सबैले लेख्न–बोल्न, काम गरी खान र अरुका अधिकार हनन नहुने गरी रमाउन अर्थात् मानवीय जीवनका यावत् गतिविधि निर्बाध गर्न पाइने व्यवस्था नै लोकतन्त्र हो । लोकतन्त्र आजको युगमा मानव जीवनको अभिन्न अङ्ग समेत हो । ...
कुम्भको अर्थ हुन्छ, कलश अर्थात् जलपात्र । कुम्भको पर्याय पवित्र वा धार्मिक कलश हो । हिन्दु सभ्यतामा कलशको विशेष महत्त्व छ । कलशको मुखलाई भगवान् विष्णु, घाँटीलाई रुद्र, आधारलाई ब्रह्मा,...
'तिमी जन्मिँदा परिवारमा कोही खुसी थिएन। चौथो सन्तानको रूपमा तिमी पनि छोरी नै जन्मियौँ । म त आत्मादेखि खुसी थिएँ । तर खुसीका बिच डर त लागिरहेको थियो छोरी ।...
काठमाडौँ उपत्यका यस्तो स्थान हो, जसलाई जीवित सङ्ग्रहालयका रूपमा लिने गरिन्छ । यहाँ अवस्थित विभिन्न स्मारक, मन्दिर, चैत्य र दरबारहरूलाई विश्वसम्पदा सूचीमा समावेश गरिएको छ । यहाँका ऐतिहासिक, प्राचीन वास्तुकला,...
मातृदेवो भव । इति वेदः । यथा मातरः परमं तथा देवता न अन्यः इति मन्त्रः। माता गर्भस्थितः प्रेत्य भुञ्जानः न तु पूजयेत्। सर्वान् दशान् समादृत्य मातरं पूजयेत् । अर्थात् आमा...
नेपालको अहिलेको अवस्थालाई नियाल्दा रोजगारका लागि होस् या उच्चशिक्षाका लागि बिदेसिने युवाको एउटा ठुलै झुन्ड देख्न सकिन्छ । भर्खरै १२ कक्षा सकेका कलिला मुनाहरू झन् यो बिदेसिने होडबाजीबाट बढी प्रभावित...
यतिखेर हामीले आगलागीका समाचार सुनिरहेका छौँ । पछिल्लो महिना मात्रै आगलागीले कैयौँ वन र बस्तीहरू सखाप भए, आगलागी नियन्त्रणमा सरकारको उपस्थिति निकै कमजोर देखिन्छ । चैत–वैशाखको गर्मीमा हामीकहाँ प्रायः...
मानव जीवनको जन्मदेखि मृत्युसम्मका विभिन्न सामाजिक संस्कार आफ्नो गच्छे अनुसार मनाउने कार्य सदियौँदेखि चल्दै र पुस्तान्तरण हुँदै आएको छ । हरेक समुदायमा आ–आफ्ना चालचलन तथा रीतिरिवाज फरक–फरक ढङ्गले चल्दै...
भनिन्छ, युवा तथा दक्ष जनशक्ति देशका मेरुदण्ड हुन् । विडम्बना, पछिल्लो समयमा देशमा युवा जनशक्ति पलायन भइरहेका छन् । यो महत्त्वाकांक्षा र परिस्थिति दुवै हो भन्दा पनि फरक नपर्ला तर...
आज अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस । श्रमिकहरूको सम्मान र श्रमिक आन्दोलनमा बलिदानी दिएकाहरूप्रति सम्मान व्यक्त गर्ने उद्देश्यले हरेक वर्ष मे १ का दिन विश्वभर अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस मनाइन्छ । यस...
समाजवादोन्मुख अर्थतन्त्रको विकासका लागि ठूलोमात्रामा लगानीको आवश्यकता छ । आन्तरिक स्रोतबाट मात्रै लगानी जुट्न नसक्ने हुँदा विदेशी लगानी आकर्षित गर्न र स्वदेशी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्न लगानी सम्मेलनको आयोजना गर्ने गरिन्छ...
‘गुल्मीको इस्मामा डढेलोले गाउँ सखाप’, ‘महोत्तरीको मटियानीमा सय घर जले’, ‘डढेलो निभाउने क्रममा सैनिकको मृत्यु’, ‘त्रिलोत्तमा नगरपालिकामा डढेलो निभाउन गएको दमकल नै जल्यो’, ‘बाँकेमा बस्ती जलमग्न’, ‘पहिरोले दोलखामा सिङ्गो बस्ती...
आज लोकतन्त्र दिवस देशभर भव्यताका साथ मनाइँदै छ । २०६२÷६३ को ऐतिहासिक दोस्रो जनआन्दोलनको बलमा वैशाख ११ गते निरङ्कुश राजतन्त्रले घुँडा टेकेको थियो । त्यतिबेला सशस्त्र युद्धरत तत्कालीन नेकपा माओवादी र...
बागमती सफाइ महाअभियान २०७० जेठ ५ गते सुरु भएको थियो । यो अभियान सुरु हुनुपूर्व नै नेपाल सरकारको आधिकारिक निकाय अधिकार सम्पन्न बागमती एकीकृत विकास समितिको स्थापना भइसकेको थियो । ...
