विचार/दृष्टिकोण

ज्योतिषीय परामर्श र मनोविज्ञान

वास्तु विज्ञान परामर्श केन्द्रमा आएकी एक महिलाको कुरा सुनिरहेको थिएँ । उनको दुःखको कथा निकै लामो थियो । आफूलाई बुझ्ने मानिस कोही छैनन् भन्ने उनको दुखेसो थियो । उनलाई...

जग्गा दानदातव्य प्रकरणमा ओली धन्यवादका पात्र

टेस्ला, स्पेस एक्स र एक्स (यसअघि ट्वीटर) का मालिक तथा संसारकै सबैभन्दा धनी एलन मस्कले विगत तीन महिनाको अवधिमा अमेरिकी राष्ट्रपति पदका उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्पको चुनाव प्रचारका लागि लगभग ११...

चुकिरहेको ओली सरकारको आयु

राजनीतिक वृत्तमा निकै आशा, विश्वास र भरोसाका साथ गठन भएको नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेको शक्तिशाली सरकार प्रभावहीन देखिन्छ । संविधान संशोधन, सुशासन तथा राजनीतिक स्थिरताको विषयलाई प्रधान बनाएर गठन...

एमालेको भोलि कोही नपस्ने केन्द्रीय कार्यालय नहोस् !

राजनीतिमा पार्टीको शक्ति प्रमाणित गर्ने एक मात्र माध्यम भनेको निर्वाचन हो । निर्वाचन मार्फत बहुमत ल्याएको पार्टी वा कसैको बहुमत नआएमा मिलीजुली सरकार बनाउने संवैधानिक व्यवस्था सबै संसदीय प्रणाली अवलम्बन...

सूचना–प्रविधि दशक, उच्च शिक्षा र प्राविधिक जनशक्ति

आधुनिक जीवनशैलीको महत्त्वपूर्ण आवश्यकता बनिसकेको छ, दूरसञ्चार र सूचना–प्रविधि । विकासको गति बढाउन र जीवनशैलीमा अपेक्षाकृत सुधार ल्याउन सूचना–प्रविधिलाई राज्यले अनिवार्य अपनाउनैपर्छ । १७औँ र १८औँ शताब्दीमा औद्योगिक क्रान्तिसँगै...

स्वरोजगार नीति किन आवश्यक ?

राज्यले आवश्यकता महसुस गरी राष्ट्रिय रोजगार नीति, वैदेशिक रोजगार नीति, युवा नीति लगायत निर्माण नगरेको होइन तर ती नीतिहरू वर्तमान नेपालको समस्या समाधानार्थ पर्याप्त भएनन् । गरिबी निवारणका लागि राज्यमा...

नेपाली राजनीतिक इतिहासमा युवाको भूमिका र अबको बाटो

नेपाली राजनीतिक इतिहासलाई अध्ययन गर्दा नेपाली युवाको भूमिका अत्यन्त महत्त्वपूर्ण र निर्णायक देखिन्छ । नेपाली युवाले प्रत्येक क्रान्तिकारी घटनामा अग्रसर भएर नेतृत्वदायी भूमिका निभाएका छन् । उनीहरूको साहस, जोस र...

‘एआई’को भविष्यबारे इतिहासको शिक्षा

कृत्रिम बौद्धिकता (एआई) र यसले राम्रा रोजगारीमा पार्ने खतरा बिल्कुल नयाँ समस्याजस्तो देखिन्छ, तर हामी यो समस्यासँग कसरी जुध्ने भन्ने खोज्न डेभिड रिकार्डोका विचारलाई खोतल्दै छौँ । रिकार्डो आधुनिक अर्थशास्त्रका...

सामाजिक सञ्जालको छद्म संसारमा यहाँलाई स्वागत छ !

हिजोआज हामी सबै सञ्चारले गाँजेको दुनियाँमा बाँच्न थालेका छौँ । कसैसँग पनि अति सम्पर्क वास्तविकता हुँदै, अब त्यो लतमा परिणत भई सकेको छ । एकअर्कालाई हेरेर उनीहरू जस्तै हुन थालेका...

वर्षमा चारवटा दसैँ मनाइन्थ्यो !

