विचार/दृष्टिकोण

अधिकतम लक्षित वर्गलाई स्वरोजगार बनाउन कोष लागिपरेको छ

सामान्य रोजगारीका लागि पनि भारत जानुपर्ने बाध्यता अन्य प्रदेशको तुलनामा सुदूरपश्चिम प्रदेशमा निकै छ । रोजगारीका लागि भारत जानुपर्ने बाध्यता सुदूरपश्चिमको प्रचलनजस्तै नै भइसकेको छ । त्यसमा धेरै नै पीडा...

पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी र पूर्वउपराष्ट्रपति पुन फेरि किन आउने राजनीतिमा ?

एक होइन, लगातार दुई कार्यकाल राष्ट्रपति भइसकेकी विद्या भण्डारी र पूर्वउपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन फेरि राजनीतिमा सक्रिय हुन थालेको चर्चासँगै प्रश्न उठेको छ— राष्ट्र प्रमुख र उपराष्ट्र प्रमुखसम्म भइसकेका व्यक्ति पुनः...

मधेसवादी दल समाप्त हुनुको अर्थ

राजनीतिक दल विभाजनको पीडा सबैभन्दा बढी नेताहरूसँग छ । सायदै यतिका विभाजन र तोडफोड अरू देशमा कतै भएको होला । हाम्रो देशमा जति पनि विभाजन भएका छन् अधिकांश सत्ता र...

मधेसी दल टुटफुटको अन्तहीन कथा

नेपाल सद्भावना पार्टीलाई देशको सबैभन्दा पुरानो सार्थक मधेसी दलको मान्यता प्राप्त भयो । हुन त देशमा प्रजातन्त्र आएपछि कुलानन्द झा, रामजनम तिवारी र वेदानन्द झाद्वारा गठित तराई कांग्रेसलाई पहिलो मधेसी...

कस्तो हो चीनको ‘ड्रागन डिप्लोमेसी’ ?

चिनियाँ कूटनीतिलाई अन्तर्राष्ट्रिय सन्दर्भमा ‘ड्रागन डिप्लोमेसी’ (कूटनीति) पनि भन्ने गरिन्छ । यो शब्दावलीले कूटनीतिक जगत्मा दोहोरो अर्थ दिन्छ । पहिलो, ड्रागन चीनको सांस्कृतिक प्रतीक भएकाले चिनियाँ कूटनीति भन्ने जनाउँछ ।...

जनयुद्धको विरासत, संसदीय राजनीति र अबको बाटो

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना रूसी क्रान्तिका नायक लेनिनको ६९औँ जन्मजयन्तीको अवसर पारेर २२ अप्रिल १९४९ मा भारतको कलकत्तामा भएको थियो । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको संस्थापक नेतृत्वका रूपमा २५ वर्षीय पुष्पलाल...

भियतनामी क्रान्ति : साम्राज्यवादका विरुद्ध जनताले लडेको गौरवशाली युद्ध

भियतनामी क्रान्ति एउटा यस्तो संघर्षको कथा हो, जसले सिङ्गो संसारलाई अन्याय र अत्याचारका विरुद्ध उभिन प्रेरित गर्‍यो । जब १८८७ मा फ्रान्सले भियतनामलाई आफ्नो उपनिवेश बनायो, त्यस उपनिवेशवादको घाउ आर्थिक...

नेकपाले किन गर्दैछ विचार संश्लेषण ?

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)को नवौँ केन्द्रीय समितिको हालै सम्पन्न पूर्ण बैठकले विचार संश्लेषण गर्ने निर्णय गरेको छ । जसको पक्ष र विपक्षमा धारणाहरू आउन थालेका छन् । यहाँ सोही विषयमा...

‘प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति निरंकुश बन्न सक्ने खतरा हुन्छ’

अहिलेको संसदीय प्रणाली छ, संसदबाट प्रधानमन्त्री छान्ने, यस प्रणाली परिवर्तनको कुनै सुरसार छैन । अहिलेको आवश्यकता संसदीय प्रणाली नै हो । राष्ट्रपति प्रणाली भएका अन्य देशमा पनि धेरै समस्या...

हामीकहाँ प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपतीय प्रणाली किन आवश्यक छ ?

