विचार/दृष्टिकोण

कसरी कम गर्न सकिन्छ महिलामाथि हुने घरेलु हिंसा ?

घरेलु हिंसा विवाह, साझेदारी र पारिवारिक सम्बन्धलगायत घनिष्ठ सम्बन्धहरूमा हुने दुर्व्यवहारको एक रूप हो । यसका शारीरिक, यौन, भावनात्मक र आर्थिक दुर्व्यवहारसहित विभिन्न फरक रूपहरू रहेका हुन्छन् । र, पीडितहरुमा...

कृषिजन्य भूमिमाथि गरिएको नीतिगत विभेद

भूमि माथिको स्वामित्वले मान्छेको सम्पन्नता र शक्तिको निर्धारण गर्ने गरेको छ । जमिनदारहरूलाई परापूर्वकालमा समाजको सबैभन्दा सम्पन्न र प्रभावशाली मानिन्थ्यो । अहिले पनि मानिसहरूको सम्पन्नतालाई ऊसँग भएको जग्गाजमिनसँग तुलना गरिन्छ...

आर्थिक समृद्धिको आधार : राजनीतिक स्थायित्व, लगानीमैत्री वातावरण र पूर्वाधार

यतिबेला हामी नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको नयाँ नेतृत्व चयनको संघारमा छौँ । सातै प्रदेशमा महासंघको नेतृत्व चयन भइसकेको छ । चैत्र २८ र २९ गते काठमाडौँमा आयोजना हुने महासंघको साधारणसभाले...

समावेशी संविधान र असमावेशी दल र सरकारी निकाय

अहिलेको संविधान दोस्रो जनआन्दोलन तथा मधेस आन्दोलनको उपज हो । लोकतान्त्रिक गणतन्त्र तथा सङ्घीयता संविधानको मूल मर्म हो । यसैका आधारमा २०७२ सालको नेपालको संविधानको निर्माण भएको हो । संविधानको प्रस्तावमा...

नेपालको बिजुलीको बजार भारत नै हो

अबको केही समयभित्रै नेपालको कुल जडित क्षमता ३ हजार मेगावाट पुग्छ । सरदर रूपमा नेपालको आन्तरिक माग १३ सय मेगावाटसम्म छ र उच्च माग १८ सय मेगावाट छ । हिउँदको...

नेपाल र भारतका थारुबीच सहकार्यका के के छन् आधार ?

बर्दियाको भुरीगाउँमा प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय थारु सम्मेलन २०७९ चैत ४ र ५ गते सम्पन्न भएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय थारु सम्मेलन भनिए पनि सम्मेलनमा खास गरी नेपाल र भारतका थारुहरूको मात्र उपस्थिति...

उपल्लो डोल्पामा पर्यटकीय आकर्षण र सम्भावना

नेपालको सबैभन्दा ठूलो जिल्ला डोल्पाले कुल भूभागको ५.३६ प्रतिशत ओगटेको छ । समुद्री सतहबाट १५२५ मिटरदेखि अधिकतम ७७५४ मिटरको उचाइसम्म फैलिएको छ । डोल्पाको सिमाना धौलागिरि (८,१६७ मिटर) शृङ्खलाले...

साना उद्योगको विकासमा सहकारीको लगानी

लघु घरेलु तथा साना उद्योगले मुलुकको अर्थतन्त्रमा उल्लेख्य योगदान पुर्‍याएको छ । नेपालको संविधान, २०७२ ले आर्थिक विकासका तीन खम्बामध्ये सहकारीलाई एउटा खम्बाको रूपमा परिभाषित गरेको छ । अर्थतन्त्रको बलियो आधार...

सेतो मच्छिन्द्रनाथको जात्राको अनेक मिथक

हरेक वर्ष चैत्र शुक्ल अष्टमी चैते दसैँदेखि सेतो मच्छिन्द्रनाथको रथ यात्रा सुरु गरिन्छ । राजा शिवसिंह मल्लले ने.स. ७०८ देखि करुणामय सेतो मच्छिन्द्रनाथको मूर्ति भेटिएको स्थान जमलबाट चैत्र शुक्ल अष्टमीका...

