संयुक्त राज्य काँग्रेसले सुरुवात...

एमसीसी सम्झौताको भविष्य

केही वर्ष पहिलेसम्म नेपालमा खासै चर्चा नभएको एमसीसी परियोजना तीन चार वर्षदेखि चर्चामा छ । विशेष गरी २०७४ भाद्र २९ गते नेपालका तत्कालीन अर्थ मन्त्रीले अमेरिका नै गएर...

सेनाको इतिहाससँग जोडिएको नगरकोट

नालदुम तथा महादेव पोखरीलाई हाल भक्तपुरको नगरकोट नामले समेटेको छ । यो भक्तपुर तथा काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको सिमाना क्षेत्र हो । पर्यटनका लागि महत्वपूर्ण भएकाले विदेशी तथा स्वदेशीको लागि एकदमै परिचित स्थान हो...

एशियाली जलस्रोत, क्षेत्रीय सहकार्य र नेपालको दृष्टि

हामी बसेको विश्वको दुई तिहाईभन्दा बढि भाग पानीले ढाकिएको छ । तर, पनि यही विश्वमा बस्ने दुई तिहाइभन्दा बढि मानिस पर्याप्त सफा र स्वच्छ पिउने पानीबाट बञ्चित रहेका छन् ।...

नेपाली काँग्रेसको सङ्कट र समाधानको उपाय

ऐतिहासिक दस्तावेजलाई केलाएर हेर्ने हो भने नेपाली राजनीतिक घटनाक्रम सबैभन्दा परिवर्तनशील बनेको मुलुक हो । राणा शासनदेखि लिएर प्रजातन्त्र, पञ्चायत पुनः प्रजातन्त्र हुँदै अहिले गणतन्त्रको अवस्थाको बीचमा विभिन्न आरोह अवरोहको...

इनिसिएटर अर्थात् पहलकर्ता

झण्डै २ लाख वर्षअगाडि अफ्रिकाबाट मानव जातिको विकास शृङ्खला सुरु हुन्छ । यो दुई लाख वर्षमा मानिस अफ्रिका हुँदै विश्वका प्रायः ठाउँमा मात्र पुगेन समुन्द्रमुनि हाई–वे निर्माण गर्नेदेखि...

जापानमा नेपाली कामदार : अवसर र चुनौती

जापानले कामदारको अभावलाई सम्बोधन गर्न २०१९ अप्रिल १ बाट नयाँ कानुन अनुमोदन गरी विदेशी कामदार भित्र्याइरहेको छ । उसले विशेषगरी भियतनाम, चाइना, फिलिपिन, इन्डोनेसिया, कम्बोडिया, थाइल्यान्ड, नेपाल लगायत देशबाट कामदार...

बालबालिकाको सिक्ने र सिकाउने विधि बदलौँ

कोभिड महामारीका कारण बन्द भएका विद्यालयहरू झण्डै डेढ वर्षपछि खुल्दैछन् । यद्यपि सरकारले महामारीका कारण बन्द भएका पर्यटन उद्योगहरू, सिनेमाघर लगायत अन्य व्यावसायिक क्षेहरू खोल्न दिने निर्णय गरे पनि विद्यालयका...

एमसीसी मात्र होइन, सबै वैदेशिक सहयोग बन्द गरौँ

अमेरिकी सरकारबाट प्रस्तावित मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन नामक एक सहयोग कार्यक्रममाथि फेरि व्यापक चर्चा, परिचर्चा चल्दैछ । एमसीसीका उपाध्यक्षसहित उच्च स्तरीय भ्रमण चाँडै हुने भनिँदैछ । दलहरू लगायत नागरिक समाजसमेत यस...

अफगानिस्तानका चुनौति र सम्भावना

अफगानिस्तानबाट अमेरिकी तथा नेटो सैनिकहरुको फिर्तीसँगै तालिबानको बिना रक्तपात सत्ता कब्जाका कारण अहिले अफगानिस्तान पुनः चर्चामा छ । यसलाई केहीले सन् १९९६ मा तालिबानको उदयको रूपमा सम्झिरहेका छन् । केहीले...

