आफ्नो छोराछोरी सबैभन्दा अब्बल बनून् भन्ने चाहना सबै अभिभावकको रहन्छ । आफ्ना छोराछोरीको रुप–रंग, जिउडाल, आनीबानी वा व्यवहार जे–जस्तो भए पनि आफ्ना छोराछोरी राम्रा लाग्छन् । राम्रो लाग्नु नै एक किसिमको स्नेह हो । ...
बीस वर्षअगाडि अन्तिम पटक गाउँको घरमा दसैँ मनाएको थिएँ । क्षितिज पारि देखिने बादलका धर्सा जस्तै ती क्षणका धमिला धर्सा यस मानसपटलबाट मेटिइहाल्न सकेको छैन । यो बीचमा घरदेश र...
दसैँ पनि आयो । घर जाने दिन पनि आइसकेछ । नेपालीहरूको महान् चाड विजया दशमी साँच्चै हर्षोल्लासको चाड हो । असत्यमाथि सत्यको विजयका लागि दसैँ मनाइन्छ । दसैँ शान्ति, सुख...
अहिले देशवासीलाई देशको शासन र प्रशासन निम्छरो महसुस भएको छ । शासन सञ्चालन गर्ने विधि र वातावरणले आम नागरिकलाई दुखाएका बेला सरकारका वारिसेहरूको व्यवहार, विवेक र क्षमताप्रति नागरिकमा आस्था, विश्वास...
शिक्षाको मुख्य उद्देश्य जीवन निर्वाहका लागि सहज बनाउनु हो । जीवन निर्वाहका लागि कला, सीप र आर्थिक उपार्जन आवश्यक पर्छ । केही समयअघि यस्तै केही सीप सिक्ने र केही कमाउने...
विश्वव्यापी स्वास्थ्यको फराकिलो परिदृश्यमा एउटा त्यति प्रचार र बहसमा नआएको संकट छ, किशोरकिशोरीको मानसिक स्वास्थ्य, जसलाई मौन संकट भन्न पनि सकियो । पछिल्लो किशोरकिशोरीको मानसिक स्वास्थ्य अवस्था (जस्तै :...
सरकार, प्रतिपक्ष, संसद, आमनागरिक सबैले सहर्ष स्वीकार्ने, बोल्ने शब्द हो, देश आर्थिक मन्दीमा छ, अर्थतन्त्र प्रायः ठप्पजस्तै छ । यो स्वीकारोक्ति पटक पटक देशको बागडोर सम्हालेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल स्वयम्बाट...
बाबा शब्द सबैलाई प्यारो हुन्छ । बाबा मेरा लागि त्यतिकै प्यारो जति जोकोहीलाई आफ्नो बाबा प्यारो लाग्छ । मेरो बाबा बाल्यकालदेखि नै भारतको नागाल्यान्डमा रहनुभयो । उहाँले आफ्नो अध्ययन...
भर्खरै गृह मन्त्रालयले मातहतका कार्यालयलाई परिपत्र ग¥यो — प्रत्येक कार्यालयमा काम गर्ने कर्मचारीले बिहान १० बजेपछि १०ः१५ बजेसम्म कम्तीमा १५ मिनेट भए पनि योग–ध्यान गर्ने र तत्पश्चात् काममा लाग्नुपर्ने ।...
सल्यानको पहिलो बलिदानी स्थल बागचौरस्थित सहिद गेटमा कुँदिएका सालिकहरूमा घोत्लिएर एक टकले नियालिरहेको छु । यो त्यो स्थल हो, जहाँ २०५४ फागुन १४ गते खिमबहादुर डिसी, हेमराज केसी र धनबहादुर...
तात्कालिक नेकपा माओवादीले २०५२ साल फागुन १ देखि सञ्चालन गरेको दस वर्षे जनयुद्धका बारेमा नेकपा एमालेले पटक-पटक अपव्याख्या गर्दै आएको छ । संघीय संसद्मा सम्बोधन गर्ने क्रममा एमालेका अध्यक्ष केपी...
विसं २०८० भाद्र २१ गते साँझ ११ बजे सुत्ने तर्खरमा थियौँ । भाइको फोन आयो ‘बुबालाई अस्पताल लानुपर्ने भयो, तुरुन्त आउनू ।’ म सीतापाइलाबाट जाँदा जाँदै उहाँलाई बल्खुको वयोधा हस्पिटलमा...
त्रिभुवन विश्वविद्यालय हिन्दी केन्द्रीय विभागमा कार्यरत प्राध्यापक डा. मञ्चला झाले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को चीन यात्राको क्रममा शुक्रबार बिहान ट्वीट गर्दै लेखिन्– भारतको यात्रामा महाकालेश्वरको पूजापाठ र दर्शन तथा चीन...
सांस्कृतिक विविधता हाम्रो समाजको विशेषता हो। यही विशेष र मौलिक संस्कृति हाम्रो पहिचान बन्दै आएको छ । चिनारीको पृथक् पाटो बनेर रहेका सांस्कृतिक गौरवहरू हामीकहाँ गनी नसक्नु छन् । ...