संविधानसभाबाट बनेको संविधानपछि निर्वाचित सरकार जो दुईतिहाइ नजिक थियो, त्यसले नै दुईपटक संसद् विघटन गर्ने स्थिति पैदा भयो । २०७९ पछिको चुनावपछि पनि सरकार अस्थिर भइरहने स्थिति देखापर्‍यो । ...

विश्वसामु गरिएका सरकारी प्रतिबद्धता र सडक दुर्घटनाको अवस्था

आगामी जनवरी १८ देखि २० सम्म मोरक्कोमा चौथो विश्व सडक सुरक्षा मन्त्रीस्तरतीय सम्मेलन हुँदै छ । तीन दिन चल्ने उक्त सम्मेलनमा एक सय ९३ देशका दुई सय ६० वक्ता रहने...

एनआरएनएमा एकताको अवसर र चुनौती

डा. केशव पौडेल संसारभरिका नेपालीको साझा संस्था ‘गैरआवासीय नेपाली संघ’ अर्थात् ‘नन–रेजिडेन्ट नेपाली एसोसिएसन’ (एनआरएनए) अहिले चौबाटोमा उभिएको छ । गिर्दो साख, चर्किंदो आन्तरिक विवाद, मुद्दा–मामिला र विभिन्न गुट–उपगुटले संस्था...

‘बहुतले पार्किङको अवधारणा ल्याउनुपर्छ’

अहिले काठमाडौँ उपत्यकामा सवारी पार्किङको समस्या जटिल बन्दै गएको छ । यद्यपि सरकारले सवारी पार्किङका लागि हालसम्म कुनै मापदण्ड बनाएको छैन । अब भने सवारी पार्किङका लागि मापदण्ड बनाउन ढिला...

हिजो र आजको सिक्लेस

कास्की जिल्लाको मादी गाउँपालिका वडा नम्बर १ मा पर्दछ सुन्दर गाउँ, सिक्लेस । पछिल्लो समय आन्तरिक पर्यटकहरूको पहिलो रोजाइमा सिक्लेस गाउँ पर्ने गरेको छ । यहाँको कला, संस्कृति र प्राकृतिक ...

‘अहिले विवाह व्यक्तिको चाहना र स्वतन्त्रतासँग जोडिएको छ’

मान्छे किन एक्लै बस्न खोज्छ र एक्लै बस्न कुन बेला सक्छ भन्नेले नै सम्बन्ध विच्छेदमा विशेष भूमिका र अर्थ राख्छ । सामाजिक आवश्यकता र सामाजिक सम्बन्धको स्वरूपले व्यक्तिहरूलाई एक ठाउँमा...

‘राष्ट्रवादी देखाउन कांग्रेसले बीआरआईमा सर्त राख्यो, लुको भ्रमणले तर्सिन आवश्यक छैन’

संघीयताका विषयमा हाम्रो महाधिवेशनमा राम्रोसँग बहस भएको छ । हाम्रो पार्टी संघीयताविरोधी होइन, पक्षधर हो तर अहिले नेपालमा जुन संघीयता छ, वास्तविक अर्थमा जनताले मागेको संघीयता यो होइन । जनताको संघीयताको...

डोनाल्ड ट्रम्पको ‘१८औँ ब्रुमेर’

सन् २०१६ देखि २०२० सम्म डोनाल्ड जे ट्रम्पले ४४औँ अमेरिकी राष्ट्रपतिका रूपमा काम गरे । अहिले उनले आफूलाई ४७औँ नम्बरको राष्ट्रपतिका रूपमा पुनः निर्वाचित गराउन सफल भएका छन् । कार्ल...

व्यापार घाटा घटाउने र विद्युत् खपत बढाउने उपाय

पछिल्ला वर्षमा हामीकहाँ जलविद्युत् उत्पादन बढिरहेको छ । विद्युत् उत्पादन बढेसँगै त्यसको बजारीकरण र सदुपयोग बढाउनुपर्ने चुनौती राज्यसामु छ । खासगरी उत्पादित विद्युत्को निर्यातको अवसर खोज्नु राज्यको जति प्राथमिकता हुने...

