विचार/दृष्टिकोण
कुरा केही दिन अगाडिको हो । दिनभरको दौडधुप सकेर साँझ बुटवलस्थित एक अखबारको न्युज रुममा बसेर दिनभरको अपडेट हेर्दै थिएँ, अनलाइनहरूले ब्रेकिङ दिए– ‘विवेकशील साझा फुट्यो’ । समाचार हेर्दैगर्दा वैकल्पिक राजनीतिप्रति अलिक चासो राख्ने एक मित्रले टेलिफोन ...
कम्युनिष्ट पार्टीको घोषणापत्रको नाम किन ‘कम्युनिष्ट पार्टीको घोषणपत्र’ राखियो भनेर माक्र्सले एक ठाउँमा स्पष्टीकरण दिएका छन्। त्यो एङ्गेल्सको पनि स्पष्टीकरण होला– ‘युरोपमा पूँजीपतिहरुले समाजवादको झण्डा यति उठाए कि तिमीहरु भन्दा हामी फरक हौँ भन्ने कुर...
जनताका आँखामा कलङ्क बनिसक्दा पनि निर्लज्ज बनेर अझै शान दिन सक्नु सामन्तहरुको थप विशेषता हो । जुन विशेषता हामीले रुपान्तरणकारी भनिएका जनआन्दोलनपछिका शासक गिरीजाप्रसाद कोइराला र शेरबहादुर देउवाका गणहरुमा पटक–पटक देखिआयौँ । अहिले नेकपा नामधारी पार्टी...
२०६२÷०६३ पछि नेपाल गणतान्त्रिक युगमा प्रवेश गरे पनि हालसम्म पनि देशमा सामन्तवादी संस्कृतिको रजगज राजनीति तथा कला साहित्यका आदि केन्द्र भागमा नै पाइन्छ । कार्लमाक्र्सका अनुसार हरेक युगमा शासक वर्गका विचार प्रभावी हुन्छन्, बुद्धि र बौद्धिक शक्ति पनि उस...
सत्तारुढ दल नेकपाको स्थायी समिति वैठक भर्खरै सम्पन्न भएकोछ । अध्यक्षद्वयद्वारा पेश गरिएको दस्तावेजमा सैद्धान्तिक राजनीति भन्दा पनि औसत प्राविधिक राजनीतिक विषयहरूले प्राथमिकता पाएको देखिन्छ । यसकारण बैठकमा सैद्धान्तिक वैचारिक विषयहरूमा घनीभूत बहस भएन । मूलतः बैठक साङ्गठान...
‘बाइलाइन’ शब्द सबैभन्दा पहिले सय वर्ष पहिले प्रकाशित अर्नेस्ट हेमिङ्ग्वेको उपन्यास ‘द सन अल्सो राइजेज्’मा देखिएको थियो । समयसँगै पत्रकारहरू माझ रहेका आदर्शवादीहरूको लागि बाइलाइन, पत्रकारिताको शक्तिको प्रतिनिधित्व गर्ने प्रतीक बन्न गयो । यस...
वर्षौंअगाडिको कुरा हो । नदीकिनारको हाम्रो गाउँमा पल्ला गाउँतिरबाट दगुर्दै आएको एउटा बहुलाहा कुकुर गौंडा उक्लन खोज्दा नदीको एउटा दहमा खसेछ । बहुलाहा कुकुर यसै त पानीबाट डराउने, त्यसमा पनि पानीमै खसेपछि धेरै सलबलाएछ । त्यहीँ नजिकै माछा मारिरहेका एक जना माझी दाइल...
नेपाल सर्वप्राचीन गौरवशाली इतिहास, धर्म र संस्कृतिका दृष्टिले विश्व प्रसिद्ध देश हो । यस देशको राष्ट्रिय एकता, अखण्डता तथा स्वाधीनता कायम गर्न पुर्खाहरूले अनेक त्याग र बलिदान गरेका छन् । पुर्खाहरूका नेपाल एकीकरणका प्रयासलाई सफल बनाइछाड्ने अभिप्रायका साथ पृथ्वी नार...
आज घुसखोरी दुष्चरित्रले मुलुक विछिप्त छ । देशमा एकताका कुरालाई साँघुर्याएर राष्ट्रियता खुम्चिन थालेको स्पष्टै छ । जेजसरी आजका दिनमा इतिहासको सम्मानार्थ आवाज आउँछन् तिनमा वास्तविकता, भावना र सत्यतामा पारदर्शिता होस् । राष्ट्रनिर्माताका बारेमा केही विचारकहरूले गलगिज्ज इतिहा...
गोरखनाथका भक्त पृथ्वीनारायण शाहले डबल र मोहरमा श्रीश्रीश्री गोरखनाथ भत्रे उत्कीर्ण गराएको पाइन्छ । तत्कालीन नेपालमा जोसमनी सन्तहरूले प्रयोग गर्ने गरेको मिश्रित भाषायुक्त सधुक्कडी हिन्दीको सन्त साहित्यको गोरखनाथको भजन (प्रज्ञा, अङ्क ९९, शिवगोरखनाथ उत्पत्ति, डा. राजाराम सुवेदी)...
