विचार/दृष्टिकोण

कम्युनिस्ट पार्टी कमिसनका आधारमा चले

कम्युनिस्ट पार्टी श्रमिक जनता वा श्रमिकहरूको अग्रदूत हो । त्यो अग्रदूतले अहिलेको पुँजीवादी समाजमा काम गरिरहेको छ । श्रमिक वर्ग स्वतः श्रममै जोडिएको हुन्छ । त्यसको अग्रदूतले आफूलाई वैचारिक, राजनीतिक र...

अन्ततः नोम चोम्स्कीले भनेको सत्य साबित भयो !

गएको ५० वर्षदेखि नोम चोम्स्की सम्भवतः संसारकै सर्वाधिक प्रतिबद्ध, अविराम सम्मानित बौद्धिक व्यक्तिका रूपमा समकालीन अमेरिकी विदेश नीतिको प्रखर आलोचकका रूपमा मानिन्छन् । अनवरत प्रकाशित भइरहेका विविध पुस्तक, लेख, अन्तर्वार्ता...

योजनाविनाका आयोजना टिप्ने राष्ट्रिय रोग

विकास पूर्वाधारका बारेमा केन्द्र सरकारमा रहेको एउटा रोग अहिले प्रदेश र स्थानीय तहमा सरेको छ । योजनाविनाका आयोजना टिप्ने रोग निकृष्ट तहमा पुगेको देखिन्छ । अहिले प्रचारबाजीका लागि योजनाविनामा...

शान्ति प्रक्रिया किन बिथोलियो, अब कसरी टुङ्गिन्छ ?

शान्ति प्रक्रियाको महत्त्वपूर्ण कुरा तीनवटा छन् । नेपाल सामन्तवादी र एकात्मक शासन व्यवस्थाबाट अघि बढेको मुलुक थियो । यसलाई चुनौती दिँदै सशस्त्र जनयुद्ध सुरु भएको थियो । २०६३ मंसिर ५...

माओवादी आन्दोलनले दमननाथलाई सम्झिनैपर्ने कारण

२०४६ को राजनीतिक परिवर्तनपछि माओवादीका मुख्य नेताहरू चुनाव नलड्ने नीति थियो । तर संसदीय मोर्चा हेर्ने जिम्मेवारी मलाई दिइएको थियो । सोही विषयमा दमननाथ ढुंगानाजीसँग मेरो भेटघाट भइराख्थ्यो । दमनजी...

रुसी सेनामा कार्यरत माओवादी पूर्वलडाकुको अनुभव : त्यो लडाइँ र यो लडाइँ !

शाहवंशीय निरङ्कुश सामन्ती राजतन्त्रको अन्त्य र जनवादी गणतन्त्रको स्थापना गर्ने उद्देश्य राखेर २०५२ फागुन १ गते नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी माओवादीले दीर्घकालीन जनयुद्धको उद्घोष गर्‍यो। जनयुद्धको उद्घोषसँगै देशमा सदियौँदेखि वर्गीय जातीय,...

‘ब्रेन ड्रेन’ कि ‘लेबर ड्रेन’ ?

राजनीतिक परिवर्तनका अनेकौँ शृंखलापछि पनि देशले विकासको अपेक्षित गति लिन नसकेकामा सबैलाई चिन्ता छ । सरकार र सत्तासीन नेतृत्व परिवर्तन त भयो, तर नागरिकको आर्थिक अवस्था सुधारिएन, शिक्षा र स्वास्थ्यजस्ता...

प्रदूषण नियन्त्रण गर्न काठमाडौँ महानगरपालिकाको नयाँ मापदण्ड

हरेक वर्षको हिउँदमा काठमाडौँ थप प्रदूषित हुने गरेको छ । चिसोबाट बच्ने उद्देश्यले उपत्यकावासीले आगो ताप्न काठ–दाउरा, सुकेका झारपात, पराल, गाडीका टायर, प्लास्टिक, सुक्खा फोहोर र अन्य जल्ने घातक वस्तु...

चुरेविना तराईमा जीवन छैन

चुरेमा समग्र नेपालको १२.७८ प्रतिशत भूभाग छ । यो ठ्याक्कै तराईदेखि माथि र मध्य पहाडभन्दा तल पर्छ । सरदर १५ सय भए पनि कुनै कुनै स्थानमा चुरे १९ सय मिटरसम्म...