आजकल नेपालमा दसैँ भन्नेबित्तिकै शरद ऋतुमा पर्ने बडादसैँलाई नै सम्झने गरिन्छ । हुन पनि यही समयमा पर्ने दसैँमा मात्र हिन्दुधर्मावलम्बीले नौ दिनसम्म घरमा र देवीको मन्दिरमा देवीको पूजाआजा गर्छन्, कतिपयले...

धर्म, राजनीतिक पार्टी, प्रतिनिधिमूलक प्रजातन्त्र र प्रत्यक्ष प्रजातन्त्र

प्रकाश अधिकारी पूर्वी एसियामा झन्डै पाँच हजार वर्ष अगाडिदेखि धर्मले स्थान लिँदै आइराखेको देखिन्छ । सबैभन्दा पुरानो धर्मका रूपमा हिन्दु धर्मलाई लिइन्छ । वेदान्त दर्शनको सुरुवात भएको चार हजार वर्ष...

सत्ताको दुरुपयोग र अनैतिक राजनीतिद्वारा भ्रमको खेती !

तथ्यबाट सत्य पत्ता लगाउनु, छलफल र बहसबाट निष्कर्षमा पुग्नु मार्क्सवादको मान्यता हो । विचारको विविधता, अभिव्यक्ति र संगठनको स्वतन्त्रताको नेपालको संविधानले नै प्रत्याभूत गरेको छ । नेकपा (एमाले) को जनताको...

नेपाल–चीन सम्बन्धमा बीआरआईको प्रभाव

वर्तमान विश्वको पहिलो अर्थतन्त्र, विश्वको दोस्रो शैन्य शक्ति भएको मुलुक चीनलाई नेपालीले चिन्नै सकेनन् । नेपालीले अमेरिका–युरोपमा पाउने सामान्य आम्दानी अब चीनमै प्राप्त हुन सक्छ, तर चिन्ताको कुरा चीनले गरेको...

अर्थतन्त्र र समाजमा पर्यटनको ‘चेन इफेक्ट’

पर्यटन प्रवर्द्धन गर्ने जिम्मा लिएको संस्था नेपाल पर्यटन बोर्ड हो । यसको परिकल्पना प्राइभेट–पब्लिक पार्टनरसिप (पीपीपी)का आधारमा गरिएको हो । व्यवसाय प्रवर्द्धनका लागि बनाइएको यो उत्कृष्ट नमुना हो, तर यसले...

राजा, मिश्र र प्रचण्ड !

त्यसो त सामन्तवाद सर्पजस्तै हुन्छ । शिर शरीरबाट अलग गरेको केही समयसम्म पनि सर्पले पुच्छर हल्लाउने क्षमता राख्छ । हाम्रोमा श्रीमान्का शिरबाट श्रीपेच खोसिएको धेरै भएको छैन । यसकारण कहिलेकाहीँ...

कतिपय स्थानीय तह सूचनाको हकबारे अनभिज्ञ

राष्ट्रिय सूचना आयोगले प्रकाशित गर्ने त्रैमासिक प्रतिवेदनहरू हेर्दा सूचनाको माग बढेको पाइन्छ । पछिल्लो समय सूचना मागकर्ताले सार्वजनिक निकायमा सूचना माग गरिरहेका छन् । सार्वजनिक निकायले भने सूचना दिन इन्कार...

‘हाम्रा सांसदमा सामन्ती सोच हाबी छ’

लिखित र मौखिक प्रश्न गर्ने प्रतिनिधि भनेका सांसद् हुन् । उनीहरू मतदाताबाट निर्वाचित हुन्छन् । मतदाता भनेका सर्वसाधारण जनता हुन् । चुनाव लड्न जुनसुकै पार्टीको ट्याग भिरेर गए पनि निर्वाचित...

देउवा–शेखर गठजोडले झस्किएको इतरसमूह

विषय प्रवेश कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले १५औँ महाधिवेशन एक वर्ष पर सार्लान् कि समयमै सम्पन्न गर्लान् ? यो चासोको विषय बनेको छ । के उनी विधान...

पुनर्गठनको शृङ्खलामा नेपाली राजनीति

गठन, विघटन र पुनर्गठन एक अविच्छिन्न प्रक्रिया हो, जो प्रकृति र मानव जीवनको हर क्षेत्रमा केही विशिष्टताका साथ तर समान रूपले लागु हुन्छ । सामान्यतः प्रत्येक गठन आफैँमा पुनर्गठन हो...

