अर्थ-विचार

मधेसलाई धार्मिक पर्यटनको ‘हब’ बनाउन खोजिरहेका छौँ : मुख्यमन्त्री सिंह

मधेस प्रदेशमा पर्यटन प्रवर्द्धनका नाममा यतिबेला मन्दिर, मस्जिद, गुम्बा मर्मत गर्न भन्दै ठुलो रकम खर्च भइरहेको छ । प्रदेश सरकारले चार वटा पर्यटन विकास कार्यालय स्थापना गरेको छ, जुन कार्यालयले...

पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि भिजन नै भएन

मधेस प्रदेशमा खासै प्राकृतिक सम्पदा छैनन् । प्राकृतिक सौन्दर्य, ‘एडभेन्चर’ जस्ता क्षेत्रले पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने हो । यस अतिरिक्त धार्मिक पर्यटन पनि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । मधेसमा भौतिक तथा प्राकृतिक पूर्वाधारका...

घरजग्गा व्यवसायको अन्योलमा अध्यादेशको सहजीकरण

सरकारले भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण मन्त्रालयको सिफारिसमा भूमिसम्बन्धी केही नेपाल ऐनलाई संशोधन गर्ने अध्यादेश, २०८१ ल्याएको छ । यसले भूमिसम्बन्धी ऐन, २०२१, राष्ट्रिय निकुञ्ज ऐन, २०२९ र वन...

‘अध्यादेशले रियल स्टेट व्यवसायीलाई के–के नै भयो भन्ने छ, वास्तविकता त्यस्तो होइन’

संस्थागत घरजग्गा (रियल स्टेट) व्यवसायीको सन्दर्भमा भूमिसम्बन्धी केही नेपाल ऐनलाई संशोधन गर्न बनेको अध्यादेश, २०८१मा केही विषय आएका छन् । हामीले ती विषयलाई सकारात्मक रूपमै लिएका छौँ । आपत्ति मान्नुपर्ने...

सिक्टा सिँचाइ आयोजनालाई केही टाठाबाठाले दुहुनो गाई बनाए

सिक्टा सिँचाइ आयोजना बाँके जिल्लावासीका लागि निकै महत्त्वपूर्ण आयोजना हो । यसले यहाँका अधिकांश खेतीयोग्य भूभागमा सिँचाइ सुविधा पुर्‍याउने लक्ष्य लिएको छ । यो आयोजनालाई सरकारले राष्ट्रकै गौरवको आयोजना घोषणा...

बागमती प्रदेशमा कोल्ड स्टोरेज सञ्चालन कति प्रभावकारी ?

कोल्ड स्टोरेज एउटा ठुलो वातानुकुलित गोदाम हो, जहाँ फलफूल, तरकारी, दुग्ध र मासुजन्य पदार्थ, खासगरी नाश हुने कृषि वस्तु भण्डारण गर्न तापक्रम नियन्त्रित गरिन्छ । चिसो भण्डारणले किसान र व्यापारीहरूलाई...

भावी पुस्तालाई हो ठूला आयोजना

विभिन्न आयोजना अहिले निर्माणका क्रममा छन् । राष्ट्रिय गौरवका, रूपान्तरणकारी भनेर अलि ठूला आयोजनालाई नाम दिइएको छ । अरू पनि प्रकारका आयोजना छन् । हामी दुई कोणबाट कुरा गर्छौं ।...

१७ वर्षको हुँदा सुनेको चर्चा ५४ वर्षको हुँदा पनि देख्न पाइएन

४४/४५ सालको कुरा हो, त्यतिबेला म १७ वर्षको थिएँ । कर्णाली राजमार्ग बनेकै थिएन । गाडी पनि देखेका थिएनौँ । यहाँ विदेशी मान्छे आएका थिए । हामी उनको भाषा बुझ्दैनथ्यौँ...

खेतीपाती छाडेपछि रैथाने बाली कहाँबाट हुनु र ?

नेपालमा दैनिक रूपमा प्रयोग हुने खाद्यवस्तु रैथानेभन्दा हाइब्रिड बढी छन् । रैथाने बाली बिस्तारै घट्दै गएको छ । खोज्दै हिँडे मुस्किलले मात्रै भेटिन्छ । सबै प्रकारका बालीमा अवस्था यस्तै छ...

सहकारीसम्बन्धी अध्यादेशका केही सकारात्मक र केही आलोचनात्मक पक्ष

सहकारी क्षेत्र नियमन गर्न छुट्टै नियमनकारी निकाय बनाउने विषय वर्षौंदेखि छलफल हुँदै आएको हो । कम्तीमा पनि २०५५ सालमा तत्कालीन अर्थमन्त्री महेश आचार्यले बजेट वक्तव्यमा सहकारी नियमनलाई अलि कडा गर्नुपर्छ,...

