हामीले क्रान्ति र उत्पादनलाई सँगै चलाउने संश्लेषण गरेका छौँ । यो पनि एकीकृत जनक्रान्तिमा हामीले प्राप्त गरेको नयाँ ज्ञान हो । यसको प्रयोगमा मौलिकता छ । यसलाई नेकपाको पङ्क्तिले गहिरो गरी बोध गर्दै छ, दह्रोसँग ...
१८ वर्षअघि (२०६३ मंसिर ५ गते) सरकारका तर्फबाट तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइराला र विद्रोही माओवादीका तर्फबाट अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले विस्तृत शान्ति सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेर १० वर्ष लामो सशस्त्र द्वन्द्व अन्त्यको...
चीनको जीडीएफ– ६०० नामक चिनियाँ हाइपरसोनिक हतियारले सम्भावित युद्धलाई उलटपुलट गर्ने क्षमता राख्छ । यसको तीव्र गति, एकैपटक धेरै लक्ष्यमा प्रहार गर्न सक्ने र इलेक्ट्रोनिक आक्रमण क्षमताले ताइवान तथा अमेरिकी...
अहिले नेपालको समग्र सहकारी क्षेत्र तरङ्गित छ । प्रधानमन्त्रीदेखि मन्त्री, सांसद, नेता तथा अभियन्ता र विश्लेषकहरूको भाषणमा सहकारी क्षेत्रबारे केही न केही प्रवचन आइरहेको पाउँछौँ । खासमा सहकारी क्षेत्रमा अहिले...
नेपालमा निर्माण भएको पहिलो फिल्म आमा (प्रदर्शन मिति ः २०२१ असोज)लाई मान्ने हो भने नेपाली फिल्म उद्योगले ६ दशक पार गरेको मान्नुपर्छ । यद्यपि आमाभन्दा अगाडि सत्य हरिश्चन्द्र बनेको थियो...
प्राचीन मिथिलाको उल्लेख नभएको सनातनी ग्रन्थ, धर्मशास्त्र, पुराण, श्रुति, स्मृति बिरलै होलान् । भविष्य पुराणमा उल्लेख भए अनुसार अयोध्याका राजा मनुका पुत्र निमि यस तपोभूमिमा आई यहाँका ऋषिको सानिन्ध्यमा...
विद्यापति मैथिलीका आदिकवि तथा सर्वाधिक ज्ञाता कवि हुन् । विद्यापतिले मैथिलीका अतिरिक्त संस्कृत तथा अवहट्टमा पनि रचना गरे । यी ती दुई प्रमुख भाषा हुन्, जसबाट मैथिलीको विकास भयो ।...
प्राकृतिक सौन्दर्य र विविध सांस्कृतिक धरोहरका लागि प्रसिद्ध छ हाम्रो देश । यद्यपि यतिखेर गाउँका युवाहरुले विदेश र सहरबजारतिर अवसर र भविष्य खोज्दा गाउँको जनसंख्या घट्दो छ । गाउँहरूबाट युवाहरूको...
सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रयोगसँगै हामी मानव अर्थात् बौद्धिक प्राणीको बौद्धिक क्षमता घट्दै गइरहेको आभास हुन थालेको छ । स्मरणशक्तिमा पनि ह्रास हुँदै गएको म स्वयंले अनुभव गरेकी छु । ...
आफूले पाउन लागेको जग्गा र घर अदालतले रोक लगाएपछि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले एक सार्वजनिक कार्यक्रममा केही गहन प्रश्नहरू उठाउनु भयो । मन्तव्यको एक प्रसङ्गमा प्रमले भन्नुभयो, ‘’घर दान नभएका...
प्रतिनिधि चयनको विषयमा देखिएको विवाद समाधान नभई २०७८ चैतमा दुई समूहले छुट्टा छुट्टै योजना गरेको गैरआवासीय नेपाली सङ्घ (एनआरएनए) को १० औँ महाधिवेशनपछि उत्पन्न परिस्थिति अझै समाधान हुन सकेको छैन ...
नौ महिना गर्भधारणपछि सन्तानलाई जन्म दिने प्रक्रिया नै प्रसूति हो । पहिलोपटक सन्तानलाई जन्म दिँदा सामान्यतः १६ देखि १८ घण्टासम्मको प्रसव व्यथा रहन्छ, जुन वास्तवमै पीडादायक हुन्छ, तर मातृत्वको वास्तविक...
ईश्वर, देवीदेवताप्रति श्रद्धा, सम्मान, विनय र समर्पणको भाव प्रकट गर्ने कार्यलाई पूजा, अर्चना वा आराधना भनिन्छ । सामान्यतः जल, फूल, फल, अक्षता र यस्तै प्रकारको अन्य पदार्थ देवी–देवताका नाममा चढाएर...
सेरा दरबार, जुन नुवाकोट जिल्लामा अवस्थित थियो । अहिले भग्नावशेषमा सीमित दरबारको विषय बेलाबेला चर्चामा आइरहन्छ । चर्चामा आउनुको कारण दरबारको सम्पत्ति हडप्ने वा कब्जा गर्ने होडबाजी हो ।...