कृषि क्षेत्रको स्तरोन्तिका लागि चाल्नुपर्ने कदम

नेपालको पाँचौँ आवधिक योजनादेखि कृषि क्षेत्र प्राथमिकतमा पर्दै आएको छ । करिब ६६ प्रतिशत श्रमशक्ति यसै पेसामा संलग्न छन् । तर २०७३/७४ को तथ्याङ्कअनुसार जीडीपीमा कृषि क्षेत्रको योगदान २९ प्रतिशतमा...

लोकतन्त्र, छुवाछूत र राष्ट्रपतिको गरिमा

लोकतन्त्रमा सेरेमोनियल राष्ट्रपति निर्वाचित हुनेबित्तिकै दलसँगको संलग्नता छोड्ने गरिन्छ । यसको अर्थ हो अब राष्ट्रपति दलभन्दा माथि उठेर देशको बन्ने छन् । दलसँगको संलग्नता कागजमा होइन व्यवहारमा प्रतिविम्बन हुन्छ ।...

कर्णालीदेखि कोशीसम्म

नामाङ्कनका आधारमा प्रदेश नम्बर १ सबैभन्दा कान्छो प्रदेश बनेको छ । भर्खरै मात्र यसलाई कोशी नामकरण गरिएको छ । ऐतिहासिक सभ्यता वा पहिचान र भौगोलिकमध्ये कुन आयामलाई प्राथमिकता दिने भन्ने...

मनोरञ्जनको साधन मात्र हैन चलचित्र

चलचित्र मनोरञ्जनका लागि मात्र नभई यसले समग्र देशको पर्यटन प्रवर्द्धनमा ठूलो प्रभाव पारेको हुन्छ । नेपालमा बनेका अधिकांश चलचित्र डिजिटलसँगै ठूलो पर्दामार्फत संसारभर प्रदर्शन हुँदै आएका छन् । जसको माध्यम...

जातको जग : गैरदलितहरू किन दलितमाथि खनिन्छन् ?

राणाहरूमा ‘ए’, ‘बी’ र ‘सी’ वर्ग किन बनाइयो ? जवाफ सीधा छ– सत्ताका लागि । आफ्नो शेषपछि आफ्ना भाइछोराहरूमा सत्ता प्राप्तिका लागि मारकाटको अवस्था नआओस् भनी जंगबहादुरले १९२४...

आर्थिक सशक्तीकरण जातीय विभेद न्यूनीकरणको मूल आधार

आज २१ मार्च अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय भेदभाव उन्मूलन दिवस । आजको दिन विश्वका प्रायः सबै देशमा छुवाछूतविरुद्ध सचेतनामूलक विविध कार्यक्रम हुने गर्छन् । केही वर्ष पहिलेदेखि नेपालमा पनि यो दिवस मनाउँदै...

उच्छृङ्खल प्रौढ पुरुषहरूलाई खुला पत्र

बदलिँदो समयसँगै नारीहरू पनि पुरुषसरह आफ्नो क्षमता र सीप देखाउँदै आएका छन् । कामकाजी नारीहरू बिहान हतारहतार बच्चाबच्चीलाई विद्यालय पठाइसकेपछि घरधन्दा सकेर कार्यालयतर्फ दगुर्छन् । साँझ कार्यालय छुट्टी भएपछि हस्याङ्फस्याङ...

अस्तित्व रक्षाको सँघारमा विद्यार्थी आन्दोलन

विद्यार्थी एकता, हक हित र अधिकारका आवाज बुलन्द गर्न, विश्वविद्यालय र विद्यार्थीबीच पुलको काम गर्ने उद्देश्यले राजनीतिक दलका प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष समर्थनमा स्थापना गरिएका निकाय हुन् विद्यार्थी सङ्गठन । शैक्षिक विकास...

राष्ट्रपतिको संवैधानिक भूमिका र जनताको अपेक्षा

गत बिहीबार सम्पन्न राष्ट्रपति निर्वाचनबाट नेपाली कांग्रेसका वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल मुलुकको नयाँ राष्ट्रपति निर्वाचित भएका छन् । ७८ वर्षीय पौडेल कार्यकालका हिसाबले चौथो र व्यक्तिका हिसाबले गणतान्त्रिक नेपालको तेस्रो...

