महिला भन्नेबित्तिकै अझै पनि धेरैको दिमागमा कमजोर, निर्बल र असक्षम पात्रको आकृति बन्छ । पितृसत्तात्मक सोचले स्वयं महिलाहरू पनि आफूलाई कमजोर र असक्षम ठान्छन् । यहाँ हरेक युवा, वृद्ध, पढेका, नपढेका, बुझेका, नबुझेका व्यक्तिहरू सबै ...
पछिल्ला दिनमा प्रदेश १ का मुख्यमन्त्री राजेन्द्रकुमार राईले प्रदेश नामकरणको सन्दर्भमा ‘पहिचान’को पक्षमा चट्टानी अडान राखिरहेका छन् । मुख्यमन्त्रीको पदमा बहाल रहेका उनको अडानमात्रै होइन, प्रत्येक दिनजसो हुने सार्वजनिक कार्यक्रममा...
नेपालमा पनि सन् १९७६ मा प्रतिबन्धित भएको गाँजा खेतीबारे अहिले संसदमा वैधानिकता हुनुपर्ने कुरा आएको छ । हिप्पी संस्कृतिका अमेरिकीहरु सन् १९६१ तिर काठमाडौंमा रमाइलो गर्ने, आनन्द लिने उद्देश्यले आएकोमा,...
सरकार परिवर्तनसँगै करारका कर्मचारी राख्ने र हटाउने परम्परा नेपालमा एउटा ठूलो समस्या बनेको छ । आफू अनुकूलको सरकार बनेपछि चुनावमा प्रचार प्रसारका लागि आफ्ना समर्थक र आफन्तलाई करारमा जथाभावी नियुक्ति...
प्रदेशविहीन दुई तहको सरकारसहितको सङ्घीयताको बारेमा अहिले बहस चलिरहेको छ । एउटा सर्वेक्षण गरेको थिएँ । फेसबुक, इमेल, फोन र प्रत्यक्ष भेटघाटबाट सर्वेक्षण फारम भरिएको थियो । सर्वेक्षणमा अहिलेसम्म ७६०...
यो लेखको प्रारम्भ खुशीको प्रसंगबाट सुरुवात गर्न उचित ठान्दछु । गौतम बुद्ध एकदिन कुनै नदीको किनारै किनार आफ्ना शिष्यहरुसँग कुनै स्थानतर्फ जाँदै थिए । नदीको किनारामा ८/१० जना केटाकेटीहरु माटोको...
मानव जीवन निकै संघर्षपूर्ण छ । मानिसको जन्म क्रमदेखि मृत्युको काखमा नपुगेसम्म हर पाइलामा जो कोहीले पनि अनगिन्ती संघर्षका पहाडहरू चढेको हुन्छ । जीवनका ती उकाली ओरालीहरुमा एक विश्वासिलो...
गुरुर ब्रह्मा गुरुर विष्णु गुरुर देवो महेश्वर गुरुर साक्षात परम बह्म तसमै श्री गुरुबे नमः आज गुरु पूर्णिमा । हामीलाई शिक्षा दिएर सहि बाटो देखाउने गुरुहरुमा नमन ।...
नेपालको अर्थराजनीतिक इतिहासमा बजेट निर्माण प्रक्रियासँग जोडेर अर्थमन्त्रीले राजीनामा दिएको दुर्लभ इतिहास बनेको छ, जनार्दन शर्मा प्रभाकर । संसदमा रहेको समकालीन राजनीतिको उग्र दक्षिणपन्थी प्रतिगामी ओली गुटको ताण्डव नृत्यलाई त्याग...
बालबालिका सुहाउँदो शिक्षण गर्नु, त्यसैअनुसार आफूलाई परिष्कृत गर्दै जानु शिक्षकको आवश्यकता र अपरिहार्यता हो । तर शिक्षा शिक्षकले मात्रै दिने होइन । अनुभवी, अग्रज, जान्नेसुन्ने व्यक्तिहरूले अन्य व्यक्ति वा सन्तानहरूलाई...
हालै काठमाडौं महानगरपालिकाका नगर प्रहरीले सडक छेउमा ठेला गाडामा मकै पोलेर बेचिरहेका एक दम्पत्तिको मकैसहित ठेला गाडा खोस्यो । विगतमा समेत विभिन्न ठाउँमा सडक व्यापारीको सामान जपथ गरेको, सडक भरी...
दोस्रो महायुद्धको समयमा जन्मेकी रहेछिन् मेरी आमा । आमाको आप्पा बाबु अर्थात् मेरा मावाली हजुरबा अन्न बेचेर नुनतेल, लत्ताकपडा, चाडपर्व, मीठो मसिनो, परेको दुःख टार्नुहुन्थ्यो रे । हजुरबाको सकारात्मक सोच...
‘सक्छौ व्यवस्था गर, सक्दैनौ बेवास्ता गर,’ यो वाक्यांश अहिले काठमाडौं महानगरपालिकाका फुटपाथ व्यापारीहरुको साझा अभिव्यक्ति हो । कतिपयले फुटपाथमा साँझ विहान गाडा, नाङ्ग्लो पसल गरेर आफ्नो जीवन गुजारा गर्नेहरुलाई व्यापारीको...
