साहित्य

निबन्धबारे गम्भीर विमर्श आवश्यक

वि. सं. १९९३ देखि आधुनिक नेपाली निबन्ध लेखनको आरम्भ भएको हो । त्यसयता झन्डै नौ दशक बितेका छन् । यस अवधिमा सयौँ स्रष्टाले निबन्धमा कलम चलाएका छन् । निबन्धका सयौँ...

निबन्धका धेरै विषयवस्तु पत्रकारिताले खोस्यो : प्रा.डा. गोविन्दराज भट्टराई

निबन्धका बारेमा रातोपाटीकर्मी ध्रुवसत्य परियारले प्रा.डा. गोविन्दराज भट्टराईलाई केही प्रश्न इमेल गरेका थिए । प्रा.डा. भट्टराईले जवाफ लेखेर इमेल फर्काए : समाचारका तत्त्व पुगेन भने ‘न्युजरुम’मा रिपोर्टरलाई डेस्क इडिटरले प्रायः...

कस्तो लेखन निबन्ध हो, कस्तो होइन ?

निबन्ध भनेको आत्म–प्रकाशन हो । कुनै व्यक्तिले आफ्ना अनुभव र अनुभूतिलाई स्वतन्त्र तरिकाले गद्यमा अभिव्यक्त गर्ने माध्यम हो निबन्ध लेखन । कुनै पात्र, घटना वा विषयप्रति व्यक्तिगत दृष्टिकोण वा अनुभूतिसहित...

आत्मघातीका आँखा

मानिस जन्मनुको अर्थ बाँच्ने दिनहरूका लागि हो कि मर्ने दिनको प्रतीक्षाका लागि हो ? यो सजिलो उत्तरको गाँठो परेको प्रश्नजस्तो लाग्छ मलाई । अचम्म लाग्छ यस्तो फुस्काउन नमिल्ने गाँठोमा...

२५ वर्षमुनिका लेखकलाई नेपालयको खुला आह्वान

काठमाडौं । पब्लिकेसन नेपालय स्थापनाको २० वर्ष पुगेको छ । यो लामो यात्रापछि अब फेरि यस प्रकाशन गृहले नयाँ पुस्ताबीचबाट नयाँ सम्भावनाहरूको खोजी, संवर्धन र तिनको विकासमा आफूलाई संलग्न गराउने...

मृत्यु मानिसको स्थायी साथी

हिजोआजको अस्तव्यस्त जिन्दगीको दौडमा मान्छेलाई मृत्युका बारे सोच्ने फुर्सदै छैन । मनुष्य चोला लिएर जन्मेपछि मृत्यु अवश्यम्भावी छ, म एक दिन मर्नुपर्छ भन्ने आज भोलिका मानिसले बिर्सिसकेजस्तो लाग्छ । ...

आख्यानकार थापाको उपन्यास ‘मेरा गाउँको खड्क्या मन्त्री’ को विमोचन

टीकापुर । आख्यानकार स्वर्गीय गगनसिंह थापाको नवौँ कृति उपन्यास 'मेरा गाउँको खड्क्या मन्त्री' एक समारोहका बिच टीकापुरमा लोकार्पण गरिएको छ । पञ्चायती शासन व्यवस्था र प्रजातन्त्र स्थापनाको परिवेशमा विपन्न...

अलिमियाँको आँगनमा साहित्य मेला गर्दै पोखरा १३

पोखरा । नेपाली साहित्यको सम्मानित र चर्चित नाम हो अलिमियाँ । पोखराका अलिमियाँको आँगनमा पहिलोपटक साहित्य मेला हुने भएको छ । पोखरा १३ नम्बर वडा कार्यालयले अलिमियाँकै आँगनमा साहित्य मेला...

कविशिरोमणिको १४१ औँ जन्मजयन्तीको अवसरमा कविता प्रतियोगिता

पोखरा । कविशिरोमणि लेखनाथ पौड्यालको १४१ औँ जन्मजयन्तीको अवसरमा आयोजित त्रिदिवसीय कार्यक्रम अन्तर्गत लायन्स क्लब अफ लेखनाथले राखेको कविता प्रतियोगितामा जुनियर सिटीजन्स एकेडेमीकी सापेक्षा सुवेदीले प्रथम स्थान हासिल गरिन् । ...

सेतेको संसार–४

‘हेर् लाटा,’ बेलुका भात खाइसकेपछि कुलप्रसादले सेतेलाई सम्झायो, ‘आफन्त भनेको कि चाइन्छ मर्दा, कि चाइन्छ पर्दा । आज कर्मले तँ नोकर भइस्, दुःखजिलो गरेर मैले चार पैसो जोडेँ । मर्ने...