प्रचण्डको विशेष अधिकार र महासचिव प्रणाली

३५ वर्षदेखि क. प्रचण्डको नेतृत्वमा सञ्चालित माओवादी पार्टी आगामी महाधिवेशनबाट अनिवार्य रूपमा नयाँ चरणमा प्रवेश गर्दै छ । नेपालभित्र मात्र नभई विश्वभरका नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनमा सकारात्मक र नकारात्मक रूपमा चासो...

वास्तु उपचारमा प्रतीक प्रयोगको ज्ञान

वास्तुशास्त्रले वस्तुहरूको ऊर्जालाई विशेष महत्त्व दिएको हुन्छ । घर कार्यालयको वास्तु अवलोकन गर्दा त्यहाँस्थित वस्तुहरूको अवस्थालाई गहन अध्ययन गरिनुपर्छ । वास्तुशास्त्रीले सही समस्या पत्ता लगाउन सकेन भने वास्तुशास्त्रीय मान्यताले समाजलाई...

सडक सुरक्षा र जीवनरक्षाका व्यावसायिक पक्ष

पृष्ठभूमि हाम्रो देशमा यात्रीवाहक बस र मालसामान ढुवानी व्यवसायमा संलग्न यातायात कम्पनीले आफ्नो नामको पछाडि ‘सेवा’ भन्ने शब्द झुन्ड्याएका हुन्छन् । जस्तै ः ...बस सेवा, ...ढुवानी सेवा । त्यसै...

प्रविधिको तीव्र विकास र विद्यार्थी संगठनहरूको भूमिका

आन्दोलन शब्दको प्रयोग गर्दा विद्यालयमा अध्ययन गर्दै गरेको अहिलेको पुस्ता ‘इरिटेड’ हुन अर्थात् चिढिन सक्छ । पुराना राजनीतिक दल र नेताले समाजलाई सही मार्ग दिन सकेनन्, देश बिगारे भन्ने बुझाइ...

सुशासनमा जिम्मेवारी र जवाफदेहिता कसको ?

एक बिहान, हामी केही साथी देशको विकासबारे कुरा गर्दै हिँडिरहेका थियौँ । त्यसै क्रममा मेरा एक मित्रले खिन्न भावले भने, ‘खै, के विकासको कुरा गर्नू ! केही नगर्दा पनि हामीलाई...

आजको दुनियाँ बहुध्रुवीय होइन

आजको दिनमा धेरैजसो राजनीतिज्ञहरू, कूटनीतिज्ञहरू र अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिका अध्येताहरू संसार बहुध्रुवीय भइसक्यो वा अब हुँदै छ भन्ने तर्क जोडतोडले अघि सारिरहेका छन् । पछिल्ला केही महिनामा यस्ता तर्क धेरै क्षेत्रका...

किन सुध्रिन सकेन मध्यपश्चिम विश्वविद्यालय ?

कुनै पनि राष्ट्रको शैक्षिक रूपान्तरणका लागि महत्त्वपूर्ण थलोका रूपमा विश्वविद्यालयहरूलाई लिइन्छ । मुलुकको आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक, प्राविधिक, शैक्षिक लगायत विभिन्न क्षेत्रको प्रतिविम्बका रूपमा विश्वविद्यालय रहने गर्छ । यद्यपि स्थापनाकालको १५...

नेपालमा नयाँ शक्तिको उदय सम्भव छ ?

लोसपा नेपालबाट अलग भएर राष्ट्रिय मुक्ति क्रान्ति अभियानको संयोजन गर्दै आएका राजेन्द्र महतोले ६ महिनापछि विधिवत रूपमा नयाँ पार्टीको घोषणा गरेका छन् । मंगलबार सो अभियानको विस्तारित बैठकले विधिवत रूपमा...

महाशक्ति प्रतिद्वन्द्विता : यथार्थवादी मामिला

तीन दशकअगाडि पश्चिमाका धेरै विज्ञले हामी इतिहासको अन्त्यमा पुगेका छौँ र महाशक्तिहरूबिचको युद्ध इतिहासको विषयका रूपमा मात्र सीमित भएको छ भन्ने विश्वास गर्थे । अहिले त्यो भ्रम टुटिसकेको छ । ...

