साहित्य

जीवनयात्राको बहाव

सूर्योदयका नाङ्गा किरणहरू उदाङ्गिए जस्तै सम्बन्धहरू पनि उदाङ्गिँदै जान्छन् अनि सुरुवात हुन्छ एउटा सतही शत्रुताका रूपमा । दुई देशबीचको सीमामा कोरिएको रेखा जस्तै यसमा एउटा दायरा हुन्छ पार गर्न...

विराट् विरासत बोकेको असम

युभल नोहा हरारेले आफ्नो पुस्तक सेपियन्स : मानव जातिको सङ्क्षिप्त इतिहासमा लेखेका छन् आजको मानव जाति होमो सेपियन्स पूर्व अफ्रिकी प्रान्तमा लगभग १ लाख वर्षअगाडि भेटिएको थियो । हरारेको सेपियन्स पुस्तक पढ्दा...

बागमती विलाप

ए चरी जाउ ! ए चरी जाउ ! तिनीलाई भनिदेऊ । म अझै पनि, व्यूँझेकी छैन, तिनीलाई भनि देऊ ।। वागद्वार जंगल, काठ पहरा हुँदै, समतलमा आउँदा । सिञ्चित गर्ने,...

पत्थर बन्ने रहर

मलाई पनि पूजनीय पात्र बन्ने रहर नभएको कहाँ हो र ? धुप, बत्ती, अक्षता आदिले पूजिन मन नपर्ने कहाँ होर, मानव बस्तीका घनघोर जङ्लका काँडा जस्ता कुविचारीलाई भेटेपछि, बल्ल पत्थर...

युवा र योग

युवामा जोस हुन्छ युवामा ऊर्जा हुन्छ युवामा शक्ति हुन्छ तर होस हुँदैन होस् र विद्वताका लागि योग तथा ध्यान चाहिन्छ भित्री आफ्नो ज्ञान चाहिन्छ नत्र, पछुताउनु पर्ला सबल निर्णय...

गाउँ जस्ता सहर, सहर जस्ता गाउँ

लुक्लाबाट पाइला चाल्दा बिहानको सखारै थियो । तर समय बित्न समय लाग्दोरहेन छ । मन रमाउने ठाउँ भएपछि, आँखाले झिमिक्क नगरी हेर्न थालेपछि समयले कहाँ पर्खिनु ? छिनमै समय आफ्नो...

मूल्य

गरेर कठिन काम, कमाउँछन् परिश्रमी साहुले दिन्छन् दाम, उसलाई छ र के कमी ? हो! खानलाई माम ! तर अन्योल, कि हट्ला गरिबी यो कैले । उद्यमीलाई के को पिर,...

थापाको ‘तल्लो पाटोमा तैरिँदा’ कृति लोकार्पण

काठमाडौँ । साहित्यकार हरि थापाको तेस्रो सयात्रा कृति ‘तल्लो पाटोमा तैरिँदा’ को लोकार्पण भएको छ । उक्त कृति साहित्यकारहरू पवन आलोक, लक्ष्मणप्रसाद गौतम, श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’, प्राडा कृष्णप्रसाद दाहाल, देविका...

परिवर्तनको संवाहक

म देख्छु पूर्व क्षितिजको डाँडाबाट प्रतिरोधको उज्यालो घाम अन्धकार चिर्दै आइरहेको जसको हातमा छ मोती जस्तै टल्कने विचारको हतियार हो त्यही विचारको हतियार बोकेर कसरी सडकबाट उठेको कविले सदिऔँदेखिको निरङ्कुश...

कर्णालीको दुःख देख्ने टावर बन्छ कहिले ?

ट्रेन कुद्ने तिम्रो ठाउँ खच्चर कुद्छन यहाँ धन हुने राजधानी गए हामी जानु कहाँ अप्ठ्यारो छ, विकट छ, साथै सुन्दर पनि कुराहरू मात्रै भयो विकास गर्ने भनी पिज्जा वर्गर...

म आत्मामा विश्वास राख्ने मान्छे...

आउँछु म फर्केर फेरि लिएर अर्को जन्म सधैँलाई तिम्रो हुन, तिमीलाई आफ्नो बनाउन म आत्मामा विश्वास राख्ने मान्छे म आत्मामा विश्वास राख्ने मान्छे तिमी जङ्गली फूल भै कतै फुलिरहनू ...

कविता : प्रिय जीवनसाथी

प्रिय जीवनसाथी तिमी, विशाल मृत्यु सागरको दुई किनारबाट, दुईवटा अवचेतन मनबाट सिर्जना भई, लामो जीवनयात्रा छोट्याउने एउटा निर्विकल्प साया बनिरहनू । हाँसो र रोदनको मिश्रित रूप, जीवनको रङ भर्ने...

कतारमा साहित्यिक कृतिहरू 'अरब' र 'घाउ' सार्वजनिक

कतार । कतारको नाज्मास्थित गोरखा रेष्टुरेण्टको सभा हलमा आयोजित अनेसास नवोदितको १४१ औ वाचन डबली कार्यक्रममा दुई साहित्यिक कृतिहरू साहित्यकार प्रेम प्रसाद भटृराईको “अरब” र साहित्यकार विनोद खड्काको “घाउ” सार्वजनिक...