उज्यालोको पर्वको रूपमा चिनिने तिहार हिन्दुहरूले मनाउने पाँच दिने चाड हो। अन्धकारमाथि प्रकाशको विजय, दिव्य र प्रकृति तथा जीवजन्तुप्रति कृतज्ञता, अहङ्कारमाथि नम्रता र पारिवारिक सम्बन्धहरूको सम्मानको प्रतीकको रूपमा समाजमा महत्त्वपूर्ण...
जापानी भाषामा ‘निप्पोन’ वा ‘निहोन’को सांकेतिक अर्थ हुन्छ ‘सूर्य उदाउने भूमि’ । अर्थात् जापानलाई सूर्याेदयको देश भनेर पनि चिनिन्छ । पूर्वी एसियामा प्रशान्त महासागरले घेरिएको जापान साना–ठुला १४ हजारभन्दा बढी...
हिन्दु र बौद्ध धर्मावलम्बीको पवित्र तीर्थस्थल कैलाश पर्वत र मानसरोवर ताल पश्चिम तिब्बतको हिमालय पर्वत मालामा अवस्थित छ । हिन्दु धर्ममा कैलाश र मानसरोवर भगवान् शिवजीको वासस्थानका रूपमा पारिचित...
पुरातन समाजमा सम्भ्रान्त वर्गले निम्न वर्गलाई ऋण दिने र तमसुक वा लिखत बनाउने गर्थे । शिक्षा नहुँदा आफूले लिएको नगद कारोबारमा निम्न वर्गका मानिस ठगिन्थे । न्यून आर्थिक अवस्था...
मलेसिया गएको एक महिनामै (२०८० असार ७ गते) निधन भयो, इलामको देउमाई– ७ सिद्धिथुम्काका सनतकुमार घिमिरेको । २०८० जेठ ५ गते मलेसियामा गएका घिमिरेको मृत्युको कारणमा झुन्डिएर आत्महत्या गरेको भन्ने...
नयाँ शक्तिका नाममा उदाएका राजनीतिक दलले लगाउने पहिलो नारा भनेकै सुशासन र राष्ट्रियताको हो । विगततिर फर्केर हेर्ने हो भने हामीकहाँ मात्रै होइन, विदेशतिर पनि यस्ता तमाम राजनीतिक दलहरू आएका...
प्रायः परराष्ट्रमन्त्रीको क्षमता र योग्यताको मापन उसको ‘इङ्गेजमेन्ट’ अर्थात द्विपक्षीय या बहुपक्षीय भेटवार्ता र राष्ट्रिय ‘एजेन्डा’सहितका अन्तर्राष्ट्रिय भ्रमणहरुमा गर्ने गरिन्छ । यसलाई कुनै पनि देशको परराष्ट्रमन्त्रीको कूटनीतिक सक्रियता पनि भनिन्छ...
सर्वहारा वर्गका सबैभन्दा महान् नेता माओत्सेतुङले कम्युनिस्टहरूलाई ‘जनताबाट सित्तैमा एउटा सियो र धागोको टुक्रा पनि नलेऊ’ भन्थे । तर, आजका दलाल पुँजीपति कम्युनिस्टका लागि यस्ता आदर्श मिति गुज्रिएको चाउचाउ–बिस्कुटजस्तै भइसक्यो...
दसैँको बेला यसो बानेश्वरतिर टहलिँदै थिएँ, अचानक मेरो भेट बाल्यकालकी साथी सञ्जुसँग भयो । उठेकोदेखि बसेकोसम्म पलपलको खबर दिने मान्छे अचानक बिनाखबर नेपाल आएको देखेर अचम्म मान्दै थिएँ । तैपनि...
देशको वर्तमान प्रधानमन्त्री तथा नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको व्यक्तित्व एवं उनको जीवनका वक्ररेखा प्रस्तुत गरिरहँदा उनको संघर्षपूर्ण राजनीतिक जीवनको सबैभन्दा अगाडि ‘झापा आन्दोलन’ आउँछ । झापा आन्दोलनका...
सहकारी ठगी र संगठित अपराध मुद्दामा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति रवि लामिछाने पक्राउ परेपछि अहिले पार्टीका कार्यकर्ताहरू आन्दोलनमा छन् । जिल्ला भेलाको तयारीमा रहेको रास्वपा केन्द्रीय सभापति लामिछानेको गिरफ्तारीसँगै...
दसैँ हाम्रो राष्ट्रिय सांस्कृतिक पर्व हो । यसको आफ्नै मौलिकता भएकाले विश्वभर रहेका नेपालीले कुनै न कुनै तरिकाबाट यो पर्व मनाइरहेका छन् । विजया दशमीको दिन भगवतीले दानवी शक्तिमाथि र...
अमृत भन्ने शब्द सुन्ने र देख्नेबित्तिकै हामीलाई सत्य युगमा देवता र दानव सहभागी भएर समुद्र मन्थन गरी घडामा निकालेको झोल पदार्थ भन्ने सम्झिहाल्छौँ । हामीले सुनेको अर्को कुरा पनि...