द्वन्द्वकालीन मुद्दा समाधानका १० आधार

विसं २०६३ असोजदेखि काभ्रेमा भएका माओवादी छापामारलाई चितवनको शक्तिखोर पठाउने तयारी चल्दै थियो । देशभरका छापामारलाई सात स्थानमा शिविर बनाएर राख्ने निर्णय भयो । त्यहीबेला तत्कालीन सरकार र माओवादीबीच एक...

जनताले कस्तो चाहन्छन् राष्ट्रपति पौडेलको ५ वर्षे कार्यकाल ?

नेपाली राजनीतिमा खारिएका र शालीन व्यक्तित्वको पहिचान बनाएका रामचन्द्र पौडेलले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको राष्ट्रपति पदको पदभार ग्रहण गरिसक्नु भएको छ । नेपालको गणतान्त्रिक इतिहासमा कार्यकालका हिसाबले उहाँ चौथो राष्ट्रपति...

प्रतिष्ठाको जोखिममा बैङ्किङ क्षेत्र

नेपालजस्तो सानो अर्थतन्त्र भएको देशमा नेपाल राष्ट्र बैङ्कले मर्जर तथा एक्युजिसनको नीति नलिँदा धेरै सङ्ख्यामा बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरू सञ्चालनमा रहेका थिए । सानो अर्थतन्त्र, राष्ट्र बैङ्कको सुपरिवेक्षण सीमाका कारण...

प्रचण्डका राजनीतिक अभिभारा र बाध्यता

विषय प्रवेश दुई महिनाकै सेरोफेरोमा सात दलीय गठबन्धन टुटेको छ । यति छिट्टै सहमति तोडिन्छ भनेर स्वयं प्रधानमन्त्रीले पनि कल्पना गरेका थिएनन् । यसमा कतिपयले बुझेर पनि पूर्वाग्रही विश्लेषण गरिरहेका...

समाजवादभित्र स्वार्थको घनचक्कर !

राजनीति अस्थिरताबाट सुरु भएर अस्थिरताभित्रै रुमल्लिएर अस्थिरतामै टुङ्गिएको देखिन्छ । हाल स्ववियु निर्वाचनमा देखिइएको केही झडप, हिंसा वा अनाडीपनले भविष्यका नेताहरूमा उही स्कुलिङ बोध भएको देखिन्छ । युद्धको स्कुलिङले घर गरिरहेको...

कांग्रेस गज्जबको पार्टी हो !

‘कांग्रेस गज्जबको पार्टी हो,’ गणेशमानले भने । ‘किन ?’ सहानाले सोधिन् । ‘म काठमाडौंको नेवार, यहाँ अरु दुई वरिष्ठ बाहुन छन्– कृष्णप्रसाद र गिरिजाप्रसाद । यदि म प्रधानमन्त्री...

रोजगारी सिर्जनाका आधार

नेपाली जनता विगत ३० वर्षदेखि देश र जनताको समृद्धिका लागि राजनीतिक व्यवस्था परिवर्तन र स्थिरताका लागि निरन्तर लागिरहेका छन् । राजनीतिक परिवर्तनपछि बन्ने संरचनाअनुसार विभिन्न तहका सरकार निर्माणका लागि निरन्तर...

नारी दिवसको औचित्य

अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस मार्च ८ तारिख तदनुरूप यस वर्षको फागुन २४ गते संसारभर मनाइँदै छ । सदाझैँ यस पटक इम्ब्रन्स इक्विटी अर्थात् समतालाई अपनाऔँ भन्ने विषयलाई केन्द्र बनाई नेपाललगायत विश्वभर...

प्रचण्ड विरुद्ध मुद्दा : संविधान र व्यवस्था मास्ने षड्यन्त्र

नेपालमा यसै साताका तीन वटा मात्रै घटनालाई नजिकैबाट नियालेर हेर्ने हो भने देशको विद्यमान संविधान र संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक व्यवस्था उल्ट्याउन सकिन्छ कि भनेर प्रतिगामी चलखेल सुरु भएको आभास मिल्दछ...

राष्ट्रिय सहमतिलाई कसरी बुझ्ने ?

गठबन्धन तोडिएसँगै राष्ट्रिय सहमतिको कुरा ओझेलमा पर्दै गएको छ । सहमतिलाई आआफ्नै दृष्टिकोणमा व्याख्या विश्लेषण गरिँदैछ । विशेष गरेर राष्ट्रपतिको निर्वाचनलाई लिएर यसले उल्लेख्य चर्चा पाएको थियो । प्रमुख...