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले कात्तिक ६ गते एसियाली विकास बैङ्क (एडीबी) को अनुदानमा आएको विद्युतीय बसको उद्घाटन गरे । केही समयमै तामाकोशीबाट उत्पादन हुने र प्राइभेट कम्पनीहरूले उत्पादन गर्ने गरी करिब एक हजार मेगावाट विद्युत उत्पादन हुँदैगर्दा देशभित्र कसरी उपभोग बढाउन...
मान्छेको वर्तमान जब सङ्कटग्रस्त हुन्छ ऊ अतीतमुखी बनिदिन्छ । यो आम मान्छेको चरित्र हो । मान्छे अतीतमुखी बन्छ र सोच्न थाल्छ–ओहो ! मेरो विगत । मेरो इतिहास । मेरो अनुभव । मेरो दक्षता अनि क्षमता । फेरि अतीतमुखी बन्न सजिलो पनि हुन्छ । किनकि विगत भोगर आइएको हुन्छ र विगतब...
भीडद्वारा हुने हत्या/हिंसाको घटनामा बृद्धि तथा पुलिसकर्मीभन्दा गाईको मृत्युको खबरलाई बढी प्राथमिकता दिन थालिएको बारे अभिनेता नसीरुद्दीन शाहको बयानमा दक्षिणपन्थीहरुले आफ्नो निधार खुम्चाए भने यसमा आश्चर्यचकित हुने कुनै कुरा छैन । वर्तमान समयमा भारतमा जे भइरहेको छ, त्...
“संस्कार संस्कृतिबाट जुन स्वभाव बन्छ, खास मौकामा अरु सबै गुणलाई उछिनेर त्यही स्वभाव अगाडि आउँछ ।” –परम्परागत नीतिशास्त्र “प्रकृति वलवती छन् प्रेरणा यो फजूलै ।” –विद्व्च्छिरोमणि कुलचन्द्र गौतम १)अहिले वाइडब...
तिब्बत प्राकृतिक स्रोतमा धनी छ । तर यहाँ म तिब्बतको पानीसँग जोडिएको महत्त्व मात्र भन्दैछु । तिब्बतको पानीसँग भारतको नर्थ–इस्ट, नेपाल, पाकिस्तातसमेत जोडिन्छ । तिब्बतले महत्त्व यसको पानीको स्रोतको कारण निक्कै धेरै छ । संसारको छानो मानिने तिब्बतलाई ‘एसियाको प...
सरकारी अधिकारीहरू जग्गा अधिग्रहण समस्याले विकासलाई अवरोध पुर्यायो भन्छन् । तर के सरकारको जग्गा अधिग्रहण नीति व्यावहारिक र वैज्ञानिक छ त ? सरकार भरसक सित्तैँमा र भएन भने पनि अति कम मूल्य तिरेर स्थानीय व्यक्तिको निजी सम्पत्ति जग्गा अधिग्रहण गर्ने नियतबाट प्रेरित देखिन्छ । यस्त...
नेकपाका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल उर्फ प्रचण्ड एकीकरणका एक सशक्त सुविचारित अभियन्ता तथा सम्भावित भावी अध्यक्षका नाताले पनि अहिले केन्द्र भागमा छन् । त्यसैले उनमाथि निक्कै भारी जिम्मेवारी र दायित्व आइपरेको देखिन्छ । तर सशस्त्र युद्ध समयको बेला जस्तो अति केन्द्...
सामिर अमिन इजिप्टियन फ्रेन्च मार्क्सवादी र अर्थशास्त्री हुन् । कायरोमा १९३१ मा जन्मेका अमीनको अगस्त १२, २०१८ मा निधन भयो । माओपछि दलाल पूँजीवादको व्याख्या गर्नेमा समिर अमिन पहिलो स्थानमा छन् । अमिन भन्छन् ‘बुर्जुवा वर्गले पूजीँ उत्पादनको प्रक्रियामा न्युनतम ...
लामो प्रवासकालपछि हामी स्वदेश फर्कंदैछौँ । यस अवसरमा एक दुई शब्द देशवासीहरूको नाममा सम्बोधन गर्नु उचित ठान्छु । हाम्रो देश आज राष्ट्रिय सङ्कटमा छ । यता केही वर्षदेखि यो सङ्कट चर्किंदै गएको कुरा सबैले महसुस गरेकै हो । यसले गर्दा राष्ट्रिय अस्तित्व नै समाप्त ...
राष्ट्रिय मेलमिलापको आह्वानसहित नेपाल प्रत्यागमनको औचित्य अर्थात प्रजातन्त्र बहाली नहुँदै बीपी कोइरालाको निधन भयो । हुन त कुनै पनि राजनीतिज्ञको जीवनमा सबै कुरा उसैले चाहेमुताविक सम्भव पनि छैन । तर आफुखुसी इतिहास नबन्ने भएकाले इतिहास निर्माण गर्न पनि एउटा कुशल राजन...