नेत्र एटमका तीन कविता

१) नबिथोल मलाई ! आफ्नै हृदयबाट उडेर परेलीको हाँगामा बसेको चरो हुँ म, पल–पल नबिथोल मलाई ! गुम्फित धुवाँको निलो कोलाहलले जराहरू खोस्रिरहेका बेला सिसाको भित्ताजस्तो जता उडे...

कुन पार्टीलाई भोट दिऊँ

आफ्नै देशमा काम पाए काम बमोजिम दाम पाए मलाई अब साउदी गएर ताता घाममा सडक लिप्नु छैन लौ भन्नुस् त आउने चुनावमा कुन पार्टीलाई भोट दिऊँ आफ्नै देशमा सुविधा...

तारा स्मृति पुरस्कार समालोचक निनु चापागाइँलाई

काठमाडौँ । इच्छुक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानद्वारा प्रदान गरिने तारा स्मृति पुरस्कार यस वर्ष वरिष्ठ मार्क्सवादी सौन्दर्य चिन्तक तथा समालोचक निनु चापागाइँलाई प्रदान गरिने भएको छ । उक्त कुरा प्रतिष्ठानका सदस्यसचिव...

भूपिका सिर्जना अँध्यारो हटाउने ‘दीपशिखा’

नेपाली साहित्यको आकाशमा उदाएका अनेकौँ तारामध्ये भूपि शेरचनको काव्यिक व्यक्तित्व अनौठो उज्यालो बोकेर चम्किएको छ र चम्किरहनेछ । नेपाली आधुनिक कविताको क्षेत्रलाई जीवन र यथार्थका गहिराइमा पुर्‍याउने सर्जकका रूपमा भूपि...

मूल्याङ्कनमा जनयुद्धका डायरी

जनयुद्धका डायरीको कुनै बढाइँ–चढाइको आवश्यकता नै पर्दैन । यी डायरीले आफ्नो यौद्धिक समकालीनताको धेरै कुरा बोलिरहकै छ । हाम्रो आन्दोलन र हाम्रो आफ्नै स्वभावजन्य कार्यशैलीका कारण मात्र हामी आफैँ खुम्चिँदै...

सद्भाव थिएटरमा विजय मल्लको नाटक 'कोही किन बरबाद होस्' मञ्चन सुरु

काठमाडाैँ । सद्भाव थिएटरले समाजमा सकारात्मक परिवर्तनको उद्देश्यले नेपाली साहित्यका प्रतिष्ठित नाटककार विजय मल्लद्वारा लिखित नाटक 'कोही किन बरबाद होस्' मञ्चन गर्न थालेको छ। यस नाटकलाई रङ्गकर्मी राम के.ए.सी.ले निर्देशन गरेका...

अनिता कोइरालाको ‘उज्यालो औँसी’माथि चकटी बहस

काठमाडौँ । आख्यानकार तथा पछिल्लो समयकी सक्रिय समीक्षक अनिता कोइरालाको पहिलो उपन्यास ‘उज्यालो औँसी’माथि विमर्श भएको छ । शुक्रबार मार्टिन चौतारीमा डा. गिता त्रिपाठीले कोइरालाको उपन्यासको चर्चा गरेकी थिइन् । ...

दाजु गुरुङको ‘निरजोया’माथि विमर्श

काठमाडौँ । आख्यानकार दाजु गुरुङको औपन्यासिक कृति ‘निरजोया’माथि अन्तरक्रिया गरिएको छ । शनिबार काठमाडौँमा आयोजित एक कार्यक्रममा गुरुङको उक्त कृतिमाथि ‘कलमको साथी’ले विमर्शको आयोजना गरेका हुन् । साहित्यकार भारती न्यौपानेले सञ्चालन...

के हरायो ? के हरायो ?

कुरा मंसिर २० गते बिहानको हो । करिब ८ बजेको थियो होला । नित्यको प्रभातकालीन हिँडाइ सकेर घर पुग्दा जीवनसाथी शारदा सापकोटाले भनिन्, ‘लौ न, मेरो एउटा चाहिँ हरायो ।...

रोशन परियारका तीन कविता

१) उकालो आफूभित्रको सामथ्र्य थाहा पाउन उकालो चढ्नुपर्छ आफ्नै पैतालामा आफूले गरेको विश्वास बुझ्न पनि उकालो चढ्नुपर्छ अगाडि उक्लिइयो भने पछाडिकालाई तान्न सकिन्छ पछाडि परिइयो भने अगाडिकालाई ठेल्न सकिन्छ...