निजामती कर्मचारी उत्साहित छन् त ?

करिब चार वर्षअगाडि सरकारी कामका सिलसिलामा मलाई धनगढीमा रहेको नेपाली सेनाको वाहिनीपतिको कार्यालयमा पस्ने अवसर मिल्यो । त्यति बेला सेनामा कार्यरत सिपाहीले मसँग जिज्ञासा राखे— हाम्रो सोह्रवर्षे कहिले आउँछ ? ...

सामुदायिक समाजवाद भनेको के हो ?

नेपालमा समाजवाद भन्ने शब्दको भ्रष्टीकरण भइसकेको छ । जो पनि समाजवादी । नेपाली कांग्रेसले राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र र समाजवादलाई मूल आदर्श मान्यो । यही आदर्शको जमिनमा टेकेर पञ्चायतविरुद्धको लडाइँ लड्यो ।...

नेपाली फिल्ममा कुनै नयाँ धार देखिन्न

सन् १९७४ मा म मुम्बई पुगेको थिएँ । त्यतिबेला मुम्बई फिल्म उद्योग पनि पूर्ण रूपले कलर भएको थिएन । केही फिल्म ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट बनिरहेका थिए । त्यो समय एउटा...

नेपाली चलचित्रको स्वर्णिम युग सुरु भएकै हो कि !

अहिले नेपाली फिल्मले जुन खालको बजार लिइरहेका छन्, त्यो अत्यन्तै राम्रो हो । खासगरी दसैँ–तिहार, छठ लगायत पर्वमा अत्यन्तै राम्रो बजार देखियो । १५–२० करोडसम्मको व्यापारका कुरा आइरहेका छन् ।...

पीएनओ कार्ड कसलाई र अहिले नै किन दिने ?

पिपुल अफ नेपाली ओरिजिन (नेपाली मूलका विदेशी नागरिक), जसलाई छोटकरीमा पीएनओ भनिन्छ । हालसम्म नेपाल सरकारले उनीहरूलाई कानुनमा समेट्न सकेको छैन । यसको पृष्ठभूमि जान्नका लागि पहिलो र दोस्रो...

प्रोफेसर रिचर्ड उल्फ र विश्वव्यापी समाजवादी आन्दोलन

प्रोफेसर रिचर्ड डेभिड उल्फ सन् १९४२ मा जन्मेका एक प्रसिद्ध अमेरिकी अर्थशास्त्री हुन्, जो पुँजीवादको कठोर आलोचना र माक्र्सवादी अर्थशास्त्रको प्रवद्र्धनका लागि विश्वभर परिचित छन् । हार्भर्ड, स्ट्यानफोर्ड र...

पुँजीगत खर्च न्यून हुनुका कारण र समाधानका उपाय

आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा पुँजीगत बजेट जम्मा १९ प्रतिशत छ । यसै त पुँजीगत बजेट न्यून छ, त्यसमाथि १० वर्षको औसत खर्च केवल ६७.५ प्रतिशत छ । हामीकहाँ पुँजीगत खर्च...

रवि लामिछानेको गिरफ्तारी र पार्टीको भविष्य

गत कात्तिक २ गते राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति रवि लामिछानेलाई नेपाल प्रहरीले आफ्नै पार्टी कार्यालयबाट पक्राउ गर्‍यो । गोर्खा मिडिया नेटवर्क प्रालिको सञ्चालक बनेर विभिन्न सहकारीको रकम अपचलन गरेको...

कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो

नेपालमा कम्पनी खोल्न, सञ्चालन गर्न र बन्द गर्न यी तिनै चरण सहज छैन । हामीकहाँ कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो छ । कुनै उद्यम गर्न चाहने व्यक्तिले एक्लै वा अरुसँग...

कांग्रेसले ‘मिस’ गरिरहेको नोना आमाको ‘मर्निङ मिटिङ’

काठमाडौँ । भर्खरै दोस्रो जनआन्दोलन सकिएको थियो । देश एउटा ऐतिहासिक परिवर्तनको मोडबाट अघि बढ्दै थियो । दश वर्षको सशस्त्र लडाइँ सकेर नेकपा (माओवादी) राजनीतिको मूलबाटोमा आएको थियो । र...