भाइरल शब्द पहिला पहिला संक्रमण फैलिँदा विशेष गरी भाइरल ज्वरो भनेर जानिन्थ्यो, अहिले सो शब्द सामाजिक सञ्जालमा कुनै विषय छिटो र व्यापक रूपमा फैलिने कार्यलाई भाइरल भनेर चिनिन्छ । त्यही...
जीवनको चक्रव्यूहमा जसको पनि उतार चढाव धेरै नै हुन्छ । यही क्रममा कति कुराहरू समयसँगै बितेर जान्छन् तर कतिपय यस्तो घटना हुन्छ, जो हजार कोसिस गर्दा पनि मानसपटलबाट मरिगए हट्न...
धानले कुल कृषि ग्रार्हस्थ उत्पादनमा करिब २२ प्रतिशत योगदान गरेको पाईन्छ । नेपालमा केही क्षेत्रमा गरिएको अध्ययनले के बताउँछ भने करिब ३० प्रतिशत जाँड र रक्सीमा चामल प्रयोग हुने, करिब...
हामीले सात पटक संविधान फेर्यौँ । प्रजातन्त्र, पञ्चायत, बहुदलपछि पुनः प्रत्यक्ष राजाको शासन, २०६२/०६३ जन उभारले ल्याएको गणतन्त्र गरी पाँचवटा प्रणाली अर्थात् व्यवस्था परिवर्तन भइसक्यो । ठूल्ठूला क्रान्ति, जनक्रान्ति, महानक्रान्ति...
संविधानमा अस्वीकार होइन, असहमति छ हाम्रो । राज्यसँग पुकार होइन, गुनासो छ हाम्रो । चार वर्ण छत्तीस जातको साझा फूलबारीलाई काखा पाखा गरेकोमा चित्त दुःखाइ छ हाम्रो । राज्यले जे...
टेलिभिजन कर्मलाई तिलाञ्जलि दिंदै राजनीतिमा होमिएका छन् पत्रकार रवि लामिछाने । असार ७ गते उनले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी गठन गर्ने र चुनाव चिन्ह घण्टी लिने उद्घोष गरेपछि नेपालको राजनीति केही...
‘साहस सौर्य भएपनि एकता नभएपछि राष्ट्र पराजित हुन्छ,’ चाणक्यको यो भनाई मेरो हृदयमा गडिएको छ । हामीबीच जनजनको एकता टुटाउने षड्यन्त्रहरु धेरै पहिलेदेखि चल्दै आए । जातीय, क्षेत्रीय, समुदायमा फरक...
असार महिना सबै नेपालीको लागि व्यस्त हुने महिना हो । खेतीपातीको लागि चाहिने पानीको लागि मनसुन सुरु भइसक्ने महिना हो यो । जमीन अरु महिनामा बाँझै रहे पनि धान रोप्न...
नैतिक शिक्षाले व्यक्ति असल व्यवहार र असल चरित्र भएको व्यक्ति बन्न सफल हुन्छ । परिवारमा, समाजमा मात्र नभएर सिङ्गो राष्ट्र नै सकारात्मक बन्न नैतिक शिक्षाको आवश्यकता पर्दछ । हरेक नागरिकहरूमा...
सरकारी कामकाजका सिलसिलामा कर्मचारी र सेवाग्राहीका बीच घूसको लेनदेन भएको दावीका साथ अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगद्वारा विशेष अदालतमा दर्ता गरिएका अधिकांश मुद्दाहरूमा त्यस संवैधानिक निकायले गरेको मागदावी नपुग्ने फैसला आएको...
अहिले भारतीय मिडियामा दुईटा ठूला फिल्म चर्चामा छ, एउटा अक्षयकुमार स्टारर ‘पृथ्वीराज चौहान’ र अर्को दक्षिण भारतीय सुपरस्टार कमल हासन अभिनित ‘विक्रम’ । दक्षिण भारतीय फिल्म हुँदा हुँदै पनि यसले...
काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन साह निर्वाचित भएपछि फोहोर ब्यवस्थापनलाई पहिलो प्राथमिकता दिएका छन् । काठमाडौं संघीय राजधानी भएकोले यहाँको फोहोर ब्यबस्थापनमा सर्वत्र चासो देखिएको हो । सात प्रदेशको अलग अलग...
नचिताइएको कुरो प्राप्त हुँदा अनौठै आनन्द हुने रहेछ । यस्तै कहिल्यै बिर्सन नसकिने स्वादिलो, गौरवशाली अनुभूति यसपालि गुवाहाटी, भारतमा हुन पुग्यो । हाम्रा पुर्खाले कसरी त्यहाँको भूमिमा नेपाली भाषा, संस्कृति...
स्थानीय तहको निर्वाचनमा चर्चित नेपाली र्यापर बालेन शाहले काठमाडौं महानगरको मेयरमा जित हासिल गरेपछि काठमाडौंको एउटा प्रमुख समस्या टर्ला जस्तो देखिन्छ । त्यो हो सर्वसाधारणलाई सार्वजनिक शौचालयको समस्या । म...