बीआरआई सम्झौता सार्वभौम सत्ताको सफल प्रयोग

समृद्धिलाई सबै मानव जातिको सेवामा समर्पित गर्ने घोषणासहित सन् २०१३ मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिन फिङले ‘बेल्ट एन्ड रोड इनिसियटिभ’ (बीआरआई) कार्यक्रमको सुुरुवात गर्नुभयो । पुरानो चिनियाँ सिल्क रोडको विकसित...

‘मनोभावका आधारमा लेखिने घोषणापत्रको अर्थ र औचित्य देखिँदैन’

पछिल्लोपटक आवधिक निर्वाचन भएको दुई वर्ष अर्थात् ४० प्रतिशत समय बितेको छ । यो हिसाबले पार्टीहरूले पाँच वर्षभित्रमा गर्छु भनेर आफ्नो चुनावी घोषणापत्रमा जे प्रतिबद्धता गरेका थिए, त्यसको ४० प्रतिशत...

सबै बजेट गौरवका योजनामै खन्याउने कुरा हुँदैन

६ वर्ष अघि सुदूरपश्चिम प्रदेशको तत्कालीन सरकारले ल्याएको प्रदेश गौरवको योजनाको अवधारणा धेरै राम्रो भए पनि बजेट क्षमता, व्यावहारिक पक्षलाई त्यति ख्याल गरिएन । समग्रमा सबै जिल्ला र पालिका जोड्ने...

कार्यकर्ताको मागमा बन्ने योजनाले समस्या

विकास निर्माणका काममा धेरै बेथिति देखिन थालेको छ । संघीयता आउनुभन्दा अघि र पछिका पूर्वाधार विकासको चरण हेर्ने हो भने खासै फरक छैन । बेतिथि उस्तै छ । तीन तहका...

सभ्य समाज भएको कुनै पनि मुलुकमा हाम्रोजस्तो सहरी सडक छैन

काठमाडौँमा दिनानुदिन ट्राफिक जामको समस्या बढ्दो छ । जाम हुनुको मुख्य कारण सडकको क्षमताभन्दा बढी सवारी–साधन हुनु नै हो । सामाजिक तथा आर्थिक कुराले गर्दा मानिसको आवतजावत दिनहुँ बढ्दो छ,...

फैसला किन सर्वसाधारणले नबुझ्ने, जटिल र लामा वाक्यका हुन्छन् ?

हरि फुयाँल नेपाली कानुनी भाषाको विकास क्रम हेर्दा प्रायः ठेट नेपाली भाषा (खस कुरा वा पर्वते बोली)को प्रयोग भएको पाइन्छ । यद्यपि हाम्रो अदालती भाषामा संस्कृतका शब्दहरू पनि परेका छन्...

वैयक्तिक विवरण सार्वजनिकीकरणमा मिडिया पनि दोषी

नेपालमा गोपनीयताको हकको अवस्था विश्लेषण गर्दा कानुनी रूपमा कस्तो व्यवस्था गरिएको छ र यसको अभ्यास कस्तो छ भनी हेरिनुपर्ने हुन्छ । २०४७ सालको संविधानले गोपनीयताको हकलाई पहिलोपटक मौलिक हकका रूपमा...

सबै विवरण छातीमा टाँसेर अभियुक्त सार्वजनिक गर्नु कानुनसम्मत होइन

कुनै पनि कसुरको अनुसन्धानका लागि हामीकहाँ पक्राउ प्रक्रिया दुई खालका छन्— १) जरुरी पक्राउ पुर्जी । २) पक्राउ गर्न अदालतको अनुमति । पक्राउ गरेर अदालतमा समर्थन गर्न लैजाँदा अनुसन्धान...

वैदेशिक रोजगारीमा सधैँ भर पर्ने कि राज्यले केही पहल गर्ने ?

रोजगारी वा अवसरको खोजीमा दैनिक दुई हजारको हाराहारीमा नेपाली बिदेसिने गर्छन्— प्रायः पत्रपत्रिका र जनबोलीमा दोहोरिइरहने वाक्य हुन् । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हृदय विदारक दृश्य देखिन्छन्— देश छाड्दै गरेको...