सुशासन लोकतन्त्रको पर्याय हो । मूल लोकतन्त्र हो; आवरण सुशासन हो । शासनलाई आफैँमा राम्रो भन्ने नभएपछि यसमा उपसर्ग लगाएर सुन्दर शासन ‘सुशासन’ र खराब शासन ‘कुशासन’ शब्द प्रचलनमा ल्याइएका...
सेप्टेम्बर २८ लाई विश्वभर रेबिज दिवसका रूपमा मनाइन्छ । लुई पास्चरले पहिलो पटक रेबिजविरुद्धको खोप आविष्कार गरेका थिए । त्यसैले उनलाई ‘फादर अफ माइक्रोबायोलोजी’ पनि भनिन्छ । फ्रान्सेली रसायनशास्त्री तथा...
‘शिक्षकहरूलाई थाङ्नामा सुताइदिए’, ‘सङ्घ सङ्गठन र महासङ्घको सदस्यता त्याग गर्न किन नसकेका हुतिहारा शिक्षकहरूले ?’, ‘चौटा खान गएकी बुढी झोलमा डुबेर मरी’, ‘ब्ल्याङ्क चेक बोकेर घर फर्कियौ ?’, ‘धनभन्दा विद्या...
हाम्रा छोरा छोरीको मात्र हैन सिङ्गो राष्ट्रका भविष्य निर्माण गर्ने व्यक्तित्व हुन् शिक्षक । त्यसैले उनीहरूलाई उच्च सम्मान तथा समुचित सुविधा र सुरक्षा उपलब्ध गराउने सवालमा सरकार तथा सबै राजनीतिक...
देश परिवर्तन हुन समाजको सोच परिवर्तनको गतिमा निर्भर रहन्छ । परम्परागत सोचले नवीन आविष्कार गर्न कठिन हुन्छ । नेपाल विकास हुन नसकेको एउटा कारण परम्परागत सोच हो । हाम्रो समाज...
समाजको मूल आधारका रूपमा रहेको सामाजिक संरचना र कार्य प्रणालीमा निरन्तर आउने फेरबदल सामाजिक परिवर्तन हो । समय परिवर्तनसँगै समाजको संरचनागत सम्बन्ध र प्रक्रिया फेरबदल आउँछ । त्यसले सामाजिक, आर्थिक,...
तपाईंबाट छुटेपछि बदलिएको जीवनको रङ, अनुभव र बयान गर्ने शब्द नै छैन बुवा ! त्यो त मेरो मन मस्तिष्कले प्रत्येक क्षण मापन गर्ने कुरा हो । बुवा म आज पनि...
प्यारो छोरा, हृदयभरिको माया तिमीलाई । आज कुशेऔँसी अर्थात् बाबुको मुख हर्ने दिन । वरपर सडकमा अरुका छोराछोरी बाबुआमा भेट्न गएको देख्दा कतै तिमी पनि टुप्लुक्क आइपुगी हाल्छौ कि...
कुश के हो र यसको उत्पत्ति कुश सिरु परिवारको एक पवित्र हरियो वनस्पति हो । शास्त्रहरूमा कुशको उत्पत्तिका सम्बन्धमा दुईवटा धारणा उल्लेख भएको पाइन्छ । मत्स्यमहापुराणमा उल्लेखित कथा अनुसार...
सुवासचन्द्र नेम्वाङ मेरो सहपाठी पनि हुनुहुन्थ्यो । इलाम आदर्श माध्यमिक विद्यालयमा सात कक्षादेखि हामी सँगै पढेका हौँ । हामीभन्दा कम उमेरको साथी उहाँ । उहाँको शरीर र बनावट पनि अलि...
काठमाडौँबाट थानकोटसम्म गाडीमा पुगेपछि चन्द्रागिरि–चित्लाङको पुरानो गोरेटो बाटो हुँदै पहिलो पटक मार्खु पुग्दा मलाई संसारकै सुन्दर ठाउँमा पुगेको अनुभूत भएको थियो । चन्द्रागिरिको त्यो उकालो अनि ओरालो गोरेटो बाटोमा आफ्ना...
मुलुकको संघीय राजधानी काठमाडौँबाट करिब दुई दिनको दूरीमा पुग्न सकिने गोसाईंकुण्ड धार्मिक तथा पर्यटकीय दृष्टिले महत्त्वपूर्ण तीर्थस्थल हो । रसुवाको उत्तरी भेगमा पर्ने यो कुण्ड समुद्री सतहदेखि ४,३८० मिटरको उचाइमा...
अहिलेको फेवा मार्गदेखि दस पन्ध्र मिनेटको उकालो गोरेटो उक्लेपछि जङ्गलको बीचमा यौटा घर थियो । पोखरा बजारको र फेवातालको रमणीय दृश्य देख्न पाइने उक्त ठाउँ निकै रमाइलो थियो । निरङ्कुश...