‘विश्वविद्यालयमा दलगत राजनीतिक प्रभावको अन्त्य हुनुपर्छ’

एसियन विकास बैंकले सन् २०१४ मा नेपाल, बंगलादेश, श्रीलंकाको उच्च शिक्षामाथि एक अध्ययन गरेको थियो । उसले सुझावको पहिलो नम्बरमा भनेको थियो— उच्च शिक्षालाई राजनीतिमुक्त गर । सबैले भनिरहेका...

वर्तमान पदाधिकारीबाट त्रिविको पुनर्संरचना असम्भव

काठमाडौँ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय आज जुन ठाउँमा पुग्यो, पुग्नुनपर्ने ठाउँमा पुग्यो । उच्च शिक्षाको दृष्टिकोण भएका मान्छे नआएका कारण यो समस्या आएको हो । एउटा विश्वविद्यालयमा पाँच लाख विद्यार्थी...

सद्भाव र एकताको सन्देश दिन्छ छठ

सूर्यको उपासना गरी चार दिन (कार्तिक शुक्ल चतुर्थीदेखि सप्तमी)सम्म मनाइने छठ पर्व यसपालि मंगलबारदेखि सुरु भएर शुक्रबार सकिँदै छ । भारतमा पनि मनाइने यो पर्व नेपालको खासगरी मिथिला क्षेत्रमा...

‘सरोगेसी’मा कानुनको अभाव

सरोगेसी भनेको कुनै महिला (सरोगेट आमा) ले अरु व्यक्तिको बच्चा आफ्नो गर्भमा राखेर जन्म दिने प्रक्रिया हो । यो प्रायः त्यस्तो अवस्थामा गरिन्छ जहाँ कुनै महिला स्वयं गर्भवती हुन नसक्ने...

रविको नाममा रास्वपालाई बलि नचढाऊ !

बहुदल र गणतन्त्रपछि विभिन्न प्रकरणमा पक्राउ पर्ने नेताहरूको सूची लामै छ— नेपाली कांग्रेसका तत्कालीन नेता जेपी गुप्ता, चिरञ्जीवी वाग्ले, तारणीदत्त चटौत, खुमबहादुर खड्का, गोविन्दराज जोशी, बालकृष्ण खाण, विजयकुमार गच्छदार, नेकपा...

जम्मु र जमुवाका माता वैष्णोदेवी

भगवती वैष्णोदेवीको प्राचीन मन्दिर भारतको जम्मु कश्मिर राज्यको जम्मु क्षेत्रको त्रिकुटा पहाडमा अवस्थित छ । करिब पाँच हजार दुई सय फिटको उचाइमा रहेको यस मन्दिरलाई मातारानी वा वैष्णवी मन्दिर पनि...

नेपाल संवत्, यसको गरिमामय इतिहास र वर्तमान अवस्था

काठमाडौँ । नेपाल संवत् अन्तर्राष्ट्रिय जगतमै आफ्नो देशको पहिचान बोकेको एकमात्र संवत् हो । नेपाल संवत् नामैले देशको पहिचान दिन समर्थ छ । विश्वमा अरु कुनै पनि त्यस्तो सवत् प्रचलनमा...

दक्षिण एसियामा पछिल्लो उथलपुथल : सङ्कटको डिलमा नेपाल !

दरबारसँग नजिक रहेका परराष्ट्रविद् रमेशनाथ पाण्डेले एक दिन एउटा म्यागेजिनका लागि अन्तरवार्ता दिने क्रममा यो पंक्तिकारसहितको टोलीसँग २०५२ सालदेखि सुरु भएको माओवादी विद्रोह र दरबारसँगको सम्बन्धका विषयमा कुराकानी गरे ।...

अमेरिकादेखि सयपत्री कसरी नेपाल भित्रियो ?

दसैँलगत्तै आउने ठुलो चाड हो, तिहार । तिहारलाई फूल र बत्तीको चाड पनि भन्ने गरिन्छ । योभन्दा पनि तिहारलाई चिनाउनेको अर्को चलन हो, भाइटिका । सायद भाइटिका नभएको भए तिहार...

बुढीगण्डकी आयोजना कार्यान्वयनका चुनौती र सम्भावना

देश धनी तर जनता गरिब भएको मुलुक भनी नेपाललाई चिनिने गरिएको छ । नेपालमा उपलब्ध प्राकृतिक, मानवीय, वित्तीय संस्था तथा संघ– संस्था आदि स्रोतहरू उत्पादन र उपभोगका दृष्टिमा पर्याप्त भएकाले...