साना हातमा ठुला गुलेली कहिलेसम्म ?

विश्वभरिमा रहेका चराका कुल प्रजातिहरूमध्ये ८.१ प्रतिशत प्रजातिका चरा नेपालमा पाइन्छन् । चराहरूको संरक्षणमा कार्यरत अन्तर्राष्ट्रिय संस्था वर्ल्ड लाइफ इन्टरनेशनलका अनुसार विश्वमा करिब ११ हजार विभिन्न प्रजातिका चराहरू छन् ।...

अब पनि निर्वाचन प्रणालीबारे छलफल नगर्ने ?

समानुपातिकको मूल मर्म समावेशी सहभागितामूलक संसद् मात्र हैन, राज्यको थिचोमिचोमा परेको वर्ग र समुदायको सशक्तीकरण पनि हो। जनताले यही व्यवस्थाभित्र चुस्त दुरुस्त व्यवस्थापन चाहेका छन्, जुन सम्भव पनि छ । ...

करणीसम्बन्धी मुद्दा : न बहस पुग्छ, न त आत्मीयता

न्यायाधीश सपना प्रधान मल्ल र कुमार चुडालको इजलासले भर्खरमात्र बालिका बलात्कारको कसुरका अभियुक्त सन्दीप लामिछानेलाई विदेश भ्रमण लगायतका सुविधासहित जेलमुक्त गरिदिएको समाचारले सनसनी फैलिएको छ । जिल्ला अदालत काठमाडौँको...

विद्यार्थी संगठन र स्ववियु निर्वाचनको औचित्य

विद्यार्थी संगठन राजनीतिक चेतनाले अभिप्रेरित शैक्षिक र सामाजिक संस्था हो । यसले आम विद्यार्थीको भावनाको प्रतिनिधित्व गर्नुपर्छ । शैक्षिक मुद्दाहरूमा केन्द्रित रहँदै सामाजिक, सांस्कृतिक र राजनीतिक परिवर्तनको संवाहकको रूपमा...

जसले जसरी जनयुद्ध सम्झिए...

यस वर्ष फागुन १ मा जनयुद्ध दिवसका लागि सरकारले सार्वजनिक विदा दियो । आगामी वर्षको क्यालण्डेरमा समेत सार्वजनिक विदा दिनका लागि राख्ने भनेर अर्को निर्णय पनि गरियो । माओवादीसँग खटपटपछि...

कहिलेसम्म गिजोलिन्छ नेपालको राजनीति ?

राजनीति सबैले गर्न मिल्ने र खेल्न मिल्ने खेल हो । राजनीति एउटा व्यक्तिदेखि समुदाय, गाउँ, सहर जिल्ला, प्रदेश, केन्द्र सर्वत्र हुन्छ । केन्द्र राजनीतिको प्रमुख स्थल हो । राजनीति सबैले...

महन्त ठाकुर राष्ट्रपतिका लागि सरल र सहज विकल्प

लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा)ले महन्थ ठाकुरलाई राष्ट्रपतिको साझा उम्मेदवार बनाउन लबिङ सुरु गरेको छ । राष्ट्रपतिको प्रस्ताव लिएर लोसपाका वरिष्ठ नेता राजेन्द्र महतो, शरदसिंह भण्डारीलगायतका नेताहरू प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’,...

भू–राजनैतिक हस्तक्षेपद्वारा निर्देशित अस्थिरता

सरकार गठन भएको दुई महिना पनि भएको छैन । पाँच वर्षे आवधिक आयुलाई नियाल्ने हो भने पनि यो धेरै छोटो अवधि हो । अर्थात् यति छोटो अवधिमा सरकारको काम कारबाही...

बेचबिखन प्रभावितको उद्धारमा सकस

नेपालगञ्जकी १९ वर्षकी एक किशोरीलाई बिहे गर्छु भनेर एक जनाले भगाए । परिवार आफन्तले सुइँकोसम्म पनि पाएनन् । नेपाल र भारतका कुना–काप्चा कहीँ भेटिइनन् उनी । परिवारले माया मार्‍यो । उनलाई...