महिलाले महिला सशक्तीकरणको बिगुल फुक्नुपर्छ, तर महिलाले नै विकृति जन्माइरहेका छन् भने सो विरुद्ध आवाज उठाउन र कलम चलाउन भने पक्कै छाड्नुहुन्न । ‘चार वर्ण छत्तीस जातको साझा फूलबारी’...
गिद्ध प्राकृतिक कुचीकार हुन् । यिनले ठूला मृत जनावर खाएर वातावरण सफा गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन् । पौराणिक कथाअनुसार सीतालाई रावणको चङ्गुलबाट बचाउन गिद्धको राजाले आफ्नै बलि दिएका थिए ।...
सनातन धार्मिक किताबहरूमा ‘कालरात्रि, महारात्रि, मोहरात्रि च दारुणा’ भन्ने श्लोक पढ्न पाइन्छ । यही मोहरात्रि हो भाद्र कृष्ण अष्टमीको रात । यढस रातमा द्वापर युगका श्रीकृष्ण जन्मभएका थिए रे भारतको...
आँखामा कालो पट्टी, हातमा हतकडी र खुट्टामा सिक्री बाँधिएको अवस्थामा थिएँ म । ड्युटी बसेको सिपाहीले मलाई एउटा बन्द कोठाभित्र लगेर हुलिदियो र बाहिरबाट चाबी ठोकिदियो । आँखामा पट्टी...
लोकतान्त्रिक राजनीतिक वातावरणमा सत्तापक्ष र प्रतिपक्षको आआफ्नै प्रकारको विशिष्ट भूमिका रहन्छन् । सत्तापक्ष र प्रतिपक्षको सशक्त तर सकारात्मक भूमिकाले नै लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यताको उन्नत अभ्यासलाई प्रोत्साहित गर्दछ । त्यसले जनतालाई...
भदौ कृष्ण द्वितीया अर्थात् गाईजात्रा (शुक्रबार)को दिन नुवाकोट दरबारनेरको सानो चोकमा चर्को घामका बीच मानिसको भीड थियो, जो लाखे हेर्न जम्मा भएका थिए । गाईजात्राको दिन देवी भैरवीको परिसरमा...
पोखरा महानगरपालिकाबाट फेवातालको हुँदै जाँदा करिब १५ किलोमिटरको दूरीमा वडा नम्बर २३ को घाँटीछिन्ना पुगिन्छ । घाँटीछिन्नाबाट करिब २ किलोमिटर हिँडेपछि बराङ पुगिन्छ । बराङमा एउटा आश्रम छ । त्यो...
नेपाल कृषिप्रधान मुलुक हो । प्रायः खेतीपातीको काम सकेर फुर्सदको समयमा चाडपर्व तथा जात्रा मनाइन्छ । पूर्वजले बनाएका कतिपय चलन वैज्ञानिक र तर्कपूर्ण छन् । केही पुराना परम्पराले समाजलाई...
हिन्दु मिथकअनुसार सागरबाट अमृत पाउन देव र दानव दुवै मिली गरेको सामूहिक समुद्र मन्थनको कथा पढ्दा तत्कालीन सामाजिक व्यवस्थाका कतिपय जटिल अन्तर्विरोधको आवरणमा छिपेका धेरै कुरा बुझ्न सकिन्छ । समुद्र...
रक्षाबन्धन अर्थात् ऋषितर्पणी हिन्दु तागाधारीहरूको धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो । यो पर्व श्रावण शुक्ल पूर्णिमाका दिन पर्छ । यस दिन नयाँ यज्ञोपवित तथा रक्षासूत्र धारण गरी धुमधामका साथ मनाइन्छ...
प्रत्येक बालबालिकाको सफल जीवनको आधार परिवार हो । परिवारले उसको मानसिक, सामाजिक र सांस्कृतिक विकासमा प्रभाव पार्छ । आमाबुवाको मानसिकता र व्यवहारले बालबालिकाको मानसिक विकासमा ठूलो भूमिका खेल्छ । विभिन्न...
कार्ल मार्क्स र फ्रेडरिक एङ्गेल्सले सन् १८४८ मा अन्तराष्ट्रिय कम्युनिस्ट घोषणापत्र लेखेपछि विश्वव्यापी चर्चा र बहस हुँदै अगाडि बढेको कम्युनिस्ट आन्दोलन अगाडि बढ्यो । उन्नाइसौँ शताब्दीको पेरिस कम्युन हुँदै बिसौँ...
गृह मन्त्रालय र गौर हत्याकाण्ड पीडित संघर्ष समितिबीच केही दिनअघि भएको पाँचबुँदे सहमतिले सत्ताको तेस्रो ठूलो घटक जसपा नेपाललाई सरकारप्रति सशंकित बनाएको छ । सहमतिबाट त्रसित आक्रोशित एवं अचम्भित उपेन्द्र...
रेडक्रस सोसाइटी विशुद्ध मानवीय सेवा र प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले स्थापना भएको अन्तर्राष्ट्रिय स्वयंसेवी संस्था हो । प्राकृतिक एवं मानवीय कारणले हुने ठुला विपत्तिहरूको पहिलो साथी रेडक्रस सोसाइटीलाई मानिन्छ । यस्तो...