२१औँ शताब्दीमा कार्ल मार्क्स

१९औँ शताब्दीको पूर्वाद्र्धमा जन्मेका दार्शनिक कार्ल मार्क्सका विचारलाई आजको २१औँ शताब्दीको अवस्थासँग जोडेर (अथवा मार्क्सलाई आज जन्मेको रूपमा) हेर्दा हामीलाई पुँजीवादका जटिलताहरू र त्यसको सामाजिक प्रभावका विषयमा गहिरो ज्ञान प्राप्त...

विद्यार्थीको सिकाइ सुधारका त्रिपक्षीय रणनीति

आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ मा नेपाल सरकारले १८ खर्ब ६० अर्ब ३० करोड रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ । त्यसमध्ये विभिन्न शैक्षिक कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्न २ खर्ब ०३ अर्ब ६६ करोड शिक्षा,...

प्रदेशले आर्थिक भारमात्र किन थप्ने ?

हामी संघीयताको अभ्यासमा छौँ । तर तीन तहका सरकारका संरचनाबिच दुबिधा सिर्जना भइरहेको देखिन्छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबिच कामको विभाजन र व्यवस्थापन जसरी हुनुपर्ने हो, त्यो देखिएको छैन...

कानुनी व्यवस्था र व्यवहारबिच खाडल, भौतिक संरचना अपाङ्गमैत्री भएनन्

नोभेम्बर ३ लाई अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको अन्तर्राष्ट्रिय दिवसका रूपमा मनाइने गरिन्छ । यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय नारा छ : ‘समावेशी र दिगो भविष्यका लागि अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको नेतृत्वलाई प्रवद्र्धन गरौँ ।’ ...

कमजोर लेखा समितिलाई टेर्दैन अख्तियार

म सार्वजनिक लेखा समिति सभापति हुँदा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको राधारमण उपाध्याय प्रमुख आयुक्त हुनुहुन्थ्यो । हामीले एकपटक संयुक्त बैठक बसेर एउटा महत्त्वपूर्ण निर्णय गरेका थियौँ । बेरुजुसम्बन्धी महालेखा परीक्षकको...

आयुक्त नियुक्ति प्रक्रिया नै दोषी

अख्तियारमा जान पाउँ भन्ने मेरो इच्छा थिएन । मलाई ठुलो पद पाएँ भन्ने पनि थिएन । रिटायर्ड भएपछि आफ्नै कार्यालय ‘जलस्रोत विकास संस्था’ खोलेँ । म वकिल पनि हो, कमाएकै...

प्रधानमन्त्री ओली र चीन सरकारको ‘लिट्मस टेस्ट’

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली छिमेकी मुलुक जनवादी गणतन्त्र चीनको चार दिने (मङ्सिर १७–२०) भ्रमणमा निस्केका छन् । राज्य कोषबाट करोडौँ रुपैयाँ खर्चेर जम्बो टोलीसहित प्रधानमन्त्रीबाट भएको यो भ्रमण केवल एउटा...

बालबालिकामा जलवायु परिवर्तनको असर

अजरबैजानको बाकुमा सम्पन्न जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय संरचना महासन्धि (यूएनएफसीसीसी) का पक्ष राष्ट्रहरूको २९औँ सम्मेलन (कोप–२९) को निष्कर्षलाई प्रसिद्ध सञ्चारमाध्यम ‘द गार्डियन’ले ‘न्यायको भद्दा मजाक’ (ट्राभेस्टी अफ् जस्टिस)को संज्ञा दिएको...

चीनको बीआरआई सपना : उदाउँदो विश्व यात्रामा नेपाल छुट्ने डर !

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली सोमबार चीन भ्रमणमा जाँदैछन् । चौथोपटक प्रधानमन्त्री भएको पाँच महिनापछि ओली छिमेकी मुलुक चीनको भ्रमणमा जान लागेका हुन् । यसअघिका प्रधानमन्त्रीहरूले भारतबाट विदेश भ्रमणको पहिलो सुरुवात गर्ने...

सहकारीका सम्बन्धमा संसदीय समितिले स्पष्ट खाका दिएन

गण्डकी प्रदेश अन्तर्गतका धेरै सहकारी संस्था डामाडोल अवस्थामा चलेका छन् । डेढ वर्षदेखि सहकारी रजिस्ट्रारको कार्यालय गण्डकी अन्तर्गत वित्तीय विश्लेषकका रूपमा काम गर्दै आएको मेरो अनुभवका आधारमा भन्नुपर्दा कतिपय सहकारीका...