सही मुद्दामा हुनुपर्‍यो हाम्रो फोकस

लगानी सम्मेलन गर्नु राम्रो हो । गर्नु पनि पर्छ । अरू देशले पनि गर्छन् । तर, हाम्रो फोकस सही मुद्दामा हुनुपर्‍यो । संघीय सरकारले पनि लगानी सम्मेलन गर्दै आएको छ...

जग्गा नापजाँच : पहिलेदेखि अहिलेसम्म

नापीलाई क्षेत्रगत हिसाबले मुख्यतः दुई भागमा विभाजन गरेर हेर्न सकिन्छ । एक, कित्ता नापी । दुई, भू–धरातल (भौगोलिक स्वरूप)को नापजाँच । भू–धरातल यसको उचाइ वा प्रयोगसँग सम्बन्धित हुन्छ भने कित्ताचाहिँ...

घरजग्गा क्षेत्रको सबै बेथिति हटाउन पुनः नापी आवश्यक

नेपालमा जग्गाको नापजाँच कार्य २०२१ सालमा प्रारम्भ भयो । जग्गा (नापजाँच) ऐन २०१९ अनुसार पहिलो पटक नापी गर्दा सुरुमा जन्जिरको सहायताले नाप्ने काम गरिन्थ्यो । संयुक्त राष्ट्रसंघको सहायतामा विज्ञ ल्याएर...

राजनीतिक पहुँचको आधारमा स्रोत–साधन बाँडफाँटले समस्या

सुदूरपश्चिम प्रदेशमा व्यवसाय र रोजगारीको अवस्था दयनीय छ । आजभन्दा ४–५ वर्ष अघिको तुलनामा त्यस यता अवस्था अझ नाजुक बन्दै गएको छ । कोभिड महामारीपछि सुरु भएको आर्थिक मन्दी अझै...

म्युल खाता एक माध्यम : वित्तीय कारोबारमा कसरी ठगिन्छन् नागरिक ?

पैसा ओसारपसार गर्ने भरियाको चल्तीको अंग्रेजी नाम ‘मनी ‘म्युल अकाउन्ट’ हो । धेरैका लागि नसुनेको वाक्यांश हुन सक्छ यो तर यसले समाजमा आफ्नो रूप बढाउँदै लगेको छ । बढ्दो सामाजिक...

भारतीय उत्पादनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्नुपर्छ

सरकारले वीरगन्ज कृषि औजार कारखाना सञ्चालनको जिम्मेवारी राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रलाइ दिएको छ । जसअनुसार आविष्कार केन्द्रले कारखाना सञ्चालनका लागि केही काम उत्साहप्रद रूपमा गरेको छ । वीरगन्ज कृषि औजार कारखाना...

रात्रिकालीन व्यवसाय : मन्दीमा रहेको अर्थतन्त्रलाई उकास्ने बलियो माध्यम

देश यति बेला आर्थिक रूपमा त्यति सहज अवस्थामा छैन । शोधनान्तर, चालु खाता, रेमिट्यान्सजस्ता केही बाह्य उपकरण स¬¬हज देखिए पनि समग्रमा मुलुकको आर्थिक अवस्था अप्ठ्यारो छ । आयात–निर्यात घटेको छ...

साँझ नपर्दै नलागोस् सटर

मुलुक यति बेला आर्थिक शिथिलतामा छ । कुनै पनि क्षेत्रले सोचेजस्तो व्यवसाय गर्न सकेका छैनन् । होटल तथा पर्यटन क्षेत्रमा सिजनमै उत्साह छैन । बेरोजगारी र युवाको पलायन एकदमै बढी...

स्वदेशी उत्पादनलाई निरुत्साहित गर्ने प्रावधान हटाइनु पर्छ

पछिल्लो समय नेपालको आर्थिक अवस्था नाजुक हुँदै गएको छ । विशेष गरी औद्योगिक सूचकाङ्कहरू निराशलाग्दा छन् । आर्थिक क्षेत्र चलायमान गर्ने क्षेत्र उद्योगलाई विविध विषयले प्रभाव पार्दा देशको आर्थिक अवस्था...

सिकलेसको स्वरूप नबिगार्ने चुनौती

नेपालकै ठुलो मध्ये पर्ने सिक्लेस गाउँमा गुजुमुज्जु गुरुङहरूको घर हेर्न मान्छेहरू यहाँ आइपुग्छन् । यहाँबाट नजिकै हिमाल छ । अन्नपूर्ण २, अन्नपूर्ण ४, लमजुङ हिमाल आडैमा छ । कतिपय...