हेटौँडामा ‘दर्ज्यु संलाप’ वार्ता

मकवानपुर । हेटौँडामा निबन्धकार कुमारी लामाको निबन्ध ‘दर्ज्यु संलाप’ माथि अन्तरक्रिया गरिएको छ । शनिबार हेटौँडामा आयोजित एक कार्यक्रममा लामाद्वारा लिखित ‘दर्ज्यु संलाप’ माथि वार्ता विमर्श गरिएको हो । ...

मंसिरको मैजारो

मंसिर ! सृष्टिको सम्पन्नताको प्रतीक । घरका भकारीमा अन्न–ऐश्वर्यले भरिपूर्ण समृद्धिको परिचायक । मंसिरको मैजारोले मंसिरको महिमा–गान गाउँछ । प्रकृतिको रसिलो सौन्दर्य र परिश्रमको पुण्यफल बोकेर आउने महिना...

नारी चेतनाको आलोकमा अम्बिकाको ‘भावदीप’ मुक्तकसङ्ग्रह

डा. अम्बिका अर्याल आधुनिक साहित्य र समालोचना क्षेत्रमा समसामयिक धारामा देखिएकी स्रष्टा तथा समालोचक हुन् । उनका ‘नारीवादी सिद्धान्त र औपन्यासिक विश्लेषण’ (२०६९), ‘उत्तरआधुनिक साहित्य : सिद्धान्त र विश्लेषण’ (सहलेखन,...

शकुन्तला जोशीका तीन कविता

१) अनि जंगल पसिन् आमा हर धूपमा रापमा ठिहीमा तुषारोमा खोँचमा पहरामा लहरमा लहरामा देउरालीमा भञ्ज्याङमा नदीमा समुद्रमा शीतमा आगोमा म सिर्फ एउटा अनुहार देख्छु— बतासजस्तै बिस्तारै आएर...

आखिर गँवार त हामी पढे–लेखेका मान्छे हौँ

मंसिर महिना । खेतमा धान भित्र्याउने काम । खेतभरि दर्जन खेताला । म खेत धनी किसानको छोरो । दुई दशकयता प्राध्यापन पेसामा बढी संलग्नता रहेपछि अरु धेरै खेतीपातीको काम नगरे...

प्रकाशचन्द्र खतिवडाका तीन कविता

१) गन्धर्व दाइ सारङ्गी रेटेर दुःखित धुनहरूमा गन्धर्व दाइ रोइरहेछन् सारङ्गी रुवाउँदै भोकका गीतहरूमा दुःखका उकालीहरूलाई दुःखकै ओरालीहरूलाई जीवन यात्राको मूल बाटो बनाएर । अविराम पैताला घिसार्दै आस्थाको सहारा खोज्न ...

जिन्दगी कहीँ–कतै

जिन्दगी कहीँ–कतै अल्झिरहेजस्तो गाँठाहरूमाझ गाँठो परिहरेजस्तो पहाड हेरुँ विश्वासहरूको चाङहरू नदी हेरुँ अपेक्षाहरूको बहावजस्तो जिन्दगी न खोलाजस्तो न नदीजस्तो । रहस्यका पत्रहरू उप्किरहन्छन् हरेक बिहान रहस्य रहस्यमय रहँदैन साँझसम्म ...

मेरा नाति–नातिनाले गुरु र गुरुआमाबाट के सिकुन् ?

सावाँको भन्दा ब्याजको माया भन्छन् । मलाई पनि छोराछोरीको भन्दा अझ बढी माया आँखाका नानी बनेका नातिनातिनाको लाग्छ । उनीहरूले विभिन्न कौशल सिकुन् भन्ने मेरो तीव्र इच्छा छ । उनीहरूको...

मनको कचौरा

देखेँ गरिब दुःखीहरू देखेँ बेरोजगार भोकाहरू उनीहरू हिँड्दै थिए खाली गोडाले अभावले पिल्सिएका जस्ता देखिन्थे दुःखी छन् जस्ता देखिन्थे त्यसैले होला उनीहरूको खुसी थिएन मन छातीभित्र लुकाइरहेका थिए निराशाको आँसु ...

प्रिय इन्दु !

अरुण पश्चिम क्षितिज पुगेर डुब्ने तरखर गर्दै गर्दा उदास साँझको आँगनीमा उदास म अनि मेरो मन सन्न्यासी अरुण अस्ताउन सकेको थिएन नीलो छायामा केही सेतो बादलको बुट्टा सहितको आकाश दिनले...