प्रदीप गिरिले कुनै आलेखमा भनेजस्तै “नायकको खोजी गर्ने समाज अभागी समाज हो” । हामी त्यही समाजका हिस्सा हौं, जो एउटा नायकको खोजीमा भौतारिरहेको छ । सायद आशा गरिएका नेतृत्व विचलित...
स्नातक प्रथम वर्षको अन्तिम परीक्षा नजिकिँदै थियो । हाम्रो ग्रुपमा भएका ५ जना साथीहरूबीच सल्लाह भयो, एकजना साथीको घरमा भेला भएर तयारी गर्ने । त्यो साथीको नाम 'आर' बाट आउँछ,...
अहिले बजेटबिरुद्ध विपक्षको ‘भण्डाफोर अभियान’ चर्चामा छ । यद्यपी विपक्षले राजनीतिक मुनाफा खोज्नु अन्यथा होइन । आन्तरिक उत्पादन बढाउने, आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणमा योगदान पुर्याउने, कृषिलाई प्राथमिकता दिँदै भौगोलिक सन्तुलन कायम...
श्री बालेन शाहज्यू, प्रमुख, काठमाडौँ महानगरपालिका मेयरज्यू, काठमाडौँ महानगरको सरसफाइमा तपाईंको ध्यान केन्द्रित भएकोमा खुसी लागेको छ । यहाँको बागमती सभ्यता पनि निकै फोहर छ । म विगत ९...
विदेशतिर निर्वाचनका वेला विभिन्न खालका रिसर्च गर्ने चलन छ । कुन पार्टीले कति प्रतिशत मत ल्याउँछन् । कुन पार्टीका नेता लोकप्रिय वा अलोकप्रिय छन् भन्नेमा निर्वाचन अगाडै प्रक्षेपण गर्ने चलन...
स्थानीय निकायको चुनाव शान्तिपूर्ण रूपमा भर्खरै सम्पन्न भयो । परिणाम पनि लगभग सार्वजनिक भइसकेको छ । अघिल्लो चुनावमा पहिलो स्थान ओगटेको एमालेले दोस्रो स्थानमा चित्त बुझाउनु परेको छ भने दोस्रो...
आम नेपाली जनताको लामो संघर्ष, त्याग र बलिदानबाट मुलुक संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक व्यवस्थामा प्रवेश गरेको पनि लगभग डेढ दशकभन्दा बढी समय वितिसकेको अवस्था छ । २०६२÷०६३ मा भएको १९ दिने...
महामारीका कारण अघिल्लो शैक्षिक सत्र मुस्किलले ६ महिना चल्यो । एकातिर वार्षिक परीक्षा नजिकिँदै थियो भने अर्कोतिर सारा दुनियाँ भयभित बनाउँदै कोभिडको दोस्रो लहर फैलिँदै थियो । चारैतिर फेरि मृत्युको...
आजको सन्दर्भमा विश्वका अधिकांश विकसित मुलुकले हप्ताको दुई दिन विदा दिदै आएको यथार्थ हाम्रो सामु छ । दुई दिन विदा दिनुको पछाडि एउटा मात्र हैन, अनेक कारणहरु छन् । आज...
एकदिन टिभी स्क्रीनमा हेर्दै मैले भनें, “बाबा म पनि यस्तै नायिका बन्छु नि है ?” बाबाले काँचै खाउँलाझैं गरी मलाई हेर्दै भन्नु भयो, “पर्दैन, नायिका सायिका बन्न । खुरुखुरु पढाइमा...
ओशोका अनुयायी स्वामी चैतन्य कीर्तिजी केही समयअगाडि काठमाडौं आउँदा उहाँले तनावबारे दिनु भएको प्रवचनमा सहभागी हुने अवसर पाइएको थियो । उहाँले भन्नु भएको थियो, शान्तिका लागि मौलिक चेहरा (मुहार)को पहिचान...
बुद्ध जयन्तीको अवसरमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी यही २ जेठमा लुम्बिनी आउँदै थिए । मोदीको भ्रमण हुने औपचारिक घोषणा भएसँगै अफिसमार्फत् मैले आवश्यक प्रक्रिया पुरा गरेको थिएँ । मोदी सवार...
लोकतन्त्रमा विचार, योग्यता र दक्षताको प्रतिस्पर्धा हुन्छ । प्रतिस्पर्धाबाटै नेतृत्व चयन हस्तान्तरण हुने हो । राजनीतिले राज्यको आधार र शासन पद्धतिको अध्ययन गर्नुका साथै यसको सम्बन्ध शासन, शासकीय स्वरुप र...
नेपालको संविधान २०७२ ले तीन तहको सरकारको परिकल्पना गरेको छ । संघीयतामा ‘शक्तिको बाँडफाँट हुने भएकाले सबै नेताले जप्ने नारा ‘गाउँ गाउँमा सिंहदरवार’ पनि केही हदसम्म पुगेको हामीले आभास गर्न...