कार्यकर्ताको मागमा बन्ने योजनाले समस्या

विकास निर्माणका काममा धेरै बेथिति देखिन थालेको छ । संघीयता आउनुभन्दा अघि र पछिका पूर्वाधार विकासको चरण हेर्ने हो भने खासै फरक छैन । बेतिथि उस्तै छ । तीन तहका...

दुध उत्पादक किसान विस्थापित हुँदैछन्

अहिले पनि किसानहरू दुध बिक्री नहुँदा निराश देखिन्छन् । यसलाई चिर्न राज्यले छिटै नयाँ नीति र कार्यक्रम ल्याउनु जरुरी छ । कोशी प्रदेशमा दुध उत्पादन निकै राम्रो छ । पहिलेको तुलनामा...

यस वर्षको नोबेल पुरस्कार, अमेरिकी खुला बजार नीति परित्यागको पक्षमा

स्वीडेनको ‘रोयल स्विडिस एकेडेमी अफ साइन्सेज’ले आर्थिक विज्ञान पुरस्कार समितिको सिफारिसमा यस वर्षको अर्थशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार केही समय अघि डारन आसेमग्लु, सिमन जोनसन र जेम्स ए. रबिन्सनलाई संयुक्त रूपमा दिने...

सेयर बजार र मौद्रिक नीतिको समीक्षामा समेट्नुपर्ने सवाल

लगानीका अवसरहरू नहुनु र बैंकहरुलाई लगानीमा विश्वास नहुनु, प्रतिफल नदेख्नु तथा जोखिम मात्र देख्दा लगानी सहज हुन नसकेको अवस्था छ। जसका कारण बैंकको तरलता अत्यधिक बढेको देखिन्छ। उसो त ब्याजदर घट्नुलाई...

भैरहवामा दैनिक १० अन्तर्राष्ट्रिय उडान सञ्चालन गर्न सकिन्छ

संघीयता कार्यान्वयनका क्रममा नेपालमा सङ्घीय सरकार, सात वटा प्रदेश सरकार र स्थानीय तह गरी तीन तहमा सरकार छन् । प्रदेशहरूले पर्यटकीय गतिविधिमा महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी निर्वाह गरे पनि सङ्घ सरकारले सङ्घीयताको...

भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय उडान ‘तरकारीविनाको भात’जस्तै

तत्कालीन प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल शिलान्यास गरेपछि निजी क्षेत्रका व्यवसायीहरू उत्साहित भएका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बन्ने भयो भनेर पर्यटन क्षेत्रमा लगानी हुन थाल्यो । २०७९...

पुँजीगत खर्च न्यून हुनुका कारण र समाधानका उपाय

आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा पुँजीगत बजेट जम्मा १९ प्रतिशत छ । यसै त पुँजीगत बजेट न्यून छ, त्यसमाथि १० वर्षको औसत खर्च केवल ६७.५ प्रतिशत छ । हामीकहाँ पुँजीगत खर्च...

कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो

नेपालमा कम्पनी खोल्न, सञ्चालन गर्न र बन्द गर्न यी तिनै चरण सहज छैन । हामीकहाँ कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो छ । कुनै उद्यम गर्न चाहने व्यक्तिले एक्लै वा अरुसँग...

उद्योगीले राम्रो सडक मागिरहेछन्

देश विकासको प्रमुख आधार भनेको सरकारले पूर्वाधारमा गर्ने लगानी नै हो । पूर्वाधारमा सडक सञ्जाल, रेल्वे, हवाई यातायात, पुल, औद्योगिक पूर्वाधार, विद्युत् उत्पादन लगायत धेरै क्षेत्र पर्छन् । हाम्रो...

अन्योल र स्रोतको डुब्लिकेसन हटाएर नयाँ उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क निर्माण

उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क (सीपीआईं) गणनाले मुद्रास्फीतिको अवस्था जनाउँछ । देशको समग्र मूल्यको स्तर घटिरहेको छ कि बढिरहेको छ भन्ने बुझाउने काम यो सूचकले गर्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले नियमित रूपमा...

आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर : कुनको मूल्य कति ?

काठमाडौँ । नेपाल राष्ट्र बैंकले आजका लागि विदेशी मुद्राको विनिमय दर निर्धारण गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलर एकको खरिददर एक सय ३४ रुपैयाँ सात पैसा र बिक्रीदर...