नक्सलवादी आन्दोलनले के भन्छ ?

नेपालको राजनीतिक अस्थिरता, चरम भ्रष्टाचार र जनअसन्तोषको परिस्थितिमा नक्सलवादीजस्ता आन्दोलनलाई सूक्ष्म रूपमा विचार गर्नुपर्ने देखिन्छ । कमजोर शासन प्रणाली र जवाफदेहिताको अभावले अहिलेको हाम्रो राजनीतिक अवस्थालाई अस्थिर बनाएको छ ।...

विदेशमा बसाइँसराइ

बडादसैँ २०८१ सुरु भएयता नेपाली मिडियामा बसाँइसराइलाई लिएर विशेष बहस चलेको देखिन्छ । विकासको सन्तुलन र जनताको आकांक्षा बुझन् सो बहस सान्दर्भिक छ, तर यो बसाँइसराइले भन्दा बढी देशै छाडेर...

अमेरिकाको विकास–पूर्वाधार र नेपाली नफर्कनुको कारण

अमेरिका भन्नेबित्तिकै हामी अधिकांशले सम्झन्छौँ— आर्थिक र सामरिक हिसाबले विश्वमै सबैभन्दा शक्तिशाली देशस प्रशस्त रोजगारीको अवसर भएको देशस सूचना–प्रविधि र पूर्वाधारका हिसाबले विकसित देशस व्यक्तिगत स्वतन्त्रता भएको देश आदि ।...

वैकल्पिककै विकल्प खोज्दै नेपाली समाज

नेपाली राजनीतिमा संक्रमणकाल, सहकार्य, विकल्प, वैकल्पिक शक्ति वा नयाँ शक्ति आदि शब्द प्रायः सुनिने शब्द हुन् । आज पनि विकल्पको बहस चर्को रूपमा उठिरहेको छ । हरेक व्यक्ति, संस्था वा...

आरोग्य र आध्यात्मिक शक्तिका लागि कार्तिक स्नान

जलस्नान मानिसको एक स्वाभाविक दैनिक कर्म हो । यो स्नानको विषयसँग पनि उत्सव, पर्व, पूजा, आराधना, उपासना, अभ्यास, साधना, योग, ज्ञान आदि जोडिएका छन् । मकर संक्रान्तिको स्नान र पुसी...

गणतन्त्र र एमालेलाई गिज्याइरहेको दान

‘यदि कुनै देशमा भ्रष्टाचार मुक्त र सुन्दर मस्तिष्कले काम गर्न पाउने हो भने समाजका तीन सदस्यले नै राज्यमा कायापलट ल्याउन सक्छन् । ती हुन– बुवा, आमा र गुरु !’ ...

व्यवस्थाले भन्दा बढी प्रविधि र विश्वको प्रभावले छिटपुट सुधार

काठमाडौँ । नेपालले निकै छोटो समयमा धेरै खालका व्यवस्थाको अभ्यास गरिसकेको छ । सायद संसारका कुनै मुलुकमा यसरी छिटोछिटो व्यवस्था नै फेरिने गरेको अभ्यास देखिँदैन । बेलायत, युरोपेली मुलुक, अमेरिकी,...

प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाका कारण आर्थिक उदारता

मुलुकले अँगालेको राजनीतिक व्यवस्थासँगै आर्थिक तथा सामाजिक पाटो एकअर्कासँग जोडिएर अगाडि बढ्छन् । विश्वभरका मुलुकको उदाहरण हेर्दा के भन्न सक्छौँ भने खुला व्यवस्था या भनौँ प्रजातात्रिक अभ्यास गरिरहेका अधिकांश मुलुक...

संघीयतामा संघीय कर्मचारीकै हालीमुहाली

हिजो एकात्मक राज्य प्रणाली रहँदा ‘स्थानीय स्वायत्त शासन ऐन– २०५५’ ले स्थानीय निकायलाई आफैँ कर्मचारी पदपूर्ति गर्ने अधिकार दिएको थियो, तर आज स्थानीय निकाय सरकार बनेका छन्, प्रशासकीय स्वायत्तता भने...