२१औँ शताब्दीमा मातृभाषाको महत्त्व

तत्कालीन पूर्वी पाकिस्तान अर्थात् अहिलेको बङ्लादेशको राजधानी ढाकामा २१ फेबु्रअरी १९५२ मा बङ्लालाई राष्ट्रभाषा बनाउनुपर्ने माग राख्दै भाषिक आन्दोलन भयो । सो प्रदर्शनमा प्रहरीको गोली लागेर धेरै विद्यार्थीले सहादत प्राप्त...

परिवर्तनका लागि युवाको दायित्व के ?

परिवर्तनका संवाहक र समाजको समृद्धिको मेरुदण्ड भनेको त्यो समाजका युवा शक्ति नै हुन् । युवा उमेर मात्र होइन, युवा प्रवृत्ति हो, दृष्टिकोण, जोस, जाँगर र हिम्मत हो । यो कुनै...

युवाको प्रश्नः अनि हामी विदेश नगएर के गरौँ त ?

देशमा आमनिर्वाचन सम्पन्न भएर सबै प्रदेश र सङ्घमा समेत सरकार गठन भैसकेको छ । आमनिर्वाचनमा प्रचार प्रसारको क्रममा सबै दलले सर्वसाधारण जनताको मन जित्नको लागि विभिन्न आकर्षक नारा दिए, सपनाहरु...

आन्तरिक राजस्वमा ४० प्रतिशत वृद्धि, सशर्त, समपूरक र विशेष अनुदानमा २२.१ प्रतिशतले कमी

दुर्गा प्रसाईंको बीएण्डसी मेडिकल कलेजमा एमबीबीएस पठनपाठनको तयारी

सडकमा शव राखेर विरोध प्रदर्शन, सहमतिपश्चात् खुल्यो यातायात

अरुण नदीमा पूजा गर्ने क्रममा एक जना बेपत्ता

रोजगारीको माग गर्दै मधेस प्रदेशका शहीद परिवारको प्रदर्शन

कर दिवस : जनकपुरमा उत्कृष्ट चार उद्योग सम्मानित

मधेसमा वडाध्यक्षका लागि घर-घर पुगेर भोट माग्दै विश्वप्रकाश

नगराइनकाे नगरसभा नहुँदा शिक्षक तथा कर्मचारीले तलबसमेत पाएनन्

ललितपुर महानगरपालिकाको यी स्थानमा सवारी साधन पार्किङ निषेध

मुग्लिङ-नारायणगढ सडकको पाँचकिलो नजिकै माईक्रो बस दुर्घटना

पिकनिक गएर फर्कंदै गरेको स्कुल बस दुर्घटना, २८ जना घाइते

सरकारको लगानी उत्पादनसँग जोडेर अघि बढ्नुपर्छ : सभापति बानियाँ

बेर्ना बेचेर एकै याममा दुई लाख आर्जन

आँधीमूलको कृत्रिम तालमा डुङ्गा शयर

सार्क मुलुकका पर्यटकको आकर्षण बन्दै ‘हट एयर बेलुन’

धान फल्ने खेतमा लगाएको सुन्तलाबाट दश लाख आम्दानी

लुम्बिनीलाई मुक्तिनाथसँग जोड्यो कालीगण्डकी करिडोरले

लुम्बिनीमा हजार गुम्बा विहारको उद्घाटन

पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह आज लुम्बिनी आउँदै

निर्धक्क भएर व्यवसायमा लगानी गर्न मुख्यमन्त्री आचार्यको आग्रह

सडक पूर्वाधारमा कर्णाली : ६ वर्षमा १५६.७६ किलोमिटर सडक कालोपत्रे

स्याउ किसानसँग मुख्यमन्त्री : किसानका गुनासै गुनासा, सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता

कर्णालीको विकासका लागि सहकार्य हुनुपर्छ : मुख्यमन्त्री कँडेल

यसरी गर्न सकिन्छ कर्णालीमा सडक दुर्घटना न्यूनीकरण

छेकबार लगाएपछि मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व घट्यो

कञ्चनपुरको कलुवापुरमा बस दुर्घटना हुँदा ३१ जना घाइते

राजस्व कार्यालयमा कर्मचारी नहुँदा सेवाग्राही मर्कामा

सात लाख बढीको भन्सार छलीको समान बरामद

‘परालको आगो’मा सुहाना

आप्रवासी गीतकारहरूको बृहत् भेला अमेरिकामा हुने