काँग्रेस रूपान्तरणको अवसर

नेपाली काँग्रेस आफ्नो १४ औँ महाधिवेशनको सँघारमा रहेको छ । नेपाली काँग्रेसको विधानअनुसार महाधिवेशन भएको भए अहिले अर्को नेतृत्व चुनिएको १८ महिना भइसकेको हुन्थ्यो । यही भाद्र १८ गतेदेखि गर्ने...

काँग्रेसमा हिन्दुराष्ट्रको खोजी

धर्ममाथिको राजनीतिले पुनः एकपटक चर्चा पाएको छ । खासगरी काँग्रेसी राजनीति यसबाट बढी प्रभावित देखिन्छ । महामन्त्री शशाङ्क कोइराला पहिलेदेखि नै धर्म सापेक्ष राष्ट्रको पक्षमा थिए । ५० प्रतिशत महासमिति...

रासविहारी ब्रह्मचारी श्रीकृष्ण

विश्वका सबै धर्म ज्वरग्रस्त लाग्छन् । उनीहरू सबै उदास देखिन्छन् । मन्दिर, मस्जिद, गिर्जाघरहरू सबै श्मसानघाटजस्ता जीवनशून्य लाग्छन्, त्यहाँ कुनै उत्सव देखिँदैन, उल्लास देखिँदैन । चर्च जानुस् – शूलीमा...

शैक्षिक क्षेत्रमा कोरोनाबाट सिर्जित चुनौती

सन् २०१९ को डिसेम्बरमा चीनको उहान सहरबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण क्रमशः विश्वका सबै महादेश र राष्ट्रहरूमा फैलियो । २०२१ को अगस्ट अन्त्यसम्म आइपुग्दा विश्वका २१ करोड ६२ लाख...

अग्रगामी विकल्प : ऐतिहासिक आवश्यकता

आजभन्दा लगभग तीन वर्षअघि मात्र पनि विद्यमान राज्य व्यवस्थाको विकल्पको विषय त्यति चर्चामा थिएन । जसले यो विषय उठायो, खासगरी यो सत्ता र व्यवस्था पक्षका नेताहरूले उसै माथि...

केपी vs माधव : को बलियो, को दुब्लो ?

कुनै पनि विषयको विश्लेषण गर्दा SWOT एनालाइसिस सम्बन्धी एउटा मान्य सिद्धान्त छ । यो सिद्धान्तअनुसार विश्लेषण गर्दा सबलता (Strength), कमजोरी (Weakness), अवसर (Opportunity) र चुनौती (Threat Analysis) समेत...

स्थिर लोकतन्त्रका लागि व्यवहार रूपान्तरण

नेपालको राजनीतिमा आम नागरिकले सहजै बताउने सक्ने एउटा विशेषता भनेको आन्दोलन, सङ्घर्ष, बलिदानमार्फत विद्यमान राज्य प्रणालीमा परिवर्तन ल्याउन सक्ने ल्याकत नेपालका राजनीतिक दल र नागरिक समाजसँग छ । तर, त्यसको...

म पुर्पुरोमा हात लगाएर बस्ने मान्छे हैन : केपी ओली

नेकपा एमाले राष्ट्रिय राजनीतिको मूल प्रवाह हो, मूल प्रवृत्ति हो । लोकतान्त्रिक आन्दोलन, लोकतान्त्रिक विचार, लोकतान्त्रिक अभ्यासको मूलधार, मूल प्रवृत्ति हो । यसको काँधमा देशमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउने, संक्रमणलाई उपयुक्त...

राजनीतिक शक्तिको खोजीमा मधेस

विगत केही महिनादेखि नेपालका राजनीतिक दलभित्र उथलपुथल, नयाँ जोडतोड र गठजोडको प्रक्रिया तीव्र बनेको छ । नेपाली काँग्रेस अहिले सत्तामा पुगेको हुनाले केही शान्त देखिए पनि त्यहाँसमेत बदलिँदो परिस्थितिमा सुति...

नेता प्रजाति र बाघ प्रजाति : बानी व्यहोराको गाईजात्रे विश्लेषण

पृष्ठभूमि : गत जुलाई २९ मा हामी सबैले विश्व बाघ दिवस मनायौँ । नेपालमा बाघको सङ्ख्या २३५ पुगिसकेको पनि जानकारी पायौँ । तर, हामीहरूले कहिल्यै पनि नेता प्रजातिको दिवस...