‘आगामी दिनमा आत्मनिर्भरतातर्फ अघि बढ्न सक्छौँ’

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका वरिष्ठ अर्थविज्ञ महानन्द जोशीसँग हामीले देशको कृषि उपजको अवस्था, कृषि उपजको आयात तथा निर्यात र कृषिको प्रवर्द्धनका लागि सरकारी नीति तथा कार्यक्रमका बारेमा संवाद गरेका...

‘कृषिमा रूपान्तरण हुन सकेको छैन’

नेपालमा कृषि उपजको प्रचुर सम्भावना छ, तर बर्सेनि अर्बौँको खाद्यान्न, फलफूल तथा तरकारी आयात भइरहेका छन् । अर्कोतिर स्वदेशी उत्पादनले बजार पाउन सकेका छैनन् । यिनै विषयमा केन्द्रित रहेर कृषि अर्थविज्ञ...

‘केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको छ’

रिजर्भ बैंक अफ इण्डियाका गभर्नर शक्तिकान्त दासले बैंकको भूमिका फेरिन थालेको बताएका छन् । २१ औँ शताब्दीको भूराजनीति, वित्तीय संकट, महामारी, विश्वव्यापी मूल्यवृद्धि जस्ता कारणले केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको गभर्नर...

‘ऋण कहाँ, केमा खर्च भयो हेर्ने ट्र्याकिङ सिस्टम छैन’

सरकारले आफूले गर्नुपर्ने खर्चको आवश्यकता अनुसार राजस्व सङ्कलन हुन नसक्ने अवस्थामा वा आम्दानीभन्दा बढी खर्च गर्नुपर्ने अवस्थामा ऋण लिने अभ्यास विश्वव्यापी हो । विशेष गरी विकासको चरणमा जति पनि मुलुकहरू...

‘सार्वजनिक ऋणका लागि आचारसंहिता बनाउन जरुरी छ’

सार्वजनिक ऋणलाई सबैभन्दा पहिले आन्तरिक र बाह्य गरेर छुट्याउनुपर्छ । खासगरी सार्वजनिक ऋण हामीले छानिएका उपयुक्त विकास साझेदारहरूसँग लिन सक्यौँ भने लामो अवधिको लागि न्यून ब्याजदरको हुने गरेको छ ।...

निर्दयी बैंकहरूले प्रगतिको बाटो रोकेका छन्

विलियम शेक्सपियरको प्रख्यात नाटक ‘मर्चेन्ट अफ भेनिस’ मा कुनै एक पात्रले भनेझै यदि कसैले ‘यी सबै बैंकरहरूलाई मारौं’ भनेको भए, मलाई लाग्छ नेपालका अधिकांश साना तथा मझौला उद्यमहरूले निशंकोच आफ्ना...

‘प्रसारण लाइनका लागि पुँजी ठुलो समस्या बनेको छ’

ट्रान्समिसन लाइन निर्माणको सबैभन्दा ठुलो समस्या पुँजी नै हो । अर्थ मन्त्रालयले हामीले भोगिरहेको समस्यालाई खासै गम्भीरतापूर्वक नहेरेको हो कि जस्तो लागेको छ । हामीले प्रसारण लाइनका लागि एक्जिम बैंक...

कुलमानको नेतृत्वमा बिजुलीबाट समृद्धि

गत साता विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङलाई हटाउने ओली सरकारको सुषुप्त अभिप्राय यसरी प्रकट भयो, घिसिङको राम्रो कामका पक्षधर दुई सञ्चालकलाई सरकारले बोर्डबाट हटायो । यसको सर्वत्र विरोध मात्रै...

सिर्जनात्मक विघटन र आर्थिक रूपान्तरण

सिर्जनात्मक विघटनको सिद्धान्तको प्रतिपादन २०औँ शताब्दीका प्रख्यात अस्ट्रियन मूलका अमेरिकी अर्थशास्त्री जोसेफ सम्पेटरले सन् १९४२ मा प्रकाशित आफ्नो पुस्तक ‘क्यापिटालिजम्, सोसियलिजम् एन्ड डेमोक्रेसी’द्वारा गरेका हुन् । पुस्तकमा सम्पेटरले क्यापिटालिजम्का...