प्रधान, भण्डारी, उपाध्याय र निरौलालाई सम्मान

दार्जिलिङ । युगेन्द्र–लक्ष्मीकान्त अन्तर्राष्ट्रिय अनुवाद पुरस्कार गुठी सिलगुढी दार्जिलिङले सर्जकहरू कृष्ण प्रधान, चन्द्र भण्डारी, डीआर उपाध्याय र अनिता निरौलालाई सम्मान गर्ने भएको छ । गुठीका अध्यक्ष राधेश्याम लेकालीको अध्यक्षतामा बसेको...

तिमीलाई थाहा मात्र छ भने...

सोचेकी छु तिमीलाई सबै थाहा छ तिमीलाई थाहा मात्र हैन अनुभव पनि छ कसरी मेरो हृदय तिम्रो लागि पर्याप्त छ यदि तिमीले मात्र देख्छौ भने तिमीले आशाको उज्यालो सपना देख्ने...

पोखरामा ऋग्वेदबारे मन्थन, ३५ कार्यपत्र प्रस्तुत

गण्डकी । नेपाललगायत विभिन्न देशका वेदका ज्ञाताले ऋग्वेद र हिमाली सभ्यताका आयामबारे पोखरामा मन्थन गरेका छन् । मुक्त फाउण्डेशनको आयोजनामा दुई दिनसम्म चलेको प्रथम ऋग्वैदिक हिमालय अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा वैदिक ज्ञान...

जीवन र जिन्दगी

सोच्छु जीवन सबैको सहज कहाँ छ र ? सोच्छु जिन्दगी सबैको एकनास कहाँ छ र ? फरक फरक जीवनको फरक फरक जिन्दगीको कथा बोक्दै हिँडेका पात्रहरू व्यथा बटुल्दै हिँडेका यात्रीहरू ...

सम्पत्ति जोड्नेहरू र देश छोडनेहरू

सम्पत्ति जोड्ने र देश छोड्ने दुवैको भिन्न–भिन्न लक्ष्य पदमा हुने र अभावमा रुने दुवैको जीवनको आ–आफ्नै पक्ष । सम्पत्ति जोड्ने र पदमा हुने कमाइरहेका रमाइरहेका । देश छोड्ने ...

सृष्टिको अपवादमा दुष्ट मान्छे

रोएको देख्दा फकाएजस्तो गर्ने हाँसेको देख्दा रुवाउन खोज्ने बिनाकारण हृदयका भावहरूमा आत्मीयता दर्शाएर पुनः शून्यता भर्न सक्ने । स्मृतिको वक्र रेखाहरूमा सजिलै बहकिन सक्ने वर्तमानको बेजोड तालमा डुबुल्की मारेर ...

आधुनिक जार

धेरैसँग सम्बन्ध भएपछि भटमासेको सम्बन्ध सकियो । रमणले भटमासेसँग सम्बन्धविच्छेद गरे । समय चल्दै थियो । एक अञ्जान स्वाति गुप्ताबाट सामाजिक सञ्जालमा रिक्वेस्ट आयो । फ्याक्ट चेक गर्दा नक्कली थियो...

म फेरि बगेको खोला हुनेछु

मेरो बहावको अस्तित्व नकारी मेरो मितेरीमा अभाव जोडी चट्टक्क साइनो मसँग तोडी मलाई टुहुरो बनाई मलाई एक्लो तुल्यायौ । चुपचाप भएँ म आफैँभित्र चिच्याएँ धुरुधुरु रोएँ विकल्प पनि केही...

नवोदित ‘बहर कवि’ र अलिअलि दाइएका ‘गोरु कवि’मा कोलाहल किन मच्चियो ?

खगेन्द्र संग्रौला को हुन् ? किन ‘साहित्यकार’को सातो टिप्छन् ? यसै त उनी सबैको सातो लिन्छन् । साहित्यकार कुन खेतको ‘मुली’ हो र बाँकी बक्यौता राख्थे । अलिक अघिको कुरो...

कवि ढुङ्गानालाई झर्रो शैली सम्मान

काठमाडौँ । नेपाली भाषामा झर्रोवादी आन्दोलनका एक अभियन्ता चूडामणि रेग्मीको नाममा स्थापित ‘चूणामणि रेग्मी झर्रो शैली सम्मान’ यस पटक वरिष्ठ कवि राजेश ढुङ्गानालाई प्रदान गरिने भएको छ । विगत साडे...

कथाकार पराजुलीको ‘ड्रिमी आईज’ सार्वजनिक

चितवन । पत्रकार एवं कथाकार वसन्त पराजुलीको अङ्ग्रेजी कथाहरुको सङ्ग्रह ‘ड्रिमी आइज’ सार्वजनिक भएको छ । पछिल्लो पुस्ताका चर्चित कथाकार पराजुलीको यो तेस्रो कृति हो । कथा सङ्ग्रह भित्र १७...