प्रतिशोध, प्रतिनिधिमूलक व्यवस्था र प्रत्यक्ष प्रजातन्त्र

प्रतिशोध प्रतिनिधिमूलक व्यवस्थाको सुन्दरता हो । राजतन्त्रात्मक व्यवस्थादेखि आजसम्मको सम्पूर्ण व्यवस्था प्रतिशोधी व्यवस्था हो । राजतन्त्रात्मक व्यवस्थाको प्रतिशोधको ज्वलन्त उदाहारण राजा वीरेन्द्रको वंशनाश हाम्रो सामुमा झलझली छ । यस्तै...

साईबाबाः दक्षिण एसियाको न्यायको लालटिन निभ्यो !

जीवनका केही सम्बन्धहरू त्यस्ता हुन्छन्, जहाँ दुरीले बिछोड मात्र ल्याउँदैन, समय र परिस्थिति अनुकूल नहुँदा संवाद हराउँछ । भेटघाटमा बिराम लाग्छ । तथापि ती सम्बन्धहरूले हृदयमा गहिरो छाप छोडेका हुन्छन्,...

अलैँचीको मूल्य उच्च विन्दुमा, किसान उत्साहित

ताप्लेजुङको पाथीभरा क्षेत्रमा हिमपात

कोशी प्रदेश सरकारको ६ पन्ने आचारसंहिता

प्रधानमन्त्री ओलीको गृह जिल्ला झापामा विकास खर्चको अवस्था निरासाजनक

बहुदरमाई नगरपालिकाका कर्मचारी र जनप्रतिनिधिले चार महिनादेखि तलबभत्ता पाएनन्

पर्साका सरकारी कार्यालयको पुँजीगत खर्च छ प्रतिशतमा सीमित

वीरगन्जलाई आर्थिक राजधानी घोषणा गर्न प्रभु साहको माग

ट्राफिकद्वारा ४ हजार सवारी कारबाहीमा झन्डै ३६ लाख राजश्व सङ्कलन

बागमती सरकारद्वारा एक सचिवको पदस्थापन, २ जनाको सरुवा

सडक र खोला मापदण्ड खारेजको माग राख्दै खबरदारी (तस्बिरहरू)

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका दोलखा सेक्रेटरीसहित १६ जनाले दिए सामूहिक राजीनामा

एउटै व्यक्तिले फलाए चार सय मुरी धान

पोखरेबगर–चित्रे सडक मर्मत नहुँदा पर्यटकलाई सास्ती

गोरखाको धार्चेमा आधारभूत अस्पताल भवन निर्माण

‘एक पालिका, एक खेल मैदान’ कागजमै सीमित

गोरखामा ‘ऐतिहासिक पर्यटन व्यवसायी भेला’ सुरु

पुथा उत्तरगंगा–२ मा माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार निर्विरोध भएको औपचारिक घोषणा

‘भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडानले तराईमा पर्यटन विकासको ढोका खुल्यो’

आर्थिक विकासका लागि लगानी खोज्दै लुम्बिनी सरकार

लुम्बिनी प्रदेशमा मानसिक स्वास्थ्य समस्या जटिल बन्दै

भाइले गरे ५६ वर्षीय पुरुषको हँसिया प्रहार गरी हत्या

रारा–गमगढी सडक सरकारको प्राथमिकतामा : मुख्यमन्त्री कँडेल

मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका सबै प्रश्नपत्रहरु अंग्रेजी र नेपाली दुवै भाषामा छाप्न माग

सुध्रिएन कर्णालीको विकास बजेट कार्यान्वयन, चार महिनामा जम्मा ४ प्रतिशत खर्च

जिल्ला समन्वय समिति कैलालीको प्रमुखमा कांग्रेसकी चौधरी निर्विरोध निर्वाचित

सुदूरपश्चिमको मलको कोटा सकियो, समस्यामा किसान

डडेल्धुरामा जीप दुर्घटना : दुईको मृत्यु, सात घाइते

मेचीबाट सुरु भएको ‘युवा संकल्प यात्रा’ महेन्द्रनगर पुगेर सम्पन्न

‘समयमा अघि बढ्न नसकेका आयोजनालाई ‘पर्ख र हेर’को अवस्थामा राखेका छौँ’

फिनल्यान्ड, स्विडेन र नर्वेले जारी गरे युद्ध अलर्ट, रुसी हमलाबाट बच्नका लागि नागरिकलाई अनुरोध

मेडिसिटीमा बिरामीको मृत्यु : आफन्त भन्छन्– अस्पतालको लापरबाही