जापानबारे सानैदेखि पढ्दै र सुन्दै आएको थिएँ— सूर्योदयको देश, विकसित देश, प्रविधिमा अगाडि रहेको देश, दोस्रो विश्वयुद्धमा अमेरिकाले अणु बम खसालेको देश, मानिसको औसत आयु बढी भएको देश आदि–आदि । ...
नेकपा एमालेका लागि २०८० साल अधिवेशनको वर्षजस्तै रह्यो । सातवटै प्रदेशहरूको अधिवेशन सम्पन्न गरी धमाधम जिल्ला अधिवेशन सम्पन्न गर्ने चरणमा छ यतिबेला एमाले । जीवन्त राजनीतिक संस्थाको जीवनमा अधिवेशनले महत्त्व...
पछिल्लो समय तराई मधेसमा वरमाला वा स्वयंवर विकृति बन्दै गएको छ । परापूर्वकालदेखि चल्दै आएको वरमाला पछिल्लो समय ठगी गर्ने भाँडो बनाएको कारण विकृतिको रूप लिँदै गएको हो । ...
श्री प्रकट पगेनी ‘शिव’ज्यू ! पंगेनी आर्ट मेडिया गैह्रापाटन, पोखरा आदरणीय मित्र प्रकटज्यू ! मलाई ‘तपाईं बुढो हुनुहुन्छ’ जस्तो लाग्थ्यो, तर तपाईं त मभन्दा पाँच महिना कान्छो हुनुहुँदो रहेछ !...
संसारमा थुप्रै खेलका ‘खेलकुद सप्ताह’ हुने गर्छन् । अझ कतिपय खेलकुदमा महिनौँसम्म कार्यक्रम निरन्तर चल्छन् । अन्तर्राष्ट्रिय मोटरसाइक्लिङ फेडरेसन (एफआईएम), अटोमोबाइल्स फेडरेसन (एफआईए) र युनियन इन्टरनेसनल मोटरबोर्ड (युआईएम)का कतिपय कार्यक्रम...
ओशोको अन्तर्राष्ट्रिय कम्युन ओशो तपोवन काठमाडौँमा नयाँ वर्ष २०८१ को पहिलो दिन (वैशाख १ गते) तेस्रो ‘ओशो महोत्सव’ सम्पन्न भयो । महोत्सवमा प्रमुख अतिथि उपराष्ट्रपति र विशेष अतिथि उपप्रधानमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठले...
यतिखेर हामी नयाँ वर्षको पूर्वसन्ध्यामा छौँ । २०७० जेठ २७ गतेबाट रातोपाटी डटकम (www.ratopati.com) न्युज पोर्टल तपाईँमाझ ल्याएका थियौँ । करिब ११ वर्षको अनुभवपछि नयाँ वर्षको अवसर पारेर तपाईं पाठक...
नेकपा(माओवादी केन्द्र)का स्थायी समिति सदस्य प्रह्लाद बुढाथोकीले बजेट बनाउँदा सरकारले आधार र विशेषताबारे प्रस्ट हुन आवश्यक रहेको टिप्पणी गरेका छन् । आगामी बजेटबारे प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले सरोकारवालाहरूसँग परामर्श गरिरहेको...
यही चैत १७ गते देखि २३ गतेसम्म जीवन विज्ञान प्रतिष्ठानद्वारा आयोजित विराट् चक्र विज्ञान कार्यक्रम भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीको अन्तर्राष्ट्रिय ध्यान केन्द्रमा सम्पन्न भयो । जसमा ६ हजारभन्दा बढीको...
यतिबेला सर्वसाधारण चरम निराशाको भुमरीमा रुमलिएका छन् । दिन प्रतिदिन महँगी बढेर बसिसक्नु छैन । सत्तारुढ दलका नेता भाषण गरेर कहिल्यै थाक्दैनन् । भाषणको भरमा शासन चल्दैन । शासन चलाउन...
कुनै समय विद्यार्थीले भरिभराउ हुने त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिविवि)का विभाग अहिले रित्तिने अवस्थामा छन् । त्रिविविका केन्द्रीय विभाग मात्र होइनन्, त्रिविविअन्तर्गतका आङ्गिक र सामुदायिक क्याम्पसहरूको हबिगत पनि त्यस्तै छ । ...
वैशाखबाट विद्यालय स्तरको नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु हुँदै छ । विद्यालय स्तरमा अध्ययन गरिरहेका सन्तति भएका अभिभावकलाई उनीहरूको उपल्लो कक्षाका लागि विद्यालय छनोट पनि यो समयको एउटा महत्त्वपूर्ण निर्णय हो...
विश्वका सरिसृपहरू सङ्कट उन्मुख अवस्थामा छन् । त्यस्तै सङ्कट उन्मुख सरिसृप हो, गोहोरो । संसारभरमा हालसम्म पाइएका ४६ प्रजातिका गोहोरोमध्ये एसिया महाद्वीपमा नौ प्रजातिका रहेको अभिलेख छ । विगतमा नेपालमा...