निभा शाहका तीन कविता

१) जीवन र मृत्यु मलाई जीवन पनि मन पर्छ मलाई मृत्यु पनि मन पर्छ मृत्यु छ र त जीवन छ जीवन छ र त मृत्यु छ तर म दुवैका विरुद्ध...

पाइला मेटिए पनि दिलैमा छ दार्खा

दार्खा, मेरो जन्मभूमि । मैले पहिलोपल्ट धर्ती टेकेको र धर्ती मात्र होइन, जूनघामसमेत पहिलोपल्ट देखेको ठाउँ । मेरो हजुरबा घनश्याम सिम्खडाको हजुरबा गोपीलाल छिमेकी गाउँ (वर्तमानको गङ्गा जमुना गाउँपालिकास्थित) साल्दुमबाट...

‘डिशहोम १२खरी कथा प्रतियोगिता—२०८१’ को नतिजा सार्वजनिक

काठमाडौँ । बाह्रखरी मिडियाले १२खरी कथा प्रतियोगिताको छैटौँ संस्करण ‘डिशहोम १२खरी कथा प्रतियोगिता—२०८१’ को नतिजा सार्वजनिक गरेको छ । यस वर्षको डिशहोम १२कथा लेखन प्रतियोगितामा कथाकार विष्णु पादुकाको कथा...

किन हर्‍यौ मेरो मुटुको टुक्रालाई ?

श्मशानका धुवाँले किन तिम्रो मन जल्दैन प्रभु लाखौ बिन्ती बिसाउँदा पनि किन सुन्दैनौँ दुःखहरू जगत् बनाउने भनी घमण्ड किन गर्नु जनजनमा छोराछोरी जन्माउने आमा आज रुँदै ढलेकी छिन् तिम्रो शरणमा...

मोहनविक्रम सिंहको ‘कामरेड जलजला’ (उपन्यास) लोकार्पण

काठमाडौँ । वामपन्थी नेता मोहनविक्रम सिंहद्वारा लिखित ‘कामरेड जलजला’ (उपन्यास) सार्वजनिक गरिएको छ । जनशिक्षा गृहले यहाँ आज आयोजना गरेको कार्यक्रममा वामपन्थी नेत्री स्व.विद्या ढकाल (जलजला) की आमा ललितादेवी ढकाल...

प्रेम–शान्ति आख्यान पुरस्कारबाट दीपक समीप पुरस्कृत

पोखरा । साहित्यकार दीपक समीप ‘प्रेम–शान्ति आख्यान पुरस्कार २०८१’ बाट सम्मानित भएका छन् । शनिवार पोखरामा आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार सरुभक्तले समीपलाई नगद १० हजार रुपियाँसहित दोसल्ला र सम्मानपत्र प्रदान...

अर्जुनबाबु दाहालका तीन कविता

१) आमाको काख र गाउँ भूकम्पले महलहरू गल्र्यामगुर्लुम्म ढलेर चउरमै खाना खान्छु भन्दा पनि सडकमै सुत्छु भन्दा पनि आहा ! कति महान् गाउँ ! कोरोनाले आक्रान्त...

प्यालेस्टाइनी साहित्य : युद्धले जन्माएको प्रतिरोध चेतना

आऊ बाँकी बचेको मेरो जमिनको अन्तिम टुक्रा पनि चोर मेरो यौवनलाई जेलका कोठरीमा बन्द गर मेरो विरासत लुट, मेरा पुस्तकहरू जलाऊ मेरो थाललाई प्रयोग गर आफ्ना कुकुरहरूलाई भात खुवाउन जाऊ...

अनिल श्रेष्ठका तीन कविता

१) गुलुबको उज्यालो ‘ट्वाङ’ बजेको छ खेल सुरु हुनुअघिको सूचनाको पहिलो घन्टी न्यायालयको मुख्य प्रवेश स्थानमा घरी निभ्दै र बल्दै गरेको रातो र पहेँलो गुलुबको उज्यालो फैलिरहेको...

सेतेको संसार-२

रात छिप्पिन लागेको थियो । विद्यार्थीका ढोकाका खापाको चरबाट सेतेले भित्र चियायो । घच्च लाग्दा ढोका बिस्तारै चल्यो । ढोका उघ्रिँदा सेतेको जिउ कोठाभित्र हुर्रियो र विद्यार्थीसँग ढेस्सिन पुग्यो ।...