दश दिक्पाल र पूर्वका देवता इन्द्र

दश दिक्पालको अवधारणा हिन्दु धर्म र संस्कृतिमा एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक र सांस्कृतिक प्रतीकका रूपमा स्थापित छ । दिक्पाल शब्दको अर्थ ‘दिशाको रक्षक’ अथवा पालक हो । हिन्दु धर्मका दश प्रमुख...

सफल विद्यार्थी कसरी बन्ने ?

भनिन्छ, राम्रो पढ्नेहरू नै राम्रो नेता बन्छन् । राम्रो सिक्नेहरू नै राम्रो कमाउने हुन्छन् । सिकाउन कहिले नथाक्ने शिक्षक र सिक्न जहिले नै उत्सुक विद्यार्थीले नै देशको मुहार फेर्छन् ।...

बलिपूर्व पशुको स्वास्थ्य परीक्षण आवश्यक (भिडियोसहित)

बाराको गढीमाईमा यही मंसिर १ गतेदेखि एक महिने मेला जारी छ । यो मेलामा विभिन्न जनावरको बलि समेत दिने प्रचलन छ । हरेक पाँच–पाँच वर्षमा लाग्ने यो मेला मानिसहरूको पवित्र...

मासु र मदिरा नचल्ने माङ्सेबुङ गाउँ

लेटाङमा व्यावसायिक कफीखेती, एकै वडाका १२० परिवार खेतीमा तल्लीन

तेह्रथुमको चोत्लुङ ‘पार्क’ लिम्बू संस्कृति अध्ययन केन्द्र बन्दै

मोरङमा २२ वर्षीय युवतीमाथि सामूहिक बलात्कार

पर्साको पोखरियामा मालपोत र नापी कार्यालय स्थापना गर्ने निर्णय

कटहरिया नगरपालिकामा जनप्रतिनिधिले नै लगाए ताला

गहुँ खेती गर्न रासायनिक मल अभाव

वीरगञ्ज नाकाबाट चारपाङ्ग्रे सवारीको आयात घट्यो

विपद् प्रभावित महिला तथा किशोरीलाई ‘डिग्निटी किट’

नौ सय ५० विपन्न परिवारलाई चुलो वितरण

फष्टलुक्समा यस्तो देखियो ‘जुना’

३ पटक उदघाटन भएर थलिएको ‘आयोजना बैंक’ फेरि कार्यान्वयन गर्ने तयारी

पोखरामा लगाइएको निषेधित क्षेत्र हटाउन रास्वपाको आग्रह

फेवा तालमा ड्रागन बोट फेस्टिभलको तयारी, तस्बिरहरू

ट्रक दुर्घटनामा दुईको मृत्यु

पर्यटकीय नगरी पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय बेलुन महोत्सव (तस्बिरहरू)

मोटरसाइकल दुर्घटनामा प्रहरी जवानको मृत्यु

नेपाल एसबिआई बैंक लिमिटेडको लुम्बिनी प्रदेश कार्यालय स्थानान्तरण

बाँकेका तीन उद्योगविरुद्ध मुद्दा दायर

लुम्बिनी प्रदेश प्रज्ञा प्रतिष्ठान विधेयक अगाडि बढाउने तयारी

दुई पटक संशोधन हुँदा पनि कार्यान्वयन हुन सकेन कर्णाली सरकारको महत्त्वाकाङ्क्षी योजना

कर्णाली सरकारको ३५ करोड रुपैयाँभन्दा बढी खर्च भइसकेको कार्यक्रम अलपत्र

हुम्लामा हिमपात, जनजीवन प्रभावित

कर्णाली सरकारको बजेट कार्यान्वयन : १८ अर्ब पुँजीगत बजेटमध्ये पाँच महिनामा बल्ल एक अर्ब खर्च

सुदूरपश्चिममा बेरोजगारी, भारत जाने बाध्यतामा बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धासम्म

कैलालीमा तीन लाख २४ हजार मेट्रिकटन धान उत्पादन

जुवातास खेलिरहेका १० जना पक्राउ

बोक्सीको आरोपमा एक महिलालाई सामूहिक कुटपिट