लोकतन्त्रका हरेक मूल्य–मान्यतालाई आत्मसात गर्दै समाजवाद उन्मुख संविधान कार्यान्वयनका लागि देशमा बलियो कम्युनिस्ट शक्तिको खाँचो महसुस हुन थालेको छ । त्यसको पछिल्लो उदाहरणका लागि वर्तमान सरकारलाई लिन सकिन्छ । ...
आज हाम्रा खेतबारी सबै बाँझा छन् । गाउँ उराठलाग्दो छ । बुढाबुढी र केटाकेटीबाहेक गाउँघरमा मुस्किलले युवा भेटिन्छन् । देशमा रोजगारी र अवसर नभएपछि युवायुवती विदेश पलायन छन् । कोही...
मिठाइ धेरैलाई मन पर्ने खाद्यवस्तु हो । मिठाइ उत्सव, रमाइलोका बेलामा, प्रसादका रुपमा खाइन्छ तर त्यो मिठाईमा के के राखेर बनाइएको छ वा कस्तो तेलमा पकाइएको छ भन्ने धेरैलाई थाहा...
२१ मार्च, ओशोले ‘सम्बोधी’ प्राप्त गरेको दिन । संसारभरका समस्त ओशोप्रेमीहरू आजको दिनलाई ‘सम्बोधी दिवस’का रूपमा मनाइरहेका छन् । २१ मार्चको दिन ओशोले २१ वर्षको उमेर (सन् १९५३)मा ‘सम्बोधी’...
सत्ता र हामीले यात्रामा चढ्ने गाडी दुवै साधन हुन्, गन्तव्य होइनन् । हामी कुनै यात्रा तय गर्दै छौँ भने हामीले चढ्ने गाडी गन्तव्य हो त ? होइन, गाडी त गन्तव्यसम्म...
धेरै समयपछि मलाई एउटी पुरानी साथीले फोन गरिन् । सुरुमा सन्चो–बिसन्चो लगायत कुराकानी भए । त्यसपछि उनले रातोपाटीमा प्रकाशित ‘कामवासनालाई कसरी बुझ्ने’ शीर्षकको मेरो लेखलाई आफूले पढेको बताइन् । त्यस...
कम्प्युटर विज्ञान तथा सूचना प्रविधि केन्द्रीय विभाग कीर्तिपुरमा ३० जनाका लागि सिट संख्या तोकिएको छ, जसमा अहिले हामी २५ विद्यार्थी मात्र भर्ना भएका छौँ । पढ्दै कमाउने नीतिअन्तर्गत यहाँ साँझको...
चैत १७ देखि २३ गते (२०८०) सम्म भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीमा रहेको ‘अन्तर्राष्ट्रिय ध्यान केन्द्र’मा विराट् चक्र विज्ञान हुँदै छ । यसको चिन्तन र प्रारूपको निर्माण जीवन विज्ञान केन्द्रका...
राजनीति, धर्म र संस्कृति हाम्रो जीवनका अभिन्न अङ्गजस्तै हुन् । यिनले प्रत्यक्ष रूपमा हाम्रो जीवनमा असर गरिरहेका हुन्छन् । विगत २८–३० वर्षदेखि हालसम्म नेताहरूले जे जस्तो राजनीतिक क्रियाकलाप गरे, त्यसका कारण...
गिद्ध सुन्दै कस्तो अनौठो लाग्ने नाम . हुन त बच्चै देखि यसको नाम नकारात्मक ढङ्गले सुनाइएको भएर पनि हो कि ? जस्तो कि गिद्धलाई अलि डराउने किसिमको उखान टुक्का तिर...
त्यो मध्यरात हाम्रो लागि कालो रात बनेर आयो । मस्त निन्द्रामा सुनौलो सपना साँचेर निन्द्रादेवीसँगै साक्षात्कार गरिरहेका सारा आठबिसकोट बासीलाई रुवाएर गयो । पलाउन लागेको आशाको पालुवा निमोठियो भूकम्पले । ...
सिमोन डे बेउभोइरको जन्म पेरिसको एक मध्यम–वर्गीय क्याथोलिक परिवारमा सन् १९०८ मा भएको थियो । सिमोन आफ्नो पुस्तक ‘द सेकेन्ड सेक्स’मा नारीका विभिन्न विशेषताहरू प्रस्तुत गरेकी छिन् । त्यसैले उनको...
आज त्यो दिन हो । विश्वका श्रमजीवी महिलाले वीरताको इतिहास रचेको दिन अर्थात् ८ मार्चलाई संसारभरिका श्रमिक महिलाले श्रमिक दिवसका रूपमा मनाउने गर्छन् । आजको दिन संघर्षको दिन, उत्सवको दिन...
आज ११४औँ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस देशैभर विविध कार्यक्रम गरी मनाइँदै छ । सन् १९०६ मा सम्पन्न महिलाहरूको प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनबाट क्लारा जेट्किन सेक्रेटरी भइन् । त्यसपछि सन् १९०८ मार्च ८...