अझै भेटिएनन् सप्तकोशीमा बगेका मामाभाञ्जा

चिकित्सकको आन्दोलन : शुक्रबार आकस्मिक बाहेक सबै सेवा ठप्प पार्ने

पहिरोले मकालु र भोटखोला गाउँपालिकामा सडक अवरुद्ध

माओवादी विराटनगरको पदाधिकारी निर्वाचन शनिबार हुने

जसपा नेपालको सिरहा अधिवेशनमा निर्वाचनबाटै नेतृत्व छानिने

टहरा भत्काएर सडक विस्तार

रौतहटमा एकै दिनमा १५ जना फरार प्रतिवादी पक्राउ

बर्खायामको इन्धन ‘गुइँठा’ को जोहो हिउँदमै

एमालेको सडक प्रदर्शन सत्ताको दुरुपयोग : नेतृ साह

बागमतीमा आयोजना बैङ्क सञ्चालनका लागि मन्त्रालयलाई अभिमुखीकरण तालिम

तीन दिनभित्र शिक्षकका जायज माग पूरा गरी विद्यालय फर्काउने वातावरण सुनिश्चित गर्न सर्वोच्चको आदेश

रुकुम पूर्व केन्द्रविन्दु भएर ४.२ म्याग्निच्युडको भूकम्प

बेनी–दरवाङ सडक : आठ वर्षमा १७ किलोमिटर कालोपत्रे

सम्झौताको सात वर्षसम्म फिर्केमा पुल नबनेपछि ठेक्का तोडियो

एयरपोर्ट छानबिन रिपोर्टको परकम्प: पोखरा रङ्गशालाको छानबिन गर्न दबाब

गण्डकी प्रशिक्षण प्रतिष्ठानमा तिवारी नियुक्त

लुम्बिनी प्रदेशमा महानगर बनाउने चर्चा कता हरायो ?

पाल्पामा पुरुषको शव फेला

रातोपाटीकर्मी तेजेन्द्र केसीलाई १ लाख नगदसहित उत्कृष्ट पत्रकारिता पुरस्कार

पहलगाम हमला : न्यौपानेकाे शव घर आइपुग्यो, दाहसंस्कार गरिँदै

कर्णालीमा मन्त्रालय पुनर्संरचनाः मन्त्रीले काम गर्न नसकेपछि छानियो विज्ञ

बालबालिकालाई मुख्यमन्त्री कँडेलको सुझाव : सानै उमेरमा राजनीति नगर्नुहोला

‘कर्णालीमा आउन सचिवको लहर चलेको भनेर एमाले महासचिवले फन्टुस कुरा गरे’

डिजिटल प्रविधिको प्रयोग र विस्तारमा सम्भावनाहरूको खोजी गरिरहेका छौँ : मुख्यमन्त्री कँडेल

कञ्चनपुरको सभागृह प्रयोग विहीन

कैलालीमा युवती बलात्कृत, एकजना पक्राउ

ओभरटेक गर्ने क्रममा बस दुर्घटना, १३ जना घाइते

‘अनलाइन’बाटै नागरिकता सिफारिस गर्दै बैतडीका स्थानीय तह

भुजी र दरमखोला पुल निर्माणमा लापरबाही

पहलगाम घटनापछि आईसीसीलाई बीसीसीआईको पत्र

नदीमा डुबेर बेपत्ता व्यक्तिको शव सशस्त्र प्रहरीको गोताखोरले निकाल्यो

नेपालसहित चार देशमा एमसीसी परियोजना नरोकिने

हामी सशक्त,एकीकृत र बलियो एनआरएनए देख्न चाहान्छौँ : परराष्ट्र सचिव

जापानलाई उछिनेर क्यालिफोर्निया बन्यो चौथो ठुलो अर्थतन्त्र

प्रचण्डलाई गोरखामा ऊनको हाफकोट उपहार

वार्ता चाहेको हो भने ट्यारिफ रद्द गर: चीन

थाइल्यान्ड जानुअघि प्रचण्डलाई देउवाको फोन

१६ वर्षमा बिहे भएको स्वीकार गर्दै मिस पबीले भनिन्, ‘एउटा ठुलो दुर्घटना थियो, कट्यो’

देउवाको बैंकक भ्रमणकै कारण ढल्छ त ओली नेतृत्वको सरकार ?

पहलगाम आक्रमणकारीहरूको तस्बिर सार्वजनिक, पुरस्कार घोषणा

प्रधानमन्त्री निवास अगाडि प्रदर्शन गर्ने नेविसंघ नेताहरू पक्राउ

सर्वोच्चमा मनाङेका दुई घण्टाः ‘मुद्दा हेर्न नमिल्नेले गोला किन तान्नु ?’

प्रहरीका ३११ जना इन्स्पेक्टरहरूको सरुवा (सूचीसहित)