पालिकालाई दिने राजस्वमा व्यापक विभेद : कसैलाई ६ गुणासम्म, कसैलाई दिँदै दिइएन

विराटनगरमा तीन वटा राष्ट्रिय पुरस्कारको स्थापना

कोशी प्रदेश : नबन्ने आयोजनाका लागि करोडौँका डीपीआर

नेपालमै फ्लेवर गरिएको दूध, चेडार र गौडा चीज उत्पादन

रौतहट प्रहरीद्वारा एकैदिनमा १८ जना फरार प्रतिवादी पक्राउ

सिरहामा ट्र्याक्टरबाट खस्दा एक युवकको मृत्यु

हात्ती आतङ्क : दिगो समाधानको प्रतीक्षामा किसान

चालु आर्थिक वर्षमा मधेस प्रदेश सरकारको बजेट खर्च न्यून

बजेट विवाद : सरकारले वातावरण नबनाए प्रदेशसभा चल्न नदिने माओवादीको चेतावनी

पोखरा महानगरले हटाएका कर्मचारी सर्वोच्चमा, तत्काल नहटाउन अल्पकालीन आदेश

राष्ट्रिय डेरी महोत्सव गरिँदै

माओवादीको प्रश्न : पहिचानवादीसँगको वार्ता कहाँ पुग्यो, भ्रष्टाचारीको फाइल कता हराए ?

अलैँची उत्पादनमा वृद्धि, एकै वर्षमा छ करोडको कारोबार

अब विदेश जाने छटपटाहट छोडौँ, नेपाललाई स्वर्ग बनाउन जुटौँ : राष्ट्रपति पौडेल

‘कालो टीका’ अभियानले घरमा सुत्केरी हुने घटे

पोखरामा राष्ट्रिय औद्योगिक व्यापार मेला : ‘घुमौँ मधेसः बुझौँ मधेस’ प्रति विशेष आकर्षण

सामाजिक सञ्जालमा मिथ्या कुरा आउँदा नकारात्मक सोच हाबी : डा महत

एमालेका अध्यक्ष ओली कम्युनिस्ट नभएको वर्षमान पुनको टिप्पणी

प्युठानमा ९ वर्षीया बालिकामाथि जबरजस्ती करणी

सालझण्डी–सन्धिखर्क–ढोरपाटन सडक १५ वर्षमा १८ किलोमिटर पिच

देशकै उदाहरणीय रङ्गशाला बनाएका सदस्यसचिव कर्णाली सरकारद्वारा अपमानित

कर्णालीका १ लाख २० हजारभन्दा बढी किशोरीलाई एचपीभी खोप लगाइँदै

कर्णाली प्रदेश सभा : सरकार र प्रतिपक्षबिच जुट्न सकेन सहमति

कर्णालीमा प्रदेशस्तरीय तेक्वान्दो प्रतियोगिता हुने

‘बाकावीर’ र ‘लोकराज’लाई शहीद घोषणा गर्न सिफारिस

कैलालीमा भूमि समस्या समाधान आयोगले थाल्यो काम

दुई किशोरी मृत्युबारे गृहमन्त्रीको ध्यानाकर्षण

छाउगोठमा सुतेकी महिलामाथि बाघको आक्रमण

प्याब्सन लुम्बिनी प्रदेशको अध्यक्षमा पाण्डे निर्वाचित

मोर्चा गठन गर्न सिंहदरबारमा मधेसी दलको बैठक बस्दै

उडिरहेको विमान र हेलिकोप्टर ठोक्किएर दुर्घटना : १८ शव भेटियो

चर्चामा रहेको ‘टू–टायर टेस्ट’ के हो ?

राष्ट्रियता, जनजीविका र महँगीबारे विपक्षीले संसदमा सशक्त आवाज उठाउने

चाडपर्वले सामाजिक सदभाव बढाएका छन् : पूर्वप्रधानमन्त्री देउवा

सरकार योजनाबद्ध ढङ्गबाट चल्नुको सट्टा जे आइपर्छ त्यही गर्ने मानसिकतामा देखियो : सभामुख

सुनको मूल्य घट्यो, चाँदीको बढ्यो

अखिल क्रान्तिकारीको महासचिवमा रोशन थापामगर विजयी

९ उपमहासचिवमध्ये प्रचण्ड निकट एक जना मात्र विजयी

ह्वाइट हाउसद्वारा अमेरिकी अनुदान र ऋणमाथि रोक लगाउने ट्रम्प प्रशासनको आदेश रद्द

क्रान्तिकारीको अध्यक्षमा विजयप्रकाश सापकोटा विजयी

अखिल क्रान्तिकारीको निर्वाचन : आयोग उपाध्यक्षमा ४ पक्षीय भिडन्त, अशोक भण्डारी विजयी

गाजामा कन्डम बाँड्न पारित भएको ५ करोड डलर ट्रम्पले रोके

अन्तर्राष्ट्रिय ‘डेब्यू’ समेत नगरेका खेलाडीको कप्तानीमा मैदानमा ओर्लँदै विराट

महाकुम्भमा मृत्यु हुनेको संख्या ३० पुग्यो, ६० जना घाइते

कृषिका संरचना निर्माणमा पनि स्वार्थ समूह हाबी