प्रचण्डको प्रतिवेदन : छिपछिपे सन्देश

२०७८ साउन अन्त्यमा सम्पन्न केन्द्रीय समिति बैठकमा अध्यक्ष प्रचण्डद्वारा प्रस्तुत प्रतिवेदनमा उल्लेखित ‘वैज्ञानिक समाजवाद’ ले एकसाथ आश्चर्यचकित, चिन्तित अनि खुसी पनि तुल्याएको छ । चकित यस अर्थमा...

द्वन्द्वपीडितको डायरी : मन सुटुक्क बदलिदियो...

नेपालमा सञ्चालित १० वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वले धेरैको मुटु चुँडायो । परिवारविहीन बनायो । कैयाैँको काख रित्यायो । कैयौं जेलनेल, यातना, हत्या, बलात्कार, घाइते अपाङ्ग बन्न पुगे । यसबाट...

सिटी सफारीका समस्या : दुर्घटनाको जोखिम कसरी घटाउने ?

नेपालमा सार्वजनिक यातायातको साधनको सञ्चालन सन् १९५९ देखि भएको पाइन्छ । निजीरूपमा भने त्योभन्दा केही समय अगाडिदेखि फाट्टफुट्ट सरकारी प्रायोजन र राजा महाराजाहरूले प्रयोग गर्थे । हाल बस,...

‘पेन्टियम वान’ पार्टी र समृद्धिको प्रश्न

नेपाल विश्वको सत्रौं पुरानो देश मानिन्छ । तर, सामाजिक न्याय र विकासको दृष्टिकोणले नेपाल विश्वका गरिबमध्येको एक देशमा दर्ज छ आज पनि । यस्तो कसरी हुन गयो ?...

नेपाललाई अफगानिस्तानको पाठ : तालिबानभन्दा भ्रष्टाचार खतरनाक !

कापी–कलम किन्ने पैसा नभएपछि एक बालकको मस्तिष्कमा भगवान गुहार्ने योजना फुर्याे । उनले १० रुपैयाँ माग्दै भगवानका नाममा चिट्ठी लेखे, राजालाई भगवान ठान्ने हुलाकका एक कर्मचारीले उक्त पत्र...

मार्क्सवाद र खण्डित अम्बेडकर

गोपाल किराती विक्रम सम्वत २०१३ मंसिर ५ गते काठमाडौंमा विश्व बौद्ध सम्मेलन सम्पन्न भयो, जसमा डा. भीमराव अम्बेडकरले एउटा सम्भाषण गरेका थिए । ‘मार्क्सवाद र बौद्ध दर्शन’ सम्बन्धमा केन्द्रित...

एमाले विभाजनको मुख्य जिम्मेवार को ?

ओली र नेपालबीच सुरुवाती सम्बन्ध माधवकुमार नेपाल विराटनगरको रानीस्थित एउटा बैंकमा लेखापाल हुनुहुन्थ्यो । वीरगञ्जमा कलेज पढ्दादेखि नै उहाँ वाम समर्थक हुनुहुँदोरहेछ । पछि बैंकको कर्मचारी हुँदा पनि उहाँमा...

प्रहरी तालिम केन्द्र हटाउन खोज्नुको अन्तर्य

हालै पूर्वप्रहरी प्रमुखहरूले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई प्रहरी प्रशिक्षण प्रतिष्ठान सार्ने निर्णय पुनर्विचार गर्न आग्रह गरेका थिए । उनीहरूले प्रधानमन्त्रीलाई बुझाएको ज्ञापनपत्रमा १४ जनाको हस्ताक्षर थियो । यसबाट तीन वर्ष अघिको...

तालिबानलाई कसरी हेर्ने ?

नेपालका राजनीतिज्ञमा एउटा बानी छ, घरायसी मामिलामा गम्भीर नहुने, छिमेकीका विषयमा आवश्यकताभन्दा बढी चियोचर्चो गर्ने । विगतमा नेपालका कम्युनिस्टहरुले माओकी कान्छी श्रीमती च्याङ चिङलाई कसरी हेर्ने भनेर झगडा गरे...

नेतृत्वभन्दा निरीह कार्यकर्ता उत्पादन गर्ने कारखाना

युवा समग्र जीवनको एउटा यस्तो उमेर अवस्था हो, जुन अवस्थामा व्यक्तिमा साहस, सिर्जनशीलता, सिक्ने क्षमता एवं उच्च आत्मविश्वास हुन्छ । युवाले यही उमेरमा आफ्नो फरक पहिचान निर्माण गर्न चाहन्छ ।...

घाइते मधेसको अबको बाटो

काँग्रेस–कम्युनिस्ट गठबन्धनको सरकारले २७ दिनपछि सरकारको न्यूनतम साझा कार्यक्रम प्रकाशित गरेको छ । दलहरू चुनावताका प्रचारित गर्ने चुनावी–घोषणापत्र त चुनावपछि नै बिर्सिन्छन् भने यस्तो साझा कार्यक्रमप्रति वर्तमान सत्ता–गठबन्धन...

आदिवासी आन्दोलन र नेतृत्वको प्रश्न

को हुन् आदिवासी ? सर्वोच्च अदालतद्वारा २०७६ मा जारी गरिएको आदिवासी, जनजातिको अधिकार एवं उपचारसम्बन्धी जानकारी पुस्तिकामा उल्लेख भएअनुसार ‘आदिवासी, जनजाति भन्नाले आफ्नो मातृभाषा र परम्परा रीतिरिवाज,...

सत्ता नपाउन्जेल चिच्याउने, पाएपछि जनता किच्याउने

प्राचीन रोमबासीले चौथो शताब्दीको अन्त्यसम्ममा युरोपभरि साम्राज्य विस्तार गरेका थिए । त्यस समयको राज्य सरकारले आम जनतालाई पर राखी विलासी र आनन्दमय जीवनतिर आकर्षित भए । रोमनहरूको राज्य...

एमसीसी : नेपाल सैन्य गठबन्धनको अङ्ग बन्न सक्तैन

काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा गठबन्धन सरकार बनेर मन्त्रिपरिषद्ले पूर्णता पाउन नभ्याउँदै नेपाल र अमेरिकी सरकारबीच सेप्टेम्बर १४, २०१७ का दिन सम्पन्न एमसीसी ( सहस्राब्दी विकास लक्ष कार्यक्रम) लाई संसद्को...

विद्यार्थीको सिकाइमा सहजीकरण : स्थानीय तहको उदासीनता

नेपाल सरकारले २०७६ साल चैत ११ गतेबाट कोभिड महामारीको असहज परिस्थितिलाई मध्यनजर गरी बन्दाबन्दी घोषणा ग–यो । यो बन्दाबन्दीबाट सबैभन्दा बढी शिक्षा क्षेत्र प्रभावित भयो । यो असहज...

संकटमा १० राजनीतिक शक्ति

भनिन्छ, संसदीय लोकतन्त्रमा राजनीतिक दलहरूको भूमिका अहम हुन्छ । लोकतन्त्र बलियो हुन दलहरु बलियो हुनुपर्छ । दलभित्र आन्तरिक लोकतन्त्र बलियो हुनुपर्छ । पारदर्शिता हुनुपर्छ । र, दलहरुमा राजनीतिक...

सहकारीका सफ्टवेयरमा ‘लक सिस्टम’ लागू गरिँदै, कोशीमा १९ कम्पनी सूचीकृत

सवारी दुर्घटनामा दम्पतीको मृत्यु

मोरङको मिक्लाजुङ गाउँपालिका र जापानको मिनामिताने सहरबिच भगिनी सम्बन्ध

आन्तरिक राजस्वमा ४० प्रतिशत वृद्धि, सशर्त, समपूरक र विशेष अनुदानमा २२.१ प्रतिशतले कमी

जनमतका नेताहरू जसपामा प्रवेश

नारायणी अस्पतालको ‘क्याथ ल्याब मेसिन’ बन्यो उपयोगविहीन

कांग्रेस सभापति देउवा आज धनुषा जाँदै

मधेस प्रदेशमा डेंगु सङ्क्रमण न्यून, के भन्छन् विज्ञ ?

बागमती प्रदेश खेलकुद परिषद‍्मा ४ जना सदस्य नियुक्त

बागमतीका २ सचिवलाई थप जिम्मेवारी तोक्ने निर्णय

स्थानीय तह उपनिर्वाचन : ग्रामथानमा दलका नेताहरूको लस्कर

रुकुम पश्चिममा चक्कु प्रहार गरेर छोराले गरे बाबुको हत्या

कास्कीको अन्नपूर्णमा २२ देखि ‘हनि हन्टिङ’ महोत्सव

पोखरा महानगरले हटाएका कर्मचारी अदालतमा, दिएन अन्तरिम आदेश

‘बीबीए’ तहमा धौलागिरि क्याम्पसका छात्र रिजाल उत्कृष्ट

बोटबाटै सुन्तला झर्न थालेपछि किसान चिन्तित

दाङमा मोटरसाइकल दुर्घटना हुँदा एक जनाको मृत्यु

राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानद्वारा रोल्पाको होलेरीमा सेवा विस्तार

पाल्पामा नयाँ उद्योग दर्ताभन्दा खारेजको सङ्ख्या धेरै

टेलिकमको टावर निर्माण अन्तिम चरणमा, फोन गर्न घन्टौँ हिँडेर डाँडोमा जानुपर्ने बाध्यता हट्दै

राखेपले बोलायो ११८ औँ बोर्ड बैठक, दसौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताबारे निर्णय लिन आग्रह

कर्मचारीविहीन भएपछि वडा अध्यक्षले लगाए वडा कार्यालयमा ताला

मह बेचेर चार लाखबढी आम्दानी गर्दै रूपबहादुर

सडक पूर्वाधारमा कर्णाली : ६ वर्षमा १५६.७६ किलोमिटर सडक कालोपत्रे

माछाको आयात प्रतिस्थापनमात्र होइन, निर्यात गर्ने लक्ष्य

सुदूरपश्चिममा व्यावसायिक माछा पालन, आयात प्रतिस्थापन गर्दै निर्यातको उद्देश्य

२४ वटा जङ्गली हात्तीले आतंक मच्चायो

रूखले च्यापिएर एकको मृत्यु, दुई जना गम्भीर घाइते

अफवाह फैलाउने १० युट्युब च्यानल कारबाहीमा

रेखा भन्छिन्– सन्तान जन्माएपछि महिला झन् जवान हुन्छन्

टिजरमा यस्तो देखियो सौगातको ‘बम बहादुर’

लक्ष्मण र सुनिताले ल्याए ‘बिहे गरियो’

सरकार ढाल्ने स्वार्थ समूहले नै धितोपत्र बोर्डको अध्यक्ष नियुक्त गरे : वर्षमान पुन

अभिनेता तथा निर्माता खड्का युकेमा सम्मानित

दाल तथा गेडागुडीको अग्रिम कर घट्यो, बजार मूल्य घट्नेमा अन्योल

प्रधानमन्त्रीको चीन भ्रमण प्रस्ताव अर्को मन्त्रिपरिषद् बैठकमा

सुनको मूल्य तोलामा झण्डै १६ हजार रुपैयाँ घट्यो

जीवी राईलाई पक्राउ गर्न मलेसियाको गृहमन्त्रीसँग कुरा गरेको थिएँ : रवि लामिछाने

विवाह गर्दै गायिका स्मिता दाहाल

तीन किलो सुन तस्करी प्रकरण : राजस्वलाई खबर गर्ने विशेष ब्युरोका असई निलम्बित

१६ दिन थुनामा रहेका पूर्वमन्त्रीले पाए क्लिनचिट, दुई अभियोगमा मुद्दा लाग्ने यी हुन् ११ प्रतिवादी

दुर्गा प्रसाईँ वीर अस्पतालमा भर्ना

बालेन र हर्कलाई मुकुलको आह्वान : वैकल्पिक राजनीतिक धार निर्माणका लागि एकजुट हौँ

मानव तस्करी प्रकरणमा लिलाबल्लभलाई उन्मुक्ति

संविधानमाथि घात भयो भन्ने नारा मधेसमा बिक्दैन