म त भन्नै सक्तिनँ

बुद्धि भने सधैँ पछाडि हुने कुरा भने आकास झार्ने परस्त्रीप्रति जैले व्यभिचार राख्ने त्यस्तो कुलङ्गार महात्माको मरण स्याउँस्याउँती किरा परेर नमरोस्, म त भन्न सक्तिनँ बाहिर भने शाकाहारी भित्रभित्र...

मगर भाषा प्रयोगबारे मन्थन

काठमाडौँ । सरोकारवालाहरुबीच मगर समुदाय र संस्कृतिमा मगर भाषाको प्रयोगबारे मन्थन भएको छ । प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव डा. धनप्रसादसहित सरोकारवालाहरु उपस्थित उक्त कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका प्राज्ञसभा सदस्य डा.विष्णुकुमार सिञ्जालीले कार्यपत्र पेश...

कविता : सयौँका भरोसा

जनता शोकमा भएको बखत उनले टीका लगाएनन् जनता दुःखमा भएको बखत उनले सुखको सहर रोजेनन् भूकम्पले थलिएका जनतासँगै उनले दुःख साटे खुला आकाशमा रहेका जनतालाई मुन्टो लुकाउने छाना बनाए ...

भुइँमान्छेका पीडाले भरिएको कृति ‘कवि हराएको सूचना’

काठमाडौँ । कवि रत्ननिधि रेग्मी शुक्राचार्यको ‘कवि हराएको सूचना’ कविता सङ्ग्रह प्रकाशित भएको छ । यस सङ्ग्रहभित्र घर–आँगन बाँझै भयो, महाकविको सम्झना, चुरोट, सदन हो कि खोर, आउ, सबै मानिसहरू !,...

गजल : भविष्यको खोजीमा सिमाना पार

भविष्यको खोजीमा सिमाना पार हुन सक्छ । समय परिस्थितिमा अल्झेर लाचार हुन सक्छ । उसले देश चिन्छ, देशले उसलाई चिन्दैन चिन्नेले स्वागत गर्न हतार हुन सक्छ । फूल...

कविताः सरस जीवन मान्छेलाई दिने

अक्षर हुँदै शब्दमा पुग्ने, शब्दबाट वाक्यमा पुग्ने । रोकिने छैनौ कहिले पनि जानु छ टाढा काव्यमा पुग्ने ।। गरिब हामी छैनौँ कहिले, पढ्नका लागि अघि छौँ जहिले । बाटोमा...

‘शुभयात्रा’मा लुकेका जीवनका तरङ्ग

जेठ महिना अन्तिम अन्तिम हुँदै थियो । अत्यास लाग्दो लामो दिन, तुवाँलोले छोपेको वनपाखा अनि पहाडको दृश्यहरूले उराँठ लाग्नु स्वाभाविकै हो । दिनहरू जस्तोसुकै बेचैनी भए पनि कृषकको खेतीपाती सुरु...

लुक्ला कि नलुक्ला

‘दाइ, तपाईं बेस क्याम्प जाने हो ? कति जना हो अनि भारी कति छ ?’ अपरिचित शेर्पा भाइको यो मिठो आशाले भरिएको मायालु प्रश्नले म अलमलिन्छु । तेन्जिङ–हिलारी विमानस्थल,...

यथार्थ

कठिनाइ अनेकौँ थिए सुनाउनेको कमी थिएन जातमा सवाल फेरि किन ? पक्कै मानिस हुनुको परिभाषा थाहा थिएन जन्ती गए गोठामा बास शुभ साइत, बाजा गाजा हाम्रै आस सुन लगाऊ...

परिवर्तन

कलमले लेख्नुपर्छ,मसीले बोल्नु पर्छ अब समाजबाट विभेदलाई हटाउन खोज्दा पछाडि धकेल्ने ती तमाम विकृतिलाई पोल्नुपर्छ अब जीवन बाच्न होइन जिउन दिइनुपर्छ अब हरेक वर्गमाथि हुने विभेद सहने होइन ज्ञानको भकारी...

कुच्चिएको थर्मस

उसको शरीर लखतरान देखिन्थ्यो । कागजका गिलास भरिएको झोला भित्ताको काँटीमा झुन्ड्याउँदै उसले सोधी, “बाबा खोइ त ?” “दिनभरि त कोठामा सुतेर बस्नुभएको थियो, एक घण्टा भयो, कता निस्कनुभयो...

निबन्ध : श्रीमती अर्थात् श्रीमान‍्का मति सुधारक

श्रीमान् श्रीमती मिलेर परिवार बन्छ । परिवार परिवार मिलेर समाज बनेको हुन्छ । त्यसमा महिला र पुरुषको योगदान फरक फरक हुन्छ । तर त्यसलाई नजिकबाट नियाल्ने आँखाको कमी हुन्छ । ...

कविता : भूकम्पको त्रास

यता हेर्छु उता हेर्छु छैन कतै केही पनि आएको छ अचानक सुरु हुन्छ कम्पन पनि धर्ती माता यो के हँुदैछ, बुझ्न सकिएन, मानवलगायतका सम्पूर्ण प्राणीलाई, यो नसोचेको अत्यास अनि सङ्कट...