आदरणीय प्रा.डा. सुरेन्द्र केसीज्यू ! नेपाली समाजमा सामाजिक सञ्जाल विशेषतः युट्युबमार्फत सम्प्रेषित तपाईंका विचार, तपाईंले गर्नुभएको खबरदारी, सचेतता र अनुशिक्षण बन्दनीय छ । तपाईं हक्की हुनुहुन्छ । विषयलाई स्पष्ट रूपमा...
जगद् जननी जानकी मिथिलाकी राजकुमारी थिइन् । राजर्षि जनककी एक मात्र सन्तान जानकीको जन्मभूमि अथवा प्राकटयस्थली सीतामढीको पुनौराधाममा रहेको छ । पुनौराधामको पुरानो नाम पुण्यारण्य थियो । यो ठाउँ पुण्डरिक...
एकाबिहानै कुनै कामले म छिमेकी आन्टीकहाँ घरमा जाँदै थिएँ । त्यहाँ अंकल र आन्टी बोलिरहनुभएको थियो— अलिअलि घर–सल्लाहजस्तो, कताकता झगडाजस्तो पनि लाग्थ्यो । म पुगेपछि सोधेँ— के भो ! किन...
नेपाली युवा विदेशतिर पलायन भइरहेका छन् । केही वर्ष यता यो क्रम बढ्दो छ । त्यसैले कतिपय मानिसले ‘हाम्रो देश अब खत्तम भयो । युवाहरू सबै पलायन भइसके । अब...
ज्ञान भनेको जति अरुलाई बाँड्यो, त्यति बढ्छ । स्कुले जीवनमा त्यति साह्रै पढ्ने विद्यार्थी होइन म, तर फेल भएको थाहा छैन । मलाई सम्झना छ— स्कुले जीवनमा म साथीहरूसँग भन्दा...
सन् १९९० को दशकपछि उदार अर्थतन्त्र लागु भएसँगै हामीकहाँ शैक्षिक क्षेत्रमा व्यापक निजीकरण सुरु भयो । शिक्षाजस्तो सार्वजनिक सेवालाई निजी क्षेत्रको जिम्मा लगाइँदा शिक्षामा मुनाफाको खेल प्रमुख प्राथमिकतामा प¥यो ।...
काठमाडौँ । मुलुकको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी)मा कृषिको योगदान सबैभन्दा बढी छ । कुल जीडीपीमा कृषिले २४ प्रतिशत योगदान पुर्याएको छ । कृषिमा चाहिँ सबैभन्दा बढी धान बालीको योगदान देखिन्छ...
काठमाडौँ । सरकारले चालु आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ को बजेटमा ‘कृषिमा लगानी दशक’ घोषणा गरेको छ । २०८१–२०९१ सम्मको यो अवधिमा मुख्यतया यसको फ्रेमवर्क आवश्यक छ । जसले यसको कार्यक्षेत्र, उद्देश्य,...
लगभग सबैलाई थाहा भएकै विषय हो । नेपालमा मनसुन सिजनमा डेंगु फैलिन्छ । यसको रोकथामका लागि तयारी गरिए पनि ‘एक्सन’मा प्रभावकारिता देखिँदैन । अहिले पनि देखिएको छैन, त्यो पो अचम्म...
मानिस एक प्राकृतिक जीव हो र उसको जीवनशैली नै प्राकृतिक रूपमा सरल र सहज हुन आवश्यक छ, तर विज्ञान र प्रविधिको विकाससँगै कतिपय मानिसको जीवनशैली अप्राकृतिक हुन पुगेको छ ।...
‘आत्महत्या रोकथामबारे खुलेर संवाद गरौँ ः दृष्टिकोण बदलौँ’ मूल नाराका साथ यस वर्ष विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस (१० सेप्टेम्बर) मनाइँदै छ । यसरी दिवस मनाइरहँदासम्म नेपालमा पछिल्ला वर्ष आत्महत्याको दरमा...
राणा शासनविरुद्ध चलेको आन्दोलनको सुरुवाती दशक थियो, १९९० सालको दशक । यद्यपि यसअघि पनि राणाविरुद्ध फाट्टफुट्ट आवाज नउठेको होइन । यसका उदाहरण हुन्, लखन थापा । राणाशासन विरुद्ध आवाज उठाएकाले...
हिन्दु संस्कार र संस्कृति अपनाउने नेपाली महिलाले तिजलाई व्रत तथा अनुष्ठानसँगै नाचगान गरेर मनाउने गर्छन् । खासगरी गीत गाएर आफ्ना भावना, विचारहरू पोख्ने र दुःख अनि पीडा बिसाउने पर्वका रूपमा...
नेपालका सबै विद्यालय शान्तिक्षेत्र हुनेछन् । विद्यालय सशस्त्र गतिविधि, दलगत राजनीति तथा अन्य हस्तक्षेपबाट मुक्त हुनुपर्छ । यस्तै, विद्यालयलाई भेदभाव, दुव्र्यवहार, बेवास्ता र शोषणबाट मुक्त राख्नुपर्छ । यही लक्ष्य र...