संविधानको संशोधनको आवश्यकता र चुनौती

भर्खरै हामीले संविधान दिवस अर्थात् संविधान जारीको नवौँ वार्षिकोत्सव मनायौँ । निर्वाचित संविधानसभाद्वारा पारित ऐतिहासिक दस्ताबेज हो हाम्रो संविधान, जसले संघीयता, शक्तिको निक्षेपीकरण र समावेशी प्रजातन्त्रको प्रारम्भ गरेको थियो । ...

संविधान संशोधनमा स्थानीय तहका मुद्दाहरू

पछिल्लो सत्ता समीकरण बनेसँगै संविधान संशोधनको विषयले राजनीतिक बजार एक्कासि तात्न पुग्यो । संविधान आफैँमा गतिशील दस्ताबेज हो, जो समयकाल परिस्थिति अनुसार परिवर्तन हुँदै जान्छ । विश्वमा सबैभन्दा पुरानो...

जननिर्मित संविधानको अग्रगामी संशोधन अनिवार्य

कांग्रेस र नेकपा एमाले समीकरणको वर्तमान सरकारले आफ्नो गठबन्धनको औचित्य साबित गर्न संविधान संशोधनको एजेन्डा प्रस्तावित गरे पनि हालसम्म यस विषयमा ठोस निर्णय गर्न सकेका छैनन् । अर्थात् के के...

निष्ठाको कमीबिच चलिरहेको संविधान संशोधन बहस

संविधान लागु भएको एक दशक अवधि पुग्न अब एक वर्ष मात्रै बाँकी छ । कार्यान्वयनको सुरुवाती अनुभवबाटै संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबिच राज्यशक्तिको बाँडफाँडका क्रममा कतिपय प्रावधान खप्टिएका र कतिपय...

हाम्रो संविधानमा मानव अधिकार

हाम्रो संविधानको प्रस्तावनामै मानव अधिकार शब्दावली स्पष्ट रूपमा आएको छ । बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक तथा भौगोलिक विविधतायुक्त विशेषतालाई आत्मसात् गरी विविधताबिचको एकता, सामाजिक–सांस्कृतिक ऐक्यबद्धता, सहिष्णुता र सद्भावलाई संरक्षण एवं...

अर्थतन्त्र चलायमान बनाउन के गर्ने ?

नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ खुला समाज र खुला अर्थतन्त्रमा विश्वास गर्छ, यसका लागि पैरवीको काम गर्छ, तर खुला अर्थ–व्यवस्था अप्रत्यक्ष रूपमा संकुचित हुँदै छ । बजारको माग र आपूर्तिले उत्पादन...

औँसी तिथिका देवता पितृ हुनुको रहस्य

आश्विन कृष्णपक्षको प्रतिपदादेखि औँसीसम्मका १६ दिनमा हिन्दुधर्मावलम्बीले आफ्ना पितृलाई श्रद्धापूर्वक तर्पण र पिण्ड दिने गर्छन्, यिनै १६ दिनको अवधिलाई सोह्रश्राद्ध भनिन्छ । श्राद्ध गर्ने दिनलाई तिथि पनि भनिन्छ । हिन्दुका...

राष्ट्रिय गानले समेट्न नसकेको सिमाना

नेपाल भौगोलिक रूपमा सानो तर ऐतिहासिक रूपमा गौरवमय देश हो । यस देशले विगतमा विदेशी शक्तिसँग बलिदानीपूर्ण संघर्ष गरेर आफ्नो भूभागको रक्षा गरेको छ । तथापि आज पनि नेपालले भारतसँग...

विश्वकर्मा पूजाका आयाम

हिन्दु संस्कृतिमा पूजा–अर्चनाको महत्त्व छ । ईश्वर वा कुनै देवी–देवताप्रति श्रद्धा, सम्मान, विनय र समर्पणको भाव प्रकट गर्ने कार्य नै पूजा । पूजा त्यस्तो धार्मिक कृत्य हो, जसमा जल, फूल,...

अलबिदा कमरेड यचुरी !

गत सेप्टेम्बर १२ मा भारतीय कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिव कमरेड सीताराम यचुरीको नयाँ दिल्लीस्थित एम्स अस्पतालमा श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्याका कारण निधन भयो । समग्र दक्षिण एसियाका कम्युनिस्ट तथा प्रगतिशील रूपान्तरण आन्दोलनमा लागेका...

दलतन्त्रको ‘भेन्टिलेटर’मा लोकतन्त्र

प्राचीन प्रजातन्त्रको अवधारणाको विकास इसापूर्व पाँचौँ शताब्दीमा ग्रिसको एथेन्सबाट भएको हो । त्यस समयमा एथेन्सवासीले नीति–निर्माण तथा निर्णयमा र सार्वजनिक मामिलामा सहभागिता जनाउने गर्थे । त्यहाँ जनतालाई राज्यको महत्त्वपूर्ण हिस्सा...

ममाथि भएका षड्यन्त्र, ममाथि लगाइएको कालो दाग

आज म यहाँहरूका बिचमा केही संवेदनशील कुराहरू राख्न चाहन्छु । म दार्चुलाको संस्कारी परिवारमा हुर्केकी व्यापारीकी छोरी हुँ । आजभन्दा १५ वर्षपहिले तत्कालीन घुसा गाविसका उपाध्यक्षका छोरासँग मेरो बिहे भयो...

मोटरसाइकल दुर्घटनामा परी तीन जनाको मृत्यु

अलैँचीको मूल्य उच्च विन्दुमा, किसान उत्साहित

ताप्लेजुङको पाथीभरा क्षेत्रमा हिमपात

कोशी प्रदेश सरकारको ६ पन्ने आचारसंहिता

बहुदरमाई नगरपालिकाका कर्मचारी र जनप्रतिनिधिले चार महिनादेखि तलबभत्ता पाएनन्

पर्साका सरकारी कार्यालयको पुँजीगत खर्च छ प्रतिशतमा सीमित

वीरगन्जलाई आर्थिक राजधानी घोषणा गर्न प्रभु साहको माग

ट्राफिकद्वारा ४ हजार सवारी कारबाहीमा झन्डै ३६ लाख राजश्व सङ्कलन

मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान ऐन संशोधन विधेयक फिर्ता

बागमती सरकारद्वारा एक सचिवको पदस्थापन, २ जनाको सरुवा

सडक र खोला मापदण्ड खारेजको माग राख्दै खबरदारी (तस्बिरहरू)

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका दोलखा सेक्रेटरीसहित १६ जनाले दिए सामूहिक राजीनामा

तिहार मनाउने खर्चको जोहो गर्न राउटे पोखरामा

पोखरेबगर–चित्रे सडक मर्मत नहुँदा पर्यटकलाई सास्ती

गोरखाको धार्चेमा आधारभूत अस्पताल भवन निर्माण

‘एक पालिका, एक खेल मैदान’ कागजमै सीमित

पुथा उत्तरगंगा–२ मा माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार निर्विरोध भएको औपचारिक घोषणा

‘भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडानले तराईमा पर्यटन विकासको ढोका खुल्यो’

आर्थिक विकासका लागि लगानी खोज्दै लुम्बिनी सरकार

लुम्बिनी प्रदेशमा मानसिक स्वास्थ्य समस्या जटिल बन्दै

भाइले गरे ५६ वर्षीय पुरुषको हँसिया प्रहार गरी हत्या

रारा–गमगढी सडक सरकारको प्राथमिकतामा : मुख्यमन्त्री कँडेल

मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका सबै प्रश्नपत्रहरु अंग्रेजी र नेपाली दुवै भाषामा छाप्न माग

सुध्रिएन कर्णालीको विकास बजेट कार्यान्वयन, चार महिनामा जम्मा ४ प्रतिशत खर्च

जिल्ला समन्वय समिति कैलालीको प्रमुखमा कांग्रेसकी चौधरी निर्विरोध निर्वाचित

सुदूरपश्चिमको मलको कोटा सकियो, समस्यामा किसान

डडेल्धुरामा जीप दुर्घटना : दुईको मृत्यु, सात घाइते

मेचीबाट सुरु भएको ‘युवा संकल्प यात्रा’ महेन्द्रनगर पुगेर सम्पन्न

सांसद शर्मा र जापानका हाउस अफ काउन्सिलर्सका सदस्यबिच भेटघाट

विवादमा ओली : के भन्छन् प्रतिपक्ष दलका नेता ?

नेपाल ओलम्पिक कमिटीको अध्यक्षमा श्रेष्ठको उम्मेदवारी घोषणा

हवाई भाडा अनुगमन गर्न कार्यदल गठन, ११ एयरलाइन्सले बुझाए भाडादर सूची

टेनिस